Morgunblaðið - 20.08.1998, Qupperneq 4

4 FIMMTUDAGUR 20. ÁGÚST 1998
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
VERIÐ var að slá há í Hrunamannahreppi á dögunum en þar hefur
heyskapartíð verið hagstæð.
Mismikill heyfengur eftir landshlutum
Mikil hætta á
heyskorti verði
veturinn harður
Heimilaðar breytingar á hringveginum um Möðrudalsöræfí
Land á Háreksstaða-
leið tekið eignarnámi
HEYFENGUR hefur víðast hvar
verið undir meðallagi í sumar og að-
eins á Suðurlandi er búist við að hann
nái góðu meðalári. Að sögn Ólafs R.
Dýrmundssonar landnýtingarráðu-
nautar gæti heyskortur farið að segja
til sín á ákveðnum svæðum, einkum
verði veturinn harður og nefnir hann
þar sérstaklega Norðausturland þar
sem tíðarfar hefur verið erfitt og hey-
skapur seint á ferðinni.
„Það hefur verið óvenjumikill
breytileiki á heyskap eftir landssvæð-
um,“ sagði Ólafur Dýrmundsson. ,A
Suðurlandi var óvenjugóð tíð og gekk
heyskapur vel utan þess að gras-
maðkur herjaði á tún í Rangárvalla-
sýslu part af sumri. Hins vegar var
tíðarfai- mun kaldara og spretta
seinna á ferðinni eftir því sem norðar
dregur og austar og það sama á við
um Vesturland og Vestfirði. Mér sýn-
ist að heyforði á landinu verði minni í
haust heldm- en í fyrra og til viðbótar
hefur sauðfé fjölgað annað árið í röð.“
Minnsti heyfengur í 25 ár
I samtali við Daníel H. Jónsson á
Ingunnarstöðum í Geiradal í Reyk-
hólahreppi kom fram að sumarið
hafi einkennst af þurrki og kulda
sem hamlað hafi sprettu. „Venjulega
hef ég náð um 650 rúllum og upp í
700 eftir fyrsta slátt en núna voru
þær aðeins 430. Ég held að þetta sé
lakasta sprettusumar sem ég hef
upplifað frá því ég hóf búskap hér
Neskaupstaður
Makríl úr
Smugunni
landað
ÍSFISKTOGARINN Sjóli HF
landaði í gær hjá Síldarvinnsl-
unni hf. á Neskaupstað um 60
tonnum af ísuðum makríl sem
skipið veiddi í Síldarsmugunni.
Áð sögn Svanbjamar Stef-
ánssonar, framleiðslustjóra
SVN, var makríllinn heilfryst-
ur, væntanlega fyrir markaði í
Rússlandi, Evrópu og Japan.
Svanbjörn sagðist ekki vita til
þess að makríll hefði áður verið
unninn á þennan hátt hér á
landi.
„Við erum að minnsta kosti
að gera þetta í fyrsta skipti.
Makríllinn er fallegur fiskur og
það er alltaf gaman að reyna
eitthvað nýtt,“ sagði Svanbjörn.
fyrir rúmum 25 árum,“ sagði Daníel
sem bætti því við að víðast hvar í ná-
grenni hans væri ástandið svipað.
Þá bjóst hann við að þurfa að kaupa
hey í vetur þar sem hann ætti litlar
sem engar fyrningar frá fyrra ári.
Sigurður Jarlsson, ráðunautur hjá
Búnaðarsambandi Vestfjarða, stað-
festir að tíðin á Vesturlandi og Vest-
fjörðum hafi verið erfið. „Það er í
undantekningartilfellum sem menn
eru með góðan heyfeng. Almennt
voraði feikilega vel en síðan gerði
mjög mikla þurrka og varla kom
dropi úr lofti í júnímánuði og lítið í
júlí. Þetta hafði mikil áhrif á tún-
sprettu þó svo að ég hafi ekki heyrt
af neinum vandræðum enda hey-
skap ekki alls staðar lokið.“
Erfitt sumar
Á Norðurlandi eystra hefur hey-
fengur verið í meðallagi þó hann hafi
ekki verið mikill að gæðum að sögn
Maríu Svanþrúðar Jónsdóttur hjá
ráðunautaþjónustu Þingeyinga á
Húsavík. „Þetta er búið að vera eitt
erfiðasta heyskaparsumar lengi
enda hafa sólskinsstundir verið
mjög fáar. Þá hefur gróðri almennt
lítið farið fram sem sést best á lé-
legri berjasprettu og einnig tók
grænfóður og nýræktun óvanalega
seint við sér. Hins vegar virðist
þetta ætla að bjargast hjá flestum
og þá sérstaklega hjá þeim sem gátu
slegið um mánaðamótin júní/júlí en
hjá nokkrum verður þetta lakara."
