Morgunblaðið - 22.02.1997, Blaðsíða 30

30 LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
A. landamær-
um St/arta-
Krahhlands
Það vakti óskipta athygli þegar fréttir bár-
ust af því að ungt íslenskt tónlistarfólk
hefði sest á skólabekk í listaskóla í Liver-
pool. Þóroddur Bjarnason brá sér til borg-
arinnar og grennslaðist fyrir um hvað þau
Heiðrún Anna Björnsdóttur tónlistarnemi
ist Björn, sposkur á
svip, hafa rekist á
Paul McCartney fyr-
ir nokkru. „Ég rakst
á hann á ganginum.
Ég nikkaði til hans og
hann virtist kannast
við mig en ég var nú
ekkert að trufla hann
frekar. Okkur er upp-
álagt að vera ekkert að
abbast uppá þetta fólk ef
það kemur í heimsókn.
Sting er til dæmis vænt-
anlegur með vorinu."
Fame" shál-
ínn
HeiÖRÚNa
“Jornsdótti
°£ Rjörn Jön,
'ndiir
'riðbjó+^bIaðiM>ón
Jornsso„. ór°ddur
og Björn Jörundur Friðbjörnsson leiklist-
arnemi eru að gera í „poppskólanum“,
sem í daglegu tali er kenndur við Bítilinn
Sir Paul McCartney.
1KÓLINN stendur uppi á
|hæð, skammt frá brautar-
'stöðinni í Liverpool, í skjóli
hinnar glæsilegu dómkirkju borgar-
innar, Liverpool Cathedral. í þess-
ari borg ólust Bítlarnir upp og
þama er heimavöllur hins sigursæla
knattspymuliðs Liverpool, Anfield
Road. Það var öll vitneskjan sem
blaðamaðm- hafði í farteskinu þegar
hann steig upp í lestina á leið til
borgarinnar.
nauðsynlegt á stað þar sem fólk á að
geta numið allt er lýtur að skemmti-
bransanum. Kannski er það satt
sem skólastjórinn, Mark Feather-
stone Witty, sagði síðar í samtali við
blaðamann, að það væra forréttindi
að fá að sitja þar á skólabekk.
PappsU.nli l\lý
DansUrar
Erænmeti ag
raUUstjarnur
í matsal skólans er boðið upp á
grænmetisfæði að hætti Lindu og
Pauls McCartney. Eftir að blaða-
maður hafði snætt í salnum, sem er
kirfilega skreyttur myndum af
popp- og rokkstjömum, fór hann
með þeim Heiðrúnu Önnu og Birni
Jörandi í skoðunarferð um skólann.
Þriðji landinn, Jón Jónsson, var
vant við látinn í þetta skiptið en
hann stundar nám á tæknibraut.
Ferðin var ekki siður mikið ævintýri
fyrir íslenska námsfólkið enda ekki
á hverjum degi sem hægt er að fá
aðgang að öllum krókum og kimum
skólans því öryggisgæsla í skólan-
um er ströng og aðgangskort þarf
að öllum dyram.
Skólinn er vissulega glæsilegur.
Hvert hljóðverið öðra fullkomnara
og vel tækjum búinn. Tölvukostur
er hér ríkulegur, næg kennsluher-
bergi virðast vera í skólanum og
nemendur geta gengið að litlum æf-
ingaherbergjum sem búin era hljóð-
færam. Stórt leikhús er inni í bygg-
ingunni og þar er allt til alls enda
Nemendur vora nýbúnir að fá
einkunnir úr jólaprófum í hendum-
ar. Blaðamaður krafðist þess að fá
að sjá svart á hvítu hvemig fyrsta
önn íslendinganna hefði gengið og
þeir vora mjög fúsir til þess enda
einkunimar í háu meðallagi. „Ég hef
ekki komið nálægt námi í níu ár, svo
ég er bara mjög ánægður. Það er
bara mesta furða. Eftir grannskóla
hef ég einungis útskrifast úr popp-
skóla Ný Dönsk,“ segir Bjöm og
hlær.
