Morgunblaðið - 11.09.1996, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGÍIe H. SEPTEltóÉR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Málmiðnaður í sókn
I SEINNI tíð hefur
oft verið bent á nauð-
syn þess að Ijölga
tæknilega krefjandi
störfum í þjóðfélaginu
ef okkur á að takast
að halda í við ná-
grannaþjóðirnar um
lífskjör. Þrátt fyrir að
sjávarútvegur sé og
verði áfram mjög mik-
ilvægur atvinnuvegur
getur hann ekki enda-
laust bætt lífskjör enda
auðlindin takmörkuð.
Athuganir sýna að
margar þeirra þjóða, Ingólfur
sem hafa tryggt þegn- Sverrisson
um sínum bestu af-
komuna, hafa lagt áherslu á að
nýta mannauðinn, tæknina og
markvissa markaðssetningu. Þær
eru ekki eins háðar auðlindum eins
og við en ná samt árangri sem við
horfum til og viljum stefna að. Við
höfum alla möguleika á að flétta
saman nýtingu auðlinda okkar við
þá þætti, sem nefndir eru hér á
undan, og stefna ótrauð að því
marki að tryggja vel launuð og
áhugaverð störf. Alténd eru fleiri
að fallast á þá skoðun að ekki sé
endalaust hægt að treysta á þá ein-
földu hagfræði veiðimannasamfé-
lagsins að afla skjótt og eyða fljótt.
Sveiflurnar sem því fylgja grafa
ávallt undan allri viðleitni til skipu-
legrar uppbyggingar annarra at-
vinnuvega sem eiga allt sitt undir
stöðugu starfsumhverfi og margra
ára forvinnu á öllum þáttum rekst-
ursins svo og þjálfun starfsmanna.
Arangursrík
samvinna
Síðustu ár hafa fyrirtæki í sjáv-
arútvegi og iðnaði um allt land
unnið saman að tæknilegum úr-
lausnum, sem hafa leitt til fram-
leiðslu véla og tækja fyrir útgerð
og fiskvinnslu, sem síðan hafa vak-
ið áhuga erlendra aðila og þeir
keypt í auknum mæli. Þannig hefur
kröfuharður sjávarútvegur Islend-
inga sífellt verið að leita betri
lausna í veiðum og vinnslu en það
er einmitt sá grunnur sem er ákjós-
anlegur fyrir málmiðnaðinn. Með
því gefst honum kostur á að þróa
nýjar aðferðir við veiðar og vinnslu
í góðri samvinnu við viðskiptavini
og nýta afraksturinn til frekari
markaðssóknar. Mikil aukning á
Vðggusængur,
vöggusett.
Pöstsendum
,^nnncn^\v
inaoa ,
Aði*
r. ^ .fg ffsEj
SkóUvðröustig 21 Sámi551 4050 Reykjwik.
Glœsileg
kristallsglös
í miklu
úrvali
(0) SILFURBUÐIN
VXy Kringlunni 8-12 • Sími 568 9066
- Þar færöu gjöfina -
framleiðslu og útfiutn-
ingi hvers konar véla
og tækja síðustu miss-
eri er til marks um að
hér blunda verulegir
möguleikar og full
ástæða til að setja
markið enn hærra og
stefna að umtalsverðri
aukningu. Ef það á að
takast þarf hins vegar
að huga að mörgum
atriðum, bæði innan
fyrirtækjanna og í
starfsumhverfi þeirra.
Hvað er að gerast?
Islenskur málmiðn-
aður hefur átt í vök að
veijast um hríð. Nú er hagur grein-
arinnar hins vegar að batna og
þess vegna er blásið til nýrrar sókn-
ar.
Eins og áður getur er gott sam-
starf við helstu viðskiptavini málm-
iðnaðarins einn af hornsteinum ný-
sköpunnar og vandaðrar fram-
leiðslu. Þetta samstarf þarf enn að
treysta og liður í því er að huga
sífellt að þörfum markaðarins og
væntingum. Upp úr því sprettur
betri þjónusta, fleiri framleiðslu-
tækifæri og aukin verkefni.
Það er því ekki að ófyrirsynju
að Samtök iðnaðarins og Málmur
(samtök fyrirtækja í málm- og
skipaiðnaði), sæta lagi þegar Sjáv-
arútvegssýningin verður haldin í
nú í haust og efna til ráðstefnu um
stöðu og framtíð íslensks málmiðn-
aðar.
