Morgunblaðið - 04.01.1997, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
MINNIIMGAR
LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 1997 33
f
I
)
I
)
)
)
I
I
)
J
I
J
1
3
3
3
i
f
3
8
«
4
ÞORSTEINN
ÞÓRÐARSON
+ Þorsteinn Þórð-
arson fæddist á
Reykjum á Skeiðum
13. ágúst 1910. Hann
lést á Ljósheimum á
Selfossi 30. des-
ember síðastiiðinn.
Foreldrar hans voru
Guðrún Jónsdóttir
frá Sandlækjarkoti í
Gnúpverjahreppi og
Þórður Þorsteinsson
frá Reykjum. Þor-
steinn var þriðji í
röð þrettán systk-
ina, en tíu þeirra
komust á legg. Hann
vann við bú foreldra sinna á
yngri árum en stundaði jafn-
framt sjómennsku og kaup-
mennsku.
Árið 1945 kvæntist Þorsteinn
Unni Jóhannsdóttur frá Iðu í
Biskupstungum. Þau stofnuðu
nýbýlið Reykhól úr landi Reykja
1945. Þau eignuðust sjö börn.
1) Þórður, f. 1946, kvæntur
Málfríði Steinunni Sigurðar-
dóttur. Þeirra börn eru Frið-
semd Erla Soffía og Gunnhild-
ur. 2) Bergljót, f. 1949, gift
Guðmundi Sigurðs-
syni, þeirra börn
eru Unnar Steinn,
Sigríður Eva og
Haraldur ívar. 3)
Bríet, f. 1951, gift
Eyjólfi Kristmunds-
syni, _ þeirra börn
eru Óli Rúnar og
Unnur. 6) Óskar, f.
1960, kvæntur
Steingerði Kötlu
Harðardóttur. Börn
þeirra eru Bryndís
Eva, Krislján Nói
og Guðbjörg Líf. 7)
Erla, f. 1964, gift
Pálma Hilmarssyni, þeirra börn
eru Berglind og Ástrós.
Þorsteinn og Unnur stunduðu
búskap til ársins 1976, en þá
brugðu þau búi er Þorsteinn
missti heilsuna vegna heilablæð-
ingar. Bergljót dóttir hans og
Guðmundur maður hennar tóku
þá við búinu en Þorsteinn og
Unnur dvöldu áfram í sinni íbúð.
Útför Þorsteins fer fram frá
Skálholtskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14. Jarðsett
verður á Ólafsvöllum.
Við systkinin í Reykjahlíð viljum
með örfáum orðum minnast föður-
bróður okkar Þorsteins Þórðarson-
ar á Reykhóli. Þorsteinn var einn
þriggja bræðra sem hófu búskap
á Reykjum þegar afi Þórður fór
að draga saman seglin í sínum
búskap. Á þessum tíma var mikið
um það að jörðum væri skipt upp
og stofnuð nýbýli, það gerðu Þor-
steinn og Ingvar en Bjarni sat
gamla býlið. Þeir bræður höguðu
málum þannig að hver um sig átti
sitt bú og sín hús en jörðin var
óskipt, vélar sameiginlegar og
ræktun. Af þessu leiddi að náin
samvinna var á milli heimilanna.
Við krakkarnir á Reykjum ólumst
því upp við það öryggi að eiga
skjól á þremur heimilum. Við lærð-
um að vinna saman og taka tillit
hvert til annars. Sjálfsagt þótti
að hjálpast að við öll störf, senni-
lega hefur verið fremur fátítt að
sjá einn við verk á Reykjum á
þessum tíma.
