Morgunblaðið - 04.01.1997, Blaðsíða 34

34 LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Lárus Kjartans-
son var fæddur
í Austurey 5. apríl
1927. Hann lést á
heimili sínu 22. des-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Kjartan
Bjarnason frá
Minnabæ í Gríms-
nesi, f. 4. nóvember
1891, d. 11. maí
1939, og Margrét
Þorkelsdóttir frá
Þórisstöðum í sömu
sveit, f. 28. ágúst
1897, d. 30. janúar
1987. Þau bjuggu í Austurey í
Laugardal. Systkini Lárusar
eru Þorkell, f. 22. júní 1922,
Kristrún, f. 27. maí 1923, Bjarn-
heiður Ragna, f. 15. júlí 1928,
Anna Sigrún, f. 17. janúar 1932,
Þorbjörg, f. 13. september
1935, Einar Kjartan Sigur-
steinn, f. 3. febrúar 1938.
Lárus kvæntist 16. október
1954 Hermanníu Sigurrós
Hansdóttur, f. 25. september
1921 frá Bláfeldi, Staðarsveit.
Þeirra börn eru: 1) Kjartan, f.
25. febrúar 1955, kvæntur Auði
Waage. Þeirra börn eru: Lárus,
f. 26. júní 1978, Óðinn Þór, f.
28. október 1979. Fósturdóttir
Kjartans og dóttir Auðar er
Vilborg Guðný, f. 5. janúar
1973. 2) Ragnar Matthías, f. 14.
október 1957 í sambúð með
Fríðu Björk Hjartardóttur.
Elsku afi.
Margs er að minnast er við kom-
um til ykkar ömmu í Austurey. Oft
bauðst þú okkur að koma út í fjár-
hús með þér, þú passaðir að öll
ættum við kindur, sem þú hugsaðir
um fyrir okkur og alltaf lést þú
okkur vita þegar þær voru bomar
svo við gætum komið til ykkar
ömmu að skoða lömbin okkar og
þú fylgdist líka með sauðburðinum
hjá okkur í Stóra-Dal. Alltaf mund-
ir þú eftir afmælum okkar og eins
er við veiktumst hringdir þú alltaf
og talaðir við okkur.
Elsku afí, þú varst okkur svo
góður og alltaf lagðir þú þína stóm
hönd yfir hendur okkar þegar við
sátum hjá þér við eldhúsborðið. Við
munum sakna þín sárt en minning-
arnar eigum við og ömmu líka.
' Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Sigurrós Lilja, Ragnar Bjarki,
Valur Gauti, Lára Rut, Grétar
Þór, Arnar Freyr.
Elsku afi.
Nú reikar hugurinn aftur, þegar
þú hefur kvatt þennan heim. Það
má segja að þú hafir verið kallaður
burt á þeim stað sem þér var kær-
astur, á heimilli þínu hjá ánum þín-
um. Þú varst sannur bóndi í okkar
augum þar sem þú helgaðir þig
bústofni þínum.
Á vorin leið þér alltaf best, þá
var sauðburður í fullum gangi og
nýtt líf að kvikna allstaðar. Láms
fylltist einnig spennu og hlakkaði
mikið til að koma og hjálpa þér.
Við hin í fjölskyldunni vomm á því
að þið væruð andlega tengdir svo
vel áttuð þið saman. Einnig minn-
umst við er við fórum með þér ríð-
andi um jörðina þína og þú sagðir
okkur öll kennileiti. Það var gaman
hversu glöggur þú varst á kindur,
þekktir þær allar með nafni úr
Þeirra börn eru:
Sigurrós Lilja, f. 12.
apríl 1982, Ragnar
Bjarki, f. 11. mars
1986, Valur Gauti,
f. 6. apríl 1991. 3)
Margrét Sigurrós,
f. 8. ágúst 1959, gift
Karli Eiríkssyni.
Þeirra börn eru:
Gunnar Lárus, f.
16.11. 1978, og Sól-
ey Ösp, f. 27. mars
1982, Hermann
Geir, f. 28. ágúst
1986. 4) Hanna, f.
