Morgunblaðið - 20.01.1998, Qupperneq 40

40 ÞRIÐJUDAGUR 20. JANÚAR 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+
Ástkær eiginmaður minn og faðir okkar,
VILHJÁLMUR FRÍMANN MAGNÚSSON,
Laufási 12,
Egilsstöðum,
andaðist á Sjúkrahúsinu á Egilsstöðum sunnu-
daginn 18. janúar.
Oddrún Sigurðardóttir,
synir og fjölskyldur þeirra.
t
Minn ástkæri stjúpfaðir og faðir,
LÓRENZ KARLSSON
frá Vopnafirði,
áður Reynimel 32,
Reykjavík,
andaðist á Hrafnistu Reykjavík að morgni
laugardagsins 17. janúar.
Jarðarför auglýst síðar.
Haukur Gunnarsson,
Pálmi Lorenzsson.
+
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför
móður okkar, tengdamóður, ömmu og langömmu,
GUÐNÝJAR INGIBJARGAR JÓSEPSDÓTTUR,
Álfaskeið 45,
Hafnarfirði.
Magnús Ragnarsson, Erla Ásgeirsdóttir,
Margrét Ragnarsdóttir,
Elínborg Ragnarsdóttir, Óskar Ásgeirsson,
Hjördís Ragnarsdóttir, Örn Halldórsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Faðir okkar, afi, sonur og bróðir,
LEIFUR HARALDUR JÓSTEINSSON
bankaútibússtjóri,
Vailargerði 28,
Kópavogi,
lést á heimili sínu laugardaginn 17. janúar.
Hannes Þór Leifsson, Daníel Þór Hannesson,
Hrafnkell Logi Leifsson, Aron Leifsson,
Ingibjörg Jónsdóttir,
Hafdís Ágústsdóttir.
+
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
GYÐA VALDIMARSDÓTTIR,
lést fimmtudaginn 15. janúar á Sjúkrahúsi Reykjavíkur.
Elísabet Jónsdóttir,
Guðjón Jónsson, Sigrún Ásta Bjarnadóttir,
Hafdís Jónsdóttir, Björgúlfur Ándrésson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Konan mín,
SIGURFLJÓÐ JENSDÓTTIR
frá Selárdal,
lést á heimili sínu sunnudaginn 18. janúar
1998.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Fyrir hönd aðstandenda,
Jón Árni Kristófersson.
ÞORVALDUR
GUÐMUNDSSON
vælaframleiðslu, lengst af í fyrir-
tæki sínu Síld og fiski. Hann var í
hópi þeirra fyrstu sem hlutu meist-
araréttindi er kjötiðn var löggilt
sem sérstök iðngrein. Þorvaldur
var metnaðarfullur fagmaður og
fylgdist vel með nýjungum eins og
fyi-irtæki hans ber glöggt vitni um.
Hann var sæmdur gullmerki
Meistarafélags kjötiðnaðarmanna
1992.
Við sendum eiginkonu hans og
fjölskyldu innilegustu samúðar-
kveðjur.
Kveðja frá Svínaræktar-
félagi Islands
Orðstírr deyr aldregi hveims sér
góðan getr. (Hávarnál.)
Einstakur maður er fallinn frá,
en víst er að orðstír Þorvalds Guð-
mundssonar mun lifa um ókomna
tíð. Þorvaldur var frumkvöðull í nú-
tíma svínarækt og ruddi brautina
sem við félagar hans fetum nú.
Hann var einn af stofnendum
Svínaræktarfélags Islands og end-
urskoðandi þess í yfir 20 ár. Fag-
mennska og gæði voru hans ein-
kunnarorð og fram á hinstu stund
lagði hann sig fram um að styðja
við bakið á þessari vaxandi búgrein.
Glæsilegt stórbú hans á Minni-
Vatnsleysu ber vitni um þá alúð
sem hann lagði í búreksturinn sem
og gæðaafurðirnar sem framleiddar
eru undir Ali-merkinu og þekktar á
öllum heimilum landsins. Hann
naut þeirrar gæfu að geta unnið
fram á níræðisaldur og stóð sjálfur
vaktina, á hvíta sloppnum sínum, í
framleiðslusal Síldar og fisks. Hann
var ljúfmenni sem gott var að eiga
samskipti við.
