Morgunblaðið - 14.12.1995, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 14. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Viðræður um
varnarmál
Einkum
rættum
sparnað í
ílugvall-
arrekstri
FORMLEGIR viðræðufundir
íslenzkra og bandarískra
stjómvalda um endurskoðun
samkomulags um framkvæmd
varnarsamnings fslands og
Bandaríkjanna hófust í
Reykjavík í síðustu viku. Eink-
um er rætt um spamað í
rekstri Keflavíkurflugvallar.
í viðræðunefnd íslands eru
Helgi Ágústsson ráðuneytis-
stjóri, formaður, Jón Egill
Egilsson, skrifstofustjóri í ut-
anríkisráðuneytinu, Hilmar
Hilmarsson, aðstoðarmaður
utanríkisráðherra, og Grétar
Már Sigurðsson, skrifstofu-
stjóri vamarmálaskrifstofu.
Amór Siguijónsson, varnar-
málafulltrúi í Washington, er
ráðgjafi nefndarinnar.
Fulltrúar Bandaríkjanna í
viðræðunum eru Parker Borg
sendiherra og Stanley W. Bry-
ant flotaforingi, yfírmaður
Varnarliðsins.
Helgi Ágústsson vildi í sam-
tali við Morgunblaðið ekki tjá
sig efnislega um gang við-
ræðnanna. Hann sagði stefnt
að því að ljúka þeim sem fyrst
og að væntanlega yrðu gerðar
litlar breytingar á samkomu-
lagi ríkjanna frá því í janúar
1994.
Ekki rætt um þátttöku í
þy rlubj örgunarstörfum
Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins snúast við-
ræðumar einkum um þau
ákvæði samkomulagsiiis, sem
kveða á um að báðir aðilar
geri það, sem í þeirra valdi
stendur til að lækka rekstrar-
kostnað Keflavíkurflugvallar,
burtséð frá umfangi hemaðar-
umsvifa, sem gert er ráð fyrir
að verði svipað áfram.
í samkomulaginu frá 1994
vom ákvæði um að kannað
yrði að ísland axlaði aukna
ábyrgð á sviði þyrlubjörgunar-
starfa fyrir vamarliðið. Sú
hugmynd mun ekki vera til
umræðu lengur, eftir að Land-
helgisgæzlan keypti nýja
björgunarþyrlu.
Formaður fiskvinnsludeildar VMSÍ segir aðstæður fólks í atvinnuleit víða slæmar
Fólk hefur lent í alls
kyns hremmingnm
AÐALSTEINN Baldursson, formaður fiskvinnsludeildar Verkamannasam-
bands íslands, segir að talsvert mikið hafi verið um að fólk, sem fékk vinnu
í haust eftir auglýsingar félagsmálaráðuneytisins, hafí lent í hremmingum.
Dæmi séu um að fólk hafi lagt í mikinn kostnað við ferðalög, en síðan
fengið stopula og illa borgaða vinnu. Fólk hafi auk þess þurft að borga
ósanngjarna húsaleigu og ekki fengið aðgang að mötuneytr.
Félagsmálaráðuneytið auglýsti
laus störf í fiskvinnslu í haust og
hvatti atvinnulaust fólktil að sækja
um. Talið er að ráðið hafi verið í á
annað hundrað störf með þessum
hætti. Aðalsteinn sagðist telja að
margt af þessu fólki hefði gefist upp
á vinnunni eftir stuttan tíma. Ástæð-
umar væru stopul vinna, slæm kjör
og dýr matur og húsnæði.
Tímakaupið 270 krónur
Aðalsteinn tók sem dæmi tvo ein-
staklinga sem svöruðu auglýsingu
um vinnu hjá tilteknu fiskvinnslufyr-
irtæki úti á landi. Áður en þeir lögðu
af stað hefði vinnuveitandi lofað
mikilli vinnu og góðum bónus. „Þeg-
ar þeir komu á staðinn reyndist vera
lítil vinna. Þeir unnu fyrir 270 krón-
ur á tímann eða 10.800 krónur á
viku, sem er lægsta kaup sem þekk-
ist á íslandi. Bónusinn eftir vikuna
var aðeins rúmar 200 krónur.