Þar munu fulltrúar sjávarútvegs-
ins greina frá samskiptum við
málmiðnaðinn, hvað hafi vel tekist
og hvað horfi til bóta. Enn fremur
verður fjallað um möguleika málm-
iðnaðarins á sölu véla og tækja á
alþjóðamörkuðum sem er umfagns-
meiri en margan grunar. Eflaust
kemur þar margt fróðlegt fram sem
ásamt öðru stuðlar að því að færa
reynsluna frá nýtingu auðlinda okk-
ar til að skjóta traustum stoðum
undir tæknilega kreljandi fram-
leiðslu á alþjóðamarkaði.
Unga fólkið og
málmiðnaðurinn
Til þess að fylgja eftir þeim
möguleikum, sem fyrir hendi eru
til eflingar íslenskum málmiðnaði,
þarf líka að fullvissa ungt og hæfi-
leikaríkt fólk um að þar sé eftir
íslenskur málmiðn-
aður er þess reiðubúinn,
segir Ingólfur Sverris-
son, að veita hæfileika-
ríku fólki fjölbreytt og
góð störf.
áhugaverðum og tæknilega krefj-
andi störfum að sækjast. Ljóst er
að einn megingrundvöllur aukinnar
verðmætasköpunnar er þekking og
hæfni starfsfólks. Þess vegna hefur
nú allt nám og endurmenntun í
málmiðnaði verið tekið til endur-
skoðunar og lagað að þeim tækni-
legu kröfum sem gera verður ef
menn og fyrirtæki eiga að standast
alþjóðlega samkeppni. Auknar
hæfniskröfur ættu að öðru jöfnu
að fæða af sér verðmætari fram-
leiðslu og þjónustu og um leið að
endurspeglast í bættri afkomu fyr-
irtækja og starfsmanna.
Þess vegna er á áðurnefndri ráð-
stefnu einnig verið að höfða til
unga fólksins sem vill kynnast því
hvað er að gerast í málmiðnaði
hvað varðar verkefni, vinnuaðstöðu
og nám. Hæfíleikaríkt ungt fólk á
vissulega erindi í þessa atvinnu-
grein og þarf að óbreyttu ekki að
kvíða því að það fái ekki störf við
hæfi enda möguleikarnir fjölbreyti-
legir og nánast ótæmandi ef rétt
er á haldið.
Aukin verkefni - fleiri störf
Islenskur málmiðnaður er þess
albúinn að takast á við fleiri arð-
vænleg og áhugaverð verkefni sem
veita hæfileikaríku fólki fjölbreytt
og góð störf. Samkeppnin um verk-
efni annars vegar og vinnuafl hins
vegar knýr sífellt á um vöruþróun,
aukna hagkvæmni og góða vinnu-
aðstöðu. Ef allt þetta gengur eftir
og stjórnvöld og hagsmunaaðilar
vinnumarkaðarins tryggja áfram-
haldandi stöðugleika er ekki nokkur
vafi á að málmiðnaðurinn getur
lagt þungt lóð á þá vogarskál að
auka þjóðarframleiðsluna og hag-
sæld í landinu. Til þess hefur hann
alla burði.
Höfundur er deildurstjóri hjá
Sumtökum iðnaðarins.
Um vaktir og
siðfræði
Formanni hjúkrunarfræðinga svarað
FORMAÐUR félags
hjúkrunarfræðinga,
Asta Möller, birti grein
í Mbl. 6.9. sl. og sendir
þar samstarfsmönnum
hjúkrunarfræðinga í
heilsugæzlu, heimilis-
læknum, umvöndunar-
tóninn og telur þá ekki
hlýta siðareglum eða
öðrum lögum. Ástæðan
virðist vera upplifun
hennar á ályktun lækn-
anna á landsfundi
nokkru fyrr um mönnun
neyðarvakta.
Ein meginorsök kjara-
baráttu heimilislækna í
tengslum við uppsagnir þeirra var,
hve greiðslur vegna vakta væru bág-
bomar. Þeim hafa um áraraðir verið
lagðar á herðar þær embættisskyld-
ur, og af siðferðisástæðum, að vera
á stöðugum vöktum dögum, vikum
og mánuðum saman. Þeir hafa mátt
búa við það að fá einfaldlega engar
greiðslur fyrir 100-120 klukkustund-
ir í hveijum mánuði og sáralítið fyr-
ir hinar. Engu að síður hafa heimilis-
læknar svo árum skiptir sinnt þessum
skyldum, ekki síst í ljósi þeirrar fag-
legu ábyrgðar, sem þeir hafa tekið
að sér og siðferðiskrafna henni
tengdum. Loks varð þó að taka þá
ákvörðun, að ekki yrði unað við það
lengur, að einungis skírskotun til
siðareglna yrði notuð til þess að við-
halda slíkri vinnuþvingun, sem þekk-
ist hvergi annars staðar í þjóðfélag-
inu. Landslög um lágmarkshvíld hafa
ekki heldur verið virt né komið til
umbunar fyrir vinnu án eðlilegrar
hvíldar einsog eðlilegt þykir að greiða
öðrum.
