Morgunblaðið - 04.04.1996, Side 29

Morgunblaðið - 04.04.1996, Side 29
28 FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 1996 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ STOFNAÐ 1913 ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík. FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson. RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. KRISTUR A MEÐAL OKKAR VAR JESÚS Kristur frá Nazaret til? Og ef hann var til, var hann þá ekki aðeins einn af mörgum spá- mönnum í Palestínu á öldum áður? Var hann sonur Guðs eins og hann hélt sjálfur fram? Þannig spyrja gjarnan þeir, sem draga kenningu Krists í efa og fylgja henni ekki sjálfir. Aratugum og jafnvel öldum saman hafa þeir leitað að sönnunum til þess að geta afskrifað tilvist Krists sem sögulega staðreynd og rýrt þannig gildi krist- innar trúar í nútímanum. Sagnfræðingar, sem rannsakað hafa frásagnir Bibl- íunnar og borið saman við aðrar heimildir, hafa hins vegar komizt að því að guðspjöllin koma heim og saman við ýmsar gyðinglegar og heiðnar heimildir frá fyrstu áratugum tímatals okkar. Píslarsögu Krists, sem við rifj- um upp nú í dymbilvikunni, virðist til dæmis bera í smá- atriðum saman við aðrar frásagnir af réttarhöldum, af- tökum og greftrunum í Palestínu á tímum Rómverja. Fornleifafræðingar hafa jafnvel fundið stéttina í garði hallar Pontíusar Pílatusar, þar sem dauðadómur Krists er sagður hafa verið kveðinn upp. Kristur er nefndur í ýmsum heiðnum samtímaheimild- um og virðast hinir heiðnu sagnaritarar ekki hafa haft ástæðu til að draga tilvist hans í efa. Strax á áratugun- um eftir krossfestingu hans og upprisu vitna ýmsar heim- ildir um öflug samfélög fylgismanna hans og hvernig þeir bökuðu sér óvild Rómarkeisara. Það virðist þess vegna ekki meiri ástæða til að draga tilvist Krists sem sögulegrar persónu í efa en til dæmis þeirra Davíðs konungs, Alexanders eða Sesars, svo dæmi séu nefnd. Tilvist hans er raunveruleiki, enginn skáld- skapur. Bandaríski sagnfræðingurinn Will Durant segir í riti sínu um Rómaveldi: „Ef fáeinir einfaldir alþýðu- menn hefðu á einum mannsaldri búið til svo máttugan og hrífandi persónuleika, svo háleita siðfræði og svo fijovgandi framtíðarsýn um bræðralag mannanna, þá hefði það i sannleika verið enn meira undur heldur en nokkurt þeirra kraftaverka sem sagt er frá í guðspjöllun- um. Eftir tveggja alda Biblíurýni stendur ævisaga Krists, einkenni hans og kenningar óhaggaðar, dýrlegasti þáttur- inn í sögu vestrænna manna.“ Hér voru nefndir þeir Davíð, Alexander og Sesar, persónur mannkynssögunnar eins og Kristur. Þeir hurfu inn í grafhvelfingar sínar og ríkin, sem þeir reistu, hafa öll hrunið. Ríki Krists hefur hins vegar aldrei verið víð- feðmara en nú; aldrei hafa fleiri aðhyllzt boðskap hans um alla heimsbyggðina. Það er þess vegna kannski auka- atriði að leita sannana fyrir því að hann hafi fæðzt, lifað og dáið. Við höfum fjölda sannana fyrir því, að hann lifir á meðal okkar í dag. Hin fagra, sögulega persóna er um leið áhrifaríkur nútímamaður, hluti af okkar eigin sam- tíma og samfélagi. Englarnir, sem Lúkas segir að hafi mætt konunum, sem komu til grafhvelfingar Jesú á páskadagsmorgun eftir krossfestinguna, sögðu við þær: „Hví leitið þér hins lifanda meðal dauðra? Hann er ekki hér, hann er upp risinn.