Morgunblaðið - 20.09.1995, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 1995 21
AÐSENDAR GREINAR
Menntun til að
glíma við breytingar
Örn Jóhannsson
UNGT fólk sem hóf
starfsnám í fram-
haldsskóla nú á haust-
dögum kemur væntan-
lega á vinnumarkað
eftir aldamót. Hraðar
breytingar undanfar-
inna ára á tækni og
markaðsaðstæðum
ættu að hafa kennt
okkur að búa þessa
nemendur undir að
glíma við enn meiri
breytingar. Það er
brýnt að iðnaðarmenn
séu betur í stakk búnir
til að takast á við
breytingar og tileinka
sér nýjungar og búi yfir nægilegri
almennri kunnáttu til þess. Það
dugar ekki að nánast einskorða
kennslu þessa unga fólks við iðn-
grein, sem hætt er við að verði
úrelt á nokkrum árum ef almenn
kunnátta þeirra dugar ekki til að
tileinka sér ófyrirséðar tækninýj-
ungar og breytingar á starfsað-
stæðum.
Úr blindgötu
í alfaraleið
Auka þarf veg og virðingu
starfsnáms þannig að góðir náms-
menn telji það álitlegan kost. Það
er mikilvægt að við setningu nýrra
Það er brýnt að iðnaðar-
menn séu betur í stakk
búnir til að takast á við
breytingar og tileinka
sér nýjungar og búi yfir
nægilegri almennri
kunnáttu til þess, skrif-
ar Orn Jóhannsson, og
lýsir hugmyndum Sam-
taka iðnaðarins um
breytingar á starfsnámi.
laga um framhaldsskóla verði þetta
haft að leiðarljósi og hætt að líta
á nemendur, sem vilja í starfsnám,
sem afgangsstærð í menntakerf-
inu. Iðnnám hefur verið blindgata
í skólakerfinu og þrengt að mögu-
leikum nemenda til að breyta
ákvörðunum sínum síðar eða halda
áfram námi. Þannig getur það ekki
haldið áfram. Starfsnám ætti frek-
ar að vera svo gott að flestir nem-
endur teldu hag sinum best borgið
þar.
Því er ekki að leyna að einstaka
atvinnurekendur vilja halda iðn-
náminu í fjötrum lágmarksmennt-
unar, sennilega vegna þess að þeir
halda að þannig fái þeir stöðugra
vinnuafl, fólk sem heldur ekki
áfram námi eftir iðnnám. Og innan
launþegahreyfingar hefur því ein-
staka sinnum verið haldið fram að
betur menntað fólk myndi ryðja
þeim sem fyrir eru út af vinnu-
markaði. Slík skammtímasjónarm-
ið valda iðnaðinum hins vegar
ómældum skaða til lengri tima þar
sem þetta stendur í vegi fyrir þróun
á tækni og vinnuaðferðum. Illa
menntað starfsfólk á jafnan erfitt
með að tileinka sér nýjungar og
reynir jafnvel að standa í vegi fyr-
ir þeim.
Ný framhaldsskólalög
tækifæri til breytinga
Til þess að snúa þessari þróun
við hafa Samtök iðnaðarins lagt til
að gerðar verði breytingar á frum-
varpi til laga um framhaldsskóla.
Lagt er til að allt iðn-
nám heijist með al-
mennri tveggja ára
starfsnámsbraut með
skýr markmið og skil-
greindan kjarna með
áherslu á tölvur og
gagnavinnslu, um-
hverfismál, gæði og
þjónustu, samskipti,
hönnun og skapandi
hugsun - allt með
verklegu ívafí. Síðast
en ekki síst skal kenna
íslensku, erlend tungu-
mál og raungreinar
auk bóklegra og/eða
verklegra sérgreina
starfsgreinaflokka. Að lokinni
þessari almennu starfsnámsbraut
taki nemendur sérstakt framhalds-
skólapróf og geti þá staldrað við
eða haldið áfram námi í iðngrein
eða starfsgrein þar sem áhersla
yrði lögð á vinnustaðanám og/eða
nám á skólaverkstæði. Að loknu
faglegu námi geti nemendur bætt
við sig tveggja anna námi til stúd-
entsprófs. Þeim nemendum, sem
aðeins vilja verða sér úti um al- .
mennan grunn til að stunda t.d.
aðstoðarstörf í hinum ýmsu starfs-
greinum, gæfist kostur á tveggja
ára almennu starfsnámi sem lyki
með framhaldsskólaprófinu.
Með þessum breytingum myndi
það vinnast, að starfsnám yrði álit-
legur kostur fyrir miklu fleiri nem-
endur, þar á meðal marga góða
námsmenn, sem nú velja frekar
bóknámsbraut. Með því að skil-
greina tveggja anna viðbótarnám
til stúdentsprófs eftir sveinspróf
þá tæki það aðeins fimm ár að
verða sér úti um bæði starfsrétt-
indi í ákveðinni starfsgrein og stúd-
entspróf sem veitir möguleika til
háskólanáms. Þetta gæti leitt til
þess að fleiri háskólamenn hefðu
starfsnám að baki og yrði það ör-
ugglega til hagsbóta fyrir atvinnu-
lífið. Lítil tengsl háskólamanna við
atvinnulífið hafa verið bagaleg.
Jafnframt því að bæta iðnnám-
skerfið á framhaldsskólastigi þarf
nauðsynlega að fá inn í iðngreinar
háskólamenntað fólk sem hefur
frekari forsendur til að takast á
við breytingar og miðla þekkingu
til samstarfsmanna. Útbúa þarf
námsskipulag sem gerir þeim það
kleift með einföldum hætti, jafnvel
í tengslum við nám í einstökum
greinum háskólans í t.d. verk-
fræði, tölvufræði og matvælafræði.
