Morgunblaðið - 24.12.1995, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 24. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Ásdís
REGIN Grímsson er nú orðinn athafnamaður í Nova Scotia í Kanada og stefnir að fjölþjóðaviðskiptum á sviði bátasmíði auk þess sem
hann býður upp á heildarlausnir í sjávarútvegi hvar sem tækifærin bjóðast, eins og hann orðar það.
A THAFNAMAÐ UR Á
HRAÐRISIGLINGU
VOSKIFTIAIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
►Regin Grímsson á færeyska foreldra, en er sjálfur
fæddur á íslandi árið 1947 og því 48 ára að aldri.
Hann ólst upp í Vesturbænum í Reykjavík og er flug-
maður og rafvélavirki að mennt. Árið 1977 stofnaði
hann Mótun hf. og hóf smábátaframleiðslu með smíði
svokallaðra Færeyinga. Árið 1987 tók við fram-
leiðsla smábáta undir heitinu Gáski, eins og hundur-
inn í sveitinni hét sem Regin kynntist á æskuárum
sínum. Haustið 1993 flutti hann framleiðsluna frá
íslandi til Nova Scotia í Kanadá og sér nú fram á
að minnsta kosti tíföldun rekstrarumfangsins á næsta
ári. Eiginkona Regins er Ellen Björnsdóttir hjúkrun-
arfræðingur og eiga þau sex börn, fimm dætur og
nýfæddan son.
Eftir Jóhönnu Ingvarsdóttur
OHÆTT er að segja að
athafnamaðurinn Regin
Grímsson standi nú á
tímamótum. Með elju og
útsjónarsemi er draumur sveita-
piltsins nú loks að verða að veru-
leika úti í hinum stóra heimi sam-
keppninnar. „Þetta hefur allt sam-
an verið að springa út á undanförn-
um tveimur mánuðum," segir Reg-
in. „Ég hef varla við að taka við
pöntunum og undirrita samninga.
Þetta er hreint ótrúlegt og ljóst
er að áhugann er að finna víða,“
bætir hann við.
Regin hefur nú tekist að sann-
færa menn víða erlendis um að
hann geti framleitt fyrsta flokks
hraðskreiða smábáta til fiskveiða,
búna alvöru græjum, sem komi til
með að lyfta smábátaútgerð er-
lendra þjóða á betra plan, eins og
hann orðar það, en að hans sögn
hefur smábátaútgerð alls staðar í
heiminum nema á íslandi þann
stimpil á sér að vera einskonar
lágstéttaratvinnugrein. „Þessu vil
ég breyta og þetta snýst að nokkru
leyti um að bæta lifsviðurværi
smábátasjómanna annars staðar í
heiminum. Möguleikarnir eru fyrir
hendi alls staðar þar sem strand-
veiði er stunduð."
Færeyingaframleiðsla
Segja má að litla ævintýrið hafi
byijað fyrir margt löngu með því
að Regin fékk mót af svokölluðum
Færeyingum, sem eru tveggja til
þriggja tonna bátar, hjá frænda
sínum i Færeyjum og hóf hann
framleiðslu á þeim hérlendis árið
1977. Upp frá því tók við fram-
leiðsla á svokölluðum Mótunarbát-
um, sem voru fyrstu planandi hrað-
fiskibátarnir, og síðar eða árið
1987 hóf hann að framleiða Gáska-
báta, sem hann hannaði að mestu
sjálfur og er nú hans vörumerki.
Til varð fyrirtækið Mótun hf., sem
hafði aðsetur í Hafnarfirði allt þar
til í september 1994 að hann ákvað
að freista gæfunnar í Vesturheimi.
Hann flutti starfsemina til Chester
í Nova Scotia fylki í Kanada þar
sem hann hefur alið manninn síð-
an, framleitt átta Gáska-báta þar
það sem af er, en sér nú fram á
hundruða milljóna króna sölu-
samninga og allverulega fjölgun
starfsmanna. Mótun Canada, eins
og fyrirtækið heitir úti, er því á
góðri leið með að verða að fjöl-
þjóðafyrirtæki. Miðað við þá við-
skiptasamninga, sem hann hefur
nú í handraðanum, er núverandi
húsnæði í Chester orðið allt of lítið
svo að Regin hyggst flytja fram-
leiðsluna upp úr áramótum til Hub-
bards sem er í um hálftíma akst-
ursfjarlægð frá Halifax. Þar hefur
hann fengið til afnota stórt íþrótta-
hús og fyrrverandi birgðastöð við
hliðina sem tilheyrðu gamalli her-
stöð, sem lögð hefur verið niður.