Þau verða, líkt og aðrir „fátækir“
námsmenn að sætta sig við að búa í
ódýra húsnæði og það er einkum að
finna í skuggahverfum borgarinnar,
sem reyndar era steinsnar frá skól-
anum. „ Við búum eiginlega á landa-
mæram Svarta-Krakklands,“ segir
Bjöm Jörandur og brosir og kvaðst
vera að flytja lengra inn í „slömmið“
á næstunni.
Heiðrún var nýflutt inn í nýja
íbúð og sagðist vera að leita sér að
rimlum til að setja fyrir svefnher-
bergisgluggann, allur er varinn góð-
ur. Þau segja að mikið sé um að vera
í borginni og næturlíf gott enda era
góðir háskólar á staðnum og mikið
af námsfólki sem sækir þá.
Líkt og í öðram enskum skólum á
háskólastigi eru skólagjöld fyrir
nemendur utan landa Evrópu-
bandalagsins mjög há í LIPA, eða
um 800.000 krónur á ári. Blaðamann
fýsti því að vita hvort þeim þætti
námið við skólann peninganna virði.
„Það er spuming,“ segir
Heiðrún. „Mér finnst það vera pínu-
lítið blóðugt hve þetta er dýrt. Það
er ekkert vist að maður hafi efni á
því að vera héma meira en eitt ár en
kannski fær maður styrk eða eitt-
hvað svoleiðis til að hjálpa sér
áfram, annars lætur maður bara eitt
ár duga í bili.“
„Mér finnst námið vera þess virði
því það er svo gott að skipta um um-
hverfi og prófa að búa annarsstaðar
en á Islandi," segir Bjöm sem ætlar
að vera þama næstu þrjú árin hvað
sem það kostar. Aðstaðan í skólan-
um er frábær, að hans sögn, til allra
verka og kennslan góð. Heiðrún
Anna er í tónlistarnámi og segir
námið taka yfir vítt svið, jafnt tón-
fræði, upptökustjóm, sem lagasmíð-
ar og söngnám. „Síðan get ég valið
mér dans og leiklist og þvíumlíkt og
bætt því við mig.“ Mikið er lagt upp
úr því að tónlistamemar eins og
Heiðrún semji lög og þá era verk
nemenda gagnrýnd ásamt því sem
dæmt er eftir hvemig verkið er flutt
og hvernig sviðsframkoman er en
nemandinn þarf þá að setja saman
hljómsveit og æfa hana upp.
Heiðrún hefur nokkra reynslu af
vinnu sem þessari og er einkum
þekkt fyrir söng sinn með hljóm-
sveitinni Cigarette en hún og kær-
asti hennar Einar Tönsberg starf-
rækja þá hljómsveit og hafa gefið út
plötu undir hennar nafni. „Ég er svo
miklu yngri en Bjössi," segir
Heiðrún og hlær og segir þvi af-
rekaskrá sína ekki eins fjölbreytta
og Björns. Hún bendir þó blaða-
manni á reynslu sína af leiklist en
hún lék í bíómyndinni Nei er ekkert
svar.
Björn hefur töluverða reynslu af
tónlist, með hljómsveitinni Ný
Dönsk, sönglagasmíð fyrir leikrit og
útgáfu eigin sólóplatna auk þess
sem hann hefur leikið töluvert á
sviði og í bíómyndum. En af hverju
ákvað hann að einbeita sér nú að
leiklistinni.
„Mér finnst bara leiðinlegt að
læra tónhst. Mér finnst einungis
gaman að búa hana til og spila hana.
Aftur á móti vissi ég lítið um leiklist
og finnst gaman að leika og ákvað
þvi að fara í leiklistarnám. Námið á
mjög vel við mig, þetta er líkamleg
vinna, mikil hreyfing og átök.“
„Þarftu þá eldd að stunda líkams-
rækt?
„Jú, ég þyrfti nú að gera það. Svo
er maður látinn dansa og svoleiðis.
