Morgunblaðið - 29.05.1997, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 1997
ERLEIUT
MORGUNBLAÐIÐ
ÚRVERINU '
Um 170.000 tonn af norsk-íslenzku síldinni veidd
Gengur hratt á kvótann
þó aflabrög'ð séu misjöfn
„SÍLDIN er ennþá bæði baldin og
erfið. Það gengur þó hratt á kvót-
ann þó enginn fái neitt. Mörgum
hefur gengið þokkalega, en aðrir
eru bara í hreinu óstuði, ef svo má
að orði komast, enda miklu meiri
munur á milli báta í síldinni heldur
en á loðnunni. Það virðist vera
miklu auðveldara að ná loðnunni,"
segir Freysteinn Bjarnason, útgerð-
arstjóri Síldarvinnslunnar hf.
Að sögn Freysteins er ekki nein
von til þess að hægt verðj að vinna
eitthvað af síldarkvóta íslendinga
til manneldis á meðan hún er svo
illa framgengin sem raun ber vitni.
„Til þess er kappið fullmikið þar
sem allir ausa úr sama pottinum
enda beijast menn eins og ljón á
miðunum við að ná sem mestu. Það
er bara veiðimennska og mannlegt
eðli að vilja fá sem stærstan bita
af kökunni.“
Júpíter með
mestan afla
Samkvæmt upplýsingum frá
Fiskistofu er Júpíter ÞH með mest-
an afla síldarskipanna, rúmlega
7.000 tonn, en næst kona Víkingur
AK með 6.700 og Börkur NK 6.350.
Listi yfir afla allra skipanna er hér
á síðunni og er þeim þar raðar eft-
ir skipaskrárnúmerum.
SR-Mjöl tekur á móti mestu
Mestur síldarafli hafði í vikubyij-
un borist til SR-Mjöls á Seyðisfirði,
rúmlega 30.000 tonn. Næst kom
þá Hraðfrystihús Eskifjarðar með
um 19.000 tonn, Síldarvinnslan í
Neskuapstað með um 17.000 tonn
og Loðnuvinnslan Fáskrúðsfirði
með um 16.600 tonn. Þá höfðu
rúmlega 11.000 tonn borist til SR-
Mjöls á Raufarhöfn en aðrar verk-
smiðjur höfðu þá ekki komist upp
fyrir 10.000 tonnin. Fjórar verk-
smiðjur SR-Mjöls hafa nú tekið á
móti um 55.000 tonn af norsk-
íslensku síldinni til bræðslu.
Amerískar fléttimottur
Lokað á laugardögum frá 1. júní -1. sept.
v/R/ca
Mörkinni 3, s. 568 7477
fHorgtsnMafófr
-kjarni málsins!
Sjómannadagsblað Snæ
fellsbæjar er komið út
SJÓMANNADAGSBLAÐ Snæfells-
bæjar er nýútkomið. Sjómannadags-
ráðin í Snæfellsbæ, þ.e. í Ólafsvík
og á Hellissandi, standa að útgáf-
unni. Er þetta þriðja árið í röð sem
útgáfa blaðsins er með þessum
hætti. Pétur Jóhannsson skipstjóri í
Ólafsvik er ristjóri blaðsins.
í fréttatilkynningu segir: „Blaðið
er vandað og fjölbreytt að efni og
eitt myndarlegasta sjómannablað
sem gefið er út í landinu. Meðal
efnis má nefna viðtöl við Leif Jóns-
son skipstjóra í Rifi, Sigurð Jónsson
skipstjóra og Erling Helgason skip-
stjóra. Fleiri viðtöl eru í blaðinu. Þá
má geta sögulegs efnis eins og grein-
ar um Kaupfélagið Dagsbrún í Olafs-
vík og greinar um fyrstu 10 árin í
sögu Hraðfrystihúss Hellissands en
saga þessara fyrirtækja er jafnframt
snar þáttur í atvinnusögu sjávar-
byggðanna undir Jökli.
