Morgunblaðið - 03.10.1996, Blaðsíða 72

a
<s>
AS/400 er...
...með PowerPC
64 bita örgjörva
og stýrikerfi
tingisitVUifelfr
<33> NÝHERJI
OPIN KERFIHF.
Sirai: 567 1000
^pVectra*^
MUROUNBLADID. KRINGLAN I. 103 REYKJAVÍK, SÍMI 56$ 1100. SÍMBRÉF 569 1181.
PÓSTHÓLF 3040. NETFANG MBL<S>CENTRUM.IS / AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1
FIMMTUDAGUR 3. OKTÓBER 1996
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
UNNIÐ var að mælingum á rennsli vatnsfalla á Skeiðarársandi í gær og kannaði Páll Jónsson, sérfræðingur hjá Orkustofnun,
Núpsvötn. Vöxtur mældist í ánum, en hann var rakinn til rigninga. Búist var við að hlaup undan jökli hæfist í dag.
Morgunblaðið/Golli
Rennsli vatnsfallanna mælt
Búist við stórhlaupi
úr Grímsvötnum í dag
VÍSINDAMENN reiknuðu í gær
með að hlaup úr Grímsvötnum
hæfist í dag. Búist er við að það
verði svo mikið að aðeins jafnist á
við hlaup árið 1938, þegar vatnið
ruddist fram sandinn á sex kíló-
metra kafla og bar tröllvaxna jaka
allt að 300 metra frá jökulbrún-
inni. Það hlaup var rakið til eld-
goss undir jöklinum, líkt og nú.
Rennsli vatnsins, sem streymir í
Grímsvötn vegna bráðnunar undir
jökli, er tífalt rennsli Þjórsár.
Vegagerðin býr sig undir að
þurfa að ijúfa vegi og varnargarða
_____til að beina stríðum straumnum frá
brúarmannvirkjum á sandinum
sem metin eru á 1 - 1 lh milljarð
króna. Davíð Oddsson forsætisráð-
herra sagði eftir fund með ráðherr-
um og forstöðumönnum ríkisstofn-
ana í forsætisráðuneytinu í gær
að meta þyrfti hvort ástæða væri
til að ijúfa varnargarða til að hlífa
brúm en ekki ætti að hætta manns-
lífum til að bjarga mannvirkjum.
Hlaupið nær hámarki
á 3-4 dögum
•“ Starfsmenn Orkustofnunar
mældu vatnsföll á Skeiðarársandi
undir myrkur í gær og var þá vöxt-
ur í ánum. Árni Snorrason, for-
stöðumaður vatnamælinga Orku-
stofnunar, sagði að þann vöxt
mætti líklega rekja til mikilla rign-
inga en ekkert gæti komið í veg
__ fyrir hlaupið héðan af og líklega
hæfist það í dag.
„Menn búa sig undir hið versta
og vilja vera klárir þegar það brest-
ur á. Við erum að tala um allt
annað umfang og allt aðrar tíma-
setningar en í venjulegu hlaupi,“
sagði hann.
Álagi létt
af brúnum
Skeiðarárhlaup nær yfirleitt há-
marki á 10-15 dögum, en talið
er að hlaupið nú muni ná hámarki
á þremur til fjórum dögum. Það
veitir Vegagerðinni skemmri tíma
en ella til að bregðast við.
„Brýrnar á sandinum eru byggð-
ar þannig að þær eru miklu hærri
en vegir og varnargarðar í kring.
Ef við rjúfum vegina og garðana,
léttir álaginu af brúnum og þær
eiga meiri möguleika á að standa
þetta af sér þótt ég geti ekki full-
yrt að hægt verði að bjarga ölium
brúm. Fyrst í stað myndi reyna á
brúna yfir Skeiðará og litla brú
yfír Sæluhúsvatn,“ sagði Helgi
Hallgrímsson vegamálastjóri í
gærkvöldi.
Helgi bætti því við að brýrnar
yfir Sandgígjukvísl og Súlu gætu
einnig verið í hættu, bryti vatnið
sér leið vestur með allri jökulrönd-
inni. Þá væru vissulega líka mikil
verðmæti í vegum og varnargörð-
um. „Ef við þurfum að ijúfa víða
verður mjög dýrt að byggja upp
að nýju. Þær upphæðir fara fljótt
í tugi milljóna króna,“ sagði Helgi
Hallgrímsson.
