Morgunblaðið - 18.09.1996, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 18.SEPTEMBER 1996 21
LISTIR
Njála á tyrknesku
París. Morgunblaðið.
NJÁLSSAGA kom nýlega út í
tyrkneskri þýðingu Necmi Erg-
iin. Forlag í Istanbúl, Yapi
Kredi Yayinlari, gaf bókina út
og þýðandinn segir háskólafólk
og fræðimenn líklegustu lesend-
urna. Lestur bóka sé meirihluta
landsmanna framandi iðja og
efnið í þessu tilviki sérstakt.
Langan tíma hafi tekið að fá
bókina gefna út, eftir umleitan-
ir hjá nokkrum forlögum hafi
henni loks verið vel tekið og
vandað til verka.
Þýddi beint
af íslenzku
Necmi þýddi beint af íslensku
og hafði jafnframt enska og
franska útgáfu til hliðsjónar.
Hann taldi best að stytta text-
ann ekki, heldur hafa í megin-
máli bundið mál og ættartölur.
Þá gaf hann lagaatriðum sög-
unnar sérstakan gaum. Athuga-
semdum og skýringum bætti
hann aftan við þýðinguna, sögu-
legum, lagalegum og öðrum
sem kunna að vera tyrkneskum
lesendum til gagns.
Bókin, sem á tyrknesku heitir
Yanik Njall’in Sagasi, er 325
síður að lengd og þar af telur
inngangur Necmis 25 síður. Is-
landskort fylgir bókinni, með
bæjum og öðrum mikilvægum
mikilvægum stöðum sögunnar.
Necmi Ergun er bókmennta-
fræðingur menntaður í Frakk-
landi. Hann býr í Strassborg
með eiginkonu sinni, Þórhildi
Ólafsdóttur og dóttur þeirra,
og vinnur að þýðingu annarra
bóka.
Borgarleikhúsið
Largo
desolato
eftir Havel á
litla sviðinu
LARGO desolato eftir Václav
Havel, forseta Tékklands og
leikskáld, verður frumsýnt á
litla sviði Borgarleikhússins
föstudaginn 20. september.
Havel var aðsópsmikill andófs-
maður gegn mannréttindabrot-
um og eins konar þjóðhetja, sat
fyrir vikið í fjölda ára í fang-
elsi en varð forseti lands síns
eftir byltinguna mjúku í Tékkó-
slóvakíu 1989. í þessu leikriti
er skáldið hvorki að fjalla bein-
línis um eigið líf né umhverfi,
heldur hefur verkið víðtækar
skírskotanir í hinum þversagna-
kennda heimi okkar.
Leikendur: Ari Matthíasson,
Árni Pétur Guðjónsson, Björn
Ingi Hilmarssoiij Ellert A. Ingi-
mundarson, Jón Hjartarson,
María Ellingsen, Ragnheiður
Arnardóttir, Theodór Júlíusson,
Valgerður Dan, Þorsteinn
Gunnarsson.
íslensk þýðing: Baldur Sig-
urðsson, Olga María Fransdóttir
og Brynja Benediktsdóttir. Lýs-
ing: Ögmundur Þór Jóhannes-
son. Leikmynd og búningar:
Helga I. Stefánsdóttir. Leik-
sljórn: Brynja Benediktsdóttir.
MARÍA Ellingsen og Þorsteinn Gunnarsson í hlutverkum sínum í Largo desolato.
21 árs gamall og stjórnar Berlínarfílharmóníunni
HARDING ráðgast við Kilja Blacha, fyrsta fiðluleika
Berlínarsinfóníunnar á æfingu.
inn um að verða hljórnsveitarstjóri
vaknaði og hann lagði hijóðfæraleik-
inn á hilluna og tók sér tónsprota í
hönd. Harding var aðeins 17 ára
þegar hann sendi Simon Rattle upp-
tökur af verkum sem hann stjórn-
aði. Rattle sagði unga manninn hafa
frábært vald á starfinu, tæknilega
séð, en hann hefði hins vegar ekki
hundsvit á því hvað tónlistin snerist
um. Bauðst Rattle til að kynna Hard-
ing undraheim tónlistarinnar og
gerði hann að aðstoðarmanni sínum.
Undanfarin tvö ár hefur Harding
búið í Berlín ásamt franskri unnustu
sinni, flautuleikaranum Beatrice.
