Morgunblaðið - 05.09.1996, Qupperneq 22

22 FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 1996
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
ÚRVERINU
Morgunblaðið/Kristinn Benediktsson
FRAMKVÆMDIR við verksmiðjuhúsið hófust fyrir um tveimur
mánuðum en jarðvinna í Helguvík hófst sl. haust.
Bræðsla í Helgnvík
hefst um áramótin
BYGGING nýrrar verksmiðju SR-
mjöls í Helguvík á Suðurnesjum er
í fullum gangi enda er gert ráð fyr-
ir því að starfsemi hennar hefjist
um næstu áramót. Kostnaður við
byggingu nýju verksmiðjunnar er
áætlaður upp á 700 milljónir króna.
Þar af nemur kostnaður vegna loft-
þurrkara, sem er hluti mengunar-
vamabúnaðar, um 200 milljónum
króna. Framkvæmdirnar eru fjár-
magnaðar með erlendum lánum og
eigin fé fyrirtækisins.
Þórður Jónsson, framkvæmda-
stjóri SR-mjöls, sagði í samtali við
Verið að framkvæmdir gengju eftir
áætlun, en illmögulegt væri að vera
á undan áætlun þegar verið væri
að ryðja í burtu allt að tuttugu metra
háum klettum, sem stæðu í veginum.
Byggingafyrirtækið Húsagerðin hf.
í Reykjanesbæ sér um að byggja
húsið og hefur staðið sig með sóma
við það, að sögn Þórðar. Reiknað
er með að verksmiðjan muni geta
brætt 700 til 800 tonn af loðnu á
sólarhring og má þar með segja að
hún sé um það bil hálfdrættingur á
við stærstu loðnubræðslu landsins
sem staðsett er á Siglufirði.
Keyra þarf á
fullum afköstum
Forsvarsmenn SR-mjöls reikna
ekki með því að verksmiðjan verði í
gangi nema á meðan vetrarloðnan
veiðist og þurfi hún að vera keyrð á
fullum afköstum yfir háloðnuver-
tíðina til þess að fjárhagsdæmið
gangi upp. „Við erum búnir að reikna
og reikna, en auðvitað eru fyrirfram
gefin dæmi alltaf unnin út frá ein-
hverjum ímynduðum forsendum og
byggja á líkum. Allt það sem við
kemur loðnu og loðnuvinnslu er ákaf-
lega breytilegt. Taka þarf tillit til fjöl-
margra þátta, m.a. þess hvort loðnan
muni yfírleitt veiðast og hvort heims-
markaðsverð á mjöli og lýsi komi til
með að verða skaplegt eður ei.“
Þórður segir að tilkoma slíkrar
verksmiðju muni koma til með að
hafa margþætt áhrif á nágrenni sitt
í atvinnulegu tilliti með auknum
skipakomum og reiknað er með að
starfsmannafjöldi hennar verði á bil-
inu 20-30 manns á meðan bræðsla
er í gangi. „Við vonumst til að þau
skip, sem leggja yfirleitt upp hjá
SR-mjöli, muni einnig leggja upp
hjá nýju verksmiðjunni einnig. Við
töldum, áður en af stað var farið,
að það væru líkur til þess að við
gætum fengið hráefni í þessa verk-
smiðju og að þetta myndi bæta stöðu
þeirra skipa, sem eru yfirleitt í við-
skiptum við SR vegna þess að aðrar
SR-verksmiðjur liggja mjög langt frá
suðvesturhorni landsins," segir
Þórður, en aðrar verksmiðjur SR eru
á Siglufirði, Reyðarfirði, Seyðisfirði
og Raufarhöfn.
Besti og hagstæðasti
mengunarvarnabúnaðurinn
Sams konar loftmengunarvama-
búnaði verður komið fyrir í nýju verk-
smiðjunni og notaður hefur verið á
Seyðisfirði, í Grindavík, Eskifirði og
nú síðast á Norðfirði, en verksmiðjur
á öllum þessum stöðum hafa nýlega
farið í gegnum enduruppbyggingu
og sá búnaður settur í þær sem tal-
inn er að sé bæði bestur og fjárhags-
lega hagstæðastur, að sögn Þórðar.
„Endurbyggingar á þessum stöðum
byijuðu fyrir fímm árum á Seyðis-
firði og síðan hafa menn út frá reynsl-
unni þar verið tilbúnir að kaupa sams
konar búnað á hina staðina."
