Morgunblaðið - 14.06.1998, Blaðsíða 46

46 SUNNUDAGUR 14. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FOLK I FRETTUM
LIZA Minnelli og Joel Grey kyrja óð til Mammóns í Kabaretti.
ÞJOÐLEIKHUSIÐ sími 551 1200
Stóra stfiðið kl. 20.00:
FRÚ EMILÍA - LEIKHÚS
RHODYMENIA PALMATA - Kammerópera eftir Hjálmar H. Ragnars-
son við Ijóðabálk Halldórs K. Laxness
Einsöngvarar Edda Heíðrún Backman, Jóhann Sigurðarson og Sverrir Guðjónsson
ásamt kór og hljómsveit.
Leiksflóri: Guðjón Pedersen.
Fös. 19/6 kl. 20. Aðeins ein sýning.
Sýnt i Loftkastalamim kI. 21:
LISTAVERKIÐ - Yasmina Reza
Lau. 20/6. Síðasta sýning.
Mðasalan er opin mánud.—þriðjud. kl. 13—18, miðvikud.—sunnud. 13—20.
Simapantanir frá kl. 10 virka daga.
S LEIKFELAG J
REYKJAVÍKUR
BORGARLEIKHUSIÐ
Forsalan er hafin.
Frumsýning föstud. 3. júlí.
Lau. 4/7, sun. 5/7, fim. 9/7,
fös. 10/7, lau. 11/7.
Stóra svið kl. 20.00
u í wen
eftir Marc Camoletti.
sun. 14/6, uppselt
Munið ósóttar pantanir.
Síðasta sýning leikársins.
Sýningar heflast á ný í september
Miðasalan er opin daglega
frá kl. 13—18 og fram að
sýningu sýningardaga.
Símapantanir virka daga frá kl. 10.
Greiðslukortaþjónusta.
Sími 568 8000 fax 568 03833.
Astarsaga
Aukasýning
þriðjud. 16. júní kl. 20.00
Miðasala i Henrafataverslun Kormáks
og Skjaldar, Skólavörðustíg 15,
sími 552 4600,
tasTflÖNw
BUGSY MALONE
sun. 14. júní kl. 13.30 örfá sæti laus
sun. 14. júní kl. 16.00 örfá sæti laus
Allra síðustu sýningar
FJÖGUR HJÖRTU
sun. 14. júni kl. 21 örfá sæti laus
Allra siðasta sýning
LISTAVERKIÐ
lau. 20. júní kl. 21
Allra síðasta sýning
Á SAMA TÍMA AÐ ÁRI
fös. 19. júní kl. 21 aukasýning
Loftkastalinn, Seljavegi 2,
Miðasala s. 552 3000, fax 562 6775,
opin frá 10-18 og fram aö sýn. sýn.daga.
Ekki er hleypt inn i sal eftir ad sýn. er hafin.
liaffiteiKhúsið
I HLADVARPAIM UM
Vesturgötu 3
Sumartónleikar
„Skemmtikvöld með
Heimilistónum“
Tónleikar, óvæntar uppákomur og
leynigestir, lýkur meo dansleik.
þri. 16/6 kl. 22.00 laus sæti
Annað fólk
lau 20/6 kl. 21.00 laus sæti
Ath, að þetta eru síðustu sýningar
á „Oðru fólki"
r Matseðill sumartónleika ^
Indverskur grænmetisréttur að hætti
Lindu, borinn fram meðfersku salati og
ristuðum furuhnetum.
v Eftirréttur: „Óvænt endalok'' y
Miðasalan opin alla virka daga kl. 15-18.
Miðap. allan sólarhringinn í s. 551 9055.
Netfang: kaffileik@isholf.is
SIMSVARI I SKEMMTIHUSINU
www.mbl.is
LEIKHÚSSPORT
mán. 15/6 kl. 20.30.
Örfá sæti laus.
Tiamardansleikur:
LÝÐVELDISBALL
16. JÚNÍ
kl. 20. Örfáir miðar eftir.
Takmarkaður miðafjöldi.
Miðasalan opin 12—18.
Simi í miðasölu 530 30 30
Rokk ■ salso - popp söngleikur
Bizet/Trotter/McLeod
EÍslenska ópehan
=ám' MiðasolaSSI 1475
lau. 27. júní kl. 23
laus sæti
sunnudag 28. júnl kl. 20.
fimmtudag 18. júnf uppselt laugardag 20. júní uppselt
föstudag 19. júní uppselt fimmtud. 25. júni uppselt
aukasýn. fös. 19. júní kl. 23 föstudag 26. júnl uppsett
örfá sæti laus lau. 27. júni kl, 20 uppselt
Sýningar hefjast kl. 20.00. Ósóttar pantanir seldar daglega.