I inngangsorðum segir ritstjórinn
Pétur Jóhannsson m.a. þetta: „Ég
trúi ekki öðru en Sjómannadagsblað-
ið sé komið tii að vera. Það er af
nógu efni að taka til að setja í blað
sem þetta. Ef skrifa á sögu þessa
bæjarfélags í framtíðinni þá verður
hægara um vik að sækja í þetta blað
efni um hin ýmsu mál þannig að það
ætti að auðvelda gerð þeirrar sögu.“
Blaðið er 76 blaðsíður að stærð
auk kápunnar. Fjöldi mynda prýðir
blaðið.
Síldar-
afUnn
Júpiter ÞH 61 7.034
Jón Kjartansson SU 111 4.193
Sigurður VE 15 5.382
Víkingur AK 100 6.704
BeitirNK 123 3.683
Júlli Dan ÞH 364 548
Þórður Jónasson EA 350 3.295
Bergur Vigfús GK 53 1.578
Glófaxi VE 300 1.455
Sigla SI50 1.485
VíkurbergGK 1 3.333
SunnubergGK 199 4.470
HábergGK 399 3.269
Gígja VE 340 3.009
ÖrnKE 13 3.560
Guðmundur Ólafur 91 1.986
Sæljón SU104 472
SvanurRE 45 2.815
AmþórEA 16 2.616
BergurVE 44 3.060
Heimaey VE 1 1.385
Dagfari GK 70 1.732
OddeyrinEA210 4.781
Faxi RE 241 3.655
Súlan EA 300 4.553
Sólfell VE 640 2.770
Kap VEII 444 2.958
Húnaröst SF 550 4.421
Guðrún Þorkelsd. SU 211 2.597
Guðmundur VE 29 2.969
BörkurNK 122 6.351
Gullberg VE 292 3.271
Huginn VE 55 2.839
Höfrungur AK91 4.590
Amey KE 50 3.350
ÞórshamarGK75 4.537
Neptúnus ÞH 361 3.535
BjörgJónsdóttirÞH 321 3.4102
Grindvíkingur GK 606 4.007
Hólmaborg SU 11 5.677
Amarnúpur ÞH 272 1.270
ísleifur VE 63 5.370
Kap VE 4 5.107
HákonÞH250 5.941
Þorsteinn EA 810 3.449
Jóna Eðvalds SF 20 2.010
Elliði GK445 4.766
Jón Sigurðsson GK 62 4.438
Antares VE81 3.749
Sighvatur Bjamason VE 81 2.817
Bjarni Ólafsson AK 70 4.091
154.534
Ijósmynd/Páll Ketilsson
í TILEFNl af tíu ára afmæli Fiskmarkaðs Suðurnesja færði fyrir-
tækið þremur aðilum 100 þúsund króna peningagjöf. Hér afhend-
ir Logi Þormóðsson, sljórnarformaður FMS, Gísla Erlendssyni
frá Fiskvinnsluskólanum í Hafnarfirði, Kristni Guðmundssyni frá
Sigurvon í Sandgerði og Sigurði Óla Hilmarssyni frá Þorbirni í
Grindavík ávísanir.
Hafnarhúsið vígt
MILLI fimm og sex hundruð
manns samfögnuðu Fiskmark-
aði Suðurnesja hf. og Sand-
gerðishöfn þegar tekið var í
notkun nýtt húsnæði undir
starfsemi þeirra síðastliðinn
laugardag. Húsið, sem hlotið
hefur nafngiftina Hafnarhúsið,
er 1.570 fermetrar að grunn-
fleti og hluti hússins er á tveim-
ur hæðum svo samtals er húsið
1.970 fermetrar og 12.200 rúm-
metrar.