Mettur
markaður
„Það var ekki lengur lífvænlegt
að vera að búa til báta á íslandi.
Þess vegna fór ég út. Smábáta-
markaðurinn á íslandi er mettur.
Ekki verða gefin út fleiri króka-
leyfi, heldur er þróunin í átt að
fækkun smábáta," segir Regin
aðspurður um tildrög flutningsins
frá íslandi. „Margir töldu að
annaðhvort hlyti ég að vera mikill
bjartsýnismaður eða hafa fengið
ofboðslegar fjárfúlgur frá kana-
díska ríkinu. Staðreyndin er hins-
vegar sú að ég fékk enga peninga
frá Kanadamönnum, en það getur
vel verið að ég sé bjartsýnn. Ég
er einfaldlega méð góðan bát, sem
vantar út um allan heim.“
Opinberir kanadískir sendiboðar
heimsóttu Mótun hf. í Hafnarfirði
árið 1990 eftir ábendingar og
þriggja ára leit og prufur á heppi-
legum bát og óskuðu eftir að fá
að prófa Gáskann því til stæði að
endurbæta kanadíska smábátaút-
gerð, sem að sögn, var úrelt. Lykt-
ir urðu þær að Kanadamennirnir
keyptu einn bát með öllum græjum
og eyddu svo í ofanálag sem svar-
ar einni og hálfri milljón ísl. kr. í
kynningu á bátnum ytra. Auk þess
gáfu þeir Regin undir fótinn með
að hann fengi aðstoð við að setja
í gang bátaframleiðslu í Kanada,
hið opinbera myndi taka þátt í
stofnkostnaði og markaðssetningu.
Þorskveiðibann
„En svo gerist það skömmu eft-
ir að báturinn kemur út, að blátt
bann er lagt við þorskveiðum þar
sem stofninn hrundi gjörsamlega
og þannig var ástandið enn þegar
ég flutti mig vestur um haf í júní
1994. Vilyrði um aðstoð vildu menn
ekki kannast við auk þess sem ég
átti í töluverðum erfiðleikum með
að fá landvistar- og atvinnuleyfi
enda 85 kanadísk bátasmíðafyrir-
tæki verkefnalaus í Nova Scotia.
Ég stóð einn í heiminum enda sá
enginn í þessari grein neitt nema
svartnætti framundan. Ég var á
báðum áttum hvað gera skyldi, en
ákvað að halda ótrauður áfram
eftir að hafa rölt niður á bryggju
og virt fyrir mér bátana þeirra.
Hugsaði með mér að hér hefði ég
heilmikið að gera, kannski ekki
endilega strax, en það kæmi að
því. Ég var sannfærður um að ég
hefði báta, sem hentuðu þeim betur
en það sem ég sá þarna, þar sem
ég stóð á bryggjusporðinum. Þeir
eru nefnilega dálítið aftaríega á
merinni hvað snertir bátsgerðir og
veiðitækni," segir Regin.
Hann segist hafa byrjað á því
að framleiða þrjá báta úti í Kanada
fyrir íslendinga þar sem smáglufa
hafi opnast og það hafi verið nokk-
uð góð byijun. „Ég þjálfaði upp
nokkra heimamenn í verkið sem
gekk ekki nógu vel, m.a. vegna
vöntunar á ýmsum aðföngum, svo
að ég þurfti að senda bátana heim
til íslands í fullvinnslu. Þar tók
konan mín við þeim, sá um að klára
verkið, sjósetti í ágúst síðastliðnum
og fæddi svo okkar sjötta barn
hinn 9. desember. Hún er nefnilega
hörkutól, skal ég segja þér, ekkert
blávatn, og svo sannarlega dró hún
mig að landi þarna,“ segir Regin,
stoltur af sinni frú.
