Morgunblaðið - 20.09.1995, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLENT
Undirbúningur vegna ríkjaráðstefnu ESB
Tvö bandarísk stórblöð birta alla grein Unabombers
Halldór hittir
Agnelli 1 nóvember
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra mun 7. nóvember næstkom-
andi eiga fund með Susönnu Agn-
elli, ítalskri starfssystur sinni. Um-
ræðuefnið verður undirbúningur ríkj-
aráðstefnu Evrópusambandsins, en
um næstu áramót tekur Ítalía við
formennsku í ráðherraráði _ sam-
bandsins. Á sama tíma tekur Island
við formannsembætti í stofnunum
EFTA og Evrópska efnahagssvæðis-
ins;
íslenzk stjómvöld stunda nú
margvíslega upplýsingaöflun vegna
ríkjaráðstefnunnar. Málefni hennar
eru tekin upp með reglubundnum
hætti innan EFTA og samstarfs
Norðurlandanna.
Westendorp fundar með
EFTA-sendiherrum
Carlos Westendorp, formaður
hins svokallaða hugleiðingarhóps,
sem undirbýr tillögur, sem leggja á
fyrir ríkjaráðstefnuna, hélt í síðustu
viku kynningarfund með sendiherr-
um EFTA-ríkjanna í Brussel og
Kjartani Jóhannssyni, fram-
kvæmdastjóra samtakanna. West-
endórp kynnti þar efni áfanga-
skýrslunnar, sem hugieiðingarhóp-
urinn skilaði nýlega.
Reuter
GÖRAN Persson, fjármálaráðherra Svía, fær klapp á bakið frá
finnskum starfsbróður, Iiro Viinanen, á ráðherrafundi ESB.
Svíum hrósað
fyrir niðurskurð
Brussel. Reuter.
FJARMALARAÐHERRAR Evrópu-
sambandsríkjanna luku á fundi sín-
um á mánudag Iofsorði á viðleitni
Svía til að skera niður ríkisútgjöld
og uppfylla skilyrði Maastricht-sátt-
málans fyrir þátttöku í myntbanda-
lagi ESB-ríkja. Yfírlýsingar Görans
Persson, fjármálaráðherra Svíþjóðar,
um að sænska þingið muni taka póli-
tíska ákvörðun um þátttöku í mynt-
bandalaginu, ollu hins vegar engum
fögnuði hjá framkvæmdastjórn ESB.
I yfirlýsingu fjármálaráðherra-
fundarins, sem haldinn var í Bruss-
el, segir að aðgerðir Svía til að ná
niður halla á fjárlögum séu „áhrifa-
rniklar". Aðhald að útgjöldum ríkis-
sjóðs er sagt lykillinn að árangri og
Svíar hvattir til að bregðast strax
við, ef einhver merki sjáist um að
útgjöld séu að fara úr böndunum.
Göran Persson sagðist líta á yfir-
lýsinguna sem staðfestingu þess að
traust á sænsku efnahagslífi færi
nú vaxandi á alþjóðavettvangi. Hann
sagði að Svíþjóð gæti orðið á meðal
fyrstu ríkjanna til að taka þátt í
myntbandalagi ESB, sem búizt er
við að gangi í gildi árið 1999.
Pólitísk ákvörðun
Hann tók hins vegar skýrt fram
að það yrði sænska þingið, sem taka
myndi pólitíska ákvörðun um það
hvort Svíþjóð gengi í myntbandalag-
ið. Þetta stangast á við túlkun fram-
kvæmdastjómar ESB, sem lítur svo
á að með því að staðfesta Maastricht-
sáttmálann hafi Svíþjóð skuldbundið
sig tii að taka þátt í myntbandalag-
inu, uppfylli efnahagslíf landsins
nauðsynleg skilyrði.
Persson útilokaði að sænska ríkis-
stjórnin myndi breyta efnahags-
stefnu sinni á nokkurn hátt, þrátt
fyrir að andstæðingar ESB-aðildar
hefðu unnið á í Evrópuþingkosning-
unum síðastliðinn sunnudag.
Kröfur til banka
verði auknar
Brussel. Reuter.
FJARMALARAÐHERRAR Evrópu-
sambandsins hafa samþykkt að inn-
leiddar verði hertar reglur sem skyldi
banka til að hraða peningagreiðslum
milli landa og banni að tvívegis verði
rukkað um sömu þjónustuna.
