Morgunblaðið - 24.12.1997, Síða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 24. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Islensk kvikmynd
frumsýnd um jólin
ÍSLENSKA kvikmyndin Stikkfrf
eftir Ara Kristinsson verður frum-
sýnd í Stjörnubíói og Háskólabiói
26. desember nk.
Það eru þeir Friðrik Þór Frið-
riksson og Ari Kristinsson sem
framleiða myndina og er hún í leik-
stjórn Ara Kristinssonar. Handritið
er byggt á hugmyndum Hrafns
Gunnlaugssonar.
Myndin fjallar á gamansaman
hátt um fjölskyldulíf á tímum rað-
kvænis og segir frá leit ungrar
Stretchbuxur kr. 2.900
Konubuxur frá kr. 1.690
Dragtir, kjólar,
blússur og piis.
Ódýr náttfatnaður
Nýbýlavegi 12, sími 554 4433
stúlku að föður sínum. Hún ratar í
margvísleg ævintýri á leiðinni og
inn í söguþráðinn fléttast pabbar,
mömmur, hálfsystur, hálfbræður,
hálfþabbar, hálfmömmur, næstum-
þvífrænkur, gamlir pabbar og nýj-
ar mömmur.
Með aðalhlutverk fara Bergþóra
Aradóttir, ellefu ára, Freydís Krist-
ófersdóttir, 12 ára og Bryndís Sæ-
unn Sigríður Gunnlaugsdóttir,
tveggja ára. Aðrir leikendur eru
Halldóra Björnsdóttir, Ingvar Sig-
urðsson, María Ellingsen, Halldóra
Geirharðsdóttir, Hlynur Hallgríms-
son, Kristbjörg Kjeld, Edda Heiðrún
Backman, Þröstur Leó Gunnarsson,
Egill Ólafsson og Örn Ámason,
Tónlist er eftir Valgeir Guðjónsson.
Kvikmyndatöku annaðist Halldór
Gunnarsson, framkvæmdastjórar
em Kristinn Arason og Hrönn
Kristinsdóttir, myndina klippti
Steingrímur Karlsson, leikmynd er
eftir Guðnýju Amdísi Óskarsdótt-
ur, búningar eftir Dóm Einars
Bergmann og um hljóðhönnun sá
Kjartan Kjartansson.
HEILSUSOKKARNIR
Mest seldu HEILSUSOKKARNIR í Bandaríkjunum
Einstakir útivistarsokkar
Hannaðir af bandarískum fótasérfræðingum
Nýtt líf með Thórlo
Lagaðir fullkomlega að fætinum og styrktir undir hæl og il
ÚTSÖLUSTAÐIR
Seglagerðin Ægir • Sportkringlan • Ellingsen • Versl. Hjólið
Hestamaðurinn • Músík & Sport • Kaupfélög og Apótek
LISTIR
IÐIR HUGAR
OG HANDA
SJÓNMENIMTIR
Hugur og liönd
RIT HEIMILISIÐNAÐARFÉLAGS
ÍSLANDS 1997
AÐ venju kennir margra grasa í
riti Heimilisiðnaðarfélags Islands,
sem yfirleitt kemur út í desember
ár hvert, þótt það tengist engan
veginn jólahátíðinni. Frekar um að
ræða ársuppgjör umsvifa lifandi
handíða í landinu, um leið og litið
er til fortíðar, allt frá tómstunda-
iðju og sjálfsprottnum tilraunum
hins handlipra hals, til yfirvegaðs
handverks og mótaðrar hönnunar.
Jafnframt fálmandi rökfræði út-
kjálkabúans um listhugtakið til há-
speki hins djúpvitra lærdóms-
manns.
Satt að segja eiga rökræður leik-
manna um listina og kunningja-
skrif frekar heima í dægurmála-
blöðum en jafn vönduðu ársriti,
þótt svo þær eigi fullan rétt á sér.
