Morgunblaðið - 05.04.1998, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 5. APRÍL 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Kirkjan og starf hennar er í sífelldri endurnýjun eins og
annað í þessum heimi. Séra Jón Dalbú Hróbjartsson sagði
------------------------------------------------7--------
Guðrúnu Guðlaugsdóttur frá starfí sínu sem prestur Islendinga
í Svíþjóð og Noregi og þeim hugmyndum sem það kveikti, en
hann er nú nýr prestur í Hallgrímskirkju.
Lífið manns hratt fram hleypur,
hafandi öngva bið.
Þannig hefst fjórða erindi við-
auka Passíusálma Hallgríms Pét-
urssonar, og geta víst flestir tekið
undir þessi orð hans. Ekki virðist
langt síðan þær fregnir spurðust
út að búið væri að ráða séra Jón
Dalbú Hróbjartsson í nýtt emb-
ætti sendiráðsprests í Gautaborg -
þann 1. maí n.k. eru þó liðin fjögur
ár síðan það gerðist. Séra Jón Dal-
bú er kominn heim fyrir nær ári
síðan, orðinn prestur í Hallgríms-
kirkju og búinn að kveðja með
virktum söfnuð sinn í Laugarnes-
prestaskalli, þar sem hann þjónaði
í átján ár. Blaðamaður Morgun-
blaðsins gekk fyrir skömmu á fund
séra Jóns Dalbú í Hallgrímskirkju.
Margt var um manninn í kirkjunni
þótt ekki stæði yfir nein athöfn
þar. „Það kemur hingað mjög
margt fólk að skoða kirkjuna,"
segir séra Jón og bendir mér um
leið á skemmtileg málverk sem eru
til sýnis í anddyri kirkjunnar - þar
eru að jafnaði myndlistarsýningar.
Leiksýningar eru líka í kirkjunni
af og til, að ekki sé talað um allt
það tónlistarlíf sem þar fer fram.
Það er enda greinilega verið að
æfa kór þegar blaðamaður gengur
með presti inn að skrifstofu hans,
tónlistarherbergið er þar við hlið-
ina og heyrist því vel hvemig hinar
ýmsu raddir syngja tónstigann
upp og niður, fram og til baka.
Meðan séra Jón sækir kaffi fyrir
okkur, sem ætlum að fara að tala
saman um starf sendiráðsprests
og fleira, notar blaðamaður augun
til að átta sig á staðháttum. Sann-
arlega er ekki um að villast að
þarna hafi prestur aðsetur sitt. A
veggjum hanga krossar frá fjar-
lægum löndum. „Margrét systir
mín gaf mér þennan koptíska
kross þama,“ segir séra Jón þegar
hann kemur með bakka inn og sér
að ég er að virða fyrir mér fjóiu-
bláan kross á dökkum grunni frá
Eþíópíu. Margrét Hróbjartsdóttir
er kristniboði, svo og maður henn-
ar Benedikt Jasonarson. Helgi
Hróbjartsson heitir og bróðir Jóns
Dalbú, prestur og kristniboði. Þau
þrjú fyrrnefndu hafa öll m.a. starf-
að í Eþíópíu. Hin þrjú börn Hró-
bjarts heitins forstjóra og eiganda
Burstagerðarinnar og konu hans
Ingibjargar Þorsteinsdóttur,
Helga, Arni og Friðrik, starfa í
öðrum greinum samfélagsins. Það
kemur ekki á óvart að heyra að
Hróbjartur hafi tekið ríkan þátt í
kirkjulegu starfi. „Faðir minn
starfaði í KFUM, og var m.a. góð-
ur vinur séra Friðriks Friðriks-
sonar,“ segir Jón Dalbú. Sjálfur
hafði hann snemma áhuga á kristi-
legu og kirkjulegu starfi. „Eg
starfaði í KFUM, var í unglinga-
starfi, svo sem í Vatnaskógi og tók
þátt í alls kyns tónlistarlífi innan
kirkjunnar,“ bætir hann við.
Hann kveðst hafa ákveðið að
verða prestur meðan hann enn var
í Verslunarskólanum, þaðan sem
hann lauk stúdentsprófi árið 1969.
Meðan á því námi stóð var hann
þátttakandi í ýmiskonar kirkjulegu
starfi, m.a. var hann organisti í
barnaguðsþjónustum og við margs
konar annað helgihald. „Ég lærði
snemma að spila á píanó og orgel
og var m.a. við nám hjá Páli Isólfs-
syni í nokkra mánuði, og finnst
mjög gaman að hafa kynnst hon-
um, síðan nam ég orgelleik hjá
Ragnari Bjömssyni og Martin
Hunger. í guðfræðideild kynntist
ég vel Róbert Abraham Ottósyni,
ég tók m.a. sérefni í litúrgiskum
söng og tónlist. Hann hvatti mig til
að læra á orgel meðan ég væri í
guðfræðinámi, og það hefur oft
komið sér vel, ekki síst þegar ég
var prestur í Svíþjóð."
