Morgunblaðið - 11.09.1996, Blaðsíða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 11. SEPTEMBER 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Svavar Lárus
Gests fæddist í
Reykjavík 17. júní
1926. Hann lést á
Landspítalanum 1.
september síðastlið-
inn. Dánarmein
hans var krabba-
mein. Foreldrar
hans voru Gestur
Guðmundsson
kaupmaður í
Reykjavík, f. 28.
sept. 1901 í Arnar-
dal, Eyrarhr., N-ís.,
d. 26. apríl 1974, og
k.h. Helga Lofts-
dóttir, f. 25. okt. 1889 á Grís-
hóli í Helgafellssveit, Snæf., d.
29. jan. 1934. Fósturforeldrar
Svavars frá unga aldri voru
(Svanlaugur) Hjörtur Elíasson,
verksljóri í Reykjavík, f. 13.
júlí 1890 í Gálutröð, Breiðavík-
urhr., Snæf., d. 20. jan. 1967,
og k.h. (Jónína) Guðrún Krist-
jánsdóttir, f. 30. des. 1886 I
Innri-Lambadal í Dýrafirði, d.
3. nóv. 1962. Systkini hans voru:
Hulda (d. 1908), Hulda, (d.
1985), Hörður (d. 1975), Sigur-
jón (d. 1961), Loftur (d. 1977),
Gunnar (d. 1989). Systkini hans
samfeðra voru fjögur: Rafn og
Ósk eru á lífi, en látnir eru
Geir og Hlöðver. Einnig er á
lífi uppeldissystir Svavars,
Gyða Erlingsdóttir, húsfreyja í
Reykjavík.
Hinn 30. ágúst 1946 kvæntist
Svavar Maríu Ólöfu Stein-
grímsdóttur, f. 1. okt. 1928,
húsfreyju í Reykjavík. Foreldr-
ar hennar voru Steingrímur
Stefánsson, fasteignasali i
Reykjavík, f. 4. maí 1895 á
Hofsstöðum, Gufudalshr., A-
Barð., d. 4. sept. 1973, og kona
hans Þuríður Jóna Bryndís
Eggertsdóttir, f. 1. ágúst 1899
á Flateyri, d. 23. maí 1995.
Börn Svavars og Maríu eru
fjögur: 1. Bryndís, f. 7.4. 1946,
Minningarnar lifa ofar öllu og
við kveðjustund brýst svo margt
fram, það skemmtilega og við-
burðaríka, það sem við höfum ekki
haft tækifæri til að ræða um áður
en kvatt var. Við vissum að hverju
_._stefndi en ræddum yfirleitt um nú-
tíð og framtíð, þó pabbi hafí ekki
látið sitt eftir liggja í frásögnum
og fróðleik um liðna tíð.
Skemmtilegt þótti mér á bingó-
unum og hinum ýmsu skemmtunum
sem pabbi stjórnaði. Við bræðurnir
fengum alltaf að spila með og eitt
sinn kom það fyrir að elsti bróðir
minn fékk bingó og eftir það bað
pabbi okkur um að láta sig bara
vita eftir skemmtanirnar hvort við
hefðum fengið bingó, því annars
gæti þetta litið illa út, og hann
myndi þá láta okkur fá 500 kr. í
staðinn. Eftir þetta fengum við allt-
af bingó.
Skemmtilegt þótti mér að geta
farið með niður á Skúlagötu til að
fylgjast með upptökum á skemmti-
þáttum sem pabbi vann að fyrir
útvarpið. Leikarar og grínarar þess
tíma voru mættir og alltaf var pabbi
tilbúinn með sínar skrýtlur sem
hann kunni í þúsunda tali. Síðan
var hlegið og klappað og hlegið og
klappað og klappað og fagmannleg
stjórnun pabba naut sín vel. Núorð-
ið stoppa ég alltaf sérstaklega á
Skúlagötunni til að klappa.
Skemmtilegt þótti mér í veiði-
ferðunum á árum áður. Stundum
..^tókst að velja rétt og oft höfum við
brosað að uppákomunni í Grímsá.
Sveinn Jónsson æðsti-KRingur, sem
veiddi oft með pabba, fór tómhentur
heim að þessu sinni og er hér með
beðinn afsökunar á því hvað maðk-
arnir okkar voru sérstakir það
sinnið.
Skemmtilegt þótti mér að komast
■"•^neð að Sólheimum í Grímsnesi.
