Morgunblaðið - 05.09.1996, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 1996 39
AÐSENDAR GREIIMAR
-1 -
ÞÁTTURINN „Sam-
félagið í nærmynd“ í
Ríkisútvarpinu er að
jafnaði góður og at-
hyglisverður þáttur,
enda vinsæll hjá hlust-
endum. Þar var nýverið
fjallað um flutning
grunnskólans frá rík-
inu til sveitarfélag-
anna. Meðal viðmæl-
enda var m.a. einn al-
mennur grunnskóla-
kennari. Undirritaður
hrökk í kút, þegar
stjórnandi þáttarins
ávarpaði kennarann
eitt sinn í spjallinu með svofelld-
um orðum:
„Nú hefur þú ekki aðra ábyrgð
en þá en að vera bara kennari.“
Þetta minnti ónotalega á það,
þegar sagt er: „Hún er bara hús-
móðir, þótt húsmóðurstarfið sé
eitt ábyrgðarmesta starf þjóðfé-
lagsins.
Já, „bara kennari" skal það
vera og heita, hvað sem raular
og tautar, - en það er nú svo,
að þeir, sem gerst þekkja til skóla-
máia og starfanna innan skólans,
gera sér að jafnaði grein fyrir
því, að fáir eða engir gegna
ábyrgðarmeira starfi innan skóla-
kerfisins en hinn almenni kenn-
ari. Annað mál er svo það, að
almenningur sér þetta sjaldnast.
-2-
Skólastjórar, fræðslustjórar og
fræðsluyfirvöld bera vissulega
mikla ábyrgð innan
skólakerfisins, en
enga þó í líkingu við
þá miklu og örlaga-
ríku ábyrgð, sem
hvílir á herðum
kennarans gagnvart
hinni uppvaxandi
kynslóð. Með starfi
kennarans stendur
og rís eða fellur veg-
ur skólans og virð-
ing. Góður og hæfi-
leikaríkur kennari
er ómetanlegur
hveijum skóla. Á
hinn bóginn er léleg-
ur kennari böl þeim
skóla, ,sem verður
að sitja uppi með hann, sem því
miður var of algéngt, sökum ævir-
áðningarinnar. Kannski hefur
æviráðningin átt m.a. einhvern
þátt í því, hve laun og kjör kenn-
ara hafa verið léleg hér á landi,
lakari en á nokkru öðru byggðu
bóli frændþjóða okkar.
-3-
Þeir, sem ekki skilja gildi góðr-
ar menntunar, sem góður kennari
hefur átt ríkan þátt í að skapa,
eru eins og blindir kettlingar. Sjá-
andi sjá þeir ekki og heyrandi
heyra þeir ekki og menn af því
sauðahúsi hafa oft horn í síðu
kennara og þar með skólastarfs-
ins. Og enn eimir talsvert eftir
af þeim hleypidómum og því skiln-
ingsleysi, að kennsla sé létt og
löðurmannlegt verk og þeim ein-
um ætlandi að sinna, sem ófærir
eru til annarra starfa. Þeim, sem
Með starfi kennarans,
segir Þorgeir Ibseii,
stendur og rís eða
feliur vegur skólans
og virðing.
þannig hugsa og slíku halda fram,
er gjörsamlega fyrirmunað að
skilja, að kennsla og uppeldi, sem
er í því fólgið að koma ungu fólki
til þroska, séu vegleg viðfangsefni
og aðeins færir menn, konur og
karlar, með ríka ábyrgðartilfinn-
ingu, geta tekið að sér.
Þótt skilningsleysið á kennslu
og skólastarfi sé harla landlægt
hér heima er það ekki eins áber-
andi meðal þjóða, sem okkur eru
skyldar, þar sem starf kennarans
er meira og betur metið en hér.
Víða í þeim löndum, þar sem há-
menningarbragur er á hlutunum
er merki skóla og skólastarfs
haldið hátt á loft og starf kennar-
ans metið að verðleikum. Enginn
hefur þó hlaðið eins miklu lofi á
„hinn óþekkta kennara“ eins og
Henry Van Dyke (1852-1933), -
en lofgjörð hans um „hinn
óþekkta kennara", sem birtist á
bls. 15 í „Journal of National
Education Association" í janúar
1927, er svo í lauslegri þýðingu:
Oþekkti kennarinn
Með ljóðsöng lofa ég „Óþekkta
Kennarann".
Miklir hershöfðingjar vinna í
orustum, en það er „Oþekkti her-
maðurinn", sem vinnur stríðið.
Frægir uppeldisfræðingar
móta nýjar stefnur í uppeldismál-
um, en það er „Óþekkti kennar-
inn“, sem fræðir hina ungu og
veitir þeim leiðsögn. Hann á í
stríði við vanþekkinguna og lætur
ekki bugast af erfiðleikunum.
Engar bumbur eru barðar honum
til heiðurs, enginn sigurvagn bíð-
ur hans, engin heiðursmerki úr
eðalmálmum hafa verið hengd á
hann. Hann heldur vöku sinni í
myrkviðum fáfræðinnar og ræðst
til atlögu gegn fákunnáttunni og
forheimskunni. í daglegum
skyldustörfum sýnir hann þolin-
mæði og umburðarlyndi og leitast
við að koma í veg fyrir, að æskan
verði verstu óvinum sínum að
bráð, - illskunni og mannvonsk-
unni. Hann vekur og kallar fram
hæfileika, sem blunda í brjóstum
ungmenna. Hann örvar og lífgar
þá daufu og lötu til átaka, hann
heldur við áhuga hinna áhuga-
sömu, eflir stöðuglyndi hinna
ístöðulitlu. Hann deilir lærdóms-
löngun sinni og þekkingarþrá,
sem er það göfugasta sem hann
á, með ungu fólki, drengjum og
stúlkum. Hann kveikir á mörgum
kyndlum, sem síðar meir munu
veita honum birtu og gleði. Þetta
er hans umbun og endurgjald.
Unnt er að afla sér þekkingar
út bókum; en löngunin til lærdóms
verður fyrst og fremst vakin
vegna mannlegra samskipta og
sambands. Af hálfu lýðveldisins á
enginn betra skilið en „Óþekkti
kennarinn“. Enginn er honum
verðugri að eiga nafn sitt letrað
gullnu letri á spjöldum sögunnar,
meðal höfðingja lýðríkisins; -
„eigin herra er hann og jafnframt
þjónn mannkynsins“.
Höfundur er fyrrverandi
skóhistjóri.
„Bara kennari“
Þorgeir Ibsen
Kynning á
GIVENCHY
haust- og vetrarlínunni
1996-1997
í dag,
fímmtudag
kl. 13-18.
Ursula Mantz-Muller
frá Givenchy og
Bára Bjömsdóttir,
snyrtifræðingur kynna
og leiðbeina
Heiðar Jónsson, snyrtir,
veitir viðskiptavinum
fría förðun. Pantið tíma.
Kaupauki
20% afsláttur eða spennandi
kaupauki við kaup á 3 hlutum
Heiðar snyrtivöruverslun
Laugavegi 66, sími 562 3160
ST/mR JAKKAR
ÍMRAGALAUSí
LAUGAVEGl 18 B - REYKJAVIK