Morgunblaðið - 04.01.1997, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Hæðarmælum bar ekki saman samkvæmt skýrslu rannsóknarnefndar um flugnmfer ðaratvik
Raunveruleg
flughæð sögð
300 fetum lægri
-Jr"
_J___________l
Stöðumiðið Aldan er ein aðalleið flugvéla
til og frá Keflavík á leið til til Evrópu.
Þegar talað er um að skipta aðflugs- og
brottflugsleið er hugsunin sú að nota sitt
hvort stöðumiðið fyrir aðkomu- og brott-
fararvélar til að tryggja tiltekna fjarlægð á
milli þeirra þegar þær mætast.
Næstu mið eru Breki og Celló, en þau
eru nefnd með staðiaðri aðferð.
Aldan er stysta leið að næsta stöðumiði,
sem er íjaðri íslenska flugstjórnar-
svæðisins (61 °N og 10°V).
L
I
L61*N
v ktv
\
LOFTUR Jóhannsson, varaformað-
ur Félags íslenskra flugumferðar-
stjóra, segir að uppgefin flughæð
um borð í ICE-520 hafi verið röng
þar sem hæðarmælir hafi ekki ver-
ið stilltur í samræmi við gildandi
loftþrýsting í Keflavík þegar flug-
umferðaratvik sem rannsóknar-
nefnd skilgreinir sem alvarlegt varð
í september síðastliðnum í grennd
við flugvöllinn. Raunveruleg flug-
hæð samkvæmt flugrita vélarinnar
hafi verið 300 fetum lægri þegar
árekstrarvari sendi frá sér skipun
um að lækka flug vegna aðflugs
ICE-855 úr gagnstæðri átt.
Vélarnar, Boeing 757 og 737,
voru í áætlunar- og leiguflugi fyrir
Flugleiðir til og frá Frankfurt þegar
atvikið varð og eru auðkenndar með
kallmerki sínu.
í niðurstöðu rannsóknarnefndar
flugslysa um atvikið, sem varð 15
sjómílur suðaustur af Keflavík í
september á liðnu ári, og Morgun-
blaðið greindi frá, kemur meðal
annars fram að flugmenn ICE-520,
á leið til Frankfurt, hafí ekki heyrt
fyrirmæli flugumferðarstjóra um
að klifra ekki ofar en 7.000 fet
vegna umferðar á móti. Flugheimild
hafði kveðið á um hindranalaust
klifur í 29.000 fet.
í niðurstöðu rannsóknarnefndar-
innar segir að um „líkt leyti“ og
flugumferðarstjóri gaf fyrirmælin
sem ekki heyrðust hafi árekstrar-
vari gefið til kynna flugumferð
framundan og ekki sé hægt að úti-
loka að það hafi fangað athygli
flugmannanna. „Þótt árekstrarvar-
inn sé gott tæki á hann til að skapa
hættu, sem ég tel að gerst hafi í
þessu tilviki. Ef boð árekstrarvara
komu í veg fyrir að flugstjóri heyrði
í flugumferðarstjóra, tel ég að hann
hafi skapað hættu,“ segir Loftur.
Upplýsingum ber
ekki saman
Hann segir jafnframt að þegar
vitnað sé í skýrslunni til þess sem
gerðist um borð í ICE-520 sé miðað
við flugrita vélarinnar en að stuðst
sé við segulbandsupptökur Flug-
málastjórnar og ratsjármynd að
öðru leyti og að upplýsingum beri
ekki saman. „Hæðarmælir ICE-520
var stilltur á 1.013,2 hPa, sem er
sama og millibar, og er „standard“
loftþrýstingur en hæðarmælir ICE-
855 á gildandi loftþrýsting í Kefla-
vík, eða 1.003 hPa. Hæðarmælir
ICE-520 sýndi flugmönnum því 300
feta meiri flughæð en raun bar
vitni. Hæðarmælir ICE-855 sýndi
hins vegar rétta flughæð og flug-
umferðarstjórinn sá rétta flughæð
á ratsjá," segir Loftur. Flughæð er
reiknuð út miðað við merki ratsjár-
svara og gildandi loftþrýsting í
Keflavík þegar flugvélarnar fara
niður fyrir 9.000 fet yfir sjó.
Hann segir niðurstöðu rannsókn-
arnefndar ekki sýna fram á að fiug-
umferðarstjórinn hafi brotið vinnu-
reglur. í skýrslunni segir meðai
annars að flugumferðarstjórinn hafi
„gripið of seint til aðgerða“ og að
„lítill tími hafi verið til stefnu“ þeg-
ar hann gaf ICE-520 fyrirmæli um
að halda 7.000 feta flughæð. „Hve-
nær hefði hann átt að bregðast við?