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Nviu skipi fagnað
HJÓNIN Ármann Ármannsson
og Sjöfn Haraldsdóttir fögnuðu
heimkomu nýs skips í eigu
þeirra, Helgu RE 49, nú í vik-
unni. Þau buðu gestum um borð
upp á veitingar og tii að skoða
skipið, sem er allt hið glæsileg-
asta. Sjöfn, sem er listmálari, á
heiðurinn af litavali um borð og
vakti það verk hennar verðskuld-
aða athygli. Mikil áherzla er lögð
á aðbúnað áhafnar og eru klef-
arnir allir búnir hljómflutnings-
tækjum, sjónvarpi og síma. Þá
er líkamsræktarsalur og gufubað
um borð.
Fjölmiðlar utan Bandaríkjanna um aðgerðir gegn írökum >
Árásir þáttur í kosn-
ingabaráttu Clintons
London, New York, Salt Lake City. Reuter, The Daily Telegraph.
Reuter
INDVERSKIR múslimar og stuðningsmenn Saddams Husseins
í írak hrópa slagorð gegn Bandaríkjunum og brenna brúðu-
mynd af Clinton forseta í Nýju Delhí í gær.
FJÖLMIÐLAR víða um heim sögðu
í gær að kosningabaráttan í Banda-
ríkjunum væri veigamikil ástæða
þess að ákveðið var að gera flug-
skeytaárásir á írak. Bill Clinton
forseti vissi að almenningur styddi
að jafnaði forseta sem ætti í hernað-
arátökum og lítil hætta væri á
manntjóni í röðum Bandaríkja-
manna. Skoðanakönnun sem gerð
var fyrir ABC-sjónvarpsstöðina og
birt var á þriðjudag sýndi að 79%
bandarískra kjósenda styddu árás-
ina sem gerð var þá um morguninn
en nær jafnmargir töldu að aðgerð-
iynar myndu ekki duga til að fá
íraka til að hlíta vopnahlésskilmál-
um.
Forsetaefni repúblikana, Bob
Dole, gagnrýndi í fyrstu stefnu
Clintons í málefnum íraks og sagði
hann „veikan" forseta. Fullyrt er
að Robert Pelletreu aðstoðarutan-
ríkisráðherra hafi undanfarnar vik-
ur verið búinn að reyna að vara
menn árangurslaust við hættunni
sem stafaði af klofningnum meðal
Kúrda sem gaf Saddam Hussein
átylluna fyrir hernaðaríhlutun á
griðasvæði Kúrda.
Dole ræddi íraksmálin í síma við
Clinton á þriðjudagsmorgun og hét
þá að reyna ekki að koma höggi á
forsetann vegna þeirra. „í málum
af þessu tagi hugsar ekkert okkar
sem repúblikanar eða demókratar
heldur sem Bandaríkjamenn," sagði
Dole, sem er stríðshetja úr síðari
heimsstyijöld, í ræðu er hann flutti
á fundi með uppgjafahermönnum í
Utah. Hann sagði liðsmenn herafla
Bandaríkjamanna í Miðausturlönd-
um vera „stríðsmenn frelsisins“ og
hann styddi þá hiklaust og án skil-
yrða. Saddam væri „útlagi, harð-
stjóri, slátrari" og ekki yrði liðið
að hann gripi oftar til hernaðarað-
gerða í Miðausturlöndum.
Newt Gingrich, leiðtogi repúblik-
ana í fulltrúadeildinni, sagði það
valda áhyggjum að helstu banda-
menn Bandaríkjanna skyldu ekki
styðja aðgerðirnar eins og reyndin
var í Persaflóastríðinu.
Staða Clintons í kosningabarátt-
unni er traust, könnun sem Gallup-
stofnunin gerði rétt fyrir flug-
skeytaárásina gaf til kynna að hann
væri með 21 prósentustig fram,
yfir Dole. Þrátt fyrir þetta tekur
forsetinn varla þá áhættu sem fylg-
ir umfangsmiklum hemaði með
þátttöku landhers. Lausnin virðist
hafa orðið sú að refsa Saddam með
því að eyðiieggja nokkur valin hern-
aðarskotmörk og auðmýkja hann
með því að stækka flugbannssvæð-
ið.
Ljóst er að meðan eingöngu er
beitt flugskeytum verður varla um
mannfall að ræða hjá Bandaríkja-
mönnum. Getur Clinton því sýnt
kjósendum að hann sé harður í
horn að taka án þess að óttast að
niðurstaðan verði sú að skömmu
fyrir kosningar sýni sjónvarpsstöðv-
arnar frá lendingu flugvéla með lík-
poka bandarískra hermanna sem
fallið hafi í fjarlægu landi. Á hinn
bóginn gætu írakar reynt að svara
fyrir sig með hermdarverkum og
segja heimildarmenn að alríkislög-
reglan bandaríska, FBI, sé nú sann-
færð um að íraksstjóm hafi staðið
að baki sprengjutilræðinu í World
Trade Center fyrir nokkmm ámm.