Vinnubrögð ungmenna hljóta
alltaf að mótast af því sem fyrir
þeim er haft og verkstjórn ákaf-
lega vandasöm. Við teljum ekki á
hina bræðurna hallað þó við höld-
um því fram að Steini hafi átt
drýgstan þátt í því að kenna okk-
ur að bera virðingu fyrir vinnunni
og vanda í hvívetna það sem við
tókum okkur fyrir hendur. Steini
var einstakur verkmaður og ekk-
ert verk taldi hann svo ómerkilegt
að ekki ætti að leggja í það fyllstu
alúð. í raun var hann í sínum
daglegu störfum stöðugt að skapa
listaverk. Sem dæmi um þetta má
nefna heygjöfina hjá ánum, hann
raðaði heyinu svo vandlega á garð-
JON
ÞORKELSSON
+ Jón Þorkelsson
fæddist í Litla-
Botni í Hvalfirði 17.
október 1915. Hann
lést á Akranesspít-
ala 20. desember
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Akraneskirkju 30.
desember.
Jón Þorkelsson,
bóndi í Botnsdal í
Hvalfirði, er horfínn á
vit feðra sinna. Hann
hafði um skeið átt við
sjúkleika að stríða, unnið varnar-
sigra um hríð, en laut loks í lægra
haldi fyrir þeim sem leggur okkur
öll að lokum.
Jón leit dagsins ljós í Litla-
Botni í Botnsdal 17. október 1915
og ólst þar upp _ ásamt þremur
systkinum sínum. Á hinum bænum
í dalnum, Stóra-Botni, átti heima
nafni hans, og faðir minn, Jón
Helgason. Þeir voru á líku reki og
varð vel til vina í bemsku. Sú vin-
átta hélst órofín meðan báðir lifðu,
þótt leiðir þeirra lægju sín í hvora
áttina þegar að því kom að þeir
veldu sér starfsvettvang. Jón Þor-
kelsson gerðist bóndi og bjó lengst
af í Stóra-Botni, ásamt konu sinni,
Guðleifu Þorsteinsdóttur, og son-
um þeirra tveimur, Steinþóri og
Þorkeli. Faðir minn fluttist til
Reykjavíkur og starfaði þar sem
blaðamaður. Botnsdalurinn var
honum þó jafnan hugstæður, og
vináttan við Jón og
fjölskyldu hans gaf
honum tilefni til að
heimsækja æskuslóð-
irnar. Þegar leið að
starfslokum hans sem
blaðamanns, átti
hann þess kost að
eignast skika úr landi
Litla-Botns og naut
þar æskuvinar síns og
nafna. Reisti hann sér
hús í dalnum og hugð-
ist setjast þar að.
Duldist engum að það
var þeim nöfnum báð-
um tilhlökkunarefni.
En allt fór það á aðra lund en
ætlað var, því að faðir minn lést
í þann mund sem smíði hússins
lauk. Það hefur síðan verið sum-
ardvalarstaður fjölskyldu minnar.
Þar með vorum við orðin nágrann-
ar Jóns Þorkelssonar og áttum
þess kost að hitta hann oftar en
fyrr. Lærðum við þá enn betur að
meta hann að verðleikum.
Jón Þorkelsson var ágæta vel
að sér á fjölmörgum sviðum. Hann
kunni m.a. góð skil á landi og þjóð-
arsögu, þótt auðvitað væri staðar-
þekking hans mest um eigið hér-
að. Til marks um það eru örnefni
í Botnsdal, sem nú væru vafalaust
mörg týnd, hefði hann ekki tekið
saman um þau skrár. Margt kunni
hann líka að segja mér af fólki
og búskaparháttum í dalnum fyrr
á tíð, þegar lífsbaráttan var önnur
og harðari en nú.
Jón var góður heim að sækja
ann að hvergi sást misfella, hvert
strá fékk sína meðhöndlun. Sama
má segja um umgengnina í hlöð-
unni þar sem heystálið var svo
nákvæmlega skorið að færustu
múrarar hefðu getað verið hreykn-
ir af. Skepnuhirðing lék í höndum
hans og hann lagði metnað sinn í
að gera eins vel við hvern einstakl-
ing og unnt var á hveijum tíma.
