Morgunblaðið - 20.08.1998, Qupperneq 28

28 FIMMTUDAGUR 20. ÁGÚST 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ASAUMUR
LIST OG
HÖNJVUN
Handverk & hönnun
TEXTÍLAR
ANITA HEDIN
Opið þriðjud. - föstud. kl. 11-17.
Laugard. kl. 12-16. Til 22. ágúst.
Aðgangur ókeypis.
SÆNSKA listíðakonan Anita
Hedin hefur þann háttinn á að nota
handlituð efhi í stað lita, nál og
tvinna til að festa það á léreftið í
stað pensla. Hún leitast við að fanga
hlutlæg form, ljós og skugga í um-
hverfínu, skapa upplifaðar stemmn-
ingar með sérstakri og afmarkaðri
aðferð. Er sjálflærð í faginu sem
kemur minna fram í blæbrigðum en
teikningu og uppbyggingu verk-
anna, þótt auðsjáanlega sæki hún
hér óbeint í fyrirmyndir eða hafi þær
til hliðsjónar. Einfaldleiki, ljós og
blæbrigði eru sterkasta hlið hennai'
og kemst hún á stundum merkilega
vel frá pataldrinum við þau flóknu at-
riði, en teikningin mætti vera hnit>
miðaðri. Þá fer hún einnig vel með
hættulega liti svo sem kemur fram í
myndinni Móðir og bam (11), þar
sem gagnsætt gluggatjaldið er afar
vel formað en örlar á viðvaningsbrag í
teikningu. Hins vegar er fagmann-
lega gengið til verks í myndinni Göm-
ul hlaða, Öland (18), sem er heillegast
skiliría á sýningunni fyrir markaða
myndbyggingu, hryn og htræna stíg-
Ljósmynd/Bragi Ásgeirsson
GOMUL hlaða, Oland, ásaumur, hand-
litað efni.
andi.
Hér er annars komið gott dæmi um
þróað handverk í almennum íðum
sem er á mörkum þess að vera gildur
Iistiðnaður og væri spennandi að sjá
útkomuna ef gerandinn skólaði sig
frekar. Litið til vinnubragðanna er af-
ar eðlilegt að Anita hafi hlotið þann
sóma að fá menningarverðlaun Kal-
mar 1979, og að verk hennar séu í
eigu ýmissa opinberra aðila í Sví-
þjóð...
- Það er ómaksins vert að líta við í
húsakynnum Handverks & hönnunai-
sem eru þau sömu og Hsthússins
Úmbru í Torfunni, meðan það var og
hét. Lítið hefur breyst nema sjálf
starfsemin, en um er að ræða höfuð-
stöðvar og leiðbeiningarstöð al-
mennra íða á íslandi og kennir þar
mai-gi-a grasa. Um er að ræða afar
mikilvæga starfsemi og undirstöðu
til fremdar íðum af þróaðra taginu,
en hér eru íslendingar á byi'junar-
reit enn sem komið er. Hér skiptir
mestu máli að iðnhönnun og hönnun
af öllu tagi verði gilt og lögfest
námsfag, en mæti ekki afgangi og
sé í sumum tilfellum ekki námslána-
hæft, sem er hrikalegur áfellisdóm-
ur fyrir menntakerfið, ef litið er til
annarra non-ænna þjóða. Frammi
liggur mikið magn upplýsinga og
blaðaúrklippa, er varða íðir og hönn-
un sem afar vel er gengið frá og geta
hér margir lengra komnir numið af,
einkum fulltrúar nýviðhorfa. Rýnir-
inn kom fróðari úr listhúsinu og
þakkar fyrir sig...
Bragi Ásgeirsson
Erfðararmsóknir
og gagnagrunnar
Dagskrá
Ráðstefna á vegum
Sambands ungra sjálfstæðismanna
Laugardaginn 22. ágúst kl. 14.00
í Valhöll, Háaleitisbraut 1
14.00
Davíðs Oddsson,
forsætisráðherra.
Ávarp
14.10
Sigurður Cuðmundsson,
læknir og formaður
Vísindasiðanefndar.
Víslndaslöfræðileg
álltamál
14.25
Þorgeir Örlygsson,
prófessor og
formaður Tölvunefndar.