Missti af þurrki
Líkt og í Þingeyjarsýslum þá hef-
ur spretta farið seint af stað á Aust-
urlandi. Jóhann Gísli Jóhannsson á
Breiðavaði skammt frá Egilsstöðum
segir að kuldi og vætutíð hafi ein-
kennt sumarið. ,Agústmánuður ætl-
ar að bjargast eftir óvenju litla
þurrka í júlí. Þá fóru veðurspárnar
illa með okkur þegar spáð var leið-
indaveðri einu helgina í júlí þegar
hægt hefði verið að heyja almenni-
lega,“ sagði Jóhann, sem í gær var
að verka í grænfóður.
Góð tíð á Suðurlandi
Heyfengur verður í góðu meðallagi
á Suðurlandi og segir Sveinn Sigur-
mundsson, framkvæmdastjóri Búnað-
arsambands Suðurlands, að til viðbót-
ar bætist prýðis heygæði. „Þetta er
með betri sumrum síðustu áratugina
og komræktin h'tur vel út. Ég held að
allir séu búnir að slá fyrsta slátt sem
hófst 30. júm' og einhverjir eru núna
að slá kúanögur. Þá varð grasmaðkur-
inn ekki eins skæður eins og síðasta
sumar þannig að við megum vel við
una,“ sagði Sveinn að lokum.
MATSNEFND eignamámsbóta
komst að þeirri niðurstöðu að lokinni
vettvangsgöngu í fyrradag að Vega-
gerð væri heimilt að hefja fram-
kvæmdir á svokallaðri Háreks-
staðaleið, en Vegagerðin tekur land í
jörðum Háreksstaða og Arnórsstaða
eignamámi undir vegagerðina.
Breytingar á hringveginum, sem
staðið hafa til um ársskeið, hefjast
því eins fljótt og auðið er en stefnt er
að því að flytja hringveginn frá
Möðmdal að Háreksstaðaleið, sem
liggur úr Langadal að Armótaseli. I
landi Háreksstaða voru rúmlega 10
km teknir eignarnámi en rúmlega 9
km í landi Arnórsstaða.
Jömndur Gauksson, lögmaður eig-
enda Háreksstaða og Amórsstaða,
segir enga ákvörðun hafa verið tekna
um hvort látáð verður reyna á lögmæti
eignamámsins fyrir dómstólum eða
hvort borið verður undir Umboðs-
mann Alþingis hvort réttilega hafi
verið staðið að undirbúningi málsins.
Mikill styr hefur staðið um breyt-
ingarnar á veginum frá upphafi og
segir Gunnar Gunnarsson, lögfræð-
ingur hjá Vegagerðinni, að málið hafi
í raun fengið alla þá málsmeðferð
sem möguleg er. Vegagerðin bauð
verkið út síðastliðið sumar og segir
Gunnar það hafa verið fullbjartsýnt
af henni að gera ráð fyrir að verkið
gæti hafíst síðasta haust að loknu
frummati umhverfisáhrifa sl. sumar,
en það mat var kært. Gunnar segir
Vegagerðina hafa greitt verktaka 1,5
milljónir fyrir töfina. Stefnt er á að
hefja framkvæmdir sem fyrst, en
áætluð verklok era fyrirhuguð
haustið 2000 og mun verkið kosta um
hálfan milljarð króna.