Fyrsti íslenski
skólapresturinn
Eftir guðfræðipróf vígðist Jón
Dalbú til starfa sem fyrsti skóla-
prestur á íslandi. „Það var mjög
skemmtilegt starf, ég fór víða um
land til að heimsækja skóla, svo
sem að Laugarvatni, til Isafjarðar,
Akureyrar og miklu víðar. Ég fékk
oft heila tíma inni í bekkjum og tal-
aði þá við nemendur um kristna trú
og svaraði spumingum þeirra. Það
var mikill áhugi meðal nemenda á
að fá að spyrja prestinn. Ég svar-
aði því sem ég gat, hinu svaraði ég
ekki, en út úr þessu kom samtal
sem var mjög jákvætt.“
Síðar fór Jón Dalbú til Noregs til
þess að mennta sig sem sjúkrahús-
prestur. Þá var hann kvæntur Ingu
Þóm Geirlaugsdóttur kennara frá
Akranesi, sem hann hafði kynnst í
Kristilegum skólasamtökum, en
hann var formaður þess félags-
skapar um tíma. „Við höfðum bæði
mikinn áhuga á slíku starfi, en fór-
um lítið út á skemmtistaði, höfðum
önnur áhugamál," segir hann. Þau
hjón eiga fjögur börn, tvo kvænta
syni og dætur sem fylgdu foreldr-
um sínum til Svíþjóðar og stund-
uðu nám við skóla þar. Inga Þóra
notaði líka tækifærið til að mennta
sig í sérkennslufræðum.
Sjúkrahúsprestur í Sviþjóð
Að sögn Jóns Dalbú höfðu Is-
lendingar í Svíþjóð og Noregi lengi
óskað eftir að fá íslenskan prest.
Þegar svo gerður var samningur
um líffæraflutninga milli Islend-
inga og Sahlgrenska sjúkrahússins
í Gautaborg var með samvinnu
kirkjuyfírvalda og Trygginga-
stofnunar ríkins ákveðið að ráða
íslenskan prest til starfa, sem að-
setur hefði í Gautaborg. Starf
prestsins var því tvíþætt, annars
vegar sinnti hann ákveðinni þjón-
ustu samkvæmt samningi við
Tryggingastofnun og hins vegar
vann hann almenn prestverk fyrir
Islendinga í Svíþjóð og Noregi,
einkum í Gautaborg og Osló, en
þjónustu sem innt var af hendi í
Málmey og Lundi var lengst af
sinnt af sendiráðspresti í Kaup-
mannahöfn, þar til síðasta árið
sem séra Jón Dalbú var prestur í
Svíþjóð, þá vann hann þau verk
samkvæmt samkomulagi við prest-
inn í Kaupmannahöfn. „Hlutverk
prestins var að taka á móti sjúk-
lingnum, finna húsnæði og fara
með honum á sjúkrahúsið, túlka ef
þörf var, fyrir sjúklinginn eða að-
standendur þegar þeir þurftu að
tala við lækna eða hjúkrunarfræð-
inga og vera til taks bæði í
„praktískum“ og andlegum efnum.
Einnig heimsótti presturinn sjúk-
linga daglega. Hluti starfsins var
þannig að það þurfti ekki prest til
að gegna því en hins vegar sam-
ræmdist þetta preststarfinu mjög
vel, presturinn var þá til staðar ef
eitthvað kom upp á, hann bauð þá
upp á bænastundir á sjúkrahúsum,
fólk sótti slíkar bænastundir mjög
vel,“ segir Jón Dalbú. Þegar hann
hafði mest umleikis í sjúkrahúss-
starfinu ytra hafði hann umsjón
með um tuttugu íslendingum.
Efasemdir og svör
Eins og annað fólk hefur Jón
Dalbú átt sínar efasemdastundir,
„Ekki síst vann ég mikið með gátu
þjáningarinnar - hvers vegna er
þjáningin svona mikil? Niðurstaða
mín í því máli er að þjáningin er
þessi stóra gáta sem ekki er hægt
að svara til neinnar hlítar, en ég
hef líf Krists og orð hans um þján-
inguna, hvernig hann gekk í gegn-
um þjáningar, hvernig hann á
Golgata hrópaði á krossinum: Guð
minn, Guð minn, hví hefur þú yfir-
gefið mig. Ég, aumur og breyskur
maður, er þar með í sömu sporum
og Kristur og því í góðum félags-
skap. Hann gat í framhaldi af
þessu hrópi sagt að lokum: Faðir, í
þínar hendur fel ég anda minn. Það
eru slíkar leiðbeiningar sem við
prestar getum veitt eftir vísbend-
ingum sem við höfum í Guðsorði -
leið trúarinnar er leið til þess að fá
hjálp á vegi þjáningar og sorgar."