Þorvaldur var mikill athafnamað-
ur. En hann stundaði ekki viðskipti
með hávaða og látum sem oft vilja
íylgja athafnasömum viðskiptajöfr-
um í dag. Fyrirtækin hans uxu og
döfnuðu og stóðu ávallt á traustum
grunni. Samkeppnin varð aldrei svo
hörð að samkenndin með félögunum
hyrfi í skuggann.
Þorvaldur valdi sér svínarækt og
veitingamennsku að aðalstarfi, en
ekki er framlag hans til lista síður
merkilegt. Hann var einhver mesti
listaverkasafnari og listunnandi ís-
lands fyrr og síðar og hafði hann
jafn gaman af því að sýna gestum
kjötvinnsluna sína á neðri hæðinni
og einkasafnið á efri hæðinni.
Við kveðjum þennan félaga okkar
með þökkum fyrir gott samstarf og
sendum fjölskyldu hans samúðar-
kveðjur.
Fyrir hönd Svínaræktarfélags Is-
lands,
Kristinn Gylfi Jónsson.
í dag er kvaddur hinstu kveðju
Þorvaldur Guðmundsson, fyrrver-
andi formaður Sambands veitinga-
og gistihúsa, einn þekktasti og um-
svifamesti frumkvöðull í rekstri veit-
inga- og gististaða á íslandi.
Þótt Þorvaldur hafi jafnan verið
kenndur við fyrirtæki sitt Síld og
fisk var hann tengdur miklum fjölda
fyrirtækja sem hann rak á lífsleið-
inni, ekki síst í hótel- og veitinga-
rekstri og er af mörgu að taka nú
þegar samferðamenn líta til baka.
Hann var fyrsti stjórnandi Þjóðleik-
húskjallarans sem tók til starfa árið
1951 eða ári eftir opnun Þjóðleik-
hússins og rak hann þann stað til
ársins 1973. Árið 1959 opnaði hann
veitingastaðinn Lídó, sem þá var tal-
inn stærsti og glæsilegasti veitinga-
staður landsins og rak hann til árs-
ins 1968. Þegar bændasamtökin
hófu byggingu Bændahallarinnar,
fengu þeir Þorvald til ráðgjafar og
aðstoðar við undirbúning Hótels
Sögu og varð hann síðan hótelstjóri
þar frá opnun hótelsins árið 1962 og
til ársins 1964.
Arið 1965 rættist gamall draumur
Þorvalds þegar hann opnaði sitt eig-
ið hótel í Reykjavík, Hótel Holt, sem
enn er í eigu fjölskyldunnar og hef-
ur í mörg ár verið rekið af syni Þor-
valds, Skúla. Hótel Holt hefur frá
upphafi verið einstaklega glæsilegt
hótel þar sem listaverk helstu
myndlistarmanna þjóðarinnar prýða
salarkynni.
Þriðja hótelið sem Þorvaldur stóð
að var Hótel Loftleiðir, en forráða-
menn Loftleiða fengu hann til ráð-
gjafar og aðstoðar við undirbúning á
sama hátt og bændasamtökin höfðu
gert áður og stýrði hann hótelinu
fyrstu skrefin.
Það er því óhætt að segja að Þor-
valdur hafi haft mikil áhrif á þróun
veitinga- og gististaða á þessum ár-
um, en það voru ekki aðeins stærri
fyrirtæki sem hann rak eða stóð að.
I bókinni Gestir og gestgjafar sem
Samband veitinga- og gistihúsa gaf
út árið 1995, í tilefni 50 ára afmælis
samtakanna, segir Þorvaldui- frá því
sem hann kallar upphaf veitinga-
reksturs síns, að hann tók að selja
smárétti og smurt brauð í Síld og
fisk og segir skemmtilega frá til-
raunum sínum til að koma á fót því
sem nú eru kallaðir skyndibitastað-
ir, en augljóst er af sögunni að hann
hefur verið mjög nýjungagjarn, hug-
myndaríkur og ekki látið sitja við
orðin tóm.