Leysir ekki vandann
Dagblaðið Joong-Ang Ilbo í Suð-
ur-Kóreu sagði í leiðara í gær að
ákvörðun Clintons um árás væri
fremur þáttur í bandarískum innan-
landsstjórnmálum en málefnum ír-
aks og túlkaði blaðið viðhorf
margra blaða og fjölmiðla víða um
heim. Frankfurter Allgemeine Zeit-
ung í Þýskalandi sagði Clinton hafa
óttast að repúblikanar sökuðu hann
um ráðleysi ef hann brygðist ekki
hart við ögmnum íraka og Magyar
Hirlap í Ungveijalandi spáði því að
gengi forsetans í könnunum myndi
enn vænkast. Aðrir bentu á að árás-
irnar myndu ekki leysa sjálfan
vandann.
„Það er nú orðið ljóst að ekki
verður hægt að fá menn á borð við
Saddam til að sjá að sér með því
að granda brúm þeirra, fjarskipta-
stöðvum eða flugvöllum ef menn
eru jafnframt hræddir við að láta
sverfa til stáls, hvað sem það kost-
ar,“ sagði í leiðara þýska blaðsins
Siiddeutsche Zeitung. Vinstriblaðið
Guardian í Bretlandi sagði að Sadd-
am hefði litið á það sem veikleika-
merki af hálfu Vesturveldanna ef
ekkert hefði verið gert.
Þótt víða væri tekið undir þá
staðhæfíngu bandarískra ráða-
manna að hættulegt væri að leyfa
Saddam að færa sig upp á skaftið
og hundsa vopnahlésskilmála og
samþykktir Sameinuðu þjóðanna
var einnig gagnrýnt að Bandaríkja-
menn skyldu taka þessa ákvörðun
upp á eigin spýtur og án þess að
ráðfæra sig við helstu bandamenn
sína. Bretar og Þjóðveijar studdu
að vísu árásirnar opinberlega að
minnsta kosti, en ráðamenn Frakka
og ítala létu óánægju sína í ljós.
Ráðamenn Arabaþjóða ýmist for-
dæmdu árásina eða neituðu að tjá
sig.
Deila Saxlands við ESB um niðurgreiðslur
Málamiðlun náð
Brussel. Reutcr.
KAREL van Miert, sem fer með
samkeppnismál í framkvæmda-
stjórn Evrópusambandsins (ESB),
tilkynnti í gær, að framkvæmda-
stjórnin hefði fallizt á málamiðlun
í deilunni um niðurgreiðslur til
Volkswagen-bílaverksmiðjanna,
sem framkvæmdastjórnin hefur átt
í við stjórnvöld í Bonn og Dresden.
Samkvæmt málamiðlunarsam-
komulaginu mun þýzka stjórnin í
Bonn frysta samsvarandi upphæð
og stjórn þýzka sambandslandsins
Saxlands hafði greitt Volkswagen
í fjárfestingarniðurgreiðslur um-
fram það sem leyft hafði verið.
Volkswagen hyggst byggja tvær
nýjar bílaverksmiðjur í Saxlandi,
og þar sem mikil þörf er á iðnaðar-
uppbyggingu í þeim héröðum sem
áður tilheyrðu Austur-Þýzkalandi
til að takast megi að jafna lífskjör
í Austur- og Vesturhluta Þýzka-
lands, samþykkti ESB niður-
greiðslu þessarar fjárfestingar að
upphæð 540 milljónum marka.
Saxlandsstjórn hafði áætlað niður-
greiðslur upp á 780 milljónir marka
og greitt Volkswagen 91 milljón
mörkum meira en framkvæmda-
stjórn ESB hafði leyft. Van Miert
hafði hótað, að framkvæmda-
stjórnin myndi fara fram á það við
Evrópudómstóllinn, að lögbann
yrði sett á umframniðurgreiðslurn-
ar. Volkswagen hins vegar hafði
hótað að hætta við að byggja í
Saxlandi og fjárfesta frekar annars
staðar, ef verksmiðjurnar yrðu af
niðurgreiðslunum.
Umrædda upphæð, 91 milljón
marka, nærri 4,1 milljarð íslenzkra
króna, sem stjórnin í Bonn hafði
ætlað að greiða Volkswagen sem
hluta þeirra heildarniðurgreiðslna,
sem framkvæmdastjórnin hafði
heiinilað, hefur hún nú fallizt á að
frysta.
\
\
I
\
\
\
\
I
í
I
I
i
f
I
I
I
I
I