Hann ieggur nótt við dag að læra
allt sem að gagni má koma við
hljómsveitarstjórnun, kynnir sér
verk í þaula og skrifa skýringar og
athugasemdir við þau verk sem fíl-
harmónían flytur. En líklega hafa
engin orð náð að lýsa tilfinningum
Hardings þegar hann stóð í fyrsta
sinn á stjórnpalli Berlínarsinfóníunn-
ar. „í fyrsta hlutanum var nær
dauðaþögn í pianissimo-kaflanum
og ég hugsaði með mér: Vá, þetta
er alveg eins og Berlínarsinfónían -
guð minn góður, þetta er hún.“
Fjölskyldan
flaug í ofboði
til Berlínar
HANN er nýskriðinn á þrítugsaldur-
inn en fékk í síðustu viku tækifæri
til að stjórna einni þekktustu sinfón-
íuhljómsveit heims, Berlínarsinfón-
íunni. Umræddur stjórnandi heitir
Daniel Harding og er aðeins 21 árs.
Þrátt fyrir það þykir hann einn efni-
legasti stjórnandinn sem komið hef-
ur fram lengi.
Hið einstaka tækifæri gafst þegar
Franz Welser-Most, sem átti að
stjórna Berlínarsinfóníunni á tón-
leikum í Fílharmóníusalnum í Berlín,
veiktist tveimur dögum fyrir tónleik-
ana. Kvaðst hann ekki treysta sér
til að stjórna hljómveitinni á tónleik-
unum og var Harding því kallaður
til. Hann hefur búið í Berlín í tvö
ár, þar sem hann hefur starfað sem
aðstoðarmaður aðalstjórnanda
hljómsveitarinnar, ítalans Claudio
Abbado. Var það Abbado sem réð
því að Harding varð fyrir valinu.
Og því þreytti hinn 21 árs gamli
Harding frumraun sína sl. miðviku-
dag, frammi fyrir 2.400 kröfuhörð-
um áhorfendum, _sem aðeins eru
vanir því besta. í hópi áhorfenda
voru einnig foreldrar hans, systkini,
unnusta og amma, sem flugu í of-
boði til Berlínar af þessu tilefni.
Tónleikaskráin var nokkuð breytt,
þar sem Harding þekkti t.d. 1. sinf-
óníu/ Schumanns ekki nógu vel til
að geta stjórnað henni. Var henni,
Le Corsaire eftir Hector Berlioz og
konsert Brahms fyrir selló og fiðlu,
skipt út fyrir 8. sinfóníu Dvorak, en
Harding stjórnaði fyrir skömmu
flutningi á henni í Amsterdam.
Harding hefur ekki viljað ræða við
fjölmiðla en umboðsmaður hans segir
hann taka þessu tækifæri af yfirveg-
un og rósemd, en að hann hafi grip-
ið það báðum höndum. Harding hefur
starfað undir verndarvæng breska
stjómandans Simons Rattle, sem
varð aðalstjórnandi sinfóníuhljóm-
sveitar Birmingham er hann var 25
ára. Hefur Rattle lýst því yfir að
Harding sé enn efnilegri en hann var
á hans aldri og hefur verið leitt að
því líkum að Harding muni verða
eftirmaður Rattles í Birmingham.
Fyrr í sumar varð Harding yngsti
stjórnandinn sem kemur fram í tón-
leikaröð BBC og hlaut afbragðsdóma
fyrir frammistöðuna.
Harding hóf ungur trompetnám
en var aðeins 14 ára þegar draumur-
Kristnihald á Skaga
BÆKUR
Sagnfræði
AKRANESKIRKJA
1896-1996
eftir Gunnlaug Haraldsson. Utg.:
Akraneskirkja 1996,394 bls.
SKAGAMENN - eða a.m.k. sum-
ir þeirra - hafa verið kristnir allt
frá landnámstíð. Saga kristni á
Skaganum yrði því ærið löng væri
hún sögð. En það er raunar ekki
ætlunin í þessari bók.
Ein öld er síðan guðshús var byggt
þar sem nú heitir Akraneskaupstað-
ur. Það hús stendur enn, virðulegt,
fagurt og vel við haldið og er um-
gerð að öflugu safnaðarstarfi. Það
er saga þeirrar kirkju sem hér er
skráð á bók og saga þess starfs sem
henni tengist.
Gunnlaugur Haraldsson er skrá-
setjari. Segir hann þá sögu af ör-
yggi kunnáttumannsins og góðri rit-
leikni.