Hugtakið sérhlífni var honum al-
gerlega framandi, hann var alltaf
reiðubúinn að fara í erfiðustu verk-
in og taldi ekkert eðlilegra. Sér-
staklega minnumst við vinnunnar
með Steina fyrir það hvað hann
treysti okkur vel til að leysa af
hendi hin ýmsu verk. Þegar hann
hafði kennt okkur hvemig best
væri að standa að hveiju verki
taldi hann ekkert eðlilegra en við
öðluðumst smám saman þá fæmi
sem til þurfti. Þetta efldi með
okkur þann metnað sem nauðsyn-
legur var. Það vekur einnig hlýjar
minningar að rifja það upp að
hann gerði aldrei upp á milli okk-
ar krakkana, hann kom eins fram
við okkur öll. Þetta styrkti sjálfs-
traust okkar og hann varð eftir-
sóttur samverkamaður.
Ágæti frændi, við vitum að síð-
ustu tuttugu árin hafa ekki verið
dans á rósum fyrir þig. Það er
ekki auðvelt fyrir verkmann eins
og þig að sætta sig við að verða
óvinnufær eftir heilablæðingu.
Andlegri heilsu hélst þú til þess
síðasta. Það vakti oft furðu okkar
hvað þú fylgdist vel með öllu því
sem gerðist í umhverfi þínu. í
þessu stríði þínu stóðst þú ekki
einn. Það hefur verið aðdáunar-
vert að fylgjast með því hvað
Unnur hefur stutt þig vel á þessum
tíma. Ekki má heldur gleyma
þætti þeirra Bergljótar og Guð-
mundar í því að gera þér vistina
bærilega.
Kæri Steini. Þú hefur nú kvatt
okkur hinstu kveðju, þér fylgja
afskaplega hlýjar minningar og
þakklæti fyrir þann þátt sem þú
átt í uppvexti okkar.
Unnur og fjölskylda, ykkur
sendum við og fjölskyldur okkar
hlýjustu samúðarkveðjur.
Guðrún, Steinunn og Ema.
og við vorum ófá sem nutum gest-
risni hans. Hann kunni að gleðjast
á góðri stund, var greiðasamur
með afbrigðum og liðsinni hans
var jafnan víst, ef eitthvað bjátaði
á. Alltaf lagði hann gott til manna
og málefna, og þætti honum á
einhvern hallað í orðræðu, brást
ekki að hann drægi fram málsbæt-
ur og véki að einhveiju sem vel
var.
Vílgjam maður var hann ekki
og gilti þá einu, þótt sjúkleiki bag-
aði hann og Guðleifi konu hans
hin síðari ár. Þá bjuggu þau hjón
á dvalarheimilinu Höfða á Akra-
nesi, þar sem þau nutu alúðar og
elsku þess góða fólks sem þar
starfar.
Mótunarár Jóns Þorkelssonar
voru sá hluti aldarinnar, þegar
margvísleg vakning einkenndi
þjóðlífið. Ræktun lands og lýðs
mega vel teljast einkunnarorð
hans. Þegar hann brá búi í Stóra-
Botni hafði hann, ásamt sonum
sínum, reist hús á föðurleifð sinni
í Litla-Botni, á skógarflötinni
fögru sem margir þekkja frá
skátamótum fyrri tíðar. Við húsið
sér þess vel stað hver ræktunar-
maður hann var. Þar standa
vöxtuleg tré sem sanna það.
Jón Þorkelsson lifði sínu jarð-
neska lífi á þann hátt að með sanni
má kalla hann sæmdarmann.
Hann var íslenskur alþýðumaður
af bestu gerð. Botnsdalurinn, sem
í minni vitund er dalur dala, verð-
ur ekki samur og fyrr, nú þegar
Jóns Þorkelssonar nýtur ekki leng-
ur við.
Guðleifi, Steinþóri og Þorkeli
sendi ég og allt mitt fólk vináttu-
og samúðarkveðjur.