Það er allt í lagi á meðan maður
dettur ekki og meiðir sig,“ segir
Björn, sem fær að eigin sögn í raun
tvöfalt út úr veranni í skólanum þar
sem hann getur stundað tónlistina
samhliða.
Hvemig tóku menn því þegar þið
hurfuð af íslensku sjónarsviði einn
góðan veðurdag og settust á skóla-
bekk?
_ „Flestir hafa bara tekið því vel.
Ég veit þó ekki hvemig ég á að taka
því,“ segir Bjöm og skellir upp úr.
„Ég hef ekki fengið neitt nema já-
kvæða strauma, maður verður bara
að minna reglulega á sig heima því
þrjú ár era langur tími fjarri þess-
um bransa. Ég er til dæmis að spá í
að gera plötu með Jóni Ólafssyni
fyrir næstu jól.“
Pessi ár Uama
aidrei til baUa
IMiUUaði Paul
„Mér finnst fínt að hverfa í smá-
tíma,“ segir Heiðrún, „en er þó ekk-
ert að flíka þessu námi.“
„Það er líka viðhorfið hjá mörgum
poppurum sem era búnir að brjótast
í gegnum lífið sjálfir án menntunar.
Þeim finnst poppnám þá hálfgert
húmbúkk. Ég finn þó lítið íyrir því
gagnvart leiklistinni því það er al-
mennt viðurkennt nám,“ segir
Bjöm.
Aðspurð hvort þau hefðu hitt eitt-
hvað af frægu fólki í skólanum sagð-
Blaðamaður vill vita hvort
skólinn minni þau eitthvað á
Fame-þættina og samnefnda
bíómynd sem skólastjóri skól-
ans hafði til hliðsjónar þegar
hugmyndin um skólann var að
mótast, en þættimir fjölluðu
einmitt um ungt fólk í listaskóla og
heilluðu margan unglinginn.
Heiðrún og Björn segja skólalífið
ekkert í líkingu við þættina. „Það
fer ekkert jafnmikið í taugarnar á
mér og þegar faiið er að segja að
maður sé i einhverjum „Fame“ -
skóla, þá vil ég helst ekkert kannast
við að vera héma,“ segir Bjöm.
Vitandi það að skóhnn mun
kannski styðja við bakið á ykkur
þegar þið klárið, er þá ekki freist-
andi að reyna fyrir sér í Englandi?
„Maður veit náttúrlega ekkert
ennþá í hvaða sambönd maður kann
að komast í á þessum tíma hér en
auðvitað er það freistandi."
Heiðrún: „Ég er þegar búin að
setja mér fimm ára plan og ég er að
vinna að því að koma mér áfram. Ég
er með ýmis járn í eldinum og er
þegar farin að skoða möguleika á að
koma mér áfram hér ytra.“
Stofnandi skólans og stjórnandi
hans, Marks Featherstone-Witty,
gaf sér tíma til að hitta blaðamann
og segja honum frá skólanum og
rekstri hans:
„Það er einstakt tækifæri fyrir
nemendur að geta komið hingað og
eytt þremur áram í að hugsa ein-
ungis um sitt áhugamál og undirbúa
starfsferil í skemmtanabransanum,
án þess að kröfur samfélagsins hvíli
á því. Því hvet ég nemendur til að
nýta tímann vel því þessi ár koma
aldrei til baka.“
Árið 1998 munu fyrstu nemend-
umir útskrifast frá skólanum og
segist Witty spenntur að sjá hvernig
þeim á eftir að reiða af úti í hinum
harða heimi en hefur þó trú á að þeir
séu vel undirbúnir enda leggur skól-
inn áherslu á að nemendumir hafi
innsýn í flest það sem snýr að
skemmtanaiðnaðinum, allt frá
skipulagi og stjómun, að listræna
þættinum sjálfum. „Ég er bjartsýnn
Hvernig er hægt að þekkja lystarstol?
GYLFI ÁSMUNDSSON SÁLFRÆÐINGUR SVARAR SPURNINGUM LESENDA
Spuming: Hvemig getur maður
þekkt hvort unglingur er með vott
af lystarstoli og hvemig á maður að
bregðast við ef maður hefur gran
um að svo sé? Hvað veldur því að
fólk, og þá einkum ungar stúlkur,
grípur til slíkra örþrifaráða að
svelta sig?
