Morgunblaðið - 29.05.1997, Blaðsíða 40

40 FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREIIMAR
Vorboðinn ljúfi, flug-
vélin Páll Sveinsson
í KVÆÐINU fræga
eftir Jónas Hallgríms-
son talar skáldið um
vorboðann ljúfa, fugl-
inn sem kemur heim í
dalinn að kveða kvæðin
sín.
Nú hin síðari árin
hefur annar vorboði
eða sumarboði glatt
okkur Reykvíkinga og
Sunnlendinga en það
er landgræðsluflugvél-
in Páll Sveinsson, sem
tekur flugið nú í byrj-
un júní eins og hann
hefur gert sl. 23 ár,
og er þá ekki, um að
villast þegar hinn
þungi, vinalegi, hreyfildynur fyllir
loftið og staðfestir komu sumars,
loksins.
Douglas-vélin Páll Sveinsson,
sem Flugfélag íslands hf. gaf Land-
græðslunni veturinn 1972 og útbjó
síðan til landgræðsluflugs sem hófst
^.sumarið 1973, hefur flogið nokkur
' þúsund klukkustundir yfir óbyggð-
um og gróðurlausum melum með
bæði fræ og áburð á hverju sumri
upp frá því. Margir flugmenn hafa
tekið þátt í hinu mjög svo skemmti-
lega og gefandi starfi, sem upp-
græðsla landsins er. Nú má víða
sjá þann árangur sem Douglasinn
hefur náð við að hefta eða stöðva
uppblástur og græða upp þar sem
enginn gróður var fyrir og nýr gróð-
ur síðan tekið sér bólfestu.
Víst er, að af nógu er að taka í
landgræðslumálum okkar íslend-
inga, þar sem landið er mjög iila
farið á stórum svæðum, eins og
forsetinn okkar kom inná á land-
græðsluráðstefnu fyrir nokkru, að
Island væri ein stærsta eyðimörk í
Evrópu. Nú veit ég ekki fyllilega
hvort flugvélar eru eins góðar til
sáningar eins og sérstakar sánings-
vélar sem pota fræjunum niður í
jörðina, en til áburðar-
dreifingar hljóta flug-
vélar að vera miklu
afkastameiri og í
mörgum tilfellum eini
möguleikinn til að
koma áburði á svæði
þar sem ekki er hægt
að koma tækjum á
jörðu að, svo sem um
hraun og brattar heið-
ar, skóga og holt.
Það sannar árangur
undanfarinna 23ja ára
að landgræðsluflugvél-
arnar hafa unnið land-
inu mikið gagn.
Nú heyrast hins
vegar þær raddir, að
brátt heyri_ landgræðsluflug sög-
unni til á íslandi! Ég teldi mikið
óráð og skaða ef svo yrði. Önnur
landgræðsluflugvélin, TF-TUN, sú
minni, hefur þegar verið seld úr
landi og heyrast raddir um að Páll
Sveinsson muni líklega ekki fljúga
í landgræðsluverkefnum eftir þetta
sumar.
Hvað veldur þessari stefnubreyt-
ingu Landgræðslunnar og þó aðal-
lega ráðamanna sem útvega pen-
inga til áburðarkaupa, veit ég ekki,
en víst er að þegar hætt hefur ver-
ið, verður mun erfiðara að hefja
flugið á ný.
Allt frá byijun landgræðsluflugs-
ins á Páli Sveinssyni, hafa flugmenn
íslensku flugfélaganna verið mjög
áhugasamir um þetta flug og upp-
græðslustarfið, og unnið það í sjálf-
boðavinnu, færri komist að en vildu.
Ég er ekki í nokkrum vafa um að
svo yrði áfram fram á næstu öld.
Einnig hefur verið ráðist í þó nokkr-
ar endurbætur og viðgerðir á Páli
Sveinssyni nýverið svo að vélin er
í mjög góðu lagi til komandi ára,
m.a. kominn í hana nýr hreyfill og
vængstyrkingar sem Flugleiðir hf.
gáfu Landgræðslunni fyrir
Ég skora á landbúnað-
arráðherra og umhverf-
isráðherra, segir Jón
Karl Snorrason, að
styrkja landgræðsluflug
rausnarlega.
skömmu. Eðlilega kostar allmikið
fé að reka tveggja hreyfla flugvél
sem ber 4.000 kg af áburði í hverri
ferð, enda mjög afkastamikið tæki,
ef hún væri notuð eins og vænta
mætti. Tryggingar, ársskoðun og
fleira er fastur kostnaðarliður hvort
sem flogið er mikið eða lítið, og er
því stórt hlutfall í rekstrinum nú
og sumir sjá ofsjónum yfir. Árið
1974 og næstu ár á eftir var Al-
þingi rausnarlegt og lagði land-
græðslustarfínu til þó nokkrar upp-
hæðir sem skiptu máli, enda Páll
Sveinsson þá nýkomin til starfa.