Þeir höfðu ekki snyrtiaðstöðu og
ekki aðstöðu til að þvo af sér, en
þeim var bent á að fara í sundlaug-
ina og baða sig þar og láta þvo af
sér. Það var ekkert mötuneyti og
engin eldunaraðstaða í verbúðinni
þannig að þeir þurftu að halda sér
uppi á sjoppufæði. Eftir fyrstu vik-
una voru þessir einstaklingar með
matarreikning upp á um 7.000 krón-
ur hvor um sig.
Þeim var lofað að leigan yrði væg,
en þegar á reyndi þurfti hvor um sig
að borga 10.000 krónur í leigu á
mánuði fyrir kjallaraherbergi með
engri sturtu og engri eldunar- eða
þvottaaðstöðu. Niðurstaðan var því
sú að þeir náðu ekki að vinna fyrir
brýnustu nauðþurftum af þeim laun-
um sem þeir fengu. Foreldrar þeirra
urðu þess vegna að senda þeim aura
til að þeir gætu verið á staðnum við
vinnu, en þeir gáfust reyndar upp
eftir hálfan mánuð vegna þess að
þeir unnu ekki fyrir útgjöldum.
Dýr ferðalög
í öðru dæmi tóku tveir menn flug,
sém kostaði um 20.000 krónur á
mann, til að komast í vinnu sem þeir
fengu eftir auglýsingu sem birtist í
haust. Það var mikið að gera fyrsta
hálfa mánuðinn, en þá datt vinnan
niður og þeir fengu ekkert að gera.
Þeim var bent á að skrá sig atvinnu-
lausa. Meðan vinna var var þokkaleg-
ur bónus, en eftir það fengu þeir 270
krónur á tímann. Þeir áttu ekki kost
á neinu mötuneyti og urðu að borga
um 10.000 krónur á viku í fæði.
Þeir unnu á þessum stað í einn og
hálfan mánuð og þegar þeir komu
heim reiknuðu þeir út að útgjöld
þeirra af þessu ferðalagi væru um
30.000 krónum meiri en tekjumar.
Kostnaðurinn sem fólk er að leggja
í við að flytja sig á milli staða er svo
rosalegur að það er ekkert undarlegt
þó illa gangi að fá fólk í þessa vinnu.
Ég tek þó fram að það eru til verstöðv-
ar þar sem þessi mál eru í ágætu
lagi. Þar er góð vinna og hugsað um
fólkið og virkilega reynt að greiða
götu þess. Það er hins vegar of mik-
ið um að fólk verður sjálft að. koma
sér á staðinn og síðan verður það að
bjarga sér sjálft án þess að fá nokkra
aðstoð." Aðalsteinn sagði að mest af
þessu fólki stæði illa fjárhagslega.
Mikið væri um ungt fólk sem hefði
verið atvinnulaust og væri orðið ör-
væntingarfullt. Það mætti því illa við
áfóllum sem þessum. Hann sagði
mikilvægt fyrir fólk að leita eftir ítar-
legum upplýsingum áður en það réði
sig til vinnu. Ekki væri nóg að fá
upplýsingar frá væntanlegum vinnu-
veitanda.
Morgunblaðið/Kristinn
Jólalegt í Kirkjukoti
ALLTAF er jólalegt í leikskólanum Kirkjukoti í Grindavík en hann er
í gömlu kirkjunni á staðnum. Enok Sigurðsson og Elín Guðmundsdótt-
ir eru í rennibrautinni og svo sést á höfuð Hansinu Stefánsdóttur.
Ákvörðunar
Columbia beðið
STJÓRN fyrirtækisins Columbia
Aluminum Corporation komst ekki
að niðurstöðu um það hvort álver
á þess vegum yrði reist á íslandi
eða í Venezuela á fundi sem hald-
inn var um málið og lauk á þriðju-
dag. „Það var haldinn fundur og
engin ákvörðun tekin,“ sagði Andr-
és Svanbjömsson, yfirverkfræðing-
ur hjá Markaðsskrifstofu iðnaðar-
ráðuneytisins og Landsvirkjunar.
Ekki er víst hvenær ákvörðun verð-
ur tekin, en talsmenn Columbia
höfðu sagt að það yrði í desember.
Lagt er til að kröfu Sævars Ciesielskis um endurupptöku Guðmundar- og Geirfinnsmála verði hafnað
RAGNAR H. Hall hæstaréttarlög-
maður, sem skipaður var sérstakur
ríkissaksóknari við meðferð á beiðni
Sævars M. Ciesielskis um endur-
upptöku hæstaréttardóma f Guð-
mundar og Geirfinnsmálum, hefur
skilað skýrslu til Hæstaréttar þar
sem lagt er til að Hæstiréttur hafni
beiðni Sævars.