Miðasala sími 551 1475.
Opin alla daga kl. 15-19. Símapantanir frá kl. 10 virka daga og frá kl. 13 um helgar.
Ljúfír söngvar
off trylltur dans
TÓNLIST hefur ætíð fylgt
kvikmyndum. Þöglar myndir
voru í raun réttri aldrei þögl-
ar heldur fóru sýningar fram við
undirleik. Oft gat undirleikari
bjargað hægum og leiðigjömum
köflum með fjörugri tónlist. Heil
hljómsveit lék stundum undir með
stórmyndum. Þetta listform varð
úrelt þegar talmyndir komu til sög-
unnar. Arið 1927 söng AI Jolson lag-
ið Mammy í myndinni Djasssöngv-
aranum (The Jazz Singer). Áhorf-
endur tóku andköf og ekki varð aft-
ur snúið. Dagar þöglu myndanna
vora liðnir. Mörgum þessara mynda
hefur af einhverjum ástæðum verið
dreift á myndbandi án tónlistar.
Þær eru ekki svipur hjá sjón.
Ámóta gáfulegt væri að sýna ballett
eða óperu í dauðaþögn.
Sérbandarískt listform
Menn sungu á leiksviði löngu áð-
ur en leikarar mæltu óbundið mál.
Fræðimenn telja að kórinn hafí
upphaflega skipað öndvegi í leikrit-
um að forau. Leikskáldið Æskýlos
tók upp á því að fjölga leikurum en
minnka hlutverk kórsins. Sérstök
tónlist var samin við leikverk eins
og fram kemur í formála að einu
leikrita eftir Terentíus á annarri öld
fyrir Krist.
Dans- og söngvamyndir
eru sérbandarískt listform.
Slíkar myndir hafi verið
gerðar um allar jarðir.
Eigi að síður tengjast
söngvamyndir einatt íburði
Hollywoodmynda. Þótt
undarlegt megi virðast var
fyrsta söngvamyndin gerð tveimur
áratugum áður en talmyndir komu
til skjalanna. Óperettan Káta ekkj-
an eftir Lehár var fest á filmu árið
1907, einungis tveimur árum eftir
að verkið var frumflutt. Söngvarar
voru fengnir til syngja lögin meðan
myndin var sýnd.
Dansparið
Fred Astaire og Ginger Rogers
voru skærustu stjörnur dans- og
söngvamynda fyrir seinni heims-
styrjöld. Astaire mætti á sínum
tíma í leikprufu hjá kvikmyndaveri
einu og fékk þessa umsögn: „Von-
laus leikari og farinn að missa hárið.
Kann smávegis að dansa.“
Ekki er við hæfi að fjalla um
söngvamyndir án þess að minnast á
danshöfundinn Busby Berkley. Sá
samdi íburðarmestu dansatriði
kvikmyndasögunnar milli stríða.
Berkley var frægur fyrir hópdansa.
Tugir fagurbúinna dansmeyja fylltu
breiðtjaldið í atriðum þar sem ekk-
ert var til sparað. Slík skemmtan
létti raunir manna á kreppuárunum.
Þótt liðin sé meira en hálf öld hafa
Söngvamyndin Grease
verður tekin til sýn-
ingar um næstu helgi í
tilefni af 20 ára afmæli
--------------;r-----
myndarinnar. I tilefni
af því fjallar Jónas
Knútsson um söngva-
myndir fyrr og síðar.
ekki sést jafndjörf og stórfengleg
dansatriði í kvikmyndum.
Sungið í rigningunni
Gene Kelly var söng- og dans-
maður eftirstríðsáranna og gjör-
breytti söngvamyndum svo að lítið
bar á. Fred Astaire lék oftar en
ekki heimsborgara sem var vel efn-
um búinn. Kelly var aftur á móti al-
múgamaður sem söng og trallaði við
hvert tækifæri. Jón Jónsson var
skyndilega orðinn söguhetja í þess-
um myndum. Fjöllistamaðurinn
Gene Kelly lék aðalhlutverk í vin-
sælustu og bestu söngvamyndum
sem gerðar hafa verið, Ameríku-
manni í París (An American in Par-
is), Sungið í rigningunni
(Singing in the Rain) og
Bæjarleyfi (On the
Town). Sungið í rigning-
unni er óður til þöglu
myndanna og ein
skemmtilegasta söngva-
mynd sögunnar.