Helgi H. Jónsson.
JÓN
GUÐMUNDSSON
+ Jón Guðmundsson fæddist
í Reykjavík 13. febrúar
1979. Hann lést á Landspítal-
anurn 16. desember síðastlið-
inn og fór útför hans fram frá
Seljakirkju 27. desember.
Vinur minn er látinn. Ég get
ekki hætt að hugsa um hann
Nonna. Hann dó svo ungur og
fráfall hans er þeim mun þung-
bærara. Líf þessa vinar míns var
í raun nýhafið. Hvemig gat þetta
gerst?
Það vakti alltaf hjá mér gleði
að hitta hann. Hann átti innri
styrk og stórt bros handa öllum.
Dauði hans virðist því svo ósann-
gjarn og hefur fært mér heim
sanninn um hversu brotgjarnt lífið
er, að allt hangir á bláþræði. Með-
an ég horfði á Nonna beijast fyrir
lífí sínu varð mér ljóst hversu var-
hugavert er að taka nokkru sem
gefnu, hversu mikilvægt það er
að gleyma ekki að segja sínum
nánustu að maður elski þá. Þegar
ég kvaddi Nonna hinstu kveðju
sagði ég honum hversu vænt mér
þætti um hann. Hann bara brosti
sterkur og sagði: „Ég veit.“
Líf Nonna var stutt en ástríkt
og ég veit að fólkið sem hann
snart hugsar nú til hans með sama
hætti og ég. Við fráfall hans er
ég þakklát fyrir að fá að lifa og
elska vini mína og fjölskyldu.
Þakka þér, Nonni, fyrir að vera
Fregnin um andlát Jóns Guð-
mundssonar var mikil harmafregn.
Við höfðum flest fengið mislangan
undirbúningstíma fyrir þessi tíð-
indi, en það er samt erfitt að taka
andláti sautján ára drengs með
æðruleysi. Að minnsta kosti ekki
ef í hlut eigum við, hversdagslegar
manneskjur, sem enn búa ekki
yfir þeim þroska sem Jón náði
ungur.
Sonur minn sem í mörg ár átti
Jón að besta vir.i hefur sýnt óvenju
mikinn styrk á þessari aðventu og
yfir þessi dapurlegu jól. Þessi
styrkur er hinsta kveðja Jóns til
hans. Þeir höfðu átt stundir saman
þar sem eitthvað það fór þeim á
milli sem hefur eflt þann sem eft-
ir lifir.
Vinahópur Jóns var reyndar
óvenjulega þéttur. Þekkti einhver
hér í hverfmu einn þeirra, hlaut
sá hinn sami að þekkja þá alla.
Þegar þessi hópur varð til í Öldus-
elsskóla kom í ljós að ríkjandi
þáttur í heimilislífí þessara drengja
var sú staðreynd að þeir áttu yngri
systur og báru þeir sig oft illa
yfír því að þurfa að umbera slíkar
verur. Nema Jón. Þegar yngri
systur voru nefndar á nafn hurfu
grettur hans oft í brosi. Honum
þótti einfaldlega vænt um systur
sína og hafði ekki sérstaklega
mikið fyrir því að leyna því. Sama
ástúð kom í ljós þegar vinirnir
uppgötvuðu allt í einu þeim til
undrunar, á þann hátt sem flest
okkar hafa kynnst, að foreldrar
þeirra voru breyskar mannverur
sem brugðust við gelgjulátum
þeirra á margvíslegan hátt. Aftur
brosti Jón undirfurðulega, því
hann virti foreldra sína mikils.
Jón var sá félaganna sem hafði
þau áhrif á Hafstein að hann
skellti sér á hné úti í kirkju einn
daginn, hlaut skírn og fermdist
skömmu síðar með Jóni.
