Morgunblaðið - 24.08.1997, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 24. ÁGÚST 1997 B 5
Blueberry Hill I found you.
Gengur til hallar í glitrandi skónum
gull sitt hann örmum vefur
Kliður í salnum en klökkvi í tónum
klukkan sem völdin hefur.
Brátt munu vísar sér tylla á tólf,
þá tapast skrautið af kjólnum.
Sviflétt í dansi þau svífa um gólf,
hún sefur í rökkurstólnum.
Hjónaband þeirra Brynhildar og
Alberts var alla tíð gott, að hennar
sögn. „Einu sinn var hjá mér stúlka
sem var að hjálpa mér eftir að ég
kom heim af spítala, þá var Albert
dáinn. Ég sagði henni að ég hefði
alltaf verið skotin í manninum mín-
um. „Hvað segir þú, varstu skotin í
manninum þínum svona gömul? Mér
finnst þetta geggjun," sagði stúlkan.
- „En svona var þetta.“ I ljósi þess-
ara orða er ekki að furða þótt Bryn-
hildur hefði ung að árum óhikað
yfirgefið foreldra sína, vinkonur og
ættland og fylgt manni sínum á
ókunnar slóðir. „Ég var of ung til
að kvíða neinu, mér fannst þetta
allt mjög spennandi," segir hún þeg-
ar umræðurnar taka að snúast um
veru þeirra hjóna í Frakklandi þar
sem Albert varð ákaflega dáður fót-
boltamaður. „Við bjuggum fyrst í
borg sem heitir Nancy, síðan fórum
við til Ítalíu, þaðan fórum við til
Parísar og svo til Nizza,“ segir Bryn-
hildur. „Þetta er merkileg saga, ef
fólk hugsar um þetta, þarna kom
fátækur ungur maður frá Islandi
sem hafði engan til að rétta sér
hönd og hann gerði samninga við
þessi stóru, frægu félög, sern aldrei
höfðu verið gerðir áður af Islend-
ingi, og raunar ekki Norður-
landabúa, að því er ég best veit, og
allt heppnaðist þetta vel. Það myndu
ekki aðrir gera betur," segir hún.
Kröfurnar sem gerðar voru til Al-
berts voru miklar. Æfingar voru
alltaf hálfan daginn og svo var spil-
að um helgar, ef ekki var leikið á
heimavelli þurfti liðið að fara langar
leiðir og á meðan Albert var í slíkum
ferðum var Brynhildur ein heima
með barnið. „Svo fékk ég franska
stelpu til að hjálpa mér. Eg ætlaði
að láta hana kenna mér franska
málfræði en ég var fljót að sjá að
ég gæti miklu frekar kennt henni,“
segir Brynhildur. „Þá var ég að
dunda mér við að læra frönsku. I
Nizza sátu konurnar gjarnan í hóp-
um og töluðu saman á daginn en
þá fór ég í bókasafn og fékk mér
bækur og settist svo langt frá þeim
og fór að lesa. Ég kynntist þó auðvit-
að mörgum Frökkum og á enn í dag
marga vini í Frakklandi. Skemmti-
legasta veisla sem við Albert héldum
um dagana var þegar hann var orð-
inn sendiherra í París og bauð öllum
gömlu félögunum sínum alls staðar
að úr Frakklandi til veislu og þeir
komu allir sem ekki voru bundnir
við rúmið. Það var mjög skemmileg
samkoma."
Albert varð fljótlega afar frægur
í Frakklandi og víðar. „Hann átti
marga aðdáendur og kynntist frægu
fólki, t.d. Edith Piaf og fleirum. En
við fórum þó minna fyrir þær sakir
að Albert þurfti að hátta klukkan
níu á kvöldin ef hann ætlaði að
standa sig í fótboltanum. Einu sinni
þurfti hann t.d. að spila á nýársdag
og hann var háttaður klukkan níu á
gamlárskvöld. Hann tók starf sitt
alvarlega, hann vissi líka sem var
að ef hann gerði það ekki kæmi fljót-
lega einhver annar í hans stað. Hann
gætti sín í mataræði og gerði marg-
víslegar æfingar. Ég veit ekki hvað
það var sem gerði Albert að svona
góðum fótboltamanni, víst var hann
sterkbyggður, heilsuhraustur, sam-
viskusamur og stundaði starf sitt
vel - en eitthvað fleira hefur komið
til sem ekki er gott að skýra. Fólkið
hérna heima hélt að hann tæki tösk-
una sína á sunnudegi og færi út á
völl og spilaði, þá var lítill skilningur
á svona hlutum á íslandi.“
Skemmtilegast þótti Brynhildi að
vera í París. „En mér þykir þó ein-
hverra hluta vegna mun vænna um
Nizza en Parfs. Albert fór seinna
alltaf um hvítasunnuna út til Nizza
á mót íþróttafélags sem hann löng-
um styrkti og var í þijá daga. Eg
fór jafnan með honum, svo datt
mér í hug að verða eftir og vera í
fríi, þetta gerði ég í mörg ár og
fannst það yndislegt." Þess má geta
að Albert var gerður að heiðurs-
borgara Nizza þann 8. mars 1979.