En engir skulu álíta að atvinnu-
listamenn líti niður á tómstunda-
iðju, né nokkra tegund af sköpun-
arþörf meðal almennings. Þannig
hefði upphafsgreinin, sem ber heit-
ið Sköpunarþörf, ásamt hugleiðing-
um innan marka hennar verið rétt-
lætanleg á byrjunarreit fyrir
margt löngu, en á síður heima í
jafn grónu riti sem gera verður
vaxandi kröfur til. Strax í næstu
grein er ritið á réttu róli, en þar er
fjallað um Elísabetu Valdimars-
dóttur, sem samdi og gaf út hann-
yrðabók 1928. Nefndist, Leiðarvís-
ir, til að nema ýmsar hannyrðir, og
hlýnar manni um hjartarætumar
við lesturinn. Til sldla er komið
upplýsandi og markverðum fróð-
leik.
Þriðja greinin fjallar um Katrínu
Didriksen gullsmið, sem er í fjöl-
þættu framhaldsnámi í Kaup-
mannahöfn, og hefði betur mátt
vera upphafsgrein ritsins að þessu
sinni og þó er hér ekki um heimilis-
iðnað að ræða heldur listiðnað af
hárri gráðu. En vel að merkja sæk-
ir Katrín fóng sín til ýmk"a þátta
heimilisiðnaðar og veflistar. Er hér
er komið upplagt dæmi þess, að
frelsi án ramma er einungis stórt
og gapandi tómarúm, því valkyrjan
hefur vissulega orðið að hafa sitt-
hvað fyrir hlutunum um dagana.
Piýðileg og afar upplýsandi grein
um listakonu sem búast má við að
láti enn frekar að sér kveða í fram-
tíðinni.
Aftur er komið til jarðar í sam-
antekt um tómstundavinnu aldr-
aðra í Félagsmiðstöðinni að Sléttu-
vegi, en þar hefur stór hópur
kvenna ofið þrjú teppi eftir
mynstrum úr Jónsbók, sem hannað
hefur Asa Jónsdóttir. A ólíkum
stöðum í ritinu (!) fjallar svo Krist-
ín Scmidhauser Jónsdóttir um
tvenns konar sjöl, Viðhafnarsjal og
Peysufatasjal. Þá er á öðrum stað
stutt grein um þjóðbúningagerð
eftir Magneu Þorkelsdóttur og á
hinum þriðja sagt frá prestkraga-
gerð Önnu Kristmundsdóttur. Allir
pistlamir eru hinir fróðlegustu, en
njóta sín síður tvist á bast um ritið
og hefðu betur mátt hafa samflot
með öðru framlagi irá Heimilisiðn-
aðarfélaginu, upplýsingum um
starfsemina prjónauppskriftum
o.fl, sem sömuleiðis er dreift
óskipulega um ritið. Ólíkt skipuleg-
ar er farið að, þá sagt er frá gull-
og skipalíkanasmiðnum Sigurði
Þórólfssyni, sem er völundur í sínu
fagi svo og batikverkum Katrínar
H. Agústsdóttur. Katrín og eigin-
maður hennar Stefán Halldórsson
gerðu um árabil einkum eftirminni-
lega hluti í fatahönnun þar sem
batík var uppistaða skreytisins og
voru í mikilli sókn. Markaðssetning
slíkra hluta er flókið mál, en
lengstum engin skilningur á þeim
þætti listíða í þessu verbúða- og
skyndigróðaþjóðfélagi, og að lyfta
þurfi undir slíkt framtak til að það
nái að dafna og festast í sessi. Ritið
markar sér nýjar hæðir er Páll
Skúlason háskólarektor tekur að
sér að reifa listhugtakið og er pist-
ill hans afar skilmerkilegur þó að
stuttur sé. Einkum má taka undir
þá ályktun lærdómsmannsins; að
listin sé ein mikilvægasta vídd
mannlegrar reynslu. Er afar upp-
örvandi að þessi skilningur á gildi
og mikilvægi lista skuli koma úr
höfði yfirmanns æðstu mennta-
stofnunar þjóðarinnar, þar sem
sjónmenntir voru til skamms tíma
ekki til á landakortinu. Hefur án
efa átt sinn þátt í þeirri skoðun
innan menntakerfisins, að mynd-
listarnám væri frekar munaður en
nauðsyn, er mæta skyldi afgangi
og/eða vera til uppfyllingar öðrum
og mikilvægari námsfögum.