Hæstiréttur dæmdi Sævar árið
1980 í sautján ára fangelsi fyrir
að hafa ásamt öðrum orðið valdur
að dauða Guðfinns Einarssonar og
Guðmundar Einarsonar. I greinar-
gerð Ragnars Hall til Hæstaréttar
segir að engin haldbær gögn hafi
komið fram um að ólögmætar að-
gerðir þeirra sem önnuðust rann-
sókn Guðmundar- og Geirfinnsmála
á lögreglustigi eða fyrir dómi hafi
leitt til þess að röng niðurstaða
hafi orðið í málinu um umrædd
ákæruatriði.
„Ekki hafa heldur komið fram
nein gögn sem gefi tilefni til endur-
upptöku málsins af öðrum ástæð-
um,“ segir í greinargerðinni og
ennfremur að af hálfu ákæruvalds-
Engin haldbær gögn
um ólögmætar aðgerðir
við meðferð málsins
ins sé ekki talin ástæða til að leggja
til að fram fari lögreglurannsókn
vegna þeirra staðhæfínga sem fram
koma í málatilbúnaði Sævars, en
þær lutu m.a. að því að játningar
sem sakfelling hafí byggst á hafí
verið fengnar með ólögmætum að-
gerðum stjórnenda lögreglurann-
sóknanna.
Krafa Sævars M. Ciesielskis um
endurupptöku dómanna var gerð
samkvæmt heimild í 184. grein laga
um meðferð opinberra mála til að
taka upp dæmt mál á ný eftir kröfu
manns sem telur sig sýknan sak-
felldan eða sakfelldan fyrir mun
meira brot en það sem hann hefur
framið ef ætla má að dómari, ákær-
andi, rannsóknari eða aðrir hafí
haft í frammi .refsiverða hegðun í
því skyni að fá fram þau málalok
sem orðin eru.
í greinargerð Ragnars H. Hall,
sem skipaður var sérstakur ríkis-
saksóknari eftir að Hallvarður Ein-
varðsson vék sæti í málinu, segir
að Sævar hafí í málatilbúnaði sínum
gagnrýnt fjölmargt sem hann telji
hafa gerst við lögreglurannsókn,
dómsrannsókn og dómsmeðferð
málanna og beri þungar sakir á
ýmsa sem að málinu komu.
„Hann hefur hins vegar að mati
ákæruvalds ekki fært fram haldbær
gögn um að málalok hafí verið feng-
in fram með þeim hætti sem lýst er
í umræddu lagaákvæði. Nánast allt
sem [Sævar] telur hafa farið úr-
skeiðis var komið fram þegar við
dómsmeðferð umrædds máls. Mála-
tilbúnaður hans nú er því að megin-
stofni til gagnrýni á úrlausn Hæsta-
réttar um atriði sem lágu fyrir dóm-
inum og tekin var efnisleg afstaða
til,“ segir í greinargerðinni.
Þó er vakin athygli á staðhæfíng-
um Sævars um að í dómsgögnum
sakadóms í ávana- og fíkniefnamál-
um komi fram sönnun um atriði sem
skipt geti máli og ekki hafí legið
fyrir þegar dæmt var í málinu.
Sævar hafí að því látið liggja að
rannsóknarar hafi vísvitandi stung-
ið gögnunum undir stól þar sem í
þeim komi fram fjarvistarsönnun
hans kvöldið þegar Guðmundur
Einarsson hafí Iátið lífíð.
Ragnar H. Hall reifar framburði
vitna þess máls málsins og segir
að engin gögn úr fíkniefnamálinu
séu þess eðlis að þau veiti Sævari
einhvers konar fjarvistarsönnun frá
vettvangi árásarinnar á Guðmund
Einarsson, svo sem um hana var
dæmt í hæstaréttarmálinu. Þá segir
að samkvæmt ákvæðum laga nægi
ekki til endurupptöku máls að dóm-
þolar séu ósáttir við mat á sönnun-
argögnum sem dómur hefur byggst
á eða rökstuðning fyrir samfellingu.
„Frekari rökræður um niðurstöðu
dómsins geta ekki að óbreyttum
lögum orðið tilefni til að endurupp-
taka málið,“ segir í greinargerð
Ragnars H. Hall, sérstaks ríkissak-
sóknara í málinu.