Húsið var hannað af Tækni-
þjónustu S.Á. í Keflavík. Verk-
taki var Húsanes hf. Bygging-
artími var tæpt eitt ár og kost-
ar húsið með öllum búnaði 105
milljónir króna. Húsið er á ný-
skipulögðu svæði niður við
höfnina í Sandgerði og er á
mjög góðum stað, bæði fyrir
Sandgerðishöfn og Fiskmarkað
Suðurnesja, að sögn fram-
kvæmdastjóra hans, Ólafs Þórs
Jóhannssonar. Um leið var tíu
ára starfsafmæli Fiskmarkað-
arins fagnað, en þennan dag
fyrir tíu árum, 24. maí, var
haldinn stofnfundur hans. Af
því tilefni færði FMS Sjóbjörg-
unarsveit Sigurvonar í Sand-
gerði og Þorbjörns í Grindavík
ásamt Fiskvinnsluskólanum í
Hafnarfirði 100 þúsund krónur
að gjöf, hveijum aðila.
Tekið á „þjóð-
arskömminni“
Breskir sjómenn stunda umfangsmikla
rányrkju í Norðursjó, að því er segir í
úttekt The Daily Telegraph en nú
hyggjast stjómvöld grípa til aðgerða til
að draga úr ólöglegum veiðum.
RÁNYRKJA breskra sjómanna í
Norðusjó er svo umfangsmikil að
stjórnvöld telja að ekki sé hægt
að horfa lengur framhjá henni.
Elliot Morley, sem tók við emb-
ætti sjávarútvegsráðherra fyrr í
mánuðinum, hyggst grípa til að-
gerða til að koma í veg fyrir rá-
nyrkju. Hann segir að hjá því verði
ekki komist þótt tímasetningin sé
ef til vill ekki góð. í úttekt The
Daily Telegraph segir að um helm-
ingur afla úr stofnum sem séu í
hvað mestri hættu, svo sem þorski
og ufsa, sé veiddur ólöglega.
Ástandið sé svo slæmt að eftirlits-
menn kalli rányrkjuna „þjóðar-
skömm“.
Vitneskjan um umgengni sjó-
manna um auðlindir hafsins er
ekki ný af nálinni en embættis-
menn hafa kosið að horfa framhjá
henni í að minnsta kosti fimm ár,
og það sama átti við stjórn íhalds-
manna. Verst er ástandið í Skot-
landi en því hefur verið líkt við
Holland í upphafi níunda áratug-
arins, en þá varð ráðherra að segja
af sér eftir að hafa sagt þinginu
ósatt um málið og stjórnendur
nokkurra fiskmarkaða voru hand-
teknir vegna sölu á fiski utan
kvóta.
Vísindamenn hafa sagt bresk-
um stjórnvöldum að landanir
breskra skipa komi í veg fyrir að
einhver árangur verði af friðunar-
aðgerðum Evrópusambandsins
(ESB), sem samþykktu 12% niður-
skurð á þorskkvóta í vetur.
Tilkynningaskylda eða greitt
fyrir að silja heima
Sjávarútvegsráðherrann, Mor-
ley, hefur ekki ákveðið hvemig
tekið verður á rányrkjunni en á
meðal þeirra aðgerða sem hann
hefur í huga, er að skylda sjómenn
til að landa í ákveðnum höfnum,
taka upp tilkynningaskyldu líkt
og tíðkast hér á landi og í Noregi
eða greiða sjómönnum fyrir að
halda sig í höfn, eins og norsk
stjórnvöld gerðu til að vernda
þorskstofninn í Barentshafi. „Við
verðum að skera mikið niður í
ákveðnum geirum fiskiðnaðarins.
Við eigum í vanda með
veiðar á botnfiski svo
sem þorski og ýsu, svo
og flatfiski. „Svörtu“
veiðarnar grafa undan
öllum okkar aðgerðum
í verndun fiskistofna og
stjóm þeirra og vegna þeirra verð-
um við líklega að draga enn frek-
ar úr veiðum,“ segir Morley.
Að sögn sjávarútvegsráðherr-
ans hefur stjóm Verkamanna-
flokksins ákveðið að láta reglu-
gerðir ESB um málið taka gildi
en síðasta ríkisstjórn var andvíg
þeim. Þær munu leiða til 17,5%
niðurskurðar hjá gervöllum breska
flotanum og 28% niðurskurðar á
sumum svæðum á næstu fimm
árum. Morley tók fram að þessar
ákvarðanir hefðu verið teknar áður
en menn gerðu sér fyllilega grein
fyrir umfangi ólöglegra veiða. Sjó-
menn hafa brugðist ókvæða við
þessum fréttum, Mike Townsend,
formaður Landssamtaka sjó-
manna, segir þá munu efna til
mótmæla á götum úti, verði gripið
til þessa niðurskurðar.