Alls voru þau Albert og Brynhild-
ur búsett í nær níu ár erlendis, þau
fluttu heim árið 1954 og voru þá
búin að eignast Inga Björn. Heima
fæddist þeim þriðja barnið, sonurinn
Jóhann. „Mig langaði alltaf heim,
ég byijaði jafnan á því þegar ég kom
hingað að ganga niður í fjöru, setj-
ast þar á stein og horfa á Esjuna,"
segir Brynhildur. Hún kvað marga
hafa undrast að þau hjón skyldu
leigja sér húsnæði þegar þau komu
alflutt heim en ekki kaupa. „Við
þurftum að nota peningana til að
koma á fót fyrirtæki," segir hún.
„Þess vegna leigðum við okkur íbúð
í Hlíðunum. Síðar keyptum við okk-
ur íbúð á Hraunteignum, sumir köll-
uðu hana Alberthall. Þetta var geysi-
stór hæð og ris. Þar bjuggum við í
fjórtán ár, þá keyptum við hús á
Laufásvegi 68. Við áttum jafnan
fallegt heimili og keyptum marga
fallega muni og húsgögn, ný og
gömul, í dvöl okkar erlendis og ferð-
um okkar til útlanda síðar.
En hvernig gekk Albert að koma
fyrirtækinu af stað? „Honum gekk
það vel, honum varð allt að fé,“ seg-
ir Brynhildur. „Enda var hann dug-
legur, hann var burðarkarl, ræst-
ingakerling og vann allt annað sem
gera þurfti í fyrirtækinu. Sjálf tók
ég ekki annan þátt í þessu starfi en
F.V. TVÍBURASYSTURN-
AR Brynhildur og Álfhild-
ur Helena, fimm ára.
vera heima og vera til friðs,“ bætir
hún við og hlær. Hún kveður Albert
hafa haft augun opin meðan hann
dvaldi í Frakklandi og verið fljótan
að átta sig á hvaða kynni við fólk
kæmu að gagni. „Hann kynntist t.d.
Hennessy-fólkinu og fékk þannig
umboð fyrir Hennessy-koníak, þetta
er ættarfyrirtæki. Við vorum boðin
til Hennessy-fólksins á 200 ára af-
mæli fyrirtækisins. Það var
ógleymanlegt, fyrst var búið á glæsi-
hóteli í París, síðan var siglt á Signu,
þá var leigð flugvél og flogið niður
til Cognae, þar var borðað í höll sem
ég var nýlega búin að lesa sögu um.
Menn voru mjög undrandi á að kona
ofan af íslandi skyldi kunna skil á
þessari höll. Síðar hélt Albert þessu
fólki boð, hann átti auðvelt með að
kynnast fólki og umgangast það, ég
var meira til baka, undi mér best
með mínu fólki. Ég á ekki margar
vinkonur en ég valdi þær vel og við
höfum fylgst að gegnum lífið.“
Hvemig skyldi þá hafa lagst í
Brynhiidi þegar Albert ákvað að
fara út í pólitík? „Ég var nú ekki
hrifin af því,“ segir-hún. „Ég var
ekki vön mikilli stjórnmálaumræðu
frá mínu bernskuheimili, pabbi var
jafnaðarmaður og tók þátt í stjórn-
málum en ræddi þau mál ekki. Sjálf
var ég „sjálfstæð manneskja" eins
og ég sagði stundum og kaus það
sem mér þótti rétt, ég hafði ekki
fastmótaðar skoðanir í pólitík og hef
ekki enn, mér fmnst þetta allt vera
svipað. Allar þessar stefnur eru
ágætar út af fyrir sig, mestu skiptir
hvernig þær eru útfærðar. Ég átti
engan þátt í þessari ákvörðun Al-
berts. Það voru bara „einhveijir karl-
ar úti í bæ,“ sem hvöttu hann til
að bjóða sig fram í prófkjör. Hann
ræddi mest lítið um þetta við mig
áður, rétt eins og hann kom stundum
heim og sagði. „Jæja, það koma
hingað Frakkar á eftir,“ þá var hann
kannski búinn að bjóða heim heilli
rútu af Frökkum. Ég tók lítinn sem
engan þátt í starfi hans í pólitík og
við ræddum þessi málefni lítið sem
ekki. Ég hef aldrei haft ánægju af
stjórnmálaumræðum. Ég skil ekkert
í pólitík og ég skil ekkert í fótbolta
heldur, það er sem betur fer hægt
að tala um fleira en þetta tvennt.“
Brynhildur kveðst hafa tekið nærri
sér fjölmiðlaumfjöllun og umtal um
Albert þegar sú umfjöllun var rætin
- annars ekki. „En vissulega var
það breyting þegar farið var að fjalla
um störf Alberts í stjórnmálum, það
kvað oft við annan tón en ég var
vön frá umfjöllun um störf hans sem
fótboltamanns."
