Morgunblaðið - 27.08.1995, Blaðsíða 6

6 SUNNUDAGUR 27. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Nýr Frakklandsforseti hefur nú setið fyrstu hundrað dagana í embætti
Stormasöm
byrjun
hjá Chirac
Reuter
CHIRAC og stuðningsmenn hans fögnuðu óspart er úrslit for-
setakosninganna voru ljós á sínum tíma.
Hundrað dagar eru liðnir frá því Jacques
Chirac tók við embætti Frakklandsforseta
og hefur gengið á ýmsu á þeim tíma. For-
setanum hefur verið hrósað fyrir hörku í
garð Bosníu-Serba en sú ákvörðun hans
að hefja Iqamorkutilraunir á ný í Kyrra
hefur verið fordæmd um allan heim.
FYRSTU hundrað dag-
arnir í embætti eru oft
taldir skipta miklu máli
fyrir nýjar ríkisstjórnir
og forseta og gefa ákveðna vís-
bendingu um það sem koma
skal. Það má þó vissulega færa
rök fyrir því að forsetar Frakk-
lands njóti ákveðinnar sérstöðu
hvað þetta varðar þar sem að
kjörtímabil þeirra er mun lengra
en gengur og gerist eða sjö ár.
Jacques Chirac, sem tók við
embætti Frakklandsforseta í
maímánuði, hefur á fyrstu
hundrað dögum sínum í embætti
hlotið hrós fyrir ákveðni og þor
þegar kemur að erfiðum málum.
Hafa sumir fréttaskýrendur,
ekki síst vestanhafs, jafnveí
haldið því fram að með honum
sé kominn á sjónarsviðið nýr
leiðtogi vestrænna ríkja. Frakk-
landsforseti sé kraftmikill og
djarfur á sama tíma og Bill Clint-
on Bandaríkjaforseti sé áhuga-
laus og hikandi.
Chirac hefur hins vegar verið
gagnrýndur í Frakklandi fyrir
að taka atvinnumál og félagsmál
ekki jafnföstum tökum og hann
lofaði í kosningabaráttunni og á
alþjóðavettvangi hefur forsetinn
fengið umheiminn upp á móti
sér vegna þeirrar ákvörðunar að
hefja kjarnorkutilraunir á ný í
Kyrrahafi. Hinn „nýi leiðtogi"
Vesturlanda er í augum margra
svarti sauðurinn í hópnum.
Frakklandsforseti á þó eftir að
sitja í embætti fram til ársins
1998 og þrátt fyrir að hundrað
dagar eru liðnir af kjörtímabili
hans eru 2.457 eftir.
Dregur úr vinsældum
Skoðanakannanir benda til að
eitthvað sé farið að draga úr
þeim miklu vinsældum, sem for-
setinn naut í upphafi.
Dagblaðið Le Parísien birti á
miðvikudag niðurstöður könnun-
ar, sem sýnir að þótt nokkuð
hafi dregið úr trausti til forset-
ans frá því hann tók við emb-
ætti í maí sl. segjast 49% þeirra
sem könnunin náði til vera
ánægðir með frammistöðu hans
í embætti hingað til, 40% voru
ósáttir og 11% hlutlausir.
Samkvæmt könnun sem La
Vie birti á þriðjudag telja nú
alls 55% Frakka að líklegt sé
að Chirac muni takast að leysa
helstu vandamál Frakklands.
Skömmu eftir að Chirac náði
kjöri í maí töldu 61% Frakka að
hann væri rétti maðurinn til að
takast á við þessi mál.
Öllu alvarlegra fyrir forsetann
er að fjöldi þeirra sem efast um
að hann nái að fínna lausn á
þessum vandamálum jókst úr
24% í maí í 37% nú. Efasemdir
um að hann nái tökum á atvinnu-
leysisvandanum eru sérstaklega
sterkar, en í könnun Le Parísien
áleit aðeins þriðjungur hann
hafa tekið á fullnægjandi hátt á
þessu stóra vandamáli.
Stjórnmálaskýrendur telja að
það sé ekki ákvörðun forsetans
um að hefja að nýju kjarnorkutil-
raunir í Kyrrahafi sem valdi hin-
um dvínandi vinsældum heldur
efasemdir um stefnu hans í efna-
hagsmálum og félagsmálum.