7. febrúar 1963, gift
Þorsteini Þorvaldssyni. Þeirra
börn eru: Lára Rut, f. 16. janúar
1987, Grétar Þór, f. 4. desember
1989, Arnar Freyr, f. 7. febrúar
1994. Fósturdóttir Lárusar og
dóttir Hermanníu er Kristín
Jóhanna Andersdóttir, _ f. 25.
desember 1947, gift Ástgeiri
Arnari Ingólfssyni. Þeirra börn
eru: Bjarnheiður, f. 2. janúar
1969, gift Pétri Má Jenssyni og
eiga þau Daníel Jens, f. 11. júní
1990, og Erlendur, f. 25. janúar
1975. Kristín átti áður Sigur-
rósu Huldu Jóhannsdóttur, f. 5.
september 1966, gift Sigmari
Ólafssyni og eiga þau Ástgeir
Rúnar, f. 8. janúar 1989, og
Diönu Kristínu, f. 3. mars 1995.
Utför Lárusar fer fram frá
Selfosskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30. Jarð-
sett verður á Laugarvatni.
langri fjarlægð. Ekki má gleyma
smalamennskunni þótt oft hefði
verið erfitt að fylgja nákvæmlega
réttu fyrirmælunum, þá erum við
ánægð í dag að hafa fengið að
smala með þér. Það var alveg sama
hvað gert var, þú leyfðir okkur allt-
af að koma með, hvort sem það var
á vatnið, í heyskapinn eða á hest-
bak. Þú vildir alltaf allt fyrir okkur
gera. Lárus var þess heiðurs aðnjót-
andi að vera hjá þér á sumrin og
fylgja þér á hrútasýningar sem voru
í miklu dálæti hjá þér, enda áttir
þú glæsilega hrúta.
Við munum aldrei gleyma þér
afi þar sem þú sast í þínum hús-
bóndastól við eldhúsgluggann og
tókst vel á móti öllum sem á bæinn
komu. Einnig hvernig þú drakkst
kaffið þitt á þinn einstaka hátt. Það
var alltaf gott að koma til ykkar
ömmu, okkur var alltaf tekið með
opnum örmum. Afi, við hugsum til
þín með hlýjum minningum sem þú
veittir okkur systkinunum og kveðj-
um þig með söknuði.
Elsku amma, við vitum að missir-
inn er mikill. Megi guð styrkja þig.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama.
En orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
(Hávamál)
Lárus, Óðinn og Vilborg.
í dag kveðjum við Lárus afa.
Þökkum við allar stundirnar sem
við áttum með þér. Því alltaf mátt-
um við vera eins oft og eins lengi
og við vildum hjá ykkur ömmu. Við
munum er þú reiddir okkur fyrir
framan þig á hesti þínum. Svo fór-
um við að vera ein á hestunum.
Gaman var svo að geta farið að
smala með þér, og aðra útreiðar-
túra með þér.
Alltaf máttum við fara á hestbak
þegar við vildum, vera með þér í
sauðburðinum og gefa kindunum á
veturna.
Þegar ég var með þér síðustu
helgina sem þú lifðir, til að hjálpa
þér í gegningunum, datt mér ekki
í hug að ég sæi þig ekki aftur.
Ég er þakklát fyrir að hafa verið
í sveit hjá þér allt síðasta sumar.
Elsku afi, við þökkum fyrir okk-
ur.
Elsku amma, megi Guð vera með
þér.
Þú, Guð míns lífs, ég loka augum mínum
í líknarmildum fóðurörmum þínum
og hvíli sætt, þótt hverfi sólin bjarta,
ég halla mér að þínu föðurhjarta.
(M. Joch.)
Hvíl í friði.
Sóley Ösp, Hermann Geir
og Gunnar Lárus.
Feijan hefur festar losað.
Farþegi er einn um borð.
Mér er ljúft - af mætti veikum
mæla nokkur kveðjuorð.
Þakkir fyrir hlýjan huga,
handtak þétt og gleðibrag,
þakkir fyrir þúsund hlátra,
þakkir fyrir liðinn dag.
(J.Har.)