Eins og skollinn úr sauðarleggn-
um birtist svo fróðleg grein um
skurðlistaskóla Hannesar Flosa-
sonar, sem á 25 ára afmæli um
þessar mundir, og er þar komið
enn eitt dæmi um rof í uppsetningu
efnisins. Einnig er þörf grein um
hönnunarvernd eftir Sólveigu
Ólafsdóttur lögfræðing eins og
fljótandi í uppsetningunni. I ritinu
vekur lítil frétt aftast óskipta at-
hygli, en þar er sagt frá því að
Hólmfríður Árnadóttir, handa-
vinnukennari og myndlistarmaður,
hafi verið skipuð prófessor í textíl-
mennt við Kennaraháskóla Islands.
Þetta eru meiri tíðindi en margur
virðist gera sér grein fyrir. Veit
skrifari ekki til að fjallað hafi verið
sérstaklega um þetta í fjölmiðlum,
og er þó í fyrsta skipti í sögu
menntakerfisins sem sjónmenntir
eni viðurkenndar til hins virðlega
titils. Slíkar hornrekur hafa þær
verið í menntakerfinu, en vægi
þeirra er síst minna en bókmennta,
sem hver og einn getur sannreynt
með því að líta til nágrannaþjóða
okkar og meginlandsins, hvað þá
vestur til Bandaríkjanna.
Hefðu Islendingar verið með á
nótunum, hefði Þórarinn B. Þor-
láksson sennilega átt að hljóta
þennan titil fyrstur manna í stað
þess að njörva skapandi gáfur hans
niður í rasspúða skólastjórastóls
Iðnskólans 1916. Má alveg gera ráð
fyrir því að þróunin hefði þá orðið
nokkuð önnur og jarðtengdari, því
enn er flest í lausu lofti í þessum
efnum og tekist hefur að tengja
listakennslu almenna skólakerfinu
um sitt lítið af hverju, sem telst
skylt því ef Háskólinn væri lagaður
að grunnskólanum! Minnist þeirrar
framsýni Gylfa Þ. Gíslasonar fyrr-
um menntamálaráðherra að vilja
að Mjmdlista- og handíðaskóli Is-
lands færi á háskólastig í upphafi
áttunda áratugarins og að lög þess
efnis hefðu samflot með lögum um
Kennaraskóla Islands inn á AI-
þingi, sem flestum að óvörum voru
samþykkt. Harmsaga að úr því
varð ekki og afleiðingamar blasa
við.
Óþarfi er að óska Hólmfríði til
hamingju með réttborinn titil, en
þeim meiri ástæða til að óska
menntamálaráðuneytinu og þjóð-
inni til hamingju með vitrænt spor
til framfara. Að venju er ritið fal-
legt og efninu vel raðað á síðurnar
þótt skipulagi sé ábótavant að
þessu sinni.
Bragi Ásgeirsson
ÞAÐ markar vonandi söguleg umskipti að Hólmfríður Ámadóttir hef-
ur verið skipuð prófessor í textflmennt. Fyrsti sjónmenntakennarinn
sem hlýtur þann titil í íslenzkri sögu, ánægjulegt og jafnframt tákn-
rænt um þróunina að það skuli vera kona.
KATRÍN Didriksen: Bijóstnál úr silfri og stáli og bijóstnál úr silfri og
hrosshári. Dæmi um jarðtengda íslenzka hönnun.