„Konan mín gaf mér líka upp-
skriftina að því hvernig ég færi
að því að ráða mér ritara á skrif-
stofuna. Hún sagði mér að velja
konu, sem væri búin að ala upp
nokkur börn og hefði staðið í eigin
rekstri áður því slík kona hlyti að
geta hlustað á mörg áreiti í einu
og vera skipulögð. Eg fór að þess-
um ráðum og réð ritara búna þess-
um kostum ásamt fleiri góðum eig-
inleikum. Hún heitir Sandra og
talar ekki mikið umfram það að
koma áleiðis nauðsynlegum skila-
boðum. Þannig vil ég hafa það.“
Ótal markaðir
Jafnhliða hefur Regin unnið i
ötullega að þvi að koma Kanada-
mönnum í skilning um að bátarnir
hans séu þeir bátar, sem þá vant-
ar. „Kanadamenn eru aftur á móti
sérstaklega íhaldssamir og erfitt
er að sannfæra nokkurn þann, sem
einu sinni er kominn á styrkjakerf-
ið, sem er mjög svo letjandi. I
Kanada eru atvinnuleysisbætur
mjög háar og verða til þess að
draga allt frumkvæði úr mönnum.
Það er ekkert, sem rekur menn
áfram ef þeir eru að fá ailt upp í
400-500 dollara á viku í bætur."
Á sama tíma og Regin horfði til
Kanadamarkaðar, fór hann að
huga að öðrum mörkuðum, hugðist
nýta'sér kanadísk sambönd til að
koma sér áfram, en sá nokkuð fljótt
að farsælast væri að treysta alfar-
ið á sjálfan sig í þeim efnum. Sú )
aðferð er nú að bera árangur svo j
um munar og sér Regin nú fram
á að rekstrarumfangið muni a.m.k. •
tífaldast á nýju ári. Að staðaldri
hafa verið hjá honum í vinnu átta
til fimmtán menn, en nú þarf að
ráða allt að 150 starfsmenn í fyrir-
tækið ef anna á allri þeirri báta-
framleiðslu, sem liggur fyrir á
pappírum enn sem komið er.
Nú þegar hefur Regin gert
samninga um smíði 70 fiskihrað- (
báta fyrir um 700 milljónir króna. j
Þar af eru kanadískir fiskmiðlarar .
að kaupa 40 báta, sem þeir ætla ’
að flytja til Bahamaeyja þar sem
þeir hafa keypt sér fiskveiðiheim-
ildir. Tíu bátar fara til Trinidad
og 20 til eyju einnar sem hann
vildi ekki tilgreina nánar, en sagði
að þar þyrfti hann að fylgja frönsk-
um smíðareglum, Fyrir utan þetta
eru ýmis önnur verkefni í gangi,
m.a. í Rússlandi, Bandaríkjunum, t
Hong Kong og Indónesíu. (
Þá hafa Kanadamenn nú uppi .
hugmyndir um að auka þorskveiðar '
að nýju og þá einvörðungu með
vistvænum veiðiaðferðum, þ.e.
krókum, línu og gildrum. Meðal
annarra hefur Brian Tobin, sjávar-
útvegsráðherra Kanada, tjáð sig
um þetta mál og. sagt að nauðsyn-
legt væri að innleiða nýja veiði-
tækni. „Það eru auðvitað góð tíð- .
indi fyrir mig enda þýðir þetta að
áhersla verður lögð á veiðar smá-
báta en ekki togara. Forseti Sjó- j
mannasambands Nova Scotia er
nýbúinn að panta hjá mér bát, sem
hann hyggst gera út sjálfur, en
hann býr í nágrenni við mig og
einnig sjávarútvegsráðherra Nova
Scotia, Jim Barkhouse, sem einnig
er mér velviljaður.
Skemmtibáta
geirinn
Fiskibátarnir eru þó smámunir
í samanburði við skemmtibáta-
iðnaðinn, en talið er að af heildar-
bátamarkaðnum séu fiskibátar um
10% og skemmtibátar 90%.
Kanadamenn hafa ákveðið að
koma af myndarskap inn í fram-
leiðslu skemmtibáta þar sem lítill
markaður er fyrir fiskibáta engþá
og hyggst stjórnin styrkja verkefn-
ið fjárhagslega til þess að það
megi verða atvinnuskapandi. Á
stofnfundi Samtaka bátasmiða 1.
des. sl. orðaði Jim Barkhouse það
svo að Mótun væri eina fyrirtækið