Morgunblaðið - 03.03.1996, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 3. MARZ 1996 11
Utgerðarfélag Akureyringa hf.
30 ooo Verðmæti viðskipta í hverjum mánuði árið 1993-1995
þS, «93 1994 1995
n,.............r..1.:...
3,5
20,000 Viðskiptagengi i
mánaðarins IgJ*
15,000
10,000
5,000
0
. I

‘
T
3,0
i-.IIIm■.11■l
I
JFMAMJJÁSONOJFMAMJJÁSONDJFMAMJJASOND
2.5
.....2,0
1.5
•1,0
•0,5
0,0
Mánaðarleg viðskipti 1995
í viðskiptakerfi
Verðbréfaþings íslands
1995 Meðal- gengi Fjöldi viðsk. Verðmæti viðskipta
Jan. 2,81 3 940
Feb. 2,89 3 1.887
Mars 2,94 8 8.946
Apríl 3,16 4 1.678
Maí 2,69 4 3.499
Júní 2,69 14 12.926
Júlí 2,76 22 17.846
Ágúst 2,83 17 11.384
Sept. 2,89 4 3.630
Okt. 3,10 5 19.334
Nóv. 3,12 4 1.182
Des. 3,09 16 15.505
Hlutafjáreign 10 stærstu
hluthafa í Útgerðarfélagi
Akureyringa hf.
53,3%
1. Akureyrarbær
2. Kaupf. Eyfirðinga, KEA 8,2%
3. Hampiðjan hf. 4,9%
4. Lifeyrissj. Norðuriands 3,5%
5. Lífeyrissj. verslunarmanna 2,8%
6. Burðarás hf. 2,2%
7. Vátryggingarfélag íslands 1,7%
8. Verkalýðsfélagið Eining 1,2%
9. Hlutabréfasjóðurinn hf. 0,7%
10. Samvinnulífeyrissj. 0,7%
Um 1800 smærri hluthafar: 20,8%
Hlutafé 10 stærstu hluthafana er
samtals 607.821.798 krónur
Rekstrar- og efnahagsreikningur
1990 1991 1992 1993 1994
Rekstrartekjur 1.923 2.353 2.444 2.932 3.006
Rekstrargjöld (án afskr.) | 1.4681 1.921 j 1.910 | 2.256 I 2.395 j
Afskriftir 184 230 278 320 317
Fjármunatekjur - gjöld 2I -123 I ’111 I -153 I -185 I
Óreglulegar tekjur - gjöld -77 18 -136 -84 60
Tekju- og eignarskattur 9| 11 i 0 6 i 14 I
I Hagnaður 186 87 10 112 155 1
Veltufjármunir 6101 590 1 637 1 939 1.191
Fastafjármunir 2.150 2.717 2.849 3.084 3.842
I Eiqnir samtals 2.760 3.307 3.487 4.024 5.033 I
Skammtímaskuldír 436 578 478 648 1.074
Langtímaskuldir 1.010 j 1.251 1 1.433 | 1.542 1.996 j
I Eiaið fé 1-318 1.478 ■ 1,876 1.833 1-963 I
Ailar upphæðir eru i milljónum króna á verðlagi hvers árs.
Risi í norðri?
HUGMYNDIN um að öll
hlutabréf Akureyrarbæj-
ar í ÚA verði seld Sam-
hetja, KEA og Lífeyrissjóði
Norðurlands, gæti þýtt að á
Akureyri yrði til langstærsta
sjávarútvegsfyrirtæki landsins
og líklega í Vestur-Evrópu.
Verði um nána samvinnu Sam-
heija, ÚA og sjávarútvegsdeild-
ar KEA, er þar kominn risi með
aflaheimildir, sem svara til um
30.000 tonna af þorski, nær ein-
göngu botnfisk og rækju, veltu
yfir 10 milljarða og hagnað sem
gæti numið um milljarði króna.
Risinn myndi gera út nærri
20 skip við Islánd, eitt í Færeyj-
um og 9 frá Þýzkalandi, þar
sem aflaheimildir yrðu um
8.000 tonn og miklir möguleik-
ar eru einnig á úthöfunum. Auk
þess eiga þessi fyrirtæki hlut í
öðrum fyrirtækjum víða um
landið, svo sem Snæfellsbæ,
Skagaströnd, Grenivík, Reyðar-
firði og víðar. Slíkur risi yrði
fáum háður hvað varðaði sölu
afurða og flutninga. Vegna
stærðar sinnar gæti hann leitað
hagstæðustu tilboða hveiju
sinni í flutninga og séð sjálfur
um sölu afurðanna, eða nýtt sér
allar fyrirliggjandi leiðir eftir
því sem bezt er boðið hveiju
sinni. Nú selur ÚA afurðir sínar
í gegn um SH, KEA selur hjá
IS og Samheiji er með fleiri
járn í eldinum svo sem eigin
sölu, ísberg í Hull og Royal
Greenland. Fiskurinn frá ÚA
fer utan með Eimskip og Jökl-
um. Samskip flytja út fyrir KEÁ
og Samheija.