“ Upprisan er einmitt lykilatriðið, sem greinir Krist frá öllum öðrum spámönnum og stórmennum sögunnar. Fyrirheit upprisunnar um sigur á dauðanum og eilíft líf er mikilvægasta uppspretta trúar á Krist og kærleiksboð- skap hans. Upprisan varð fyrstu fylgjendum Krists stað- festing þess, að það sem hann hafði sagt var satt; að hann var Guðs sonur. Hún heldur áfram að vera sú sama staðfesting fyrir alla kristna menn. Þess vegna hafa páskarnir, hátíð upprisunnar, sérstaka þýðingu fyrir okkur. Er við sækjum kirkju eða hugleiðum boðskap Krists á páskahátíðinni, göngum við í raun á fund hins lifandi Guðs okkar og hlýðum á boðskapinn, sem hann hefur að flytja. Hinn endanlegi prófsteinn á þjóðkirkjuna, sam- félag kristinna manna, er í raun hversu vel henni geng- ur að koma þessum boðskap til skila. Átök innan kirkjunn- ar eru af þessum heimi eingöngu, Kristi óviðkomandi. Morgunblaðið óskar lesendum sínum og landsmönnum öllum gleðilegra páska. * UA, KEA og Samherji vilja efla rannsóknir í matvælaframleiðslu Vilja taka ábyrgð á rekstri sem ríkið hefur áður sinnt Þrjú stærstu fyrirtækin á Akureyri sem eru með um 1.800 manns í vinnu hafa boðist til að taka ábyrgð á rekstri sem rík- ið hefur fram til þessa haft á sinni könnu en þar er um að ræða rannsókn- ir á sviði matvælaiðnaðar sem einkum hafa verið stundaðar í Reykjavík. Margrét Þóra Þórs- dóttir og Kristján Kristjánsson kynntu sér málið. ÞRJÚ stærstu fyrirtækin á Akureyri, Útgerðarfélag Akureyringa hf., Samheiji hf. og Kaupfélag Eyfirð- inga, hafa kannað möguleika á að koma til samstarfs við opinbera að- ila og önnur fyrirtæki í matvæla- vinnslu um eflingu rannsókna á sviði matvælaframleiðslu á sem víðtæk- ustu sviði í bænum. Eins og komið hefur fram í Morgunblaðinu, er hug- myndin sú að stofnað verði fyrir- tæki sem ásamt nýjum verkefnum tengdum matvælaframleiðslu, taki að sér verkefni á skyldum sviðum, sem fram til þessa hafa verið á hönd- um ríkisins. í erindi sem Jón Þórðarson, for- stöðumaður sjávarútvegsdeildar Há- skólans á Akureyri, og Hjörleifur Einarsson hjá Rannsóknarstofnun fiskiðnaðarins fluttu á ráðstefnu um menntun, atvinnu og framtíð sem Eyþing, samtök sveitarfélaga í Eyja- firði og Þingeyjarsýslum, og Háskól- inn á Akureyri efndu til nýlega bentu þeir m.a. á umfang matvælafram- leiðslu á Eyjafjarðarsvæðinu. Áætl- að er að heildarvelta í matvælafram- leiðslu og matvælaiðnaði á svæðinu sé um 20 milljarðar á ári og að um 2.500 ársverk séu við slíka fram- leiðslu. Matvælaframleiðsla höfuðatvinnugreinin á Eyjafj ar ðar s væðinu „Matvælaframleiðsla er í raun höfuðatvinnugreinin á Eyjafjarðar- svæðinu og því afskaplega mikil- væg,“ sagði Jón Þórðarson. „Við verðum því að horfa til lengri tíma og mynda okkur framtíðarsýn á þessu sviði ef við ætlum að standa okkur. Ætlum við okkur að verða samkeppnisfær á mörkúðum í fram- tíðinni er alveg ljóst að tengsl at- vinnulífsins við skólakerfið verða að aukast frá því sem nú er. Atvinnulíf- ið verður í raun að skipta sér meira af skólakerfinu og hafa áhrif á það.