Persónuvernd
og gagnagrunnar
14.45
Gylfi Magnússon,
hagfræðingur.
Hvenær elga elnkaleyfl
rétt á sér?
15.05
Kaffihlé
15.30
Kári Stefánsson,
forstjóri íslenskrar
erfðagreiningar.
Islensk erfðagrelnlng.
15.10
Bemharð Pálsson,
prófessor.
Tæklfærl I bróun
líftæknl á Islandi
16.50
Björn Bjarnason,
menntamálaráðherra.
Niðurstöður og
framtiöarsýn
17.00
Ráðstefnulok
Ráðstefnustjórí er
Ásdis Halla Bragadóttir,
formaður SUS.
Ráðstefnan er öllum opin
og eru áhugasamir
hvattir til að mæta.
SAMBAND UNCRA
SJÁLFSTÆÐISMANNA
— kraftur ttýrrtir kynslóöar —
Tveir afbragðs
ljósmyndarar
MYNÐLIST
Lislasafn Aljiýöu
UÓSMYNDIR
GUÐMUNDUR INGÓLFSSON OG
WAYNE GUDMUNDSON
Opið alla daga nema mánudaga
milli 14 og 18. Aðgangur 200 kr.
Til 23. ágúst.
LJÓSMYNDASÝNINGIN
„Heimahagar - Homeplaces“ er
heillandi fyrir margra hluta sakir.
Tveir ljósmyndarar, einn íslending-
ur og einn Ameríkani frá
Minnesota, sem kominn er af Vest-
ur-íslendingum, heimsækja heima-
slóðir hvor annars. Hvemig sjá þeir
þessa fjarlægu staði, sem eru þeim
sjálfum framandi, en þó svo stór
þáttur í sögu og menningu Islend-
inga? Hugmyndin, sem er upphafið
að samstarfi þeirra og sem sýningin
byggist á, heppnast afbragðsvel.
Það er ekki aðeins athyglisvert að
sjá með hvaða augum þeir líta
heimaslóðir hvors annars, því þeir
eru ekki að skoða landið með hlut-
lausu hugarfari ferðalangsins, held-
ur eru þeir einnig í innra samtali við
eigin væntingar og ímyndanir. Það
er eins og báðir séu að leita að ein-
hverju sem tengir hið fjarlæga land
við þeirra eigin heimahaga.
Hér eru á ferðinni tveir afbragðs
ljósmyndarar, sem eru þar að auki á
svipaðri bylgjulengd. Wayne Gud-
mundson, er fæddur 1949 og er
Vestur-íslendingur af fjórðu kyn-
slóð, einkum þekktur fyrir myndir
sínar af sléttunum í miðríkjum
Norður-Ameríku. Guðmundur Ing-
ólfsson er fæddur 1946 og hefur
ekld sýnt mikið á opinberum ijós-
myndasýningum hér á iandi, en
kannski muna einhverjir eftir heim-
ildamynd, sem sýnd var síðastliðinn
vetur, „Ekki stingandi strá“, þar
sem fylgst var með honum að störf-
um á hálendi Islands.
Myndir Guðmundar Ingólfssonar
frá Minnesota og Norður-Dakóta í
Ameríku, og Manitóba í Kanada,
eru tregablandnar, fullar af eftirsjá
og einsemd. Stöku kræklótt, hálf-
dautt tré stendur upp úr kornakri.
Myndirnar eru flestar mannlausar,
staðirnir yfirgefnir, eins og gömul
kirkja, með neglt fyrir glugga og
dyr, er til vitnis um. Alls staðar er
sléttan sem virðist hafa gleypt for-
tíðina, eftir sitja minningar í formi
yfirgefinna húsa, gatna og leikvalla.
Þessi tilfinning að komið sé að
endalokum, að samhengi sögunnar
og minninganna sé að rofna, kemur
vel fram í mynd frá Riverton í
Manitóba. Við stöndum við endann
á götu. Enginn á leið hér um lengur,
gróðurinn er smám saman að
þröngva sér upp um sprungur. Á
götunni stendur yfirgefinn bíll,
dyrnar standa opnar, ökumaðurinn
er horfinn. Við horfum til baka yfir
farinn veg - hvar erum við stödd?