Karl Van Miert, samkeppnisstjóri
Evrópusambandsins, sagði í síðustu
viku að lagabreytingar þær sem
framkvæmdastjórnin legði til, og
ráðherraráðið hefur nú samþykkt,
væru til komnar sökum þess að
ýmislegt viðgengist á þessu sviði við-
skipta sem væri með öllu óþolandi.
Hann gat þess að í hinni nýju tilskip-
un væri lagt til að bankar yrðu skyld-
aðir til að sjá til þess að greiðsla
milli landa væri innt af hendi innan
fimm vikudaga. Bankinn sem veitti
greiðslunni viðtöku myndi síðan
verða skyldaður til að koma upphæð-
inni til þess sem hún væri ætluð á
einum degi.
Skaðinn bættur
í tilskipupinni er einnig gert ráð
fyrir því að bönkum verði gert að
greiða sektir standi þeir sig ekki í
stykkinu. Er þá átt við að viðtakandi
fái greidda vexti, tefjist greiðsla í
meðförum banka.
Tilskipunin kveður einnig á um
að bannað verði með öllu að rukka
tvívegis inn upphæð vegna flutninga
á fjármunum. Er þá vísað til þess
að banki sem sendir tiltekna greiðslu
og sá banki sem við henni tekur
geti ekki báðir krafið sendanda og
viðtakanda um greiðslu fyrir þessa
þjónustu.
Hefur lofað að láta
af banatilræðunum
Washingfton. Reuter.
TVÖ af helstu dagblöðum Banda-
ríkjanna birtu í gær 35.000 orða
áróðursgrein gegn nútímaiðnsam-
félagi sem óþekktur launmorðingi,
svonefndur Unabomber, ritaði.
Maðurinn hefur á 17 ára ferli sín-
um banað þremur mönnum með
bréfsprengjum og sært 23. Hann
hótaði fleiri tilræðum ef ekki yrði
orðið við þeirri kröfu hans að
greinin yrði birt og mæltu Janet
Reno dómsmálaráðherra og Louis
Freeh, yfirmaður alríkislögregl-
unnar FBI, með því að látið yrði
undan kröfunni.
Rannsóknir lögreglunnar, sem
leitað hefur mannsins, hafa lítinn
árangur borið en talið er að hann
hafi stundað nám í vísindasögu
seint á áttunda áratugnum, senni-
lega í Chicago en flutt til Utah
og síðar til norðurhluta Kaliforníu.
Umrædd blöð eru The New
York Times og The Washington
Post sem áður höfðu birt stutta
útdrætti úr greininni en það nægði
ekki Unabomber. Lee Douglass,
talsmaður dómsmálaráðuneytis-
ins, sagði þó að birting útdráttar-
ins hefði haft í för með sér „fjöl-
margar vísbendingar í sambandi
rannsókn málsins og er þeim nú
fylgt eftir“.
Grein tilræðismannsins birtist
nú sem sérstakt, átta blaðsíðna
aukablað í þriðjudagsútgáfu The
Washington Post en á vegum
beggja blaðanna. Ráðamenn
þeirra tveggja munu hafa átt
Reuter
TEIKNING sem bandaríska
lögreglan hefur látið gera
eftir lýsingum sjónarvotts
sem talið er að hafi séð
Unabomber.
langa fundi þar sem þeir ræddu
hvort láta ætti undan hótunum
Unabombers, einnig hittu þeir lög-
reglumenn og þau Reno og Freeh
að máli sl. miðvikudag en féllust
loks á að birta greinina.
Kostnaðinum við birtinguna,
30.000-40.000 doiiurum, verður
skipt jafnt milii blaðanna og lögð
er áhersla á að birtingin verði
ekki notuð sem fordæmi síðar.
Arthur Sulzberger yngri, útgef-
andi The New York Times, lýsti
þeim vanda sem blöðin stóðu
frammi fyrir. „Við birtum þetta
og hann myrðir ekki fleira fólk,
það væru býsna góð skipti. Við
birtum þetta og hann heldur áfram
að myrða fólk, hveiju höfum við
þá tapað? Kostnaðinum við birt-
inguna?" sagði hann.
Boðar afturhvarf
„Iðnbyltingin og afleiðingar
hennar hafa valdið mannkyninu
miklum hörmungum,“ segir í upp-
hafi greinar Unabombers. Hann
hvetur til uppreisnar um allan
heim gegn nútímasamfélagi. Höf-
undurinn fordæmir fijálslynt fólk,
íhaldsmenn og vinstrisinna, boðar
afturhvarf til „óspilltrar náttúr-
unnar“, segist óttast það sem ger-
ist þegar einræðisherrar komist
yfir kjarnorkuvopn og varar við
því að ráðamenn muni beita að-
ferðum sálfræðinnar og líffræð-
innar til að breyta mannskepn-
unni. Ennfremur varar hann við
umhverfisspjöllum, pólitískri spill-
ingu, fíkniefnum og heimilisofbeldi
og telur nútíma tæknisamfélag
vera ósamrýmanlegt frelsi.