VERÐLAGSHÆKKANIR hafa
verið mjög litlar á íslandi síðustu
árin, en sú er ekki raunin þegar litið
er lengra aftur í tímann. Þá mæld-
ust verðlagshækkanir milli ára
gjarnan í tugum prósenta og ísland
skar sig úr að þessu leyti í saman-
burði við nágrannalöndin. Nú er
hins vegar verðbólga á íslandi með
því lægsta sem gerist í Evrópu og
mældist einungis 0,7% síðustu tólf
mánuði á samræmda neysluverðs-
vísitölu Evrópska efnahagssvæðis-
ins, eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu í gær.
Ekki þarf hins vegar að fara
lengra aftur en til ársins 1990 til að
í október sl. hóf Skipulagsstofnun
aðra athugun á umhverfisáhrifum
vegarlagningar. Þeirri athugun var
lokið í mars og féllst Skipulagsstofn-
un á lagningu vegarins um Háreks-
staðaleið, talið var að endurgerð
gamla vegarins hefði minni áhrif á
menn og samfélag, en Háreks-
staðaleið þótti hagstæðari gömlu
leiðinni út frá vegatæknilegum sjón-
armiðum, liggur um hallaminna
svæði og er öruggari.
Framkvæmdaleyfi kært
Hreppsnefndir Jökuldals-, Hlíðar-
og Tunguhreppa gáfu svo fram-
kvæmdaleyfi í byrjun apríl en það
leyfi var kært til Urskurðarnefndar
skipulags- og byggingarmála.
Nefndin hafnaði kröfu eigenda um
ógildingu framkvæmdaleyfisins í
finna dæmi um tæplega 15% verð-
lagshækkanir á milli ára. Á því ári
voru einmitt svonefndir þjóðarsátt-
arsamningar gerðir, en þeir mörk-
uðu tímamót í þessum efnum og
miðuðu fyrst og fremst að því að ná
verðlagshækkunum hér á landi nið-
ur á það stig sem gerðist í ná-
grannalöndunum. Verðbólgan árið
1991 varð 6,8% og næstu tvö árin
þar á eftir í kringum 4%. Síðan þá
hafa verðlagshækkanir á mæli-
kvarða vísitölu neysluverðs mælst
árlega á bilinu 1,5% til 2,3%, sem er
sambærilegt við það sem gerist í
flestum þeim ríkjum sem við gjam-
an berum okkur saman við.
byrjun ágúst. Úrskurður Skipulags-
stofnunar var einnig kærður og
stóðu tveir einstaklingar, eigendur
Arnórsstaða og Háreksstaða, og
Náttúruverndarsamtök íslands að
þeirri kæra, sem byggð var á þeim
rökum að vegaframkvæmdir um Há-
reksstaðaleið kostuðu mikil um-
hverfisspjöll og einnig var bent á að
ekki hefði verið sýnt fram á að nú-
verandi leið væri vegtæknilega erfið-
ari eftir breytingar. Umhverfisráð-
herra staðfesti hins vegar úrskurð
Skipulagsstofnunar í maflok.
Breytingamar, sem era liður í að
bæta samgöngur milli Norður- og
Austurlands, stytta leiðina mflli
Egilsstaða og Vopnafjarðar um 40
km þegar Hellisheiði er lokuð.
Hringvegurinn lengist hins vegar um
1 km.
Verðlag nærfellt tvöfaldaðist
milli ára
Eins og fyrr sagði mælist verð-
bólgan nú 0,7% síðustu tólf mán-
uði sem er um einu prósentustigi
lægri verðbólga en að meðaltali í
Evrópusambandsríkjunum svo
dæmi sé tekið. Það eru mikil um-
skipti frá verðlagshækkunum átt-
unda áratugarins þegar verðlags-
hækkanir milli ára voru frá því að
vera tæp 20% og upp í tæp 85%
mest á árinu 1983. Það þýðir að
verðlag hafi verið nærfellt tvöfalt
hærra á árinu 1983 en það var á
árinu 1982.
Breytingar verðlags hér á landi síðustu áratugina
Þj óðarsáttarsamning-
arnir mörkuðu tímamót

I
f
i—t-