Lionsklúbburinn Ægir hefur lagt
bankastarfsmaður,
býr í Reykjavík,
gift Óskari H. Frið-
þjófssyni, hár-
skerameistara, þau
eiga tvö börn. 2.
Hjördís Guðrún, f.
25.6. 1949, hús-
freyja í Reykjavík,
gift Gisla Steinari
Jónssyni, prentara,
þau eiga tvö böm.
3. Hörður, f. 15.1.
1960, fram-
kvæmdastjóri í
Reykjavík, í sam-
búð með Kristínu
Elfu Guðnadóttur, ritstjóra í
Reykjavík, þau eiga einn son
og Kristín á eina dóttur fyrir.
4. Gunnar, f. 26.9. 1962, verk-
fræðingur í Hafnarfirði, kvænt-
ur Hrönn Ásgeirsdóttur, kenn-
ara, þau eiga tvö böm og Gunn-
ar á eina dóttur fyrir. Svavar
og María slitu samvistum 1966.
Hinn 5. júlí 1966 kvæntist
hann Elly Vilhjálms, f. 28. des.
1935, söngkonu í Reykjavík.
Foreldrar hennar vom Vil-
hjálmur Hinrik fvarsson, bóndi
og útgerðarmaður í Merkinesi
í Höfnum, f. 12.8. 1899 að Ey-
vík í Grímsnesi, d. 24.1. 1994,
og kona hans Hólmfríður Odds-
dóttir, f. 29.4. 1996 í Reykjavík,
d. 5.6. 1994. Börn Svavars og
Ellyjar em tvö: 1. Máni, f. 15.6.
1967, tónlistarmaður í Reykja-
vík, kvæntur Þuríði Jónsdóttur,
deildarsljóra. 2. Nökkvi, f. 29.6.
1971, verslunarmaður í Reylqa-
vík, í sambúð með Ásdísi Wö-
hler, þroskaþjálfa. Hjá þeim
ólst einnig upp dóttir Ellyjar,
Hólmfríður Á. Bjarnason, f.
19.2. 1962, í Reykjavík, í sam-
búð með Kristjáni Helgasyni,
bílstjóra, Hólmfríður á einn
son. Elly Vilhjálms lést árið
1995.
Útför Svavars Gests fór fram
í kyrrþey.
þessum stað lið í tugi ára. Lions-
áhugi og Lionsmetnaður var pabba
mikilvægur og eftirsjáin er mikil
fyrir hreyfínguna. Á 70 ára afmæl-
inu í vor sendu vinir hans frá Sól-
heimum honum gjöf, körfu með líf-
rænt ræktuðu grænmeti og heima-
unnum kertum. Ætlun hans var að
segja vinum sinum á Sólheimum frá
því að hann hefði orðið svo hissa
að hann hefði borðað kertin og
kveikt í grænmetinu. Stíllinn var
alltaf hinn sami, að laða fram bros.
Skemmtilegt þótti mér að geta
fylgst með pabba í hinni miklu
hljómplötuútgáfu SG-hljómplatna.
Hér var ofurhugi að störfum og
mörgu tónlistarfólki var komið á
framfæri, og oftar en ekki réð hug-
sjónin valinu en ekki hugsanleg
hagnaðarvon. Hugurinn stefndi
alltaf í sömu áttina, að kynna og
varðveita íslenska tónlist.
Skemmtilegt þótti mér að lesa
eftir hann samantektir, smásögur
eða rit. Hann var stoltur af bók
sinni um sögu Lionshreyfingarinnar
- Við leggjum lið. Á nákvæmlega
sama hátt og hann tók ákvörðun
um að hætta hljóðfæraleik og selja
trommusettið sitt, voru ákvarðanir
hans metnaðarfullar og verkin voru
í hvívetna unnin af fagmennsku.
Hann var kappsamur og hlífði sér
í engu gagnvart þeim verkum sem
ljúka þurfti.
I desember síðastliðnum tjáði
hann mér að það væri þrennt sem
hann þyrfti að ljúka. Kynnast börn-
um sínum og barnabörnum ennþá
betur og því verki lauk hann. Að
kveðja hlustendur sína um land allt
með vel útfærðri þáttaröð, það verk
hóf hann og átti fyrsti þátturinn
að vera sama morgun og hann
kvaddi. Að ljúka við sögu dans- og
dægurtónlistar á íslandi, það verk
hélt hann áfram með, því hugur
hans snerist allt hans líf um tónlist.