Þorvaldur tók mikinn þátt í sam-
tökum atvinnurekenda, bæði SVG og
innan verslunarinnar. Hann átti sæti
í stjórn SVG og formaður sambands-
ins var hann 1975-1977. Skömmu síð-
ar var Þorvaldur sæmdur heiðurs-
merki SVG íyrir langt og heilla-
drjúgt starf í þágu SVG og stéttar-
innar, en það merki hafa aðeins örfá-
ir menn borið og ber það best vott
um það sem SVG nú að leiðarlokum
þakkar honum fyrir.
Hótel- og veitingamenn senda nú
að leiðarlokum ekkju Þorvalds, Ingi-
björgu, börnum þeirra svo og öðrum
ástvinum, samúðarkveðjur.
Fyrir hönd Sambands veitinga-
og gistihúsa,
Erna Hauksdóttir.
Mikill sjónarsviptir er að Þorvaldi
Guðmundssyni. Hann var einn af
beztu sonum íslands á öldinni sem
er að líða. Mikið athafnaskáld, eins
og skáldið Matthías Johannessen
orðaði svo vel þegar hann lýsti ís-
lenzkum atgervismönnum sem hófu
sig úr litlum efnum í það að verða
stórathafnamenn, brautryðjendur í
íslenzku atvinnulífi. Mikilhæfir for-
ystumenn í útgerð, iðnaði, verzlun,
banka- og tryggingastarfsemi svo
fátt eitt sé nefnt. I anda stórskáld-
anna, sem voru uppi í byrjun aldar-
innar, sóttu frumherjar nútímaat-
vinnulífs á Islandi fram innblásnir
hugsjónum um möguleika Islend-
inga til mikilla athafna í atvínnu- og
menningarmálum. Athafnaskáldin
sáu hugsjónir rætast fyrir eigin til-
verknað og með stuðningi fólksins í
landinu. Fólkið trúði á þessa for-
ystumenn og þeir brugðust ekki
vonum þess. Undir leiðsögn þeirra
varð Island sjálfstætt og efnahags-
lega sterkt þjóðríki. Hinn fámenni
hópur sem byggði þetta land reis
upp úr örbirgð í velmegun á tæpri
einni öld, 20. öldinni.
Þorvaldur Guðmundsson var
einn þeirra athafnamanna sem
veittu þessa forystu. Hann kom
víða við með frækilegum árangri
eins og alþjóð veit. Spor Þorvaldar
sem frumkvöðuls má víða sjá. Hann
var upphafsmaður í rækjuiðnaði,
kom víða við í verzlun og viðskipt-
um, rak eitt stærsta svínabú í Evr-
ópu og stóð að uppbyggingu þekkt-
ustu hótela á Islandi, svo eitthvað
sé nefnt. Hann var í forystunni þeg-
ar verzlunarstéttin stofnaði sinn
einkabanka, Verzlunarbanka ís-
lands hf., árið 1961 og var síðar
einn af stofnaðilum íslandsbanka
hf. árið 1990. Þá var Þorvaldur einn
af frumkvöðlum frjálsra verðbréfa-
viðskipta á íslandi við stofnun
Fjárfestingafélags íslands hf. um
og eftir 1970. Hann átti sæti í
bankaráði og stjórnum þessara fyr-
irtækja um árabil.
Þorvaldur Guðmundsson var
maður mikilla athafna.
Leiðir okkar Þorvaldar lágu víða
saman. Var það gæfa að njóta leið-
sagnar hans og velvilja. Fyrst er í
minningunni viðkynning við Þor-
vald í gegnum foreldrahús. Við
stofnun Síldar og fisks, sem hann
var kenndur við, hófust viðskipta-
og persónutengsl sem hafa varað
síðan. En áður en til þeirra kom
þekktust Þorvaldur og foreldrar
okkar frá æskudögum í Reykjavík.
Þetta var kynslóðin sem óx úr grasi
á fyrstu tugum aldarinnar og mest
hvfldi á um og eftir seinni heims-
styrjöldina. Arfur þessa fólks var
ekki mikill. Það þurfti að brjótast
áfram af eigin rammleik í vályndum
heimi. Veröld sem var að breytast
með óþrúlegum hætti. Fátt var sem
fyrr. ísland var komið í þjóðbraut.
