Morgunblaðið - 10.12.1995, Blaðsíða 6

6 B SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
auðvitað ekkert sérlega hrifnir. Það þótti svo
sem ekkert sniðugt."
Síminn hringdi. Árni Elfar gekk yfir í eld-
húsið og ég notaði tækifærið og gekk um
vinnustofu og stofuna og ég virti fyrir mér
myndir og málverk á veggjum. Allt í einu birt-
ist svartur köttur inn á vinnustofunni og strauk
trýninu upp við mig og malaði ákaft og horfði
með mér á málverk í stofu af kunnri óperu-
söngkonu. Ámi Elfar kom að nýju inn á vinnu-
stofuna og hellti kaffi í bolla og við héldum
áfram að rifja upp liðna daga. Ég spyr um
tildrög þess að hann hóf að spila opinberlega
á píanó í danshljómsveit:
„Ég byijaði nú á klarinett. Píanóið var allt-
af til á heimiiinu. Svo fór ég að fá áhuga á
klarinett og fannst það óskaplega yndislegt
hljóðfæri og komst einhvern veginn yfir gam-
alt klarinett sem maður lét mig hafa, forn-
aldarklarinett en ég náði einhverjum tónum,
blústónum og það var ekki fyrr en ég lenti í
að spila með strákum í danshljómsveit að ég
fann að ég gat fyllt inn, „file-in“ eins og
Ameríkaninn kallaði það, að spila af fingrum
fram, þá opnaðist þessi heimur, hvaða fyrir-
bæri þetta var. Ég byijaði með Óla Gauk og
Steina Steingríms í Gaggó vest. Þetta var
46-47. Við vorum þama saman tvo vetur í
gagnfræðaskóla. Ég spilaði þá á klarinett en
hafði spilað eitthvað heima hjá mér áður á
píanó.“
Ég spurði Áma Elfar um áhrifavalda minn-
ugur þess að einn var sá maður sem öðrum
fremur náði undraverðri tækni einmitt á klarin-
ett hér fyrr á árum og mótaði sjálfsagt heila
kynslóð. „Benny Goodmann var örugglega
mesti klarinettuáhrifavaldur í veraldarsög-
unni. Hann hafí þau áhrif á mig að ég hætti
að spila á klarninett og sneri mér meira að
píanóinu. Því miður fór maður ekkert mennta-
veginn í píanóleik. Eiginlega er þetta því mið-
ur allt sjálfsnám."
Með Birni R. í Breiðfirðingabúð
Það er svo árið 1947 að Árni Elfar fær
freistandi tilboð sem auðvitað var ekki hægt
að hafna — að spila með helstu danshljóm-
sveit þeirra ára. Þegar hér var komið sögu
stóð hann upp frá borðstofuborðinu og sótti
meira kaffi fram í eldhús og kom aftur að
vörmu spori með nýuppáhellt kaffi svona í
sterkara lagi sem virkar þannig að það örvar
blóðrásina og hefur þau áhrif að það sem
kann að vera löngu gleymt rifjast þá allt í
einu upp. „Það var um árið þegar ég var í
menntaskóla að það er hringt heim eitt kvöld-
ið og sagt að það vantaði píanóleikara í hljóm-
sveit Björns R. Einarssonar í Breiðfírðinga-
búð. Það var Eyþór Þorláksson sem hringdi
og sagði að Stjáni Magg væri forfallaður. Eg
bjó upp á Baldursgötu og er kominn tíu mínút-
um síðar niður í Breiðfirðingabúð. Þegar ég
kem inn í bandið voru þar Halli Gísla sem
spilaði á trompet og banjó og svo voru þar
einnig Axel Kristjánsson á bassa, Eyþór Þor-
láksson á gítar og Bjöm R. og bróðir hans
Guðmundur R. Svo líður tíminn, það koma
menn og fara en ég var með Bjössa þarna í
Búðinni til 1950.“
Vestmannaeyjar - Akureyri
Árni Elfar lauk við að drekka úr kaffibollan-
um og lét fara vel um sig í hægindastólnum
á vinnustofunni. Það var tekið að skyggja
þennan fimmtudagseftirmiðdag í lok nóvemb-
ei-mánaðar og hann kveikti ljós og við héldum
áfram spjallinu: „Haraldur Guðmundsson var
sestur að í Eyjum og hafði stofnað þar hljóm-.
