Morgunblaðið - 14.12.1995, Blaðsíða 8

8 D FIMMTUDAGUR 14. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AKUREYRI
^ Morgunblaðið/Kristján
NÝSTOFNAÐUR Kór Tónlistarskólans á Akureyri á fyrstu tónleikum kórsins sem haldnir voru
fyrir fullu húsi í Akureyrarkirkju í liðinni viku.
Michael Jón Clarke hefur fylgst með tónlistarlífi
á Akureyri í nær aldarfjórðung
Vantar tilfinnanlega
tónlistarhús
MICHAEL Jón Clarke stjóm-
aði nýstofnuðum Kór Tón-
iistarskólans á Akureyri á
fyrstu tónleikum kórsins sem haldnir
voru fyrir fullu húsi í Akureyrar-
kirkju í liðinni viku. Hann hefur búið
á Akureyri í 24 ár, er fæddur í Nott-
ingham í Bretlandi og hefur kennt
við tónlistarskólann, stjórnað kórum
og tekið virkan þátt í tónlistarlífí á
Akureyri um árabil.
„Þegar ég kom fyrst var engin
hljómsveit starfandi hér, það voru
ekki einu sinni til hljóðfæri sem til
þurfti, en við stofnuðum fyrstu nem-
endahljómsveitina eftir að Kiwanis-
menn gáfu nokkur hljóðfæri. Þau eru
sum enn í notkun," sagði Michael.
A þeim árum sem hann hefur
fylgst með tónlistarlífínu í bænum
segir hann að skipst hafí á skin og
skúrir, stundum miki! uppsveifla en
síðan komi lægðir inn á milli. Blás-
arasveit æskunnar og strengjasveit
tónlistarskólans vöktu fyrir nokkrum
árum verulega athygli, fóru í ferða-
lög til útlanda og unnu til verðlauna
og í kjölfarið var mikil vakning, en
siðan hefur áhuginn minnkað. Þá
hafí verið stofnaðir kórar sem notið
hafí vinsælda og fengið góða aðsókn
á tónleika, en starfsemin síðan nán-
ast lagst af. Hann nefnir Passíukór-
inn sem dæmi, hann hafí fyrstur
haft á stefnuskrá sinni að flytja
stærri kórverk, en æfí nú ekki lengur.
Þá nefnir hann einnig að söngleik-
ir sem Leikfélag Akureyrar hafí tek-
ið til sýninga hafí vakið mikla at-
hygli og skapað atvinnu fyrir fí'ölda
tónlistarmanna, bæði hljóðfæraleik-
ara og söngvara auk þess að draga
að fjölda fólks til bæjarins. „Síðan
þá hefur lítið verið um söngleiki á
flölum leikhússins, það er eins og
menn séu hræddir við að næsta upp-
færsla hljóti að mistakast fyrst svo
vel tókst til síðast. Það væri gaman
ef uppsetning söngleiks yrði árlegur
viðburður hér í bænum.“
Kór Tónlistarskólans er eingöngu
skipaður heimamönnum og var Mich-
MICHAEL Jón Clarke og Ric-
hard Simm undirleikari.
ael afar ánægður með aðsóknina.
„Sérstaklega var ég glaður að sjá
táninga og ungt fólk á þessum tón-
leikum og það virtist skemmta sér
prýðilega. Við höfum ekki séð mikið
af þessum hópum á tónleikum áður,“
segir hann og bendir á að stundum
þyki það ekki fínt meðal unglinganna
að stunda nám við tónlistarskóla.
„Þeir skammast sín sumir að bera
hljóðfæri niður í bæ og láta foreldr-
ana keyra þau fyrir sig í skólann,
þetta á kannski frekar við um strák-
ana,“ sagði hann en taldi að einhver
breyting væri að verða á, æ fleiri
ungir piltar hefðu áhuga á söng og
tækju þátt í kórastarfi. „Það er
stundum þannig, að það þarf ein-
hvern af leiðtogunum í hópnum, töff-
urunum, til að bijóta ísinn, hafí þeir
áhuga fínnst hinum krökkunum ekki
hallærislegt að vera með í kórurn."
Kórinn er nú að undirbúa upp-
færslu á skemmtióperunni Mikadó
og er áætlað að setja verkið upp í
maí á næsta ári. „Ef það á að tak-
ast þurfum við fleiri raddir, þá kem-
ur söngáhuginn í ljós, hvort menn
vilja vera með, en við þurfum á öllum
hetjutenórum bæjarins að halda."
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands
sem starfað hefur síðustu ár er mik-
il lyftistöng fyrir tónlistarlíf á Akur-
eyri og reyndar í fjórðungnum öllum.