Raunar er meira í þessari stóru
bók en aldarsaga kirkjunnar. 126
blaðsíður hafa verið skrifaðar þegar
kemur að byggingu Akraneskirkju.
í stuttu ágripi er fyrst greint frá
kirkjum og sóknaskipan í hinu forna
Garðaprestakalli þar sem nú eru
þijú sveitarfélög, Akraneskaupstað-
ur, Innri-Akraneshreppur og Skila-
mannahreppur.
Öldum saman hafa Garðar á
Akranesi verið höfuðból. Þar hafa
setið höfðingjar og þar hefur sóknar-
presturinn setið með fáum undan-
tekningum. Görðum, Garðakirkjum,
gripum hennar og mörgu öðru er
lýst í löngu máli. Nítján prestar
hafa þjónað Garðaprestakalli frá
siðaskiptum til 1896, sá síðasti bjó
að vísu á Akranesi. Síðasti prestur
sem bjó í Görðum lét byggja sér
steinhús, elsta íbúðarhús úr steini,
byggt með þessum hætti á íslandi.
Það hús hýsir nú byggðasafn.
Undir lok síðustu aldar fór byggð
að vaxa þar sem nú er Akraneskaup-
staður. Fýsti þá Akurnesinga að fá
kirkjuna flutta niður í kauptúnið.
Þeim óaði við hinum korterslanga
kirkjuvegi, sem víst var ekki tor-
færulaus. Og líklega hefur þeim
ekki vaxið í augum söguleg hefð og
frægð Garða. Af þessu spruttu mikl-
ar deilur milli Innnesinga og kaup-
túnsbúa, sem enduðu með því að
kirkja var byggð á Akranesi, gamla
Garðakirkjan var rifin hið snarasta,
en kirkju fengu Innnesingar í Innra-
Hólmi. Þar var raunar kirkjustaður
frá fornu fari.
Víkur nú sögunni að Akranes-
kirkju. Hún var byggð 1995-96 og
tók smíði hennar um eitt ár. Lítillega
hefur hún verið stækkuð síðar, en
er að öðru leyti í upprunalegri mynd.
Af myndum að dæina er hún fagurt
guðshús og prýdd fallegum gripum.
011 frásögn þessarar bókar ber með
sér að söfnuðurinn hefur látið sér
annt um kirkju sína, reynt að halda
henni vel við, fært henni gjafir og
sýnt henni ræktarsemi í hvívetna.
Einungis fjórir prestar hafa þjónað
Akranessöfnuði þessa öld. Allir hafa
þeir verið mestu ágætismenn, ást-
sælir af söfnuði sínum og látið margt
gott af sér leiða bæði í kirkjulegu
starfi og utan þess.
í þessari bók er aldarsagan rakin
ítarlega. Fyrir utan byggingarsögu
er kirkjunni lýst, svo og munum
hennar. Fjallað er um rekstur og
Akraneskirkja.
verklegar framkvæmdir, orgel og
söngmennt sem lengi hefur verið
til fyrirmyndar. Þá er fjallað um
kirkjugarðinn í Görðum, en þar
hefur hann alla tíð verið, enda hef-
ur byggðin færst nær og torfærur
horfnar. Þá kemur langur kafli sem
ber heitið Kirkjustarfið í 100 ár.
Er það margþættur kafli og líklega
flest rakið serm ástæða er til að
taka fram. Stuttur kafli er um
áform um nýja kirkju. Og loks seg-
ir frá hinu nýlega og myndarlega
safnaðarheimili.
Geysilegur fjöldi mynda er í bók-
inni. Mannamyndir eru flestar á
spássíum og kemur þar fram mesti
grúi fólks sem á einn eða annan
hátt hefur komið nálægt kirkjustarf-
inu. Sumar myndir eru að vísu end-
urteknnar nokkuð oft ef menn hafa
gegnt mörgum hlutverkum. Fallegar
myndir eru af kirkjugripum og
margar gamlar myndir sem segja
sögu liðins tíma. í bókarlok eru
skrár: Tilvísanaskrá, Heimildaskrá,
Myndaskrá og Nafnaskrá.
Bókin er prentuð á vandaðan
pappír, smekklega innbundin og að
öllum frágangi hin prýðilegasta.
Þessi bók ber höfundi sínum gott
vitni um kunnáttusamleg og vönduð
vinnubrögð. Hún er verðugur minn-
isvarði um aldarianga sögu.
Sigurjón Björnsson.