sveit og hún spilaði í Alþýðuhúsinu og hann
biður okkur Axel Kristjánsson að koma eina
helgi til Eyja og við erum til í það. Við ílend-
umst þarna og erum í þijú ár með hljómsveit
Haraldar og þar byija ég að fikta við básún-
una. Það var þarna einhvers staðar básúna í
kassa þar sem við bjuggum og ég fór að kíkja
á hana og byijaði að æfa eins og vitlaus mað-
ur og vaknaði snemma morguns, meðan hinir
sváfu og æfði stöðugt og var kominn í lúðra-
sveitina hjá Oddgeiri Kristjánssyni eftir mán-
uð. í Vestmannaeyjum er ég síðan í þijú ár,
frá árinu 1950 til 53. Þá fór ég til Akureyrar
frá hausti og fram á sumar 54. Þar var ég
með Sigurbimi Ingþórssyni sem var besti
bassaleikari þeirra ára, mikill vinur minn og
góður drengur, og Sverri Garðarssyni á tromm-
ur. Það var tríó á mínu nafni.“
Með Svavari Gests, KK og Ormslev
Eftir Akureyrardvölina er Árni Elfar aftur
kominn til Reykjavíkur og þarf ekki kvarta
yfir að hafa ekki nóg að gera. Hann er orðinn
þekktur og vinsæll hljóðfæraleikari. Við gerð-
um stutt hlé á spjallinu og hann gekk yfir í
forstofuna. Ég leit í kringum mig á vinnustof-
unni og veitti athygli stóru málverki af kunn-
um stjórnmálamanni frá því fyrr á árum, at-
hyglisverð mynd. Ámi Elfar stundaði nám í
Handíðaskólanum í Reykjavík 1938-39 en hef-
ur í auknum mæli lagt fyrir sig teikingar og
síðan listmálun nú síðustu árin. Hann hefur
teiknað mikið skopmyndir, mannamyndir og
húsamyndir, en myndir eftir Árna hafa oft
birst í Lesbók Morgunblaðsins. Hann hefur
haldið allmargar kaffihúsasýningar og haustið
1987 hélt hann sýningu hjá Scandinavia Soci-
ety í New York. Ámi Elfar var að nýju kom-
ÁRNI Elfar innan um myndimar sínar.
ÞAÐ VAR norðanátt og strekkings-
vindur í Garðabæ þegar ég hringdi
dyrabjöllu á heimili Áma Elfars
seinnt í nóvembermánuði þeirra er-
inda að eiga við hann tal um feril hans í tón-
listinni og myíidlistinni. Ámi Elfar kom til
dyra og bauð mig velkominn og við gengum
til vinnustofu inn af stofunni. Hann býr ásamt.
fjölskyldu sinni í raðhúsi á Móaflöt 8, innan
um önnur raðhús og einbýlishús, í bæjarfélagi
þar sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur haft
meirihluta í hreppsnefnd og bæjarstjóm svo
lengi sem elstu menn muna. Ámi Elfar var í
svörtum terelínbuxum og dökkgrænum bol.
Listamaðurinn ber aldurinn vel, er hávaxinn
og kvikur í hreyfingum og grátt hárið gerir
hann virðulegan. Hann er rétt nýlega kominn
á eftirlaunaaldurinn og hefur nóg að starfa.