Styrkur og stuðningur hefur bor-
ist víða að og veit ég fyrir víst að
við systkinin og fjölskyldur erum
ákaflega þakklát öllum þeim fjölda,
þ.á m. læknum og hjúkrunarfólki
Landspítalans, heimahjúkrun Karít-
as, Tómasi Grétari vini og öllum
öðrum ættingjum og kunningjum.
Það var að ósk hins látna að jarð-
arförin færi fram í kyrrþey og með
honum áttum við ánægjulega stund
síðastliðinn sunnudagsmorgun.
Með föður mínum er genginn einn
sá mætasti maður sem ég hef
kynnst. Ég vona að Guð styrki í
sorg sinni afabörnin, sem kveðja
góðan vin.
Gunnar Svavarsson.
Ég minnist Svavars Gests með
þakklæti og virðingu.
Sá tími sem ég fékk að njóta
nærveru Svavars var ekki mjög
langur, én sá tími er mér afar kær
og ógleymanlegur.
Svavar var á góðri leið með að
byggja sig upp andlega eftir að eig-
inkona hans Elly Vilhjálms kvaddi
þennan heim eftir langa og erfiða
sjúkdómsbaráttu. Það var aðdáun-
arvert að fylgjast með framförum
hans við að byggja sig upp og hve
ótrauður hann var að halda áfram.
Vinir og vandamenn hans áttu stór-
an þátt í því að hjálpa honum á
þessum erfíða tíma, svo ekki sé
minnst á börn og barnabörn hans
sem stóðu sig eins og hetjur. Það
var notalegt að eiga kvöldstund
með Svavari í Miðleitinu. Hann
hafði alltaf eitthvað til málanna að
leggja, hvort sem það var frá liðnum
árum eða bara um lífíð og tilver-
una. Hann sagði alltaf svo skemmti-
lega frá, og ef umræðuefnið var
orðið alvarlegt, var hann ekki lengi
að breyta um umræðuefni, t.d. með
því að koma með einn góðan brand-
ara ef ekki fleiri. Svavar var yfir-
leitt sá maður sem átti síðasta orð-
ið í veislum, samkomum eða við
önnur tækifæri. Það var alltaf gott
að leita ráða hjá honum því að hann
hafði alltaf svörin á reiðum hönd-
um.
Svavar var afar nákvæmur og
vandvirkur maður alveg fram í fíng-
urgóma. Hann tamdi sér fagmann-
leg vinnubrögð og kastaði aldrei til
höndum við það sem hann tók fyrir
hveiju sinni.
Það eru margir sem munu sakna
þáttanna hans á sunnudagsmorgn-
um sem hann nefndi „Sunnudags-
morgun með Svavari Gests“.
Ég þakka Svavari fyrir ljúf-
mennsku og góðvild í minn garð
þann tíma sem ég naut vináttu
hans og mun geyma minninguna
um hann um ókomin ár.
Eitt sinn verða allir menn að deyja.
Eftir bjartan daginn kemur nótt.
Ég harma það, en samt ég verð að segja
að sumarið líður allt of fljótt.
(Vilhj. Vilhj.)
Elsku Bryndís, Hjördís, Hörður,
Gunnar, Máni_, Nökkvi og aðrir að-
standendur. Ég votta ykkur mína
dýpstu samúð. __
Ásdís Wöhler.
Svavar Gests er látinn. Með hon-
um er genginn einn vinsælasti út-
varpsmaður okkar sem fyrir daga
sjónvarps hélt allri þjóðinni innan
dyra er þættir hans voru á dagskrá
og mátti líkja því við lestur Helga
Hjörvar á sögunni Bör Börsson
þegar bændur flýttu mjöltum til
þess að missa ekki af neinu, slíkar
voru vinsældir hans.
Kynni okkar Svavars hófust á
haustdögum 1950 er við Gyða syst-
urdóttir hans og uppeldissystir
kynntumst en einmitt um það leyti
var hann að byija með jassþætti
sína í útvarpinu sem má segja að
hafi verið undanfari vinsælda hans
sem hafa varað allt til þessa dags.
Svavar kom sem ljósgeisli inn í líf
þeirra heiðurshjóna Hjartar Elías-
sonar yfírverkstjóra hjá Ríkisskip
og konu hans Guðrúnar Kristjáns-
dóttur aðeins þriggja ára gamall.
Þau gáfu honum nafn Svövu dóttur
sinnar sem þau misstu kornunga.