“ Jón benti á að í samkeppnislönd- um okkar er fag- og verkmenntun á mun hærra stigi en hér á landi, lögð hefði verið mikil rækt við slíka menntun víða erlendis en lítil áhersla lögð á hana á íslandi. „Ef við ætlum að standa okkur verðum við að kom- ast á sama stig hvað þetta varðar og okkar samkeppnislönd," sagði Jón. Þekking er lykilatriði í framtíðar- þróun matvælavinnslunnar og segir Jón að þar þurfi að hafa í huga góða nýtingu hráefnis og einnig þurfi að efla samstarf og tengsl við MATVÆLAVINNSLA er mikilvæg á Eyjafjarðarsvæðinu. Myndin var tekin í vinnslusal Kjarnafæðis. Reykjavík. Enda myndi slíkt hafa veruleg áhrif á það sem verið sé að reyna að gera við Háskólann á Akur- eyri. Einnig kom þessi umræða upp í kjölfar ákvarðana um stórfellda uppbyggingu á sviði orkuiðnaðar á höfuðborgarsvæðinu. Jóhannes Geir segir að eftir að forsvarsmenn fyrirtækjanna þriggja hafi ákveðið að sameinast um að kanna áðurnefnda möguleika, hafi málið strax verið kynnt fyrir for- mönnum stjórnarflokkanna, Davíð Oddssyni forsætisráðherra og Hall- dóri Ásgrímssyni utanríkisráðherra. Einnig hefur það verið kynnt fyrir sjávarútvegs-, landbúnaðar- og iðn- aðarráðherra sérstaklega og þá var málið rætt í ríkisstjórn sl. föstudag. Útspil sem ekki er hægt að hafna „Það er óhætt að segja að innan ríkisstjórnarinnar eru jákvæðir straumar gagnvart okkar hugmynd- um en svo er að sjá hvernig tekst að vinna úr hlutunum í framhaldinu. Við höfum reynt að leggja þetta fram sem útspil sem \ raun ekki væri hægt að hafna. Ég veit hins vegar að þetta hefur valdið óróleika innan Háskóla íslands og í þessu umhverfi þar. Við erum m.a. að tala um að fá norður þætti úr rekstri Rannsóknarstofnunar fiskiðnaðar- ins, Hafrannsóknastofnun og mat- vælaþáttinn hjá Rannsóknarstofnun landbúnaðarins,“ segir Jóhannes Geir. „Mín skoðun er sú að að þeir þurfi ekki að hafa áhyggjur af þessu máli vegna þess að það eru næg verkefni fyrir hendi tengd matvæla- sviðinu. Það sem við þurfum hins vegar að gera er að hafa verkaskipt- inguna klára, hvað eigi að gera fyr- ir sunnan og hvað fyrir norðan. Að mínu mati ætti Háskóli íslands og stofnanir hans að sinna frumrann- sóknum en hér fyrir norðan yrðu stundaðar rannsóknir sem eru nær framleiðslunni." Þorsteini Má Baldvinssyni, fram- kvæmdastjóra Samheija hf., líst vel á þær hugmyndir sem fram hafa komið og því hafi fyrirtækið ákveðið að taka þátt í þessu verkefni. „Þarna er verið að leita leiða til að styrkja atvinnulífíð á svæðinu og við erum tilbúnir að leggja okkar af mörkum til að það sé hægt. Ég hef trú á því að þetta geti orðið góður stuðningur við þá matvælavinnslu sem hér er fyrir og jafnframt aukið líkur á að nýjar hugmyndir komi fram varð- andi vinnslu og rannsóknir,“ sagði Þorsteinn Már. Morgunblaðið/Kristján RANNSÓKNARSTOFNUN fiskiðnaðarins er með útibú á Akureyri og eru fjórar stöður við það, þar af tengjast tvær sjávarútvegsdeild Háskólans á 'Akureyri. Helstu verkefni snúa að þjónustumælingum í örveirufræði. Á myndinni eru frá vinstri Magnús H. Baldursson, nemi í sjávarútvegsfræði, Svanhildur Gunnarsdóttir, starfsmaður RF, og Arnheiður Eyþórsdóttir, útibússljóri RF. HJÁ útibúi Hafrannsóknastofnunar á Akureyri eru nú fjórir