Mér brá við er ég frétti lát kærs
móðurbróður míns, Lárusar Kjart-
anssonar, daginn fyrir Þorláks-
messu. Daginn áður höfðum við
spjallað saman í síma um skepnu-
höld og mannlífið í sveitinni. Ég
spurði hann um heilsuna sem ég
vissi að hafði ekki verið góð. „Ég
hef það alveg sæmilegt,“ sagði
hann. Hann var ekki vanur að flíka
sínum tilfínningum þótt heilsan
hefði stundum mátt vera betri síð-
ustu árin. Er við höfðum kvaðst og
þakkað hvort öðru fyrir og ég lagt
tólið á, þá var eins og hvíslað væri
að mér að kannski yrði þetta í síð-
asta sinn sem við töluðum saman.
Þessi hugsun fylgdi mér fram á
næsta dag og þann dag kom fregn-
in um að hann hefði látist á heim-
ili sínu í Austurey. Auðvitað er fólk
alltaf óviðbúið slíkum fregnum og
sviplegt fyrir þá sem eftir lifa, en
er ekki best að fá að hverfa á braut
þegar líkaminn er orðinn þreyttur
og lúinn og þurfa kannski að liggja
veikur á sjúkrahúsi um langan tíma.
Það þurfa svo margir að reyna. Ég
held að það hefði orðið frænda mín-
um erfitt.
Það er táknrænt að hann skyldi
kveðja þennan heim við verk sín,
við skepnurnar sínar og á jörðinni
sinni sem hann unni. Þar fæddist
hann og bjó allt sitt líf. Húsdýrin
voru hans líf og yndi, einkum voru
kindurnar og hestarnir honum hug-
leikin. Hann átti oft fallegt fé og
margt af því var fallegt á litinn og
hann átti góða reiðhesta. Ég hef
grun um að hann hafi stundum
verið öfundaður af því á yngri árum
hvað hann var vel ríðandi.
Hugur minn reikar aftur og aftur
þessa dagana til unglingsáranna.
Ég man svo vel hve gaman var að
koma í heimsókn að Austurey og
fara með honum að skoða skepn-
urnar, að ég tali nú ekki um að
fara á beitarhúsin, norður á Holts-
hús, sem er töluverðan spotta frá
bænum. Hann hafði gaman af að
sýna krökkunum uppáhalds kind-
uraar sínar, oft voru þær mislitar,
og hvort krakkarnir þekktu nú aft-
ur sömu kindurnar frá því þegar
þau komu síðast í heimsókn. Hann
hugsaði vel um skepnurnar sínar
enda var það honum ofarlega í
huga í síðasta símtali okkar hve
hann vantaði margar kindur enn
af fjalli og hvernig þeim myndi nú
reiða af er harðindin settust að.
Að lokinni ferðinni á beitarhúsin
var svo boðið í kaffi og hlaðið borð
af kökum hjá Hermanníu konu
hans, þau hjón voru afar gestrisin
og gott að koma til þeirra.
Mér verður hugsað til spilakvöld-
anna hér áður fyrr, þá tíðkaðist að
fólk labbaði á milli bæja að vetrin-
um til að spila. Oft var það um jóla-
leytið. Spilað var langt fram eftir
nóttu. Krakkarnir fylgdust með af
áhuga til að byrja með, en oft fór
svo að þau sofnuðu í kringum spila-
fólkið og vöknuðu síðan aftur eftir
töluverðan tíma og þá var enn ver-
ið að spila. Það var oft glatt á hjalla
við spilamennskuna og þá glumdu
við þúsund hlátrar eins og segir í
kvæðinu hér á undan. Að lokinni
spilamennskunni var svo labbað
aftur heim á leið, stundum I glaða-
tunglsljósi og mér finnst að stjörn-
urnar og norðurljósin _ hafi aldrei
verið fegurri en þá. Ég man vel
frænda minn í atvikum sem þessum,
þennan dillandi hlátur og léttleika,
sem einkenndi hann og hvað hann
var krökkunum góður og leit á þau
sem jafningja sína, enda voru oft
börn og unglingar á heimili þeirra
hjóna.
Hann gerði ekki víðreist um dag-
ana, bjó á sinni föðurleifð alla tíð.
Hann missti ungur föður sinn, þá
stóð móðir hans ein uppi með stór-
an barnahóp í ómegð, en þau hjálp-
uðust öll að við að halda búskapnum
áfram. Það þekki ég af eigin raun
að hann vann öll sín verk af sam-
viskusemi og alltaf var hann tilbú-
inn að hjálpa ef var þörf einhvers
staðar. í mörg ár var hann smala-
maður í Lyngdalsheiðinni á haustin.