Fjölbreyttara
starfsnám
Auk þess að bæta almenna
kunnáttu iðnaðarmanna þarf að
stórfjölga möguleikum til annars
starfsnáms en innan löggiltra iðn-
greina. í þeim efnum hlýtur athygl-
in að beinast að þörfum verk-
smiðjuiðnaðar, fiskvinnslu og versl-
unar og þjónustu. Gera þarf nám
í löggiltum iðngreinum og annað
starfsnám jafnrétthátt og hætta
þar með að láta skammtímahags-
muni einstakra löggiltra starfs-
stétta stýra þróun starfsnáms í
landinu. Islenskt atvinnulíf og iðn-
aður sérstaklega þarf á því að halda
að menntun starfsmanna sé meiri
og betri. Samtök iðnaðarins lýsa
sig reiðubúin til samstarfs við yfir-
völd menntamála svo það megi tak-
ast.
Samvinna skóla og
atvinnulífs aukin
Unnið hefur verið að því að und-
anförnu að stofna sérstakt Starfs-
menntafélag sem gæti orðið vett-
vangur skóla og atvinnulífs til sam-
starfs um ýmis brýn verkefni á
sviði starfsmenntunar. í þeim
undirbúningi hefur það berlega
komið í ljós, að ekki er öllum al-
vara þegar talað er um nauðsyn
samvinnu skóla og atvinnulífs. Af-
staða Alþýðusambandsins til þessa
samstarfs hefur valdið miklum von-
brigðum. Samtök iðnaðarins og
Samband iðnmenntaskóla eru hins
vegar á meðal þeirra sem þarna
ganga til samstarfs sem vonandi
verður árangursríkt.
Fræðslustofnanir
vinni saman
Á síðustu árum hefur eftir-
menntun í iðnaði aukist mikið.
Nægir í því sambandi að benda á
öfluga starfsemi Prenttæknistofn-
unar, Fræðsluráða inálm- og
byggingariðnaðar og Rafiðnaðar-
skólans. Þá er boðið upp á nám
fyrir iðnaðarmenn til meistararétt-
inda. Gróskan á þessu sviði er tals-
verð og góður árangur hefur náðst.
Það þarf hins vegar að gæta þess
að ekki verði til tvöfalt starfs-
menntakerfi í landinu, heldur þarf
að samhæfa og samræma þá eftir-
menntun sem boðin er hjá einstök-
um starfsgreinum og í almenna
skólakerfinu.
Samtök iðnaðarins hafa haft
frumkvæði að því að koma á fót
„menntasetri iðnaðarins" í Húsi
iðnaðarins við Hallveigarstíg. Þar
verða nokkrar eftirmenntunar-
stofnanir til húsa, þar á meðal
Prenttæknistofnun og Fræðsluráð
málmiðnaðarins. Einnig verður
landsskrifstofa Leónardó-áætlunar
Evrópusambandsins í menntasetr-
inu með þjónustu við atvinnulífið.
Menntasetrið verður vonandi til
þess að þjónusta við atvinnulífið
verði meiri og betri á sviði eftir-
menntunar og þróunarstarfs og ber
því glöggt vitni hvaða ábyrgð at-
vinnulífið er tilbúið að axla í
menntamálum.
Höfundur er skrifstofustjóri
Morgunblaðsins og á sæti í stjórn
Samtaka iðnaðarins.
*
iéi
ÍSLENSKUR
LANDBÚNAÐUR
Er lífrænn
landbúnað
rétta leiði
Lífrtenn landbúnaður — hollustay hreinleiki,
gœði og umhverfisvernd
Opinn, almennur fundur haldinn á Hótel Sögu, Súlnasal, á morgun
fimmtudaginn 21. september kl. 8.30 árdegis.
Frummælendur eru margir af helstu sérfræðingum veraldar í lífrænum landbúnaði.
Þessir aðilar eru stjórnarmenn í alþjóðlegu lífrænu samtökunum IFOAM, sem eru staddir hér á
landi á árlegum stjórnarfundi samtakanna. Frummælendur koma frá:
Sri Lanka, Kenýa, Frakklandi, Þýskalandi, Danmörku, Bandaríkjunum, Póllandi, Venezuela,
Belgíu og Sviss.
Þetta er því einstakt tækifæri fyrir íslendinga til að kynna sér stöðu lífrænnar ræktunar í heiminum
og fræðast um hvaða möguleika Islendingar hafa á þessu áhugaverða sviði.
Umrœðuefiiið er:
♦ Hlutverk alþjóðasamtakanna IFOAM.
♦ Heimur lífræns landbúnaðar, myndasýning.
♦ Byrjað á jarðveginum.
♦ Lífrænn landbúnaður í Evrópu, Asíu, Afríku, Ástralíu,
Suður-, Mið- og Norður-Ameríku.
Hagfræði lífræns landbúnaðar.
Ábyrgð á uppruna og gæðum.
Markaðsstaða lífrænna afurða.
♦
♦
♦
♦
Umræður: Sigurgeir Þorgeirsson,
framkvæmdastjóri Bændasamtaka íslands.
♦ Vinsamlega skráið vkkur strax í dag.
Þátttökugjald er kr. 2.300. Innifalið er kaffi og með því ásamt hádegisverði.
Erindin verða flutt á ensku og þýdd jafnóðum fyrir þá sem þess óska.
Skráning þátttöku er hjá Bændasamtökum íslands í síma 363 0300.
Landbúnaðarráðuneytið - Bændasamtök íslands - Náttúruverndarár Evrópu 1995 - Áform - átaksverkefni.