Svar: Lystarstol (anorexia ner-
vosa) er sjúkdómsástand sem kem-
ur fram í því að viðkomandi neytir
ekki matar nema í mjög takmörkuð-
um mæli og léttist úr hófi fram. Al-
gengast er að þetta komi fram hjá
unglingsstúlkum á gelgjuskeiði,
sjaldan hjá yngri telpum og konum
yfir 25 ára aldri, og afar sjaldan hjá
piltum. Þessu fylgir mikill ótti við
að fitna, jafnvel þegar þyngd er orð-
Listarstol
in langt undir eðlilegum mörkum,
og afneitun á heilsufarslegum af-
leiðingum sveltisins. Sjálfsmyndin
verður óhóflega mótuð af útliti og
vaxtarlagi og líkamsmyndin getur
jafnvel brenglast og dómgreind á
eigið útlit raskast. Kennimörk og
fylgifiskar lystarstols eru nokkrir
að öðra leyti. Ofvirkni er algeng,
viðkomandi hreyfir sig meira en
gengur og gerist og stundar líkams-
rækt í óvenju miklum mæli. Tíða-
teppa er mjög algeng, sömuleiðis
svefntraflanir. Viðkomandi er
venjulega mjög vandfýsinn á mat og
mjög nákvæmur um hvað hann læt-
ur ofan í sig. Hungurtilfinning er
sljóvguð. Oft framkalla lystarstols-
sjúklingar uppköst til að tryggja
sveltið betur.
Ymsar tilgátur era um orsakir
lystarstols. Sumir sem aðhyllast
djjúpsálfræðilegar skýringar vilja
líta svo á að svelti hjá ungum stúlk-
um beri vott um tregðu við að verða
fullorðinn og einkum ótta við að ná
kynþroska og eiga kynferðisleg
samskipti við aðra. Tilgangurinn sé
að vera áfram bam. Sjálfsímyndin
er því röskuð og meðhöndlun beinist
að henni. Aðrir benda á hve matar-
venjur era ríkur þáttur í uppeldi og
samskiptum foreldra og bama, í
sumum fjölskyldum er ofuráhersla á
þennan þátt. Að neita að borða get>
ur þvi verið viss uppreisn gegn for-
eldram, en kallar jafnframt á at-
hygli þeirra. Lystarstol bendir alltaf
til þess að tilfinningalegir erfiðleikar
liggi að baki og að það sé einkenni
um hugsýki, og reynt hefur verið að
vinna úr þessum erfiðleikum með
sálfræðilegum aðferðum. Aðrir
leggja meiri áherslu á hin ytri ein-
kenni og hvemig atferlið hefur mót-
ast af utanaðkomandi samfélagsleg-
um áhrifum. Einkum á þetta við á
undanförnum áram og áratugum,
þar sem mikil áhersla hefur verið
lögð á heilsurækt og grannur vöxtur
stúlkna hefur verið í tísku. Þrýsting-
urinn frá þeirri ímynd sem popp-
stjömur, kvikmyndadísir og tísku-
sýningarstúlkur gefa frá sér er mjöi
sterkur og nægir vafalaust oft til að
brengla sjálfsímynd ungra stúlkna,
sem eiga í erfiðleikum með að finna
sjálfar sig.
Lystarstol hefur bæði verið með-
höndlað með djúpsálfræðilegum að-
ferðum í samtalsmeðferð, en atferl-
ismeðferð er einnig einkar árang-
ursrík í mörgum tilvikum. Þá bein-
ist athyglin að matarvenjunum með
fræðslu og umbun fyrir heppilegar
venjur og aukna líkamsþyngd.
Einnig er reynt að hafa áhrif á
hugsanagang og styrkja rökréttar
og jákvæðar hugsanir varðandi útli'
og vöxt. Gerð er áætlun um hvaða
markmiðum skuli náð og á hve löng