Einnig tóku þau Gyðu systurdóttur
hans þriggja mánaða gamla í fóstur
og nutu þau frændsystkinin ástríkis
þeirra í ríkum mæli alla tíð. Svavar
ólst upp í vesturbæ Reykjavíkur,
lengst af á Ránargötu 34. Ungur
gekk hann í barnastúkuna Svövu
nr. 23 og þar komu fram þeir hæfí-
leikar hans að semja leikrit og
ýmsa þætti sem fluttir voru á stúku-
kvöldum.
Svavar var mikill félagsmála-
maður og hóf ungur afskipti af
þeim, var meðal annars formaður
Félags íslenskra hljómlistarmanna
aðeins 22 ára gamall, yngstur allra
formanna aðildarfélaga ASÍ, og
má af því ráða að hann hafi verið
vel til forystu fallinn enda naut
hann trausts umbjóðenda sinna til
þess að sinna málefnum þeirra.
Svavar var ákaflega vandvirkur
og nákvæmur við allt sem hann tók
sér fyrir hendur hvort heldur voru
ritstörf, félagsmál eða hljómlist.
Svavar var mikill áhugamaður um
íþróttir og fylgdist alla tíð með sínu
gamla félagi KR og vildi hann veg
þess sem mestan.
Hann laut í lægra haldi í baráttu
við illvígan sjúkdóm hinn 1. septem-
ber síðastliðinn aðeins níu mánuð-
um eftir að eiginkona hans Elly
Vilhjálms lést. Aðdáunarvert var
hversu börnin hans öll stóðu við
sjúkrabeð föður síns síðustu stund-
irnar.
Svavari þakka ég fyrir samfylgd-
ina sem varð yfír hálfan fimmta
áratug og bar aldrei skugga á sam-
band okkar. Við vottum börnum
hans, tengdabörnum og barnabörn-
um okkar innilegustu samúð.
Guð blessi minningu Svavars.
Vertu sæll, kæri mágur.
Aðalsteinn Dalmann Októsson
og fjölskylda.
Bless, elsku afi minn. Ég vona
að þú hafir það gott uppi á himn-
um. Þú varst mjög góður þegar þú
varst lifandi. Ég þakka þér fyrir
það.
Ég sakna þín mjög.
Þinn,
Marteinn Hörður.
í vetur gat ég sagt með sanni:
Svart er yfir þessum ranni.
Sérhvert gleðibros í banni
blasir næturauðnin við.
Drottinn, þá er döprum manni
dýrsta gjöfin sólskinið.
Nú er hafinn annar óður.
Angar lífsins Beruijóður.
Innra hjá mér æskugróður.
Óði mínum létt um spor.
Ég þakka af hjarta, guð minn góður,
gjafir þínar, sól og vor.
(Stefán frá Hvítadal.)
Stundum finnst manni grasið
grænna hinum megin við lækinn
og maður verður oft að fara til
þess að gá að þvi. En svo er með
hraðlestina, hún kemur þjótandi.
Hann hleýpur upp í lestina og þar
mætir hann fullt af augum, augum
sem hann fékk sérstaklega að njóta
síðustu mánuði lífs síns. Hann naut
ekki hvað síst litlu augnanna, en
klukkan tifaði svo hratt að ein litlu
augun gátu ekki sungið fyrir hann
eins og til stóð, því lestin varð að
vera komin á réttum tíma.
Ég vil senda börnum mínum:
Bryndísi, Hjördísi Guðrúnu, Herði
og Gunnari, tengdabörnum og ást-
kærum barnabörnum, sonum hans:
Mána og Nökkva, Hólmfríði Bjarna-
son, Atla Eyþórssyni og öllum vin-
um og vandamönnum bestu samúð-
arkveðjur. Við skulum sameinast í
bæn: Drottinn gefí dánum ró og
þeim líkn sem lifa.
María Ólöf Steingrímsdóttlr.
Minningar og margir atburðir lið-
inna ára hlaðast upp þegar sest er
niður til að minnast Svavars Gests.
Á öldum ljósvakans var vinur
minn í áratugi búinn að koma í
hvern krók og kima í híbýlum Ís-
lendinga, létta þeim lund með
gamanefni, mest frumsömdu, og
sem dagskrárgerðarmaður með
uppriíjanir úr segulbandasafni Rík-
SVAVAR
GESTS
isútvarpsins, ásamt flutningi vand-
aðrar, vel kynntrar tónlistar.