Albert bauð sig fram til forseta
árið 1980, er slík kosningabrátta
ekki erfið? „Nei, mér fannst hún
skemmtileg," segir Brynhildur. „Ég
fékk þá að sjá mikið af landinu og
hitti margt fólk. Ég var ekki sár
þótt Albert ynni ekki kosningarnar,
mér fannst þetta skemmtileg lífs-
reynsla."
Albert var um árabil franskur
konsúll og til hans leituðu mjög
margir Frakkar sem hingað komu.
„Við höfðum mikinn eril af ferða-
fólki, einkum á sumrin. Einu sinni
var Albert t.d. ekki heima þegar
hingað komu franskir handbolta-
menn. Ég var sett í að vera túlkur
fyrir þá. Öðru sinni fór Albert til
Brasilíu, þá hittist svo á að hingað
kom franska landsliðið í fótbolta.
Hann sagði við mig áður en hann
fór: „Svo tekur þú á móti franska
landsliðinu, heldur ræðu og gefur
mönnunum kampavín, ég gerði þetta
og allt gekk þetta,“ segir Brynhild-
ur. En var Albert eins mikill fyrirgre-
iðslupólitíkus og af var látið? „Það
eiga allir stjórnmálamenn að sinna
fyrirgreiðslu," svarar Brynhildur.
„Albert greiddi fyrir fólki alltaf þeg-
ar hann gat, alveg sama í hvaða
stjómmálaflokki fólk var. Einu sinni
hjúkraði mér kona sem kvaðst hafa
talað við manninn minn þegar hún
var á götunni, „Ég fór til Alberts
og bar mig upp við hann og hann
var búinn að útvega mér íbúð áður
en ég var komin fram að dyrum,“
sagði þessi kona. Albert átti auðvelt
með að tala við fólk en í okkar við-
skiptum fór ég með sigur af hólmi
þegar mér þótti nauðsyn bera til,
þá talaði ég þar til hann gafst upp.
Ég gætti þess þó yfirleitt að hafa
ekki hátt um ráðsmennsku mína í
fjölskyldurnálunum, ég hafði það
lágt um slíkt að hann tók ekki eftir
því - ég réð því sem ég vildi ráða.“
En hvernig skyldi Hafskipsmálið
hafa horft við Brynhildi? „Mér fannst
Albert verða fyrir illkvittnislegu og
mjög ómaklegu aðkasti í því máli
sem átti ekki við nein rök að styðj-
ast. Hann bar sig vel og þó að hann
tæki þetta nærri sér lét hann lítt á
því bera. í þessu sambandi má ekki
gleyma þeim stuðningi þúsunda
manna um allt land sem Albert og
raunar fjölskyldunni allri var sýnd-
ur. Sá stuðningur verður seint full-
þakkaður. Albert var mjög sterkur
andlega og þurfti yfírleitt ekki að
ræða við mig um viðskiptamál. Ég
tók mig þó stundum til og orti brag
ef einhver var mjög vondur við hann.
Ég man eftir að einu sinni þegar
Guðmundur jaki var heima, þá sagði
ég við Albert: „Alli, má ég ekki veija
þig svolítið? - Jú, honum var alveg
sama um það. Þá orti ég nokkrar
vísur sem ég fékk birtar í Morgun-
blaðinu og þær hittu í mark.“
Albert lést árið 1994. „Hann var
búinn að ganga í gegnum miklar
þjáningar áður en hann dó, hann
fékk krabbamein í augað en á end-
anum var það hjartað sem gaf sig.