í þessar ferðir fór hann eins lengi
og heilsan leyfði og þá var frændi
minn í essinu sínu, oft vel ríðandi.
Hann var víða aufúsugestur og
fylgdi honum jafnan gleðibragur.
Hann var vinmargur en óvini átti
hann fáa. Nú verður Laugardalur-
inn fátækari við fráfall hans. Er
nú komið að leiðarlokum og hann
lagður af stað í sína hinstu för, sem
við förum öll að lokum. Ég flyt
honum þakkir fjölskyldu minnar,
þakkir fyrir hlýjan huga, handtak
þétt og gleðibrag, þakkir fyrir liðna
daga. A móti honum munu taka
vinir í varpa. Fjölskyldu hans sendi
ég innilegustu samúðarkveðjur.
Hann verður lagður til hinstu hvíld-
ar í sveitinni sinni í dag. Genginn
er góður drengur.
Ragnhildur Helgadóttir.
Ég var í miðjum undirbúningi
jólanna er ég fékk þær fréttir að
Lárus, móðurbróðir minn, hefði lát-
ist fyrr um daginn og langar mig
að rninnast hans í örfáum orðum.
Ég minnist hans að störfum í
sveitinni, í Austurey, en þar hafði
hann búið alla tíð, fyrst í sambýli
við móður sína eftir að faðir hans
féll frá, ungur maður, síðan í tví-
býli við bróður sinn og síðar bróður-
son.
Hann vildi ekki fara úr sveitinni
þó heilsa hans hafí ekki verið góð
síðustu árin, hann vildi vera hjá
kindunum sínum. Hann var einmitt
að koma úr fjárhúsunum ásamt
eldri syni sínum þegar kallið kom.
Ég var ung er ég man fyrst eft-
ir mér í Austurey en þangað fóru
foreldrar mínir öll sumur og stund-
um á vetrum ef fært var. Það var
farið í heyskap og önnur verk sem
til féllu, því það er alltaf nóg að
gera í sveitinni. Þegar ég varð eldri
var ég sumarlangt og sumarparta
í sveit hjá Lalla frænda og Hemmu,
það voru lærdómsrík ár fyrir mig,
þar lærði ég öll þau verk er til-
heyra sveitastörfum og þar steig
ég mín fyrstu spor í hestamennsku.
Við krakkarnir sem vorum hjá hon-
um í sveit máttum alltaf fara á
hestbak þegar við höfðum lokið
dagsverkunum og var Brúnn gamli,
mikill ljúflingur, óspart notaður.
Það voru margir sem fóru á bak
honum sinn fyrsta reiðtúr. Lárus
var mikill hestamaður og hafði mjög
gaman af að ríða út. Hann átti allt-
af góða hesta, og minnist ég helst
Ýguls sem hann átti fyrir mörgum
árum, stór og myndarlegur, grár
gæðingur.
Að koma í Austurey til Lalla og
Hemmu var eitt af því fáa sem aldr-
ei breyttist, þar var alltaf tekið vel
á móti manni, hvenær sem var og
þó heilsan hafi verið farin að bila
hjá þeim báðum seinni árin var allt-
af hægt að setjast niður við eldhús-
borðið, fá sér kaffisopa og spjalla
um menn og málefni.
Hin seinni ár hafði hann dregið
saman í búskapnum en snúið sér
meira að sumarhúsabyggð sem hef-
ur risið í landi hans. Hann fylgdist
glögglega með öllu þar enda hefur
hann alltaf haft gaman af lífi í
kringum sig og að vera í góðum
félagsskap.
Ég sakna þess að hafa ekki Lalla
frænda í Austurey lengur, hann var
góður maður sem gott var að leita
til. Að lokum vil ég þakka elskuleg-
um frænda mínum fyrir samfylgd-
ina í gegnum árin og óska honum
alls góðs á nýjum stað.
LARUS
KJARTANSSON
Elsku Hemma, Kjartan, Raggi,
Magga, Hanna og aðrir aðstand-
endur, ég votta ykkur mína dýpstu
samúð, Guð blessi ykkur öll.
Helga Björg.
I dag kveðjum við föðurbróður
okkar, Lárus Kjartansson.