Eftir að uppsagnir lækna tóku
gildi hafa margir þeirra dvalizt áfram
í sínum héruðum og vitaskuld sinnt
neyðartilvikum, ef til þeirra var leit-
að, - kauplaust og án mikils lúðra-
blásturs. Félag íslenzkra heimilis-
Iækna hefur einnig séð um að manna
neyðarvaktir skv. beiðni heilbrigðis-
ráðuneytisins sl. fímm vikur án þess
að nokkur laun kæmu fyrir. I ljósi
þessarar forsögu og raunar alls
starfs heilsugæslulækna um landið
vítt og breitt, er það sérstaklega
ómaklegt að lesa þeim siðferðislegan
pistilinn og láta að því liggja, að
heimilislæknar séu öðrum læknum
siðlausari.
Ólafur Mixa
Málefni Vesturhlíðarskóla
FIMMTUDAG,
föstudag og laugardag
í síðustu viku voru
málefni Vesturhlíðar-
skóla til umijöllunar á
síðum Morgunblaðsins.
Við sem störfum að
skólamálum borgarinn-
ar erum yfirleitt mjög
ánægð þegar ijölmiðlar
sýna _ skólastarfinu
áhuga.
Ég finn mig hins
vegar knúna til að fara
yfir þetta mál í nokkr-
um orðum, sérstaklega
þar sem fyrrverandi
skólastjóri Vestur-
hlíðarskóla sakar fræðslustjórann í
Reykjavík um ósannindi í Mbl. sl.
laugardag.
1. Þegar samið var um yfir-
færslu grunnskólans til sveitarfé-
laga í mars sl. voru sérskólar ríkis-
ins ekki með í því samkomulagi.
Verkefnisstjórnin, sem mennta-
málaráðherra skipaði til að sjá um
flutning grunnskólans, sendi Sam-
bandi ísl. sveitarfélaga bréf um að
það yrði að leysa málefni sérskól-
anna.
Það var ekki fyrr en í lok júlí
að samið var við Reykjavíkurborg
um að hún tæki að sér rekstur sér-
Sigrún
Magnúsdóttir
skólanna í borginni til
reynslu í eitt ár.
2. Við bárum því
enga ábyrgð á málefn-
um sérskólanna
þ. á m. Vesturhlíðar-
skóla fram til 1. ág-
úst. Deilur skólastjóra
Vesturhlíðarskóla við
menntamálaráðuneyt-
ið og ráðherra, sem
leiddu til uppsagnar
skólastjórans, eru
okkur því algjörlega
óviðkomandi.
3. Þar af leiðandi
voru engar samþykkt-
ir eða bókarnir gerðar
um málefni Vesturhlíðarskóla í
Skólamálaráði, sem starfaði til 1.
ágúst.
4. Gerður G. Oskarsdóttir
fræðslustjóri sat einungis fundi í
skólamálaráði þegar rætt var um
undirbúning að Fræðslumiðstöð
Reykjavíkur og að ráðningarmálum
starfsfólks hennar.
Það er afar sérkennilegt að lesa
um það á síðum Mbl. að þetta og
hitt hafi verið rætt á fundum ráðs-
ins. Á nefndarfundum borgarinnar
eru margvísleg málefni stundum
reifuð utan dagskrár og ekki færð
til bókar. Um þau mál er ekki fjall-
Ég harma þau ummæli
Gunnars, segir Sigrún
Magnúsdóttir, sem
hann lét falla um
fræðslusti'órann.
að á opinberum vettvangi né um-
ræður manna á fundum. Það er því
útilokað að hægt sé að vitna til
umræðna eða ummæla manna á
fundum af utanaðkomandi aðilum.
Mergur málsins er þessi: Gunnar
Salvarsson sagði skólastjórastöðu
sinni lausri og þess vegna þurftu
fræðsluyfirvöld í Reykjavík að aug-
lýsa stöðuna þegar þau tóku við
skólanum 1. ágúst. Vitaskuld var
Gunnari í lófa lagið að sækja um
stöðuna.