Hann talaði ekki um veikindi sín,
kvartaði ekki og gekk alltaf jafn
beinn og reistur. Hann hafði karl-
mannlegt viðhorf til lífsins. Ég þurfti
endilega að vera á spítala þegar
kallið kom og hann dó. Það gerðist
skyndilega og hann var sofnaður
þegar ég náði til hans. Það skiptir
hins vegar litlu máli þótt ég kæmist
ekki til hans meðan hann enn var
vakandi, lífið heldur áfram annars
staðar og ég fer bráðum til hans.
Ég trúi því að vera okkar hér sé
aðeins liður í þroska mannssálarinn-
ar. Ég er ekki spíritisti en ég hef
farið á miðilsfundi og óneitanleg
þótti mér skrítið þegar mér var boð-
ið að líta ofan í serstakan kassa
lengst uppi í skáp. I þessum kassa
voru hárfléttur móður minnar
geymdar, ekki gat miðillinn vitað
það. Foreldrar mínir dóu báðir í slysi
árið 1966 og ég saknaði þeirra sárt.
Brynhildur gengur ekki heil til
skógar. „Albert sagði stundum við
mig í gamni að kannski yrði ég rík
ekkja, sé ég talin rík er víst að ég
get lítt notið þess, ég fékk Parkin-
sonveiki fyrir nær 17 árum og hún
hefur gengið nærri mér síðustu ár.
Lengi vel lét hún mig að mestu í
friði. Það byijaði með því að ég fór
að draga annan fótinn en tók varla
eftir því sjálf, svo fór ég að lokum
til læknis og hann kvað upp þann
dóm að ég væri með Parkinson-
veiki. Því miður hafði hann rétt fyr-
ir sér. Eftir að Albert dó hefur mér
versnað mikið og hef orðið að fara
af heimili mínu og setjast að í Setja-
hlíð, þar er einstaklega gott starfs-
fólk sem hlúir vel að mér. Vegna
veikinda minna varð ég að selja
húsið mitt við Laufásveg og tók það
nærri mér. Þegar við Albert vorum
ung og ástfangin gengum við stund-
um eftir litlum stíg sem kallaður var
Liljugata. Við þann stíg var fallegur
garður sem tilheyrði húsi við Laufás-
veg sem nú er þýska sendiráðið,
mér þótti þetta hús og garðurinn í
kringum það mjög fallegt og sagði
stundum við Alla í gríni að svona
vildi ég búa. Þegar að því kom að
við seldum á Hraunteignum og skipt-
um um húsnæði keypti Albert húsið
Laufásveg 68, það var annað hús
frá húsinu sem ég hafði sagt að ég
vildi gjarnan búa í. „Ég komst ekki
nær,“ sagði Albert við mig þegar
gengið hafði verið frá kaupunum.
Albert reyndi jafnan að gera það
fyrir mig sem hann gat og ég get
sagt með sanni að það kom aldrei
gustur að mér í sambúðinni við hann.
Ég hef átt góða ævi. Ef ég ætti að
gefa ungu fólki ráð um hvernig það
getur best lifað lífinu þá myndi ég
ráðleggja því að fara stillt af stað,
vera vinnusamt og fara vel með sitt
fé, eignast góða vini og leggja mikla
rækt við börnin sín, þá fær það end-
urgoldið í einhverri mynd. Ég átti
góða daga í foreldrahúsum, kannski
hefur mér aldrei liðið betur en þar,
áhyggjuleysið var slíkt, en líf mitt
sem giftrar konu var ekki síðra því
lífi sem _mig dreymdi um sem ung
stúlka. Ég sakna Aiberts mikið og
get varla beðið eftir að hitta hann
aftur. Ég sagði oft við hann að hann
fengi aldrei frið fyrir mér, ég ætlaði
að verða konan hans í næsta lífi líka,
og það loforð ætla ég að efna ef
nokkur tök eru á.“
Samtal þetta sem hér birtist á
sér gamansaman aðdraganda.
Þær reglur gilda í Morgunblað-
inu að birta ekki afmælisgrein-
ar um fólk yngra en sjötíu ára.
Fyrir slysni birtist eigi að síður
ein grein um 60 ára konu sem
var fermingarsystir Brynhild-
ar Jóhannsdóttur. Þetta henti
Brynhildur á lofti og sendi
Styrmi Gunnarssyni ritstjóra
eftirfarandi stökur:
Þrotlaust hef égþráðinn spunnið
ei þótti vinnan góð.
Gagn hef wyndar aldrei unnið
okkar merku þjóð.
Þótt árafjöldinn illa henti
má alltaf treysta á þig.
Mig langar svo að líta á prenti.
lof um sjálfa mig.
Ég hylli Moggans hugarsmíðar
til hlítarþær ég skil.
ég heiti að verða sjötug síðar
- sjáðu bara til.