Samvinna þessara fyrirtækja
myndi leiða af sér mikla hag-
ræðingu í vinnslu og veiðum,
þar sem sérhæfing á hvoru sviði
fyrir sig gæti bætt reksturinn
verulega. Samnýting á húsnæði
og yfirstjórn myndi lækka
kostnað, útboð á viðskiptum
myndu einnig lækka kostnað
og viðskipti við lánastofnanir
yrðu væntanlega greiðari og
ódýrari en áður.
Á hinn bóginn er líklegt að
mörgum þætti nóg um slík
umsvif og legðust gegn því að
eitt fyrirtæki réði yfir svo mikl-
um aflaheimildum. Hér er
reyndar aðeins um hugmynd
að ræða, en hún er vissulega
allrar athugunar verð.
vegi og því séu aðrir kostir betri
til að ávaxta fé sitt.
Samvinna gæti skilað miklu
Hins vegar gæti náin samvinna
eða samruni sjávarútvegfyrirtækj-
anna þriggja skilað þeim öllum mik-
illi hagræðingu og bætt afkomu
þeirra. Það geti réttlætt fjárfest-
ingu af þessu tagi, en þá verði KEA
að kaupa stóran hlut til að tryggja
sér nægileg áhrif. Kaupfélagsmenn
líta líklega á hugsanleg kaup á
hlutabréfum í ÚA fremur sem
hreina fjárfestingu en leið til áhrifa
og breytinga á því hveijir selji af-
urðir fyrirtækisins.
Ávöxtunin skiptir mestu
Hjá Lífeyrissjóði Norðurlands er
spurningin fyrst og fremst hvort
kaup á hlutabréfum í ÚA séu væn-
legur fjárfestingarkostur eða ekki.
Málið hefur ekki verið tekið sérstak-
lega upp hjá stjórn sjóðsins. Þar
bíða menn, eins og annars staðar,
eftir því hver ákvörðun bæjaryfir-
valda verður. Að vísu
skiptir það sjóðinn máli
að Útgerðarfélagið veiti
sem flestum vinnu og
skili um leið góðum arði
af fjárfestingunni.
Sjóðurinn kaupir ekki hlutabréf
í ÚÁ til að ná þar áhrifastöðu, enda
er sjóðum ekki leyfilegt að veija
svo miklu af ráðstöfunarfé sínu til
að kaupa hlut í einu fyrirtæki. Þá
benda menn þar á bæ á, að hæpið
sé að krefjast minna en 10% ávöxt-
unar af UA. Miðað við að gengi
hlutabréfanna sé 3,6 verður fyrir-
tækið því að skila að minnsta kosti
270 milljóna króna hagnaði. Gengi
upp á 6,2 sem eins konar slátur-
verð gangi ekki upp, enda séu menn
ekki að kaupa hlut í ÚA til að leysa
það upp.
Nokkur þrýstingur hefur verið á
Lífeyrissjóðinn að leggja fé í ÚA,
en sjóðsstjórnin er alls ekki hrifin
af því að verða þá leidd út í eins
konar baráttu um blokkarmyndun
milli kolkrabba og smokkfisks. Það
þarf því margt að skýrast áður en
stjórn Lífeyrissjóðs Norðurlands
tekur ákvörðun um það, hvort
hlutabréf í Útgerðarfélagi Akur-
eyringa verða keypt.
Vildu komast til áhrifa
Uppgangur Samheija hefur verið
mjög mikill undanfarin ár. Hagnað-
ur á síðasta ári er yfir hálfan millj-
arð króna, veltan um 7 milljarðar.
Umsvifin aukast stöðugt og líta
margir heimamanna til þess að
krafturinn hjá þeim gæti komið
Útgerðarfélaginu vel, keypti Sam-
heiji þar hlut og fyrirtækin hæfu
samvinnu eða rynnu að einhveiju
leyti saman. Á hinn bóginn þykir
sumum meira en nóg um uppgang
Samheija og óttast aukin umsvif
þeirra frændanna.
Samheijamenn hafa að undan-
förnu haft allan hugann við kaupin
á hlutnum í þýzku útgerðinni DFFU
og því ekki tekið ákvörðun um það
hvort þeir hafi áhuga á kaupum á
hlut í ÚA. Þeir hafa mikið bol-
magn, en það er Ijóst að þeir sjá
lítinn tilgang í að leggja fé í Útgerð-
arfélagið, nema komast þar til
áhrifa. Séu þeir aðeins að hugsa
um ávöxtun fjár síns, sé einfaldlega
betur að fara með peningana eitt-
hvert annað. Það er reyndar einnig
ljóst að náin samvinna eða samruni
gæti skilað báðum fyrirtækjunum
miklu, bæði í útgerð og vinnslu.