„Menn tæknihyggjunnar eru að
fara með okkur í fífldjaft ferðalag
sem enginn veit hvar endar,“ seg-
ir hann og telur að eina lausnin
sé að eyða samfélagskerfi nútím-
ans.
Listin að segja ekki neitt í mjög löngu máli
Engar uppljóstran-
ir í bók Genschers
Bonn. Reuter.
ENGINN stóð Hans-Dietrich
Genscher á sporði í utanríkisráð-
herratíð hans í því að gefa út
loðnar yfirlýsingar og segja ekk-
'ert í löngu máli. Nú hefur Gensc-
her skákað sjálfum sér, löndum
sínum til mikillar armæðu. End-
urminningar hans eru nýkomnar
út og bera þær nafnið „Endur-
minningar“ (Erinnerungen).
Þykir bókin, sem er 1.088 blaðs-
íður, einstök fyrir það að þar eru
engar uppljóstranir og ekkert
nýtt kemur fram.
Gagnrróendur finna Genscher
það helst til foráttu að honum
hafi ekki tekist að losa sig við
þann löst, sem telst helsti kostur
stjórnarerindrekans.
Getur aldrei sagl, sannleikann
„Hann getur nánast aldrei
sagt sannleikann eins og hann
blasir við honum vegna þess að
einhver vina hans gæti móðg-
ast,“ sagði í vikuritinu DerSpieg-
el
í dagblaðinu Siiddeutsche
Zeitung var rifjað upp að Marg-
aret Thatcher, fyrrverandi for-
sætisráðherra Bretlands, hefði
leyft lesendum að skyggnast inn
í hugarheim sinn í endurminning-
um sínum, en sagt að Genscher
veitti engin svör um það hvað
búið hefði að baki ákvörðunum
sínum og stefnumótun.
Genscher var utanríkisráð-
herra frá 1974 til 1992 og er
nú 68 ára. Hann hefur bók sína
á því að taka fram að hér sé
hvorki á ferðinni
sögubók, né úttekt
á utanríkisstefnu
þeirra 18 ára, sem
hann réði ferðinni.
„Svo yfirgrips-
mikil frásögn er enn
ekki tímabær,"
skrifar Genscher og
er skáletrunin hans.
Ekki styggðaryrði
Það má því búast
við meiru síðar, en
kurteisin, sem að
þessu sinni ræður
ríkjum, er slík að
ekki er sagt styggð-
aryrði um nokkurn
mann. Það er helst
að illa sé talað um Thatcher, sem
skapaði sér sérstaka óvild í Bonn
með vantrausti sínu í garð Þjóð-
veija. Annars er lofið slíkt að
sérstakan skjallskýranda þarf til
þess að koma auga á það í orða-
flaumnum hvenær hann er að
tala um nána vini.
Genscher var utanríkisráð-
herra í kanslaratíð Willys
Brandts, Helmuts Schmidts og
Helmuts Kohls. Genscher ber iof
á Kohl, en gerir ekki mikið úr
afrekum hans, einkum á samein-
ingartímanum 1989-90, þegar
kanslarinn stal sviðsljósinu frá
utanríkisráðherranum. Hann vík-
ur ekki orði að því
þegar Kohl setti
hnefann í borðið eftir
að Genscher lét að
því liggja að til
greina kæmi að
Austur-Þýskaland
stæði fyrir utan Atl-
antshafsbandalagið
eftir sameiningu
Þýskalands.
„Ekki er hægt að
bægja frá sér þeim
grun að Genscher sé
að reyna að koma
fram hefndum,“
sagði í umsögn
blaðsins Welt a m
Sonntag þar sem
reynt var að gera
grein fyrir því að Genscher virt-
ist velja og hafna í frásögn sinni.
Einnig hefur verið til þess tek-
ið að Genscher segir að Hollend-
ingar hafi átt upptökin að því að
Evrópubandalagið viðurkenndi
sjálfstæði Króatíu og Slóveníu,
en ekki Þjóðveijar og hann minn-
ist hvergi á þá gagnrýni Banda-
ríkjamanna og Breta á níunda
áratugnum að hann væri full
gjarn á að miðla málum í sam-
skiptum við Sovétmenn.
Hans-Dietrich
Genscher