Nú eru að jafnaði haldnir tveir til
fímm sinfóníutónleikar árlega. „Áður
kom Sinfóníuhljómsveit Islands á
tveggja ára fresti með tónleika og
yfirleitt var þá boðið upp á eitthvert
landsbyggðarprógamm, lummur fyr-
ir sveitafólkið."
Það er kostnaðarsamt að reka
hljómsveitina. „Hún hefur því miður
ekki nógu mikla peninga til að geta
staðið undir öllum sínum tónleikum.
Þá verður að byggja á aðsókninni
og er þá brugðið á það ráð að fá
velþekkta eða vinsæla aðkeypta
krafta til að taka þátt. Mér fínnst
stundum eins og tónlistarmenn á
svæðinu séu vannýttir, þeir fá ekki
tækifæri til að spreyta sig, mér fínnst
stundum skorta á að Akureyringar
séu stoltir af heimamönnum og vilji
frekar fá fólk annars staðar að.“
Það sem stendur tónlistarlífí á
Akureyri nokkuð fyrir þrifum er
skortur á frambærilegu tónlistarhúsi
og hvetur Michael þá sem bera hag
tónlistarinnar fyrir bijósti að standa
saman að uppbyggingu slíks húss.
„Ég er ekki að tala um hús sem
þarf að kosta 100 milljónir, það er
hægt að koma upp sómasamlegu
húsi fyrir mun minni pening," sagði
hann og benti til að mynda á íþrótta-
skemmuna sem dæmi og einnig væri
góður hljómburður í húsi Nýja bíós.
I þessum húsum væri hægt að koma
upp góðri aðstöðu til tónleikahalds
og fjölbreyttra listviðburða án þess
að kosta óheyrilega miklu til. Stærri
viðburðir í tónlistarlífi hafa verið í
íþróttahúsum og fylgir því mikil
vinna, bera þarf stóla fram og til
baka, koma fyrir Ijósum, búa til svið
og laga gólf. „Við þurfum að standa
betur saman um að þrýsta á að fá
tónlistarhús og ég er sannfærður um
að ef við fengjum afhent hús væri
hægt að mynda hóp áhugamanna
sem væri tilbúinn að leggja á sig
sjálfboðavinnu til að búa það úr garði
og gera drauminn að veruleika."
LA verði að full-
burða lands-
hlutaleikhúsi
FORSVARSMENN Leikfélags
Akureyrar telja að næsta
skref í þróun atvinnuleikhúss
á Akureyri sé að gera LA að full-
burða landshlutaleikhúsi sem hafi
skyldum að gegna við Norðurland
allt. Það verði m.a. gert með því
að ferðast með að minnsta kosti
eina sýningu á leikári um byggðirn-
ar kringum Akureyri. Fyrirmyndin
er sótt til Norður-Noregs og hafa
viðræður við fulltrúa menntamála-
ráðuneytis staðið yfír um breytingar
á kostnaði við rekstur félagsins
þannig að ríkið auki hlut sinn í
rekstrinum.
Viðar Eggertsson leikhússtjóri
Leikfélags Akureyrar segir það hafa
verið tímamót í menningarmálum
landsbyggðarinnar þegar atvinnu-
leikhúsi var komið á fót á Akureyri
árið 1973. Þá hafí í fyrsta skipti
verið viðurkennt í verki að á lands-
byggðinni ætti að starfa atvinnu-
listastarfsemi. Akureyri, stærsti
byggðakjarni landsins fyrir utan
höfuðborgarsvæðið varð þar með
vísir að því að skapa mótvægi við
höfuðborgina í menningarlegu tilliti.
Þjónustumiðstöð fyrir
áhugaleikfélög
Starfsemi atvinnuleikhúss má að
sögn Viðars líta á sem tilraun, en
þróunin hefur orðið sú að leikhúsið
hefur verið að festa sig í sessi. „Við
álítum að nú sé komið að því að
taka næsta skref í þessari þróun
og gera Leikfélag Akureyrar að
fullburða landshlutaleikhúsi sem
hafi frekari skyldum að gegna við
landshlutann, að ferðast með að
minnsta kosti eina sýningu á leikári
um byggðirnar kringum Akureyri,"
sagði Viðar og bætti við að atvinnu-
leikhús LA hafi frá upphafi gegnt
mikilvægu hlutverki og reynst nokk-
urs konar þjónustumiðstöð fyrir
áhugaleikfélög á Norðurlandi.
Fyrirmynd að landshiutaleikhúsi
er sótt til Noregs, m.a. er starfandi
landshlutaleikhús í Tromsö í Norð-
ur-Noregi og er skýrt kveðið á um
að ríki og sveitarfélag skipti með
sér kostnaði, framiag ríkisins er 70%
og sveitarfélagsins 30%. Það hluti
af menningar- og byggðastefnu að
í Norður-Noregi eigi að vera starf-
rækt atvinnuleikhús til að efla
mannlíf í nyrstu byggðum landsins.