Miklar kröfur voru
gerðar til leikara í söngvamyndum.
Eigi er á hvers manns færi að
syngja, leika og dansa eins og Ant-
onio Banderas og allir sem séð hafa
myndina Evítu geta borið um.
Söngvamyndir voru ærið misjafnar
að gæðum. Hin venjulega dans- og
söngvamynd var engin Njála. Alls
voru framleiddar um 1500 söngva-
myndir í Bandaríkjunum. Þær
myndir, sem staðist hafa tímans
tönn, bára af.
Ballettmyndir og éperur
Rauðu skórnir eftir Michael
Powell og Emeric Pressburger er
besta ballettmynd í manna minnum.
Kvikmyndataka Jacks Cardiffs var
ógleymanleg. Þessi mynd fékk
dræma aðsókn á sínum tíma. Karel
Reiz gerði eftirminnilega mynd um
dansarann ísadóru Duncan árið
1969. Ævi Nijinskys var gerð skil í
samnefndri kvikmynd árið 1980.
Mikhail Baryshnikov fór með aðal-
hlutverk í Hvítum nóttum (White
Nights) árið 1985. Rudolf Nureyev
lék í nokkrum myndum en hlaut
aldrei náð hjá gagnrýnendum.
„Menn sungu
á leiksviði
löngu áður en
leikarar
mæltu óbund-
ið mál“
Fáar óperur hafa verið kvik-
myndaðar fyrir breiðtjald. Sú
mynd, sem best hefur heppnast, er
Töfraflautan í leikstjórn Ingmars
Bergmans. Francesco Rosi leik-
stýrði myndinni Carmen á níunda
áratugnum. Placido Domingo söng
hlutverk Óþellós í samnefndri mynd
eftir Franco Zeffirelli árið 1986.
Söngvarar á borð við Luciano Pa-
varotti, Jose Carreras og Placido
Domingo hafa ekki náð máli sem
kvikmyndaleikarar. Ekki má
gleyma Nótt í óperunni (A Night at
the Opera) með Marxbræðrum. Að
vfsu komust söngvaramir aldrei að
þar sem þeir bræður settu allt á
annan endann.
Eastwood tekur lagið
Sá maður, sem hóf söngvamyndir
til vegs og virðingar á nýjan leik,
hét Bob Fosse. Hann hóf feril sinn
sem dansari á Broadway. Frægasta
mynd hans er án efa Cabaret.
Einnig ber að nefna sjálfsævisög-
una Línudans (All That Jazz). Þessi
frábæri leikstjóri gerði því miður
fáar myndir og lést langt um aldur
fram.
Einn er sá maður sem reynt hef-
ur öðrum fremur að blása nýju lífi í
söngvamyndir. Sá er breski leik-
stjórinn Alan Parker. Margir muna
sjálfsagt eftir Veggnum (The Wall),
Bugsy Malone, The Commitments,
og Evítu. Parker á það sameiginlegt
með Fosse að báðir hafa leitast við
að færa söngvamyndir í raunsærri
og nútímalegri búning.
Málaðu vagninn (Paint Your Wa-
gon) var gerð eftir samnefndum
söngleik árið 1969. Vitað var að
dans- og sönvamyndir voru í dauða-
teygjunum fyrst Clint Eastwood og
Lee Marvin voru famir að syngja.
Menn töldu að verra gæti það ekki
orðið en þá tók Sylvester Stallone
lagið í Gervisteininum (Rhinestone).
Grease kemur til sögunnar
Banamein stóru söngvamynd-
anna voru nokkrar rándýrar mynd-
ir sem fengu ekki góðar undirtektir.
Má þar nefna Halló Dolly, Horfinn
sjóndeiidarhring (Lost Horizon),
Málaðú vagninn (Paint Your Wa-
gon), Ástabrall (At Long Last
Love) og Xanadu. Þótt söngleikir
njóti enn gríðarlegra vinsælda hef-
ur gengið nokkuð brösuglega að
koma þeim á breiðtjald. Málsvörum
sextíuogáttakynslóðarinnar fannst
lítið til þessara mynda koma og
sögðu að þær skorti „þjóðfélagslegt
innsæi“.
Á áttunda áratugnum komust
menn að þeirri niðurstöðu að
söngvamyndir væru búnar að
syngja sitt síðasta. Þeir höfðu vart
sleppt orðinu þegar söngleikurinn
—^-------

JOHN Travolta stígur dans í myndinni „Grease“.
HINN óviðjafnanlegi Gene Kelly í
myndinni Sungið í rigningunni.