Hin síðari ár hefur lítill áhugi verið
hjá þingliðinu á þessu mikilvæga
starfi og fjárframlagið orðið hrein
hungurlús. Væri ekki fyrir tilkomu
uppgræðsluverkefna fyrir Lands-
virkjun kringum Blöndulón, sem
reyndar stendur undir nær öllum
rekstri Páls Sveinssonar, þá væri
ekki nokkur grundvöllur fyrir
rekstri flugvélarinnar nú. Ég skora
á landbúnaðarráðherra og umhverf-
isráðherra að leggja rausnarlega til
landgræðsluflugsins næsta fjár-
hagsár, svo að Páll Sveinsson megi
áfram boða okkur komu sumars
með sínum kunnuglega, þunga vél-
argný, og um leið viðhalda þessari
happasælu og elskuðu flugvél, sem
þjónað hefur okkur íslendingum
allt frá árinu 1946, eða í rúm 50
ár, án nokkurra óhappa.
Yrði og mikill sjónarsviptir að
Jón Karl
Snorrason
Á LEIÐ með fræ og áburð í Emstrur.
PÁLL Sveinsson í flugtaki á Gunnarsholtsflugvelli sl. sumar.
gamla þristinum og leitt til þess að
vita, að brautryðjendastarf þeirra
góðu manna Sveins Runólfssonar
landgræðslustjóra og Stefáns Sig-
fússonar, forkólfanna í land-
græðslufluginu frá fyrstu tíð, skuli
vera að leggjast af fyrir áhuga- og
skilningsleysi stjórnmálamanna og
jafnvel yngri landgræðslumanna,
sem reikna kostnað við flugið og
afrakstur nánast út af borðinu. Var
þá áburðardreifing og sáning úr
lofti alla tíð tóm vitleysa? Svari því
þeir sem fara um Auðkúluheiði,
Þjórsárdal, Haukadalsheiði, ofan
Heklu, Búrfells og miklu víðar þar
sem sjá má afrakstur dreifingar úr
lofti undanfarna áratugi.
Með von um áframhaldandi land-
græðsluflug og framsækni til fegr-
unar landsins okkar.
Höfundur er flugmaður og
áhugamaður um landgræðslu á
Islandi.
Hömlulaust þjóðfélag er ekkí
samfélag siðaðra manna
Fullmark
£coJet
Bleksprautuhylki
^ og áfyllingar
• Apple, Canon,
• Epson og
• Hewlet Packard
prentara.
• ISO-9002 gæðavottun
á framleiðslu.
Mjög hagstætt verð.
'SM) J- ÁSTVflLDSSON HF.
-_f ZIE Skipholti 33 105 Rcykjovík Sími 533 3535
Blab allra landsmanna!
- kjarni málsins!
Á SÍÐARI árum hafa
heyrst æ háværari
raddir um frelsi á sem
flestum sviðum. Frelsið
er sannarlega dýrmætt
þar sem það á við og
skaðar ekki aðra, en því
miður er reynslan sú
að í fleiri tilvikum er
frelsi eins, til orða og
athafna, á kostnað ann-
arra á einhvern hátt.
Er það gott frelsi? Nei,
það er það ekki. Tökum
nokkur dæmi: Mál-
frelsi, snýst um það að
geta óáreittur blótað,
klæmst, guðlastað og
reytt æruna af saklausu
fólki fyrir alþjóð, jafnt í útvarpi og
sjónvarpi, blöðum, hvar og hvenær
sem er.
Er þetta „frelsi" mannbætandi,
þroskar það siðgæðisvitund þjóðar-
innar, færir það okkur nær þeirri
fullkomnun sem mannkyninu er ætl-
að að ná að lokum? Mér sýnist að
haldí þessi þróun áfram, þá séum
við að fjarlægjast Almættið með
hraði. Við erum að hverfa aftur á
villimannastigið, við erum að bíða
ósigur fyrir siðmenningu og sið-
fágun sem hingað til hefur þótt að-
alsmerki sannrar menningar. Þess í
stað veður allt uppi með niðurlægj-
andi og subbulegu klámi, sem færir
mannkynið niður á lægsta plan.