Dyrtgjitjökull
Vatn gæti hlaupið til
"~'í norðurs ef gosspmngan
—^nær norður fyrir vatnaskil /s
Báríarbuhgq V_____ “Vv, Py
Stækkab svæbi
köídur
kvislar-
Eldstöðvamar
í Vatnajökli
Hamarinn
Bræðsluvatn
frá gosinu
rennurtil
Grimsvatna
Grímsvötn
Kerlingar
Hlaupfarvegur
Grímsvatnahlaupa.
í stærstu hlaupum
fer vatnið beint
fram á sandinn
Hiabunga
Skaftafell
Freysnes
Ingólfshöfði
20 km i
Fjárlagafrumvarpið
Með 1,1
milljarð
í afgang
GERT er ráð fyrir tæplega 1,1 millj-
arðs króna afgangi í rekstri ríkis-
sjóðs á næsta ári eftir samfelldan
hallarekstur frá árinu 1985, í fjár-
lagafrumvarpi fyrir árið 1997, sem
fjármálaráðhcrra lagði fram á Al-
þingi í gær. Útgjöld ríkissjóðs eru
áætluð 124,3 milljarðar kr. og
lækka að raungildi um 2,5% eða um
rúma þtjá milljarða kr.
Spáð er 5,5 milljarða kr. hækkun
tekna ríkissjóðs á næsta ári vegna
áframhaldandi aukningar þjóðarút-
gjalda á næsta ári og eru tekjur
ríkissjóðs því áætlaðar 125,4 millj-
arðar kr.
Á næsta ári er gert ráð fyrir að
skuldir ríkissjóðs lækki sem hlutfall
af landsframleiðslu og að ríkissjóður
muni f fyrsta skipti í hálfan annan
áratug, greiða niður skuldir sínar
um 2,3 milljarða króna. Lækkar
lánsfjárþörfin um 7,5 milljarða á
næsta ári frá árinu 1996 miðað við
forsendur og markmið fjárlaga-
frumvarpsins.
Möguleikar á lækkun
jaðarskatta
Friðriks Sophusson fjármálaráð-
herra lagði áherslu á það á frétta-
mannafundi í gær að efnahagsbatinn
yrði notaður til að greiða niður skuld-
ir en hann megi ekki verða til þess
að auka útgjöld ríkissjóðs. Halldór
Ásgrímsson utanríkisráðherra sagð-
ist telja að frumvarpið væri gott inn-
legg í þær kjaraviðræður sem fram-
undan væru. í því væru vissir mögu-
leikar til þess að lækka jaðarskatta
og breyta til í skattlagningu.
■ Fjárlagafrumvarpið/Bl-4
■ Batinn notaður/6
-----»-»■■■♦--
Gufubólstur-
inn eins og
loftbelgur
„VIÐ VORUM komnir um 13 km
suðvestur úr Kverkfjallahrygg um
hálffjögur um nóttina. Hvítur
bólstur eða mökkur blasti við í
vesturátt aðeins um fimmtán mín-
útum siðar. Bólsturinn var álika i
laginu og loftbelgur og sást mjög
vel, enda hélst hann vel saman í
svolítinn tíma. Á eftir honum
komu fleiri upp, að því er virtist
á lengra svæði,“ segir Bjarni
Skarphéðinn Bjarnason, eigandi
Jöklajeppa á Höfn í Hornafirði.
Hann og Ingólfur Guðni Einars-
son, félagi hans, urðu fyrstir varir
við öskugos í Vatnajökli aðfara-
nótt miðvikudagsins.
Bjarni segir að í kjölfar smærri
bólstranna hafi svört súla komið
upp á svipuðum slóðum og fyrsti
bólsturinn átján mínútur yfir
fimm um morguninn. „Súlan varð
mjög há og virtist töluvert kraft-
mikil. Á eftir henni komu minni
mekkir og ekki eins kraftmiklir.
Mekkirnir fóru undan vindi og
voru fljótir að eyðast," sagði
Bjarni. Hann sagðist ekki hafa
orðið var við miklar breytingar
eftir að mekkirnir fóru að koma
upp þar til félagarnir héldu af
stað niður af jöklinum á sjöunda
tímanum um morguninn.