Aðalsmerki Jóns var þó einhver
þroskaðasta kímnigáfa sem ég hef
rekist á í nokkrum manni. Tilsvör
hans voru oft þannig að hann varp-
aði bjartara ljósi á dægurþras og
uppeldisköst mín sem mér hætti
til að dreifa jafnt á félagahópinn
þar sem ég gat iðulega ekki greint
son minn frá hinum. Þessi kímni
var svo skörp og hæfni Jóns til
að greina hismið frá kjarnanum
svo skýr að ég stend í ævarandi
þakkarskuld við hann.
Persónuleiki eins og Jóns naut
sín vel á heimili hans, þar sem
foreldrar hans einkennast bæði af
kímni og ástúð sem hlúir að hveij-
um sem á vegi þeirra verður.
Þegar veikindi Jóns fóru að
draga úr honum mátt og styrkur
hans fór þverrandi áttum við
stundum tal saman í síma, enda
höfðum við alltaf átt auðvelt með
að tala saman. Jón veiktist á þeim
árum þegar þeir strákarnir voru
að vaxa frá foreldrum sínum.
Hópurinn fór að reyna fyrir sér á
nýjum sviðum, þeir sem ekki gátu
farið einir með strætisvögnum
borgarinnar og gátu ekki farið í
kvikmyndahús nema foreldrar
sæktu þá eftir sýningu fóru allt í
einu að hverfa niður í bæ og skila
sér heim seint á nóttinni - og
kærðu sig nú allt í einu síst um
að foreldrar þeirra tækju á móti
þeim.
Þá gat Jón ekki fylgst með þeim
lengur. Við tók erfíður tími. Upp-
reisnartími þessa hóps varð reynd-
ar afskaplega stuttur og þeir
gerðu ekkert sérstakt af sér. En
það atriði sem er hveiju foreldri
erfíðast þegar hormónin taka yfír-
höndina á þessum unglingsárum
er reiðin. Foreldrarnir verða oftast
sjálfkrafa fyrir þessari reiði.
Við Jón töluðum um reiðina.
Ýmis vonbrigði strákanna urðu
smá í samanburði við vonbrigði
hans. Og hafí veikindi Jóns og
nálægð dauðans stundum ógnað
vinahópnum, hvað þá um Jón sjálf-
an?
Símtöl okkar Jóns þróuðust
þannig að ég sagði honum Haffa-
sögur. Þær voru ekkert nákvæm-
lega um Hafstein, þær voru um
þá unglinga sem þeir hefðu getað
orðið, báðir tveir. Og það var í
gegnum þessar sögur sem Jón
trúði mér fyrir því að hann fyndi
til sárrar reiði á stundum og að
hann vissi ekki hvert hann ætti
að beina henni. Unglingamir í
spjalli okkar gátu orðið reiðir við
foreldra sína og systkini, skellt
hurðum, rokið út og gert allt vit-
laust. Svo snem þeir aftur og allir
yrðu svona líka ánægðir með það
að þeir skiluðu sér aftur heim.
Um slíka hegðun var Jóni meinað
og hafði hann þó ríkari ástæður
til að finna til reiði en flestir jafn-
aldrar hans. Með íhygli sinni og
skörpum skilningi á kringumstæð-
um sem ætíð einkenndi Jón tókst
honum sjálfum að einbeita sér í
átt til æðruleysis sem við fáum
víst fæst öðlast á lífsleiðinni.
Minning hans mun lifa með
okkur sem nutum þess að þekkja
hann. Æðruleysi Jóns í þungum
örlögum hans vísaði okkur undan-
fama mánuði á þörfína fyrir að
greina kjarnann frá hisminu, ekki
síður en kímnigáfa hans á bjartari
tímum. Foreldrum hans og systur
vil ég votta samúð mína og virð-
ingu fyrir mikilfenglegan styrk
þeirra undanfarin ár.
Kristín Hafsteinsdóttir.
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
I ’Wfc. blómaverkstæði 1
I HinnaJ I
Skólavöröustíg 12,
á horni Bergstaöastrætis,
sími 551 9090