Þá reyndi á menn eins og Þorvald
Guðmundsson að skynja breyting-
arnar og meta aðstæður rétt. Og
það gerði hann sannarlega.
Þorvaldur Guðmundsson aflaði
sér haldgóðrar menntunar á sviði
matvælaiðnaðar í Þýzkalandi fyrir
seinni heimsstyrjöldina og annaðist
rekstur rækjuverksmiðju á ísafirði
eftir heimkomuna. Eftir að styrj-
öldinni lauk og Þýzkaland hóf sína
endurreisn tók Þorvaldur á ný upp
samband þar. Þessi tengsl og víðar
erlendis styrktu víðsýn hans og
framkvæmdahug. Veittu honum
innsýn í hinar miklu þjóðfélags-
breytingar sem voru að eiga sér
stað. Gerði hann hasfari til forystu í
framfaramálum á Islandi.
I hugum okkar skipaði Þorvaldur
Guðmundsson í Síld og fiski ákveð-
ið heiðurssæti. Það hófst þegar við
vorum unglingar og komum í verzl-
unina Sfld og fisk á Bergsstaða-
stræti. Þar var Þorvaldur fyrir og
tók á móti viðskiptavinum með
glaðlegu brosi og glettni í augum.
Þannig var hann ætíð. I samningum
milli Samtaka verzlunarinnar og
VR á sínum tíma lagði hann sig
fram um að ná fram sáttum í við-
kvæmum kjaradeildum milli aðila
þannig að sem flestir mættu vel við
una. Við stofnun Verzlunarbanka
Islands hf. árið 1961 vildu verzlun-
armenn verða meðal stofnaðila með
sama rétti og kaupsýslumenn.
Mætti þetta mikilli andstöðu af
hálfu hinna síðarnefndu. En fyrir
forgöngu forystumanna VR og með
stuðningi valinkunnra manna úr
röðum kaupsýslumanna var aðild
verzlunarfólks tryggð. Það fékk
réttinn til að kaupa hlutabréf. Um
aðild Þorvaldar Guðmundssonar að
þessu máli segir svo í afmælisriti
VR í tilefni 100 ára afmæli félagsins
árið 1991:
„Upplýst var (á stjórnarfundi 6.
febrúar 1961, innsk.) að Þorvaldur
Guðmundsson hefði gefið forráða-
mönnum VR góð ráð um lausn
þessa máls.“
I þessu sem fleiru var Þorvaldur
framsýnn. Núna eru rúmlega 5.000
hluthafar i Islandsbanka hf., sem er
eini raunverulegi einkabankinn á
Islandi. Þess ber að geta að einn
helzti samstarfsmaður og vinur
Þorvaldar í áratugi er Eyjólfur
Guðmundsson, fyrrverandi verzlun-
arstjóri í Síld og fiski. Eyjólfur var
á sínum tíma varaformaður í stjórn
VR. Þorvaldur var alla tíð vinveitt-
ur og hollráður verzlunarfólki. Fyr-
ir það er þakkað. í sameiginlegum
verkefnum, hvort sem það var við
samningagerð, í bankaráðum eða
við byggingu Húss verzlunarinnar
og hvarvetna þar sem leiðir lágu
saman, var Þorvaldi treyst. Töluð
orð giltu sem skriflegur samningur.
Þorvaldur var í athöfnum sínum
hlédrægur. Laus við allt yfirlæti og
hástemmdar uppákomur. Það var
skemmtilegt að starfa með Þorvaldi
og hafði hann sérstakt lag á að
sætta menn og framkalla jákvæðar
niðurstöður. Sem dæmi má nefna
að afstaða hans til þess að Verzlun-
arbanki Islands hf. tæki þátt í sam-
einingu fleiri banka með stofnun ís-
landsbanka hf., réð úrslitum um að
hluthafar Verzlunarbankans tóku
þátt í því verki með þeim hætti sem
raun varð á.
Þorvaldur og frú Ingibjörg voru
samhent hjón og góðir gestgjafar.
A sameiginlegum stundum léku þau
á als oddi. Þessara stunda er
minnzt með þakklæti og með sökn-
uði er kvaddur góður maður.
Við vottum frú Ingibjörgu og fjöl-
skyldu innilega samúð.
Ragnheiður og Guðmundur
H. Garðarsson.