starfs- menn. Helstu verkefni snúa að rannsóknum á ígulkeijum í Eyja- firði og hér er Steingrímur Jónsson útibússtjóri að skoða nokkur. fyrirtæki í markaðslöndum okkar. Fyrirtæki taki við verkefnum frá ríkinu Farsælast telja þeir Jón og Hjör- leifur að breyting verði gerð á hlut- verkaskiptingu milli ríkis og sveitar- félaga. Á vegum ríkisins, í gegnum ýmsar rannsóknarstofnanir sé verið að vinna að ýmsum verkefnum sem í raun eigi mun frekar heima hjá fyrirtækjunum, en þar er um að ræða framleiðslu, vöruþróun og jafn- vel á sviði markaðsmála. Jóhannes Geir Sigurgeirsson, bóndi og fyrrverandi þingmaður, hefur unnið að samstarfi fyrirtækj- anna þriggja við opinbera aðila en hann situr í stjórn bæði ÚA og KEA. Hann segir að menn á svæð- inu hafi haft af því áhyggjur þegar umræðan stóð sem hæst í vetur um hugsanlega eflingu sjávarútvegs- stofnunarinnar við Skúlagötu í FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 1996 29 Samskipti Vesturveldanna og ráðamanna í Kreml D ONNELLY hefur starfað fyrir embætti fram- kvæmdastjóra NATO í sjö ár, hann er rússnesku- mælandi og þekkir persónulega marga ráðamenn í Rússlandi, jafnt í stjórn og stjómarandstöðu. Hann segist ekki hafa trú á því að síðasta útspil Rússlandsforseta í málefnum Tsjetsjníju, bann við frekari hern- aðaraðgerðum af hálfu Rússa, sem reyndar virðist ekki vera virt, og fyrirheit um óbeinar samningavið- ræður við uppreisnarleiðtogann Dzhokar Dúdajev, muni leysa vand- ann. „Jeltsín er í afar erfiðri stöðu því að Tsjetsjenar munu ekki sætta sig við neitt minna en sjálfstæði og það er nær ókleift fyrir hann að verða við þeirri kröfu,“ segir Donnelly. „Ég held að vandinn muni áfram verða til staðar, að þetta sé ekki nein lausn. Stefna Tsjetsjena byggist á þeirri von að einhver annar en Jeltsín sigri í forsetakosningunum í júní og síðan verði hægt að semja við sigurvegarann. Það er alls ekki útilokað að þeir hagi beinlínis að- gerðum sínum með þetta í huga.“ Að sögn hans telja Tsjetsjenar að staða Jeltsíns, sem hóf stríðið gegn þeim, útiloki raunverulegar tilslak- anir af hans hálfu, þær myndu gera hann að allt of auðveldum skot- spæni andstæðinganna í kosninga- baráttunni. Donnelly segist halda að fyrir venjulegan Rússa skipti það engu máli hvort Tsjetsjníja verði áfram í ríkjasambandinu, líklega gæti meiri- hlutinn hugsað sér að sparka hérað- inu út. Á hinn bóginn geti stjórnvöld ekki hugsað sér þá lausn, m.a. vegna hern- aðarlegra hagsmuna Rússa í Kákasus. „Ætli Jeltsín sér sigur verður hann að bjóða kjós- endum að minnsta kosti jafn mikið og kommúnistar og þjóðernissinnar. Það er hann að gera núna. Hann á því talsverða möguleika, vinsældir hans hafa síðustu ijóra mánuði aukist mjög hratt, ef marka má kannan- ir. Það er vel hugsanlegt að Jeltsín vinni, ég held í raun að sigurinn verði mjög naumur, á hvorn veginn sem niðurstaðan í þessum slag verður. Jeltsín eykur fylgið með því að höggva inn í raðir stuðningsmanna Zjúg- anovs, hann verður alltaf að yfirbjóða Zjúganov á öll- um sviðum. Hann er búinn að gera þetta undanfarna mánuði og mér sýnist að hann geti náð í mark. Rússar kunna að meta festu Vestrænar þjóðir geta ekki vænst þess að samskiptin