Ég harma þau ummæli Gunnars,
sem hann lét hafa eftir sér í Mbl.
sl. laugardag um fræðslustjórann í
Reykjavík, og vona að ég hafi rak-
ið það með skýrum hætti að um-
mæli fræðslustjóra í viðtali við
Mbl. sí. föstudag voru að öllu leyti
rétt. ,
Höfundur er form. fræðsluráðs.
Ályktun FIH vegna
neyðarvakta fól í sér,
að félagið „geti ekki
lengur mælt með því“
að læknar taki þessar
vaktir á sig lengur. Að
baki liggur fyrst og
fremst það faglega
heildarmat eftir fimm
vikna heimilislæknale-
ysi, að slíkar vaktir
veki falskt öryggi og
dragi hið alvarlega
ástand, sem ríkir í
landinu, á langinn. Það
sé óábyrg afstaða að
láta nægja að plástra
hér og þar án þess að
huga að heildarástandinu. Einnig
skal bent á það, að Læknafélag ís-
lands hefur fyrir sitt leyti ályktað,
að ekki skuli manna lengur neyðar-
vaktir nema til komi greiðsla fyrir.
Bæði ijármálaráðuneyti og heilbrigð-
ismálaráðuneyti hafa vísað frá sér
þeim kaleik og ekki hafst að. Væri
ekki ástæða til að hvetja þau ráðu-
neyti til að semja og sjá þannig til
að vaktirnar getir hafist?
Miskunnsami Samverj-
inn var ekki á neinni
vakt, segir Olafur
Mixa, þegar hann sýndi
náunga sínum kærleika.
Hjúkrunarfræðingar hafa nú verið
á vöktum á nokkrum heilsugæslu-
stöðvum. Laun þeirra eru eðlilega
ekki einvörðungu skyldugleði og sið-
ferðileg fullnægja, heldur margfalt
meiri í peningum talið en kjör þeirra
lækna, sem voru þar áður. Og hver
klukkustund greidd. Eru hjúkrunar-
fræðingar vel að því komnir. Hitt
orkar meira tvímælis, að víða eru
þeir að taka að sér verkefni og
ábyrgð, sem heyra undir starfsgrein
lækna, en ÁM bendir einmitt á það
í grein sinni, að starfsleyfi sé viður-
kenning þjóðfélagsins á því, „að ein-
göngu þeir, sem hafa slíkt leyfi, séu
hæfir til að takast á við viðfangs-
efni, sem heyra undir starfsgrein-
ina“. Vitað er um mörg dæmi þess,
að hjúkrunarfræðingar hafi farið yfir
starfsgreinalandamærin og tekið að
sér verk, sem læknum einum ber að
inna af hendi og bera ábyrgð á.
Siðferði heilbrigðisstarfsfólks felst
ekki síst í því að taka ábyrga afstöðu
bæði gagnvart hveijum einstaklingi
og einnig heildinni. Uppsagnir heilsu-
gæslulækna sköpuðu alvarlegt
ástand, sem yfirvöld reyndu að gera
lítið úr í upphafi og leysa með því
að gera skil milli starfsgreina óskörp.
Það er ábyrg afstaða að grípa ekki
eingöngu til úrræða, sem eru haldlít-
il og yfirborðskennd, villa mönnum
sýn um aðalvandamálið og draga það
með því á langinn. Það er einnig vill-
andi, að blanda saman ábendingum
lækna um vaxandi heilsubrest í þjóð-
félaginu og vaktamálum einsog ÁM
gerir. Sú ógn, sem steðjað getur að
heilsu manna, er einmitt afleiðing
hins almenna ástands, sem batnar
ekki við það að manna nokkrar neyð-
arvaktarstöður.
FÍH hefur ekki meinað neinum
lækni að sinna neyðarþjónustu. Sér-
hver læknir verður að leggja sjálf-
stætt, persónulegt og faglegt mat á
hvert tilvik fyrir sig, ef neyð ber að
höndum og gerir það eflaust skv.
bestu siðferðisvitund. Þurfa þeir ekki
tilsögn formanns hjúkrunarfræð-
inga. Það er hinsvegar misskilning-
ur, sem víða kemur fram, að í siða-
reglum og læknalögum sé að finna
þær kvaðir, að læknar, sem famir
er úr stöðum sínum, skuli fluttir
milli landshluta á ógreiddar neyðar-
vaktir. Miskunnsami Samveijinn var
ekki á neinni vakt, þegar hann sýndi
náunga sínum kærleika.
Höfundur er heimilislæknir.