Venjulega þegar við sjáum veg í
myndum hlykkjast hann inn eftir
myndinni og hverfur út í buskann,
eins og fyrirheit um það sem koma
skal, ótilgreind von. Hér er þessu
snúið við. Vegurinn liggur til okkar,
en við höfum hvergi neitt að fara
lengur, hér er endapunkturinn. Það
er eins og það sé verið að segja okk-
ur að þessi hliðargata í sögu Islend-
inga í Vesturheimi sé á enda runnin,
að það þýði ekki að fylgja henni eft-
ir lengur.
Fallegustu myndir Guðmundar
eru af villtum gróðri, frá Icelandic
River í Manitóba og Mountain í
Norður-Dakóta, sem er við það að
kaffæra öll merki um mannavist.
Myndirnar eru prentaðar á stóra
örk, og skerpan og dýptin í grátón-
unum gerir að verkum að þær virð-
ast nánast iða fyrir framan augun á
manni.
Wayne Gudmundson sér fsland
sem framandi og stundum furðuleg-
an heim, sem býður ekki aðeins upp
á stórbrotið og óvænt landslag,
heldur einnig sérstætt sambýh
manns og náttúru. Talsverða fjöl-
breytni er að finna í þeim mótívum
sem Wayne velur sér, en verður
aldrei landslagsklisjunum að bráð
og forðast alla póstkortaupphafn-
ingu. Hann dregur fram sterkar
andstæður, t.d. hóp af öndum sem
svamla innan um tröllslega jaka á
Jökulsárlóni, eða ijósastaur á hjara
veraldar í Grímsey. Honum tekst
einnig að fanga algleymi víðáttunn-
ar, eins og í annarri mynd úr Gríms-
ey, þar sem haf og himinn leysast
upp í órofa heild. Það er líka aug-
ljóst að reynsla hans af sléttunum i
miðríkjum Bandríkjanna nýtist
honum vel í íslensku landslagi.
Hann hefur alltaf hugann við það
sem er að gerast í forgrunni mynd-
anna og leitar jafnvægis milli hins
nálæga og fjarlæga.
SúrtTiiisvörur
Karln
Herzog
í vinnfl gegn
öldrun areinkennum
f enduruppbyggja húðina
‘ vinna á appelsínuhúð
ogsliti
‘ vinna á unglingabólmn
‘ viðhalda fergkleika
húðarinnar
Ferskir vindar í
umhirðu húðar
Ráðgjöf og kynning
í Holtsapóteki -
Glæsibæ í dag
kl. 14-18
Kynningarafsláttur
Nýjar bækur
• ÁRTÖL og áfangar i sögu is-
lenskra kvenna er uppfletti- og
heimildarit sem nýtist fræðimönnum
og nemendum er vinna að rannsókn-
um á sviði kvennafræða. Einnig öll-
um þeim sem vilja fræðast um
áfanga í sögu kvenna á íslandi, segir
í fréttatilkynningu.
Hugmyndin að ritinu átti dr. Anna
Sigurðardóttir, stofnandi Kvenna-
sögusafns Islands. Anna hafði um
árabil haldið til haga öllu því er
snerti sögu kvenna að fornu og nýju.
Árið 1976 kom út eftir hana fjölritað
hefti er nefnt var Artöl og áfangar í
sögu íslenskra kvenna frá
1746-1975. Er þetta ný og endur-
bætt útgáfa þessa rits. Ritstjórar
eru Erla Hulda Halldórsdóttir og
Guðrún Dís Jónatansdóttir.
I ritinu er fjallað um konur sem
hafa rutt brautina á margvíslegum
sviðum þjóðlífsins; í námi, starfi, list-
um og íþróttum. Þá er fjallað um
samtök, félög, blöð og tímarit sem
konur stofnuðu. Auk þess er saman-
tekt á lögum og reglugerðum, allt
frá Grágás til okkar tíma, er varða
rétt og stöðu kvenna.
Sumarsýning Norræna hússins
Þeirra mál ei talar tunga - íslands-
dætur í myndlist, sem sett var upp í
tilefni af útgáfu bókarinnar, stendur
til 23. ágúst.