Óvissan þyrnir í auga
Stjórn og stjórnendum Útgerðar-
félagsins er þessi óvissa um fram-
tíð félagsins þyrnir í auga. Meðal
annars vegna þessa hefur
ekki verið hægt að nýta
þá heimild til hlutafjárút-
boðs, sem hefur legið
lengi fyrir. Óvissan um
fyrirkomulag sölu afurð-
anna sem skapaðist í fyrra hafði
einnig sín áhrif og ef það verður
niðurstaðan að selja bakhjörlum í
heimabyggð meirihlutann í félag-
inu, getur sú óvissa magnast enn
á ný.
Gert upp með hagnaði í ár
Stjórnendur ÚA vilja að mótuð
verði ákveðin stefna sem fyrst og
því hefur það verið lagt til að ÚA
kaupi um 10% hlut í fyrirtækinu
og leysi þannig brýnustu fjárþörf
sjóða bæjarins. Rekstur útgerðarfé-
lagsins hefur skilað nokkrum hagn-
aði undanfarin ár. Endanlegar tölur
fyrir síðasta ár liggja ekki fyrir.
Um mitt ár var tap á rekstrinum
um 90 milljónir króna, en heimildir
Morgunblaðsins herma að það verði
gert upp með hagnaði eftir allt síð-
asta ár. Salan á togaranum Hrím-
bak hefur þar mikið að segja, en
hann var seldur á tæplega 170
milljónir króna. Það er Útgerðarfé-
laginu og starfsemi þess fyrir beztu
að niðurstaða í málinu fáist sem
fyrst.
Almenningur vill tryggja
framtíð ÚA
Almenningur á Akureyri er
hræddur um framtíð Útgerðarfé-
lagsins síns, sem hefur reynzt bæj-
arbúum svo vel hin síðari ár, eftir
mikla erfíðleika á árum áður. Þá fór
nánast allt framkvæmdafé bæjarins
til að halda ÚA gangandi og bitnaði
það vemlega á ijárhag bæjarins.
Nú, þegar betur gengur, vilja bæj-
arbúar fá að njóta þess. Þeir óttast
að kvótinn kunni að ganga þeim úr
greipum, verði stór hlutur félagsins
seldur aðilum utan heimabyggðar-
innar og þeir vilja einnig að vegur
landvinnslunnar verði sem mestur.
Fram hefur komið sú hugmynd
að öllum bæjarbúum verði sent
hlutabréf í félaginu, en líklega vilja
bæjarbúar fara varlega. Hugmynd-
in um kaup ÚA á hlutbréfum bæjar-
ins yrði líklega flestum þeirra að
skapi. Bæjarbúar virðast einnig
vera á móti því að pólitísk sjónar-
mið ráði ferðinni. Þeir vilja að hags-
munir Útgerðarfélagsins verði
hafðir að leiðarljósi við sölu hluta-
bréfa bæjarins og mikið fylgi virð-
ist einnig við það að bærinn haldi
áfram að eiga verulegan hlut, þó
ekki sé um meirihluta að ræða.
Mikið kapphlaup væntanlegt
Að öllum líkindum verður mikið
kapphlaup um þau hlutabréf, sem
fara á markað, hvort sem er í hluta-
fjárútboðinu eða ekki. Hluthafar
munu líklega nýta sér forkaupsrétt,
aðrir en Akureyrarbær. Þar eru
KEA, Hampiðjan og Lífeyrissjóður
Norðurlands stærstu aðilarnir.
Líklegt má telja að blokkirnar
tvær, kolkrabbinn og smokkfiskur-
inn, beiti sér mikið í þeirri baráttu,
enda miklir hagsmunir í húfi. Þar
er um að ræða sölu afurðanna,
flutninga á þeim, olíusölu og margt
fleira. Sölumiðstöðin á mikilla hags-
muna að gæta. Hún hefur varið um
120 milljónum króna vegna flutn-
inga hluta starfsemi sinnar til Akur-
eyrar til að tryggja sér áframhald-
andi sölu á afurðum ÚA. Sölumið-
stöðin hefur enga tryggingu fyrir
því að halda þessum viðskiptum
með breyttri eignaraðild að ÚA. Það
myndi þó tæpast flokkast undir
gott viðskiptasiðferði, beitti Akur-
eyrarbær sér fyrir því að sala afurð-
anna væri færð til annarra aðila.

miMtnmtii
Ef þu ert að hugsa um að styrkja rig,
LETTA RIG, AUKA UTHALD DG KRAFT
EÐA BARA AÐ HRESSA UPP A LIKAMA DG SAL,
ÞA ER RETTI TIMINN FYRIR PIG
karl SlGUROSSON
AÐ HAFA SAMBAND VIÐ DKKUR
F A
F
HJA AERDBIC SPDRT
Fimmtudaginn / ,Mars
HEFST NYTT NAMSKEIÐ
FYRIR KARLA A DLLUM ALDRI.
LÉTTLEIKI ÁVALLT í FYRIRÚMI
Pers
D
LEG
RAÐ
□ J
N
ÆR
GARRAÐ
Æ
Fl
GAAÆTLU
TÆKJASAL
MÆL
GAR
S KRANING I SIMAI
MA
FÓ
N
U
KVEN
LKIÐ
Sala afurð-
anna enn til
umræðu