„Þannig fyrirkomulag mætti hugsa
sér hér,“ sagði Viðar. Viðræður
hafa staðið yfír við menntamála-
ráðuneytið um að koma á slíku fyrir-
komulagi.
Þríhliða samningur stór áfangi
Stór áfangi náðist árið 1987 þeg-
ar þríhliða samningur, ríkis, Akur-
eyrarbæjar og Leikfélags Akureyrar
um fjárframlög frá hinu opinbera
til LA tók gildi. Áður hafði fjárþörf
leikhússins verið skoðuð ýtarlega,
búin til grunnverkefnaskrá fyrir
leikhúsið miðað við að sett yrðu upp
4-5 leikverk á ári og fjárþörfín
reiknuð út frá henni. Hlutfallsskipt-
ing milli opinberra aðila var þannig
að kostnaður skiptist til helminga
milli ríkis og bæjar. Viðar sagði að
framlög hafi ekki fylgt kostnaði og
munar þar þó nokkru. Þar kemur
m.a. til að um árabil gat félagið
stuðst við rýra samninga við ýmsa
hópa listamanna, en það gangi ekki
lengur í alvöru atvinnuleikhúsi sem
keppi um listamenn við önnur slík.
Viðar segir að framlög til LA
þurfi að hækka til að forsendur
samningsins standist á næstu árum
og hægt verði að ráðast í nauðsyn-
leg verkefni í náinni framtíð; kostn-
að vegna leikferðar einu sinni á ári
um Norðurland, vegna launahækk-
ana og vegna leigu fyrir smíðaverk-
stæði, en Samkomuhúsið rúmar þá
starfsemi vart lengur að sögn Við-
ars leikhússtjóra.
Skapandi kraftur í menningarstarfi
Væmegnr bær
fyrir listunnendur
AÐ HEFUR gríðarlega mik-
ið gerst á síðustu tíu árum
{ myndlistinni á Akureyri
og þá sérstaklega á seinni hluta
áratugarins,“ segir Haraldur Ingi
Haraldsson forstöðumaður Lista-
safnsins á Akureyri, en rúm þijú
ár eru frá því það var opnað. Safn-
ið er fyrir miðju Grófargili sem
margir nefna Listagil og vísa þar
til þeirrar fjölbreyttu listastarfsemi
sem fram fer í gilinu í húsnæði sem
gengið hefur í endurnýjun lífdag-
anna, áður fór þar fram niargvísleg
iðnaðarstarfsemi á vegum Kaupfé-
lags Eyfirðinga, en um árabil stóðu
þau meira og minna tóm.
Þá miklu grósku sem ríkir á
sviði myndlistar á Akureyri segir
Haraldur Ingi að megi þakka ötulu
starfi fjölmargra að listamálum á
undanförnum árum, hann nefnir
Rauða húsið sem starfrækt var í
bænum í nokkur ár fyrir um hálfum
öðrum áratug og allnokkru áður
Gallerí Háhól sem stóð fyrir stöð-
ugu sýningarhaldi. En upphaf þess
að gilið var tekið undir starfsemi
tengda listum megi m.a. rekja til
málþinga sem haldin voru á árum
áður og sjónarmið listamanna
komu fram. Á einu slíku var bent
á allar þessar ónotuðu byggingar
í hjarta bæjarins. „Það væri bara
spurning um samkomulag við þá
sem héldu á lyklunum, að þeim
væri snúið í rétta átt þannig að
þau nýttust þeim sem þar vildu
starfa að list sinni,“ segir Haraldur
Ingi.
Áður skemmdar tennur
nú fallegt bros
„Menn voru að ræða á þessum
árum hlutverk Akureyrar í sam-
hengi myndlistar í landinu, ég og
fleiri héldum því sjónarmiði á lofti
að Akureyri hefði þar stóru hlut-
verki að gegna. Upp úr þessu fór
boltinn að rúlla og það komu
margir að málinu,“ segir Haraldur
Ingi.
Fyrir sveitarstjórnarkosningar
árið 1990 settu bæði Alþýðubanda-
lag og Sjálfstæðisflokkur upp-
byggingu listastarfsemi í Grófar-
gili inn í sína stefnuskrá Þessir
flokkar sátu saman í meirihluta
næsta kjörtímabil „og stóðu við sín
loforð," segir Haraldur Ingi. Akur-
eyrarbær keypti húsnæði í gilinu
af KEA og seldi það síðan þeim
sem áhuga höfðu á að byggja þar
upp listastarfsemi. „Reynslan sýnir
að það var afar snjöll lausn. Gilið
var lengi dimmt, drungalegt og líf-