En skyldi trú presta koma mikið
inn í starf þeirra með öðru fólki?
„Já, hún gerir það. Ef t.d. ég
þarf að tilkynna dauðsfall þá finn
ég til vanmáttar og geri það ekki
nema að biðja góðan Guð að
styrkja mig. Það er stundum sagt
að kristin trú eigi minni og minni
ítök í fólki, en mér finnst þetta vera
þveröfugt, mér finnst fólk meira og '
meira þiggja það sem kirkjan er að |
bjóða upp á. Ef maður biður t.d. |
fólk að biðja með sér Faðir vor, þá
taka undantekningarlaust allir
undir. Einn byrjar kannski að fara
með vers eins og : Vertu Guð faðir,
faðir minn. Og áður en þú veist af
er öll kirkjan farin að biðja með
Mér finnst fylli-
lega kominn tími
til að við í
Reykjavík eign-
umst götuprest
sem væri í því
hlutverki að vera
úti á götu og
mæta fólki þar.
eða allt heimilisfólkið þar sem ég
er staddur hverju sinni. Fólk verð-
ur æ opnara fyrir trú og þátttöku í
kirkjustarfi, og fúsara til að tala
um andleg málefni.“
Gleðin eftirminnileg
En hvað skyldi Jóni Dalbú vera
eftirminnilegast eftir veruna í 1
Gautaborg? )
„Gleðin þegar sjúklingar gátu
snúið heim eftir velheppnaðar að-
gerðir. Fólk dvaldi þarna oft lengi
og átti orðið vini í Islendingahópn-
um og þetta fólk hafði tekið þátt í
safnaðarstarfi. Það var öllum sann-
kallað gleðiefni þegar sjúklingar
fengu bata. Veran öll þarna var
mjög skemmtileg ef hún er skoðuð i
eftir á sem tímabil. Það skemmti-
legasta að upplifa með fólkinu var
kannski í sambandi við sönginn.
Mikil kórastarfsemmi íslendinga
fram fer á Norðurlöndum og teng-
ist í dag vel kirkjulegu starfi. Þeg-
ar við hjónin komum til Gautaborg-
ar tókum við strax þátt í kórstarfi,
enda höfum við bæði gaman af að
syngja. Við töldum þetta góða leið
til að kynnast fólki, og það var rétt
mat, innan kóranna eignuðumst við 1
góða vini. Mikið samstarf var með-
al kóranna sem leiddi til þess að í |
mars á fyrra ári var haldið mikil-
fenglegt kóramót í Kaupmanna-
höfn í St. Páls kirkjunni. Þetta er
mjög eftirminnilegt mót, hver kór
söng sína efnisskrá og svo var sam-
söngur, endað á að syngja þjóð-
söng Islands - stemmningin var
stórbrotin.
Ég hafði mest samskipti við ís-
lendinga þann tíma sem ég bjó ytra
en konan mín hafði talsverð sam-
skipti við Svía, vegna náms síns. I
Okkur þótti gott að vera í Svíþjóð
og gaman að koma til Noregs. Þar
voru guðsþjónustur líka vel sóttar
og þar varð til sóknarnefnd eins og
í Gautaborg. Ég kom til Ósló í
embættiserindum mánaðarlega
þessi þrjú ár og síðasta árið þjón-
aði ég einnig í Málmey og Lundi í
Svíþjóð. Ég fór einnig reglulega til
Stokkhólms. Síðasta árið fór ég svo
til Bergen þar sem ég var með jóla-
messu. Það var mjög uppörvandi 1
að finna hvað allar þessar guðs-
þjónustur voru vel sóttar.“
Nýtt starf áskorun
„Ég fékk leyfi frá störfum mín-
um í Laugarneskirkju til þess að
gegna starfi prests Islendinga í
Svíþjóð og Noregi. Eftir árin þrjú
sneri ég heim til míns safnaðar og
hóf þar störf þann 1. júlí sl.
Nokkru síðar sótti ég um starf ,
prests við Hallgrímskirkju. Mér
fannst ég vera búinn að skila góð-
um tíma sem sóknarprestur við
Laugarneskirkju og hafði hug á að
takast á við ný verkefni. Þegar ég
átti kost á að breyta til innan míns
prófastsdæmis, en ég er líka pró-
fastur, þá fannst mér það vera
áskorun sem ég vildi mæta. Ég átti
hins vegar mjög góð ár í Laugar-
nesi, starfaði með góðu fólki,
reyndi ýmislegt nýtt og á margar i
dýrmætar minningar þaðan.