Ef hann hefði kallað fyrr hefði hann
áttað sig fyrr á því að flugstjórinn
heyrði ekki. En flugumferðarstjór-
inn verður að geta gengið út frá
því að hann heyri.“
Loftur er spurður hvort oft hendi
að flugumferðarstjórar þurfi að
gefa fyrirmæli tvisvar. „Já, það
kemur fyrir,“ segir hann. Auk þess
segir Loftur ekki hægt að halda
því fram að flugumferðarstjórinn
hafi gripið of seint til aðgerða.
„Hann hafði enga ástæðu til þess
að ætla að hann hefði gripið of
seint til aðgerða fyrr en kom í ijós
að honum var ekki svarað. Flugum-
ferðarstjórinn gat ekki komið skila-
boðum til flugmannsins um aðgerð
til að halda aðskilnaði. Það er
ástæðan fyrir því að þarna verður
flugumferðaratvik. Það þarf að
finna út hvernig stóð á því að flug-
stjórinn heyrir ekki fyrirmælin, sem
ekki kemur fram í skýrslunni,“ seg-
ir hann.
Engin síþjálfun í sjö ár
Loftur er inntur álits á tillögum
rannsóknamefndar í öryggisátt, svo
sem að taka fyrir í síþjálfun flugum-
ferðarstjóra viðbrögð og nauðsyn
staðlaðra talviðskipta þegar brugð-
ið er út af flugheimild vegna boða
frá árekstrarvara. „Auðvitað er
hægt að taka undir þetta en flug-
umferðarstjórar hafa ekki fengið
síþjálfun í sjö ár, að minnsta kosti
í Reykjavík. Ástandið í Keflavík
hefur verið heldur skárra en þessi
mál eru í miklum ólestri,“ segir
hann.
Loftur segir að tiltekinn timi af
vinnuskyldu flugumferðarstjóra sé
afmarkaður til að nýta i endur- eða
síþjálfun en það sé ekki gert. „Þess
i stað erum við látnir mæta út í
skóla og drepa tímann á einhvern
hátt. Oft og tíðum eru menn sendir
til dæmis í flugferð til Egilsstaða
eða niður í varðskip að skoða starf-
semi Landhelgisgæslunnar í stað-
inn, svo eitthvað sé nefnt.“
Þá segir hann að Flugmálastjórn
hafí gefið út starfsreglur, sem flug-
umferðarstjórum er ætlað að vinna
eftir, en vart kynnt þeim breytingar
sem verið hafi miklar, til dæmis í
sambandi við aðskilnað loftfara.
„Við vorum beðnir um að prófarka-
lesa bókina og gera athugasemdir
við villur í texta eða þess háttar
en ekki farið í það á nokkurn hátt
hvernig á að beita nýjum reglum.
Enda notar þær enginn. Ef ein-
hverjum dettur í hug að búa til
nýjar reglur er þeim hent inn á
borð í vinnusal hjá flugumferðar-
stjórum, sem eiga að tileinka sér
þetta jafnóðum. Oft vill það verða
þannig að hver tileinkar sér með
sínum hætti. Flugumferðarstjórar
eru 50 og útfærslurnar því hugsan-
lega jafn margar," segir Loftur.
Skýrslan til skoðunar hjá
loftferðaeftirliti
Þorgeir Pálsson flugmálastjóri
sagði í samtali við Morgunblaðið í
gær að ekki væri tímabært að tjá
sig efnislega um tillögur rannsókn-
arnefndarinnar. „Skýrslan er farin
fyrir sérstaka nefnd sem í eiga
sæti yfirmenn í loftferðaeftirliti og
taka þeir skýrsluna til formlegrar
meðferðar. Að því búnu skila þeir
tillögum til mín um hvernig eigi að
bregðast við, sem tekur væntanlega
einhverjar vikur,“ segir flugmála- I
stjóri.
Rannsóknarnefndin leggur meðal
annars til aðskildar brott- og að-
flugsleiðir til og frá Keflavík í
skýrslunni til að auka flugöryggi.
„Það hefur verið rætt hjá Flugmála-
stjórn áður og verður tekið sérstak-
lega til endurskoðunar í tilefni
skýrslunnar," segir hann.
Þorgeir segir algengt að niður-
stöður flugslysanefnda séu á þá
leið að ekki verði fullyrt með vissu t
hvernig flugumferðaratvik verði.