Kom fram í könnun Parísien
að einungis 11,5% kjósenda eru
ánægð með hvernig forsetinn
hefur haldið á atvinnumálum.
Mestan stuðning hlaut forsetinn
þegar spurt var um öryggismál
og virðast Frakkar ánægðir með
hvernig hann heldur á þeim
málum. Sjö hafa látist og 103
særst í tveimur sprengjutilræð-
um í París undanfarinn mánuð,
við Notre Dame og Sigurbogann.
Hefur allt eftirlit og löggæsla
verið hert til muna í höfuðborg-
inni í kjölfarið.
Ekki var spurt um afstöðu
franskra kjósenda til kjarnorku-
tilrauna í Kyrrahafi í könnun-
inni.
Þá má ekki gleyma því að upp
hafa komið ýmis hneykslismál á
síðustu mánuðum og ber þar
hæst að upp komst að margir
háttsettir ráðamenn, þar á með-
al Alain Juppé forsætisráðherra,
byggju í glæsiíbúðum, sem væru
stórlega niðurgreiddar af París-
arborg. Hefur það mál orðið til
að stytta „hveitibrauðsdaga"
hins nýja forseta og stjórnar
hans.
Breytingar en ekki umbylting
í kosningabaráttunni fyrir
forsetakosningarnar lagði
Chirac áherslu á að grípa yrði
til róttækra aðgerða í Frakk-
landi til að koma í veg fyrir „fé-
lagslega sprengingu" og í fyrstu
ræðunni, sem hann hélt eftir að
hann tók við embætti, ítrekaði
Chirac að helsta baráttumál
hans yrði að draga úr atvinnu-
leysi og félagslegri mismunum
í landinu. Ekkert hefur hins veg-
ar bólað á aðgerðum í þeim efn-
um.
Bernard Pons, samgönguráð-
herra Frakklands, varði Chirac
í útvarpsviðtali í vikunni og
sagði ríkisstjórnina ekki vera að
falla á tíma hvað aðgerðir varð-
aði. „Við hétum aldrei umbylt-
ingu. Við hétum breytingum og
þróun,“ sagði Pons. Chirac hefur
undanfarið verið í sumarfríi á
Miðjarðarhafsströnd Frakklands
en stýrði þó ríkisstjórnarfundi í
París á miðvikudag. Pons sagði
hann hafa gefið út eftirfarandi
yfirlýsingu á ríkisstjórnarfund-
inum: „Breytingarnar verða að
rista djúpt en við verðum að
hafa stjórn á breytingunum og
þá má ekki ana út í þær.“
Jean Glavany, talsmaður Sós-
íalistaflokksins, sagði hins vegar
að „sú mikla breyting sem var
boðuð hefur ekki átt sér stað“
og sakaði Chirac um að hafa
snúið baki við hinum efnaminni
í frönsku þjóðfélagi. Það væri
markmið Chiracs að feta í fót-
spor Charles de Gaulle hershöfð-
ingja en honum hefði einungis
tekist að „smeygja sér í inniskó"
Edouards Balladurs fyrrum for-
sætisráðherra.
Dagblaðið Le Figaro sem hef-
ur stutt dyggilega við bakið á
forsetanum til þessa virtist einn-
ig vera orðið óþreyjufullt.
„Komdu okkur hressilega á
óvart“, var fyrirsögn forystu-
greinar sem blaðið birti á forsíðu
sinni í vikunni.
Hin mikla andstaða við kjarn-
orkutilraunir Frakka virðist hafa
komið forsetanum og stjórn hans
í opna skjöldu. Fjölmörg ríki,
s.s. Ástralía og Nýja-Sjáland,
hafa dregið verulega úr viðskipt-
um sínum við Frakkland og í
mörgum Evrópuríkjum snið-
gengur almenningur franska
vöru og menningarviðburði.
Þrátt fyrir hina miklu andstöðu
hyggst forsetinn ekki gefa eftir
og ítrekaði þá afstöðu sína á
ríkisstjórnarfundinum á mið-
vikudag. Þar lýsti hann því yfir
að hann myndi fylgja ákvörð-
uninni um kjarnorkuvopnatil-
raunirnar eftir af festu og sagð-
ist ekki munu láta neinar mót-
mælaaðgerðir breyta þar nokkru
um.