Svavar kom víða við í félagsmál-
um. KR-hjartað sló taktfast í með-
byr sem mótbyr. Starfsins með
bamastúkunni Svövu var minnst
með þakklæti og virðingu svo og
sex ára kröftugs útilífsstarfs með
skátafélaginu Væringjum. Það var
stoltur skáti og borgari sem minnt-
ist þátttöku í heiðursverði þegar
Alheimsskátahöfðinginn kom til ís-
lands og Lady Baden Powell sté á
land, svo og því að fá tækifæri til
að taka þátt í stofnun íslenska lýð-
veldisins í fánaborg skáta árið
1944.
Réttindamálum stéttar sinnar
sinnti hann af miklum eldmóði sem
formaður tónlistarmanna um ára-
bil. Hann hringdi eitt sinn á liðnu
sumri og sagði án þess að kynna
sig eins og venja var: „Þeir gerðu
mig að heiðursfélaga.“ Röddin var
svolítið öðruvísi en vanalega. Þessi
óvænta upphefð snart hann djúpt í
þakklæti og hafi FIH-forystan þökk
fyrir.
Svavar gerðist Lionsmaður árið
1965 og ekki að orðlengja það að
hann varð þriðji íslendingurinn sem
sat í stjórn Alþjóðasamtaka Lions.
Mikil upphefð en verðskulduð eftir
árangursríkt og farsælt Lionsstarf
í forystunni hér heima. Ægir,
klúbbur Svavars, stóð við bakið á
Sesselju Sigmundsdóttur á Sól-
heimum, þar sem hlúð er að ein-
staklingum sem þurfa aðstoðar við
á lífsleiðinni. Svavar eignaðist fljótt
eftir að hann hóf störf með klúbbn-
um stóran hóp vina og aðdáenda á
Sólheimum. Hann taldi ekki eftir
sér ómælda vinnu við að stjórna
bingókvöldum, fjáröflunum, gróð-
ursetningum, spurningaþáttum á
litlu-jólunum, eða sem stjórnandi á
Svarta-Péturs-mótum á Sólheim-
um, svo eitthvað sé nefnt. Heimilis-
fólkið á Sólheimum saknar góðs
vinar. Svavari voru veittar allar
æðstu viðurkenningar Lionshreyf-
ingarinnar hérlendis og erlendis.
Einnig starfaði Svavar innan Frí-
múrarareglunnar og nú seinni árin
af mikilli alvöru og mat hann þann
félagsskap mikils.
Svavar titlaði sig sem tónlistar-
mann og þótti einkar vænt um þann
titil. Aðalstörf hans alla tíð voru
meira og minna tengd tónlist; hljóð-
færaleikari, hljómsveitarstjóri,
hljómplötuútgefandi og dagskrár-
gerðarmaður, þar sem ótrúleg
þekking hans á djass- og dægurtón-
list kom vel fram. Auk þess starf-
aði hann um tíma á auglýsingastofu
við dagblað og ekki má gleyma
Jassblaðinu, sem hann gaf út og
ritstýrði. Þá var hann starfsmaður
Lionsmanna og ritstýrði blaði þeirra
um árabil.
Svavar lagði sig fram við að
skrifa og tala góða íslensku. Átti
hann létt með að rita hugsanir sín-
ar og lagði mikla áherslu á vandað
og gott málfar. Eftir hann liggja
m.a. bækurnar Saga Lionshreyfing-
arinnar á íslandi í 40 ár og ævi-
minningar hans.
Þegar litið er til baka og hugsað
um vinsældir skemmtiþátta Hljóm-
sveitar Svavars Gests í Ríkisútvarp-
inu um árabil er erfítt að finna
samanburð í vinsældum útvarpsefn-
is. Mikil vinna, hugmyndaflug,
vönduð og öguð vinnubrögð sam-
fara orðsnilld stjórnandans gerðu
þessa þætti það áhugaverða hjá
þjóðinni að umferð snarminnkaði á
götum úti og kvikmyndahús víða
um land hófu ekki sýningar fyrr
en eftir að útvarpsþáttum hans var
lokið. I hljómplötuútgáfunni má
nefna áhuga Svavars fyrir íslenskri
tónlist og efnilegu tónlistarfólki.
Gaf hann út plötur sem vitað var
að stæðu ekki undir kostnaði en eru
í dag taldar mikil menningarverð-
mæti. Öllum störfum var sinnt af
áhuga, krafti og samviskusemi.
Svavar Gests var þekktur sem einn
besti sögumaður þjóðarinnar. Gam-
ansögur kunni hann óteljandi og
hafði einstaklega gaman af orða-
leikjum og fram til þess síðasta
sagði hann skopsögur.
Fyrir nærri sjö árum kenndi Sva-
var þess sjúkdóms sem lagði hann
að velli. Hann var afar þakklátur