„En mér sýnist að legið hafi fyrir
gögn um flest í þessu máli. Skýrsl-
an kom hins vegar ekki inn á mitt
borð fyrr en í gær [fyrradag] og
því ekki gefíst mikið ráðrúm til
þess að skoða hana í smáatriðum,"
segir flugmálastjóri.
Þorgeir segir aðspurður hvort )
flugstjóri vélar eigi að hlíta fyrir- j
mælum flugumferðarstjóra eða
árekstrarvara: „Á síðasta sumri var ’
ákvæðum bætt inn í reglugerð þar
sem kveðið er skýrt á um að flug-
maður skuli bregðast við í samræmi
við það sem árekstrarvarinn segir
honum.“
Rektorar setja fram tillögnr um bætta kennaramenntun
Efla þarf endur-
menntun kennara
REKTORAR Háskóla íslands, Há-
skólans á Akureyri og Kennarahá-
skóla íslands lögðu í gær tillögur
fyrir Björn Bjarnason menntamála-
ráðherra um leiðir til að efla kenn-
aramenntun í landinu. í tillögunum
segir m.a. að áríðandi sé að efla
endurmenntun kennara. Núverandi
ástand í þeim efnum sé óviðunandi.
Meginniðurstaða rektoranna er
að gera þurfi störf og starfsum-
hverfi kennara á öllum skólastigum
eftirsóknarvert fyrir ungt fólk með
trausta menntun. í öðru lagi sé brýnt
að bæta kennaramenntun, bæði
menntun grunn- og framhaldsskóla-
kennara. I þriðja lagi hafi háskólarn-
ir þrír ákveðið að starfa saman að
menntun kennara, grunnnámi til
fyrsta háskólaprófs, viðbótar- og
framhaldsnámi, auk stuðnings við
símenntun starfandi kennara.
Þórir Ólafsson, rektor Kennarahá-
skólans, átti frumkvæði að viðræð-
um rektora háskólanna sem leiddi
til þess að þessar tillögur voru settar
fram. Tillögurnar koma fram í kjöl-
farið á nýjum upplýsingum um slak-
an árangur íslenskra grunnskóla-
nema í raungreinum.
Stefnuyfirlýsing
um samstarf
„Það má segja að þetta sé stefnu-
yfirlýsing frá okkur um að vinna
saman að þessum málum. Til þess
að efla fagþekkingu kennara í efstu
bekkjum grunnskólans þarf meira
nám og okkar tillaga er sú að það
verði skipulagt sameiginlega af skól-
unum með það í huga að þessar
faggreinar eru allar kenndar við
Háskóla íslands. Við viljum skipu-
leggja námið þannig að það nýtist
bæði sem viðbótarnám grunnskóla-
kennara og einnig sem fagnám fyrir
framhaldsskólakennara," sagði Þór-
ir.
Þórir sagði ljóst að ekki væri
nægilegt að auka fagþekkingu kenn-
aranema. Nauðsynlegt væri sam-
hliða að efla menntun starfandi
kennara. Það væri mikilvægt að
gefa starfandi kennurum færi á
frekari menntun í sinni grein. í til-
lögum rektoranna segir að fram að
þessu hafi ekki verið hægt að anna
eftirspurn kennara eftir endur-
menntun. Brýnt sé að bæta úr því
og gera verði ráð fyrir að sveitarfé-
lögin taki í framtíðinni aukinn þátt
í endurmenntun kennara.
Þórir sagði að rektorarnir hefðu
ekki gengið á fund menntamálaráð-
herra til að óska eftir auknum fjár-
munum til þessara mála því ýmislegt
sé hægt að gera án þess að það
kosti mikla fjármuni. Þeir hefðu vilj-
að gera ráðherra grein fyrir þeim
aðgerðum sem þeir hygðust grípa til.
I menntamálaráðuneytinu er verið
að skoða lengingu kennaranáms í
tengslum við hugmyndir um stofnun
uppeldisháskóla. Samkvæmt gild-
andi lögum á að lengja kennaranám
í fjögur ár í síðasta lagi 1998. Þórir
sagði að á fundinum hefði verið
rætt um þá leið að auka fagnám
kennara á kostnað uppeldis- og
kennslufræði. Hann sagði að ef fara
ætti þá leið þyrfti að breyta lögum.
Morgunblaðið/Golli
Beitt á Suðureyri
JENS Hólm, trillusjómaður á
Suðureyri við Súgandafjörð,
var að beita í gær þegar ljós-
myndari Morgunblaðsins átti
þar leið um. Hann sagði að
gæftir hefðu verið lélegar að
undanförnu, en vonaðist til að
úr rættist fljótlega.
i
i