Þegar komið er inn á vinnustofuna gefur að
líta myndir og teikningar á veggjum, myndir
og málverk af listamönnum, stjómmálamönn-
um og húsum. Á borðstofuborði í vinnustof-
unni eru haugar af myndum, sumar frágengn-
ar aðrar einungis skissur eða hugmyndir á
blaði. Ámi Elfar gekk yfir í eldhúsið og sótti
kaffikönnu og hellti kaffí í bolla. Við vorum
ekki fyrr sestir og höfðum bragðað á kaffinu
og búnir að koma okkur fyrir er hann rifjaði
upp bemskuárin. Listamaðurinn hallaði sér
aftur í hægindastólnum með hönd undir kinn
og lét hugann líða aftur til þeirra tíma þegar
hann var ungur drengur.
Upphafið - Mótunarárin
„Ég er fæddur á Akureyri árið 1928. Faðir
minn er Benedikt Elfar Ámason og er frá
Akureyri. Móðir mín er Elísabet Þórunn Krist-
jánsdóttir frá Sauðárkróki, dóttir Kristjáns
Gíslasonar, stórkaupmanns á Sauðárkróki, og
þar elst ég upp, ungur drengur, frá sjö ára
aldri. Ég er þarna hjá stórkaupmannsfjölskyld-
unni í fína húsinu, jiar var píanó og þar komu
listamenn. Stefán Islandi byijaði þar sinn fer-
il, móðir mín spilaði með honum. Pabbi var
hámenntaður maður og fór utan til söngnáms,
til Þýskalands-1921-22 og er erlendis mörg
ár. Hann var prestmenntaður en tók aldrei
próf, fékk köllun að gerast söngvari.
Síðan liggur leiðin suður árið 1930 og þau
ætla að hasla sér völl í tónlist. Hún var píanó-
leikari, hafði lært í Kaupmannahöfn. Það var
nú ekki svo gott að hægt væri að lifa af tón-
listinni í þá daga og verður líklega aldrei.
Hann var eitthvað við söngkennslu og hún í
píanókennslu þannig að á heimilinu glymur
alltaf klassísk tónlist sem ég er alinn upp við.
Þetta tekur sinn endi hjá honum því hann
verður að framfleyta fjöískyldunni og gerist
leikfangasmiður, handlaginn eins og allir
sveitamenn. Hann hafði ekkert lært til þess
en setti upp verkstæði og sá þessari þjóð fyr-
ir leikföngum í fjöldamörg ár.
Foreldar mínir settu upp hljóðfæraverslun
á Laugavegi 19. Það sagði mér maður
skemmtilega sögu. Pabbi hafði leitt músík í
gegnum grammifónshátalara út á götuna. Það
er líklega fyrsta músíkin sem hljómar yfir
borgina úr hátölurum til að auglýsa vöruna.
Æskuheimili mitt er þama við Laugaveg 19
til að byija með og einnig eitthvað um tíma
„Þetta voru
skemmti-
legir tímar“
*
Ami Elfar er þekktur tónlistarmaður sem hefur
spilað með öllum helstu hljómlistarmönnum landsins
frá því um miðja öldina og reyndar lengur, Þá er hann
einnig kunnur myndlistarmaður sem hefur haldið
sýningar og teiknað myndir í bækur og fyrir blöð og
tímarit. Olafur Ormsson ræddi við Áma Elfar um_
sitthvað minnisstætt frá liðnum ámm.
ÁRNI lék stuttan tíma með KK-sextett í Þýskalandsferð hljómsveitarinnar 1955.
á Fjölnisveginum. Ég fór í barnaskóla eins og
lög gera ráð fyrir og síðan í gagnfræðaskóla
og loks í menntaskóla. Fór í það sem kallað
var undirbúningsdeild menntaskóla hjá Einari
Magnússyni. Það var sérstök deild sem opnuð
var í gamla daga. Þá tók maður gagnfræða-
próf eftir tvo vetur með þessari undirbúnings-
deild Einars, fór svo í Menntaskólann í Reykja-
vík í fjórða bekk og þar gafst ég upp á miðjum
vetri og hljóp í jazzinn. Foreldrar mínir voru