við Rússland verði auðveld næstu áratugina og þá skiptir ekki öllu máli hvort Borís Jeltsín heldur velli eða kommúnistinn Gennadí Zjúganov sest á forsetastól í sumar. Þetta segir Bretinn Christopher N. Donnelly, aðalráðgjafi framkvæmdastjóra Atlantshafsbandalagsins í málum Rússlands og ríkja Mið- og Austur-Evrópu, í viðtali við Kristján Jónsson, Einkahagsmunir ráðamanna Jeltsín stendur sig vel þegar eitthvað bjátar á en ef hann vinnur eru umtals- verðar líkur á að hann verði værukær og sinnulaus á ný, láti æ meira af daglegri stjórnsýslu í hend- urnar á nánustu ráðgjöfum og redd- urum, mönnum eins og Korzhakov, Íljúshín. Þá geta fjárhagslegir hags- munir orðið allsráðandi því að allir eru þessir menn á kafi í viðskiptum. Svo gæti farið að einkahagsmunir þeirra yrðu helstu forsendur allrar stjórnarstefnunnar. Þetta er mál sem við höfum ekki gefið nægan gaum á Vesturlöndum, þessi samþætting persónulegra hagsmuna og stefnu ríkisins út á við. Kommúnistaflokkurinn veldur mér áhyggjum vegna þess að liðs- menn hans eru í reynd þeir sem voru þriðja flokks menn í gamla flokknum. Þeir sem eru við völd núna í Rússlandi eru liðsmenn gamla flokksins en af fyrsta og öðrum gæðaflokki, Jeltsín og fleiri, þeir voru í sjálfri nomenklatúrunni, hefð- armannagenginu. Zjúganov og menn á borð við hann voru leiðtogar úti í héruðunum sem skyndilega fylltu upp í tómarúmið þótt þeir hefðu ekki hæfni eða nægilega Reuter JELTSIN Rússlandsforseti heilsar hvítrússneskum blómarósum í Kreml. Samningur forsetans við Hvít-Rússa um ríkjasamband er öflugt vopn í baráttu hans gegn kommún- istum og þjóðernissinnum sem saka hann um að hafa sundrað fornu heimsveldi Rússa. kunnáttu til þess, þeir voru bara smápeð.“ Donnelly minnir á að lýðræði sé ekki fyrst og fremst ákvæði um lög og stofnanir heldur snú- ist það um viðhorf, hefð- ir og tilfinningar, um trú á lýðræði sem grundvallaratriði. „Þetta veldur mér mestum áhyggjum í sambandi við Zjúganov. Hann er með hugarfar hins lágt setta héraðs- leiðtoga á tímum kommúnista. Það er að verða til kerfi í Rúss- landi núna þar sem sjá CHRISTOPHER N. Donnelly kommúnistar áhrifa- mestir í dúmunni gæti svo farið að þótt ekki væri um neina mark- vissa tilraun í þá átt að grafa undan þessu kerfi myndi gamla hug- arfarið taka völdin á ný. Stjórnarstefnan, allt stjórnmálalifið, myndi þokast yfir á vettvang flokksins og hverfa úr stofnunum sem til þess eru ætlað- ar. Flokkurinn yrði sjálft valdatækið, ekki dúman eða forsetaemb- ættið, flokksræðið tæki má vísi að lýðræði. Það ríkir ekki einræði, dúma og forseti takast á og þótt mest völd séu hjá embætti forsetans þá hafa báðar stofnanirnar áhrif. Það er barist á heilbrigðan hátt á sviði stjórnmálanna. Kerfið er langt frá því að vera fullkomið en það er kominn grunnur sem hægt er að byggja á. Ef forsetinn væri kommúnisti og við aftur, nánast fyrir slysni.“ Erfið sambúð Hann er spurður um samskipti Rússlands við vestræn ríki og fyrr- verandi sovétlýðveldi eftir forseta- kosningarnar. „Það skiptir ekki máli hver vinn- ur, samskipti við Rússland verða erfið næstu áratugina. Ég tel að fái Rússar að búa við pólitískan stöðug- leika og efnahagslegar framfarir í fimm ár í viðbót verði sambúðin þó auðveldari með tímanum, það munar um hvert ár. Umskipti geta orðið snögg og fyrirvaralaus í landinu en það er ekki óhjákvæmilegt að þar endi allt á versta veg.