Það er margs að minnast og
mörg ólík minningarbrot koma upp
í hugann, þegar við lítum til baka
til æskuáranna í Austurey, en þá
voru Lárus og Hermannía, ná-
grannar okkar á neðri bænum, einn
af föstu punktunum í tilverunni í
Laugardalnum. Við systkinin erum
mörg og munum Lárus hvert með
sínum hætti frá okkar æskuskeiði,
en þegar tuttugu ára aldursmun er
að finna innan hópsins má segja
að við höfum óbeint fylgt Lárusi
mestan hluta ævi hans, um leið og
hann átti ríkan þátt í æsku okkar
og uppvexti.
Lárus bjó allt sitt líf í Austurey,
fyrst sem barn og síðar sem bóndi
í Austurey I eftir að jörðinni var
skipt milli hans og föður okkar.
Fyrstu minningar okkar eru tengd-
ar gamla bænum í Austurey, þar
sem íjögur okkar eru fædd, en þar
bjó Lárus einnig sín fyrstu búskap-
arár, áður en hann byggði nýtt íbúð-
arhús fyrir sig og fjölskyldu sína í
Austurey I.
Lárus var barngóður maður og
hafði alltaf tíma fyrir okkur frænd-
systkini sin; þá skipti litlu máli
hvort verið var að ríða út eða setið
yfir kaffíbolla í eldhúsinu og dægur-
málin rædd.
Sum okkar sáu fram á að með
aukinni dvöl fyrir austan gæfust í
náinni framtíð fleiri tækifæri til að
rækta frændgarðinn betur en áður
og skreppa í heimsóknir til Lárusar
og Hermanníu, en nú eru að rísa
nokkrir sumarbústaðir okkar systk-
inanna í Krossholti í landi Austur-
eyjar. Lárus fylgdist vel með bygg-
ingu þeirra og hafði nokkrum sinn-
um komið í Krossholtið, ekki bara
til að athuga með nokkrar skjátur
sem höfðu troðið sér inn á lóðirnar
til að gæða sér á nýgræðingnum,
heldur einnig til að koma í heim-
sókn og þiggja kaffi og meðlæti.
Þær heimsóknir verða nú ekki fleiri,
og við getum aðeins hugsað til þess
hve allt sé í heiminum hverfult.
Lárusi þótti alltaf ofur vænt um
heimahaga sína og vildi hvergi vera
annars staðar en í Laugardalnum.
Eins og aðrir bændur þurfti hann
oft að skreppa bæjarleið, en í þau
fáu skipti sem Lárus þurfti til
Reykjavíkur var hann þeirri stund
fegnastur þegar hann fór aftur að
nálgast heimaslóðir. Hin síðari ár
þurfti hann nokkrum sinnum að
fara suður til að leita sér lækninga,
en sjúkrahúsdvöl reyndi ætíð mikið
á þolinmæðina; Lárus hreinlega
beið eftir að komast sem fyrst i
sveitina þar sem alltaf var nóg að
gera fyrir bóndann í Austurey.
Það er einkennileg tilhugsun að
Lárus sé horfinn þaðan á braut, svo
fastmótuð er sú hugsun í vitundinni
að það sé hluti tilverunnar að vita
af Lárusi á neðri bænum í Austurey.
Með þessum fáu orðum viljum
við systkinin ásamt fjölskyldum
þakka samfylgdina um leið og við
sendum Hermanníu og fy'ölskyldu
hennar okkar innilegustu kveðjur á
sorgarstund.
Blessuð sé minning Lárusar
Kjartanssonar.
Systkinin frá Austurey II.
Mig langar í fáum orðum að
minnast Lárusar Kjartanssonar föð-
urbróður míns. Ég hef þekkt Lárus
frá því ég var ungur drengur, enda
búið við hliðina á honum í tvíbýli
jarðanna í Austurey alla mína ævi.
Lárusar minnist ég fyrst og fremst
fyrir ómetanlega hjálpsemi og fyrir
hversu bóngóður hann var. Nei-
kvætt svar var vart til í hans orða-
forða ef menn leituðu til hans um
einhverja aðstoð. Mér er minnis-
stætt þegar ég keypti fyrsta bllinn
minn, því þá lánaði Lárus mér, 16
ára unglingnum, hluta af kaupverði
bílsins án þess að hika.
Á milli bæjanna í Austurey hefur