Afstaða forsetans til átak-
anna í fyrrum Júgóslavíu hefur
hins vegar vakið aðdáun margra
en hann hefur hvað eftir annað
gengið harðast vestrænna leið-
toga fram í því að fordæma
Bosníu-Serba og hvetja til hertra
aðgerða gegn þeim. En þó að
Frakkar hafi ásamt Bretum sent
sérstakt hraðlið til Bosníu hefur
lítið orðið úr aðgerðum og nýj-
ustu friðartillögur Bandaríkja-
stjórnar í kjölfar sóknar Króata
í Krajinu virðast hafa sett
Frakka út af laginu. Hin breytta
vígstaða samræmist ekki fyrri
stefnumótun Chiracs.
Aðrar forsendur en
Mitterrand
Dominique Mosi, aðstoðarfor-
stöðumaður Frönsku utanríkis-
málastofnunarinnar, bendir
einnig á það í grein í European
að Mitterrand hafi valið sér hlut-
verk hins gamla vitrings, er
hefði ákveðna fjarlægð til
manna og málefna. Chirac er
algjör andstaða hans hvað það
varðar.
Chirac hefur einnig feril sinn
á öðrum forsendum en forveri
hans Francois Mitterrand. Þegar
Mitterrand tók við embætti árið
1981 var honum mikið í mun
að sannfæra vestræna banda-
menn sína um að mark væri á
honum takandi og honum trey-
standi í togstreitu austurs og
vesturs, þrátt fyrir herskáar
yfirlýsingar til dæmis um mál-
efni þriðja heimsins og þeirri
staðreynd að kommúnistar ættu
aðild að ríkisstjórn hans. Chirac
tekur hins vegar við embætti
sem fulltrúi rótgróins hægri-
flokks og getur leyft sér að vera
með uppsteyt.
Bíða
fregna
HÓPUR íbúa, sem hafa verið
fluttir frá hættusvæði á eynni
Montserrat í Karíbahafi, hlusta
á útvarp í von um fréttir af virku
eldfjalli sem ógnar heimabyggð
þeirra á eynni. Bæði íbúar og
ferðafólk hefur verið flutt frá
hættusvæðum á suðurhluta eyj-
arinnar og ekki hefur verið til-
kynnt hvenær fólkið gæti hugs-
anlega snúið aftur. Eldfjallið
heitir Chances Peak, en eyja-
skeggjar kalla það „Skepnuna".
Það gaus síðast fyrir rúmri öld,
en undanfarnar vikur hefur það
sent frá sér gufustróka og ösku,
sem þykir benda til að eldgos sé
yfirvofandi. __
Reuter
Dómstóll PLO dæm-
ir tvo Hamas-liða
Jerúsalem. Reuter,
DÓMSTÓLL á sjálfstjórnarsvæði
Palestínumanna í Jeríkó hefur
dæmt tvo meðlimi Hamas-samtak-
anna, sem eru andvíg friðarsamn-
ingum ísraela og Palestínumanna,
fyrir brot á lögum um öryggi. Var
annar mannanna dæmdur í 12 ára
fangelsi og hinn í 7 ára fangelsi.
Palestínskur embættismaður
greindi frá þessu í gær.
Sagði embættismaðurinn að
mennirnir tveir tilheyrðu þeim
hópi innan Hamas sem væri
ábyrgur fyrir sprengjutilræði sem
varð fimm manns að bana i Jerú-
salem á mánudag.__________________
Dómurinn var kveðinn upp á |
föstudagskvöld. Hvorugur mann- j
anna er búsettur í Jeríkó, en þeir
munu hafa leitað þangað til þess
að fela sig fyrir öryggislögreglu
ísraela.
Israelar kröfðust þess að menn-
irnir yrðu framseldir frá sjálf-
stjórnarsvæðinu, en palestínska
lögreglan hafnaði þeirri kröfu.
Tilkynnt hafði verið í ísrael á
miðvikudag að helstu leiðtogar
Hamas-hópsins, sem stóð að til-
ræðinu í Jerúsalem og öðru álíka
tilræði í Tel Aviv í júlí, þótt nokkr-
ir gengju enn lausjr. ______ _