Hugsun margra nær ekki upp fyrir
mittið, hvað þá til hjartans. Mörgum
er ekkert heilagt, virða
hvorki Guð, einkalíf
fólks, né eignarrétt,
æru eða líf. Er hægt
að afsaka það að draga
dár að því helgasta í
kristinni trú, svo sem
kvöldmáltíðinni og up-
prisuhátíðinni? Er hægt
að afsaka það að í skjóli
málfrelsis sé hægt að
rýja hvaða einstakling
sem er, mannorðinu?
Málfrelsi eins, getur
kostað annan æruna,
eignir, atvinnu, fjöl-
skyldu, vini og líf. Hver
vill sjálfur lenda í slíku?
Örugglega enginn. Al-
gert málfrelsi er ávísun á ótakmark-
að siðleysi í orðum og orð leiða af
sér gerðir. Mennirnir eru ekki orðnir
svo fullkomnir að þeir geti metið,
hvar mörkin eru á milli þess sem
er siðfræðilega rétt og rangt.
Hömluleysið á mörgum sviðum ógn-
ar siðmenningu okkar hér á landi,
ekki síður en annars staðar. Klámið
og siðleysið gengur út yfir öll tak-
mörk. Allt er sýnt, allt er sagt og
það á þann grófasta hátt sem hægt
er. Ofbeldi er orðið daglegt brauð
og það verður sífellt grófara og mis-
kunnarlausara, nú er ekki lengur
slegist með hnúum og hnefum, eins
og áður fyrr, það má ekki orði halla
fyrr en dregnir eru upp hnífar og
byssur.
Það er uggvænleg þróun þegar
það er orðið keppikefli að skaða
andstæðinginn sem mest, miskunn-
arleysið er algjört. Séu ekki hnífar
eða byssur við höndina, þá er spark-
að, - sparkað og sparkað í varnar-
lausa manneskju þar til hún er nær
dauða en lífi. Ástæðurnar fyrir of-
beldinu eru oft lítilfjörlegar á móts
við þær hræðilegu afleiðingar sem
af hljótast.
Algert málfrelsi er ávís-
un á ótakmarkað sið-
leysi í orðum. Dagrún
Kristjánsdóttir telur
að orð leiði af sér gerðir.
Líkamlegt ofbeldi er hliðstæða því
aukna málfrelsi sem mörgum finnst
eftirsóknarvert til að geta vegið að
andstæðingi sínum óheft í orðum,
og spyija þá ekki um hvort nægar
sakir séu fyrir hendi. Sá er þó mun-
urinn að enn eru einhver refsi-
ákvæði við líkamlegu ofbeldi og enn
hefur engum dottið í hug að krefj-
ast frelsis, í því efni. Kannski er
ekki langt í það?
Frelsi til fóstureyðinga er alltof
rúmt. Guðleysið er orðið svo mikið
að það er talið lítið mál að deyða
einstakling sem ekki getur borið
hönd fyrir höfuð sér. Það þarf að
vera brýn ástæða til slíks verknað-
ar, svo sem að líf móður sé í hættu.
Lausungin og léttúðin er talin svo
sjálfsögð nú á dögum að sjaldan er
hugsað um afleiðingarnar fyrr en
um seinan, ef til vegna þess að þarna
er alltaf úrræði. Ekkert mál, bara
að svipta þessa verðandi mannveru
lífi. Engum dettur í hug að spyija
hvers konar einstakling sé verið að
íjarlægja? Hvers konar erindi hann
átti í heiminn? En því verður aldrei
svarað hérna megin grafar, því að
hann fékk ekki að lifa.
Lífsgæðakapphlaupið er orðið svo
æðisgengið að margir láta það
stjórna þessum gerðum sínum sem
öðrum. Það má enginn láta neitt á
móti sér, ekkert má hindra neinn í
því að gera það sem óbeislað eðli vill.
Er ekki kominn tími til að menn-
irnir fari að nýta þá Guðsgjöf, að
geta hugsað, vegið og metið hvar
við erum stödd. Eigum við að láta
dýrseðlið og villimanninn í okkur
ráða ferðinni, eða eigum við að snúa
við og láta Guðseðlið, miskunnsem-
ina, réttlætið, og nægjusemina
ráða?
Guð gaf okkur vitið til að nota
það til góðs og þarfra hluta, taka
framförum í þroska á öllum sviðum.
í þess stað virðist mannkynið allt,
sökkva dýpra og dýpra í hvers konar
spillingu og niðurlægingu sem ekki
er sæmandi neinum sem vill kallast
maður.
Höfundur er fyrrverandi
húsmæðrakennari.
Dagrún
Kristjánsdóttir