Kvótahoppið notað
sem afsökun
Morley sagði að þrír fyrrverandi
sjávarútvegsráðherrar hefðu sam-
hryggst sér er hann tók við emb-
ætti. Þeir hafi vitað hvað við-
gekkst en hafi ekki getað stöðvað
rányrkjuna. „Við verðum að koma
þjóðernishyggju úr myndinni.
Kvótahoppsmálið hefur tengst efa-
semdum um Evrópusamstarf en
við ættum fremur að huga að við-
haldi og stjórnun stofna. Það er
ekki rétt að einbeita sér að kvóta-
hoppinu.11
Selbourne, lávarður úr íhalds-
flokknum, var einn harðasti gagn-
rýnandi síðustu ríkisstjórnar í sjáv-
arútvegsmálum og segir að rán-
yrkjan sé svo mikil að kvótakerfið
sé í raun tilgangslaust. Fyrri ríkis-
stjórn hafi notað kvótahoppið sem
afsökun fyrir því að grípa ekki til
aðgerða gegn rányrkjunni, þar
sem hún hafi ekki treyst sér til
að taka á málinu.
Eiga kvóta upp á
að hlaupa
Eftirlitsmennirnir sem upplýstu
sjávarútvegsráðherrann um um-
fang rányrkjunnar segja að fiski
sé landað ólöglega allan sólar-
hringinn og að landað sé á mun
fleiri stöðum en eftirlitsmennirnir
séu, svo þeim sé ómögulegt að
fylgjast með. „Græðgi núlifandi
kynslóðar sjómanna mun tryggja
það að fólkið sem er að hefja störf
í [sjávarútvegsjiðnaðinum núna, á
afar dapurlega framtíð fyrir hönd-
um. Undanfarin fímm ár hefði
getað gætt mun meiri pólitísks
vilja til að gera eitthvað í málinu.
Hefðu stjómvöld viljað ná stjórn
á veiðunum hefðu þau getað það,“
segir háttsettur eftirlitsmaður.
Hann fullyrðir að fyrri ríkis-
stjórn hafi ekki viljað grípa til
aðgerða vegna þess að allir aðrir
í ESB kæmust upp með svipaða
rányrkju. Vandamálið sé að of lít-
ill hluti veiðanna sé ólöglegur.
Vaninn hafí verið sá að landa fiski
utan kvóta í upphafí mánaðarins,
til að eiga kvóta upp á að hlaupa,
yrðu menn gripnir.
Ekki megi gleyma
skosku sjómönnunum
sem stjórnin hvatti á
síðasta áratug til að láta
smíða stærri báta. Þeir
geti ekki greitt af lánun-
um nema til komi fískur utan
kvóta. Þá eru laun veiðieftirlits-
mannanna lág og vinnutíminn
langur, sem veldur því að andinn
í þeirra hópi er afleitur.
Leynilegar aðgerðir
nauðsynlegar?
En hvað á að taka til bragðs?
Mike Sutton, sem starfar hjá nátt-
úruverndarsamtökunum World
Wide Fund, er ekki sammála Mor-
ley sjávarútvegsráðherra. Hann
fullyrðir að einu lögregluaðgerð-
irnar sem dugi gegn vandamálum
á borð við ólöglegar fískveiðar, séu
leynilegar aðgerðir. „Menn ná
aldrei tökum á málinu með því að
setja reglur og koma á eftirliti.
Það þarf að hefja rannsókn, koma
nokkrum mönnum á bak við lás
og slá. Þá hverfur vandinn."
Talið að helm
ingur aflans
sé veiddur
ólöglega
I
I
I
I
»
I
i
l
»
»
»
i
i
9

.
!
9
í
.