“ Donnelly minnir á aukið vald rúss- neskra sjálfstjórnarlýðvelda og hér- aða á kostnað miðstýringarinnar í Moskvu og vandann við að meta efnahagsástandið í landinu vegna skorts á áreiðanlegum upplýsingum. Stjórnvöld í Kreml geti það ekki einu sinni sjálf, kunni það ekki. Ljóst sé að gömlu fyrirtækin og samsteypurnar séu á brauðfótum en ný fyrirtæki og atvinnuvegir vaxi hratt, það sé hins vegar ekki hægt að slá neinu föstu um viðgang þeirra. Rússland sé að verða eins og bútateppi í efnahagslegum skiln- ingi, ýmis kerfi séu í notkun, ger- ólík innbyrðis og með rætur hvert í sínu héraði eða svæði. Spurt er um stórveldishagsmuni Rússa. Hann segir að öflugur hópur manna í Moskvu álíti að Rússar verði að tryggja sér áhrifasvæði í Mið- og Austur-Evrópu á ný. Ella geti ríkið ekki verið stórveldi. Þeir líti ekki á Japan eða Þýskaland, sem séu stórveldi vegna efnahagslegra yfirburða sinna, sem neinar fyrir- myndir. Hugsunin byggist á forsendum stórveldakapphlaups á 19. öld og kalda stríðinu. „Á Vesturlöndum eru einnig menn sem líta heiminn sömu augum, það er fólk með forneskju- legt hugarfar okkar megin ekki síð- ur en hjá þeim. Hættan er sú að hóparnir styrki hvor annan, að þessi gamli hugsunarháttur átakanna verði eins konar gagn- kvæmt eldsneyti úlfúðar ef við förum ekki várlegaA Donnelly andmælir því útbreidda viðhorfi að Rússar beri aðeins virð- ingu fyrir valdinu og ráða- menn þeirra gangi eins langt og þeir þori í hags- munagæslu þar til Vestur- veldin setji hnefann í borð- ið. Hann segir þá bera virðingu fyrir festu en fyrirlíta viljaleysi sem stundum einkenni við- brögð annarra þjóða við stefnu þeirra. Best sé að koma fram við þá af hrein- skilni og einurð, þá bregð- ist þeir vel við en þeim sé illa við óhreinlyndi og póli- tískar brellur. „Þetta merkir ekki að steyta eigi hnefann gegn þeim. Rússar eru jafn mannlegir og annað fólk. Þeir bregðast illa við hót- unum, þær valda oft enn harkalegri viðbrögðum en ella hefði verið raunin, telji þeir að hótunin hafi ekki verið réttlætanleg. Það er hins vegar nauðsynlegt að vita hvað maður vill í samskiptum við Rússa, að það sé á hreinu.“ Skriðdrekar og viðskipti Donnelly telur mjög ólíklegt að ráðamenn í Rússlandi freisti þess að fara út í hernaðarævintýri utan landamæranna. Hann er spurður hvort Rússar gætu reynt að róa undir uppreisn hjá rússnesku þjóða- brotunum í Eystrasaltsríkjunum og notað ástandið sem átyllu fyrir inn- rás, hver viðbrögð Vesturveldanna yrðu. „Þetta er hugsanlegt en ef þeir gerðu þetta myndu siðmenntaðar þjóðir svara með algerri einangrun, með öllu sem því fylgir. Mér fínnst þetta því mjög ólíklegt, þetta værí svo heimskulegt. Það er líklegra að Rússar reyni að treysta áhrif sín í Mið- og Austur- Evrópu með sókn í viðskiptum. Ég er ekki viss um að rétt sé að nota orðið hótun í þessu sambandi en ég held að menn á þessum slóðum ættu fremur að óttast hótanir rússneskra viðskiptajöfra en vígdreka!

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.