Morgunblaðið - 24.09.1998, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGTJR 24. SEPTEMBER 1998 41
AÐSENDAR GREINAR
Hallærisplan á hálendinu -
umfjöllun um fyrirlestur
í Myndlista- og hand-
íðaskóla íslands var
haldinn fyrirlestur
mánudaginn 21. septem-
ber 1998. Það var herra-
maður frá Kanada, að
nafni Robin Peck, sem
talaði og sýndi nokki'ar
myndskyggnur frá heim-
ili sínu og vinnustofu,
auk þess að tíunda
mannkosti ólofaðs einka-
sonar. Undirritaðri
fannst nokkuð á vanta að
herramaðurinn frá
Kanada kæmi sér að efn-
inu, sem átti að vera
myndlist í Kanada og
tengsl hans við ljóðskáld-
ið Stephan G. Stephans-
son. Að vísu voru sýndar ófáar
myndir af heimili skáldsins í Kanada
og eitthvað var ýjað að því að vinnu-
stofa herra Pecks minnti á aðstöðu
herra Stephanssonar. Þótt við sem í
salnum sátum sæjum enga líkingu
þar á milli mátti það engu skipta því
vinnustofan er nú enn í smíðum!
Myndlist í Kanada voru gerð þau
skil að nokkrum skyggnum, af
ónafngreindum verkum ungrar lista-
konu, var varpað á vegginn og þessi
háttvirti gagnrýnandi hnussaði eitt-
hvað um að hann hefði nú aldrei skil-
ið hvað stúlkugreyið hefði verið að
senda sér myndir af verkunum sín-
um. Peck staldraði þó við eitt verkið
og skyndilega rann upp fyrir honum
að þama gæti verið vísun í „The
Gold Bar“, sem hann virðist sækja
töluvert er hann dvelur í New York.
Þá verður áfram hægt
að nýta sér þau sjálf-
sögðu mannréttindi,
segir Gunnhildur Una
Jónsdóttir, að velja sér
gönguleiðir um hálend-
ið án þess að íhuga
hvaða sýning er í gangi.
Eftir að hafa teiknað upp innan-
hússskipulagið á hinum gullna bar
sneri hann sér að höggmyndakon-
unni Colleen Wolstenholme, en svo
skemmtilega vill til að Peck skrifaði
um sýningu hennar, sem sett var
upp í „grunt gallery“ í Vancouver
snemma sumars. Peck hafði ljósritað
umfjöllun sína og gat því vitnað örlít-
ið í sjálfan sig. Það stakk undirritaða
örlítið að sjá tilvitnun sem Peck lét
fylgja ljósritinu, þar sem Albert El-
sen gleðst yfir því að tæknilegar
framfarir geri konum nú einnig fært
að skapa myndverk í stein. Elsen
klykkir út með því að dást að ótrú-
legum krafti og metnaði í högg-
myndum kvenna í dag og virðist sem
Peck undrist með honum fullum fet-
um.
Nú. Ekki má dvelja lengi við að
fussa yfir fúlum fyrirlestri, enda
okkar dýrmæta tíma betur varið í
annað. Hið ómerkilegasta en þó um
leið hið mikilvægasta sem fram kom
í tali herra Pecks var þó hin forkast-
anlega áætlun hans um að koma fyr-
ir verki sínu „Iceland spar“ uppi á
hálendinu okkar norðan Hofsjökuls.
„Iceland spar“ er höggmynd unnin
úr steinsteypu og er þar lagður til
grundvallar hið íslenska silfurberg.
Verkið er nokkuð stórt um sig og
verður ekki flutt auðveldlega úr stað
vegna þyngsla. Pecks hefur af at-
hygli lesið um tengsl pýramídanna í
Egyptalandi við Island. Svo mjög
hreifst hann af þessum skrifum að
nú telur hann við hæfi að setjast nið-
ur með kort og reglustiku og reikna
út nákvæman miðjupunkt íslands til
að heiðra með verki sínu. Ekki skal
ég vefengja reikningskunnáttu
Pecks, enda liggja hæfíleikar mínir á
öðrum sviðum, en samkvæmt niður-
stöðu hans er skotmarkið við svo-
nefnda Heiðnahnúka, norðan Hofs-
jökuls. Stoltur á svip hefur Robin
Gunnhildur Una
Jónsdóttir
Peck lýst því yfir að
þarna muni verk hans
standa þar til stein-
steypan grotnar niður,
en þrátt fyrir van-
kunnáttu mína í raun-
greinum get ég þó átt-
að mig á að ásýnd
verksins mun ekki
breytast svo mjög
næstu áratugina.
Það þýðir víst lítið
að tíunda fegurð hins
óspjallaða hálendis,
það dýrmæti verður
hver að uppgötva fyrir
sig. Hins vegar geta
fáir neitað því að við
Islendingar eigum rétt
á því að geta snúið
baki við mannskapaðri list þegar við
göngum á fjöll. Við berjumst ekki
fyrir því að hið litla rými sem enn er
óhult fyrir steinsteyptum mannvirkj-
um verði að hallærisplani hálendis-
ins, þar sem einstaklingar leyfa sér
að skilja efth- þau ummerki sem
þeim sýnist. Það er lítill munur á því
að koma fyrir verkum uppi á hálend-
inu eða í garðinum hjá nágrannan-
um. Landið er okkar og það er þó
það minnsta sem við getum gert til
að vernda það að ákveða sjálf þær
breytingar sem gerðar verða á því.
Það sem undirritaðri þótti hvað
ósvífnast í áætlun listamannsins um
þessa „fegrun" landsins var að hann
lagði áherslu á að eiga í erfiðleikum
með að fmna undirstöður undir verk
sín; eitthvað sem hann sætti sig við
útlitslega. Það má því ætla að nú hafi
hann fundið efni sem hæfir því virð-
ingarhlutverki að bera uppi verk
hans, nefnilega hálendi Islands!
Þetta stendur svolítið í undirritaðri,
sem hingað til hefur notið náttúru
landsins út frá þeim forsendum að
hún sé fullgild sem listaverk ein og
sér og þá á einhvern hátt æðri en
verk mannanna. Ekki verður hægt
að skilja þá hugmynd, að hálendið sé
helst nothæft sem pallur undir lista-
verk, öðruvísi en að þar liggi að baki
ofmat einstaklingsins á verkum sín-
um eða þá einhver sýniþörf þar sem
öll virðing fyrir móður náttúru er
látin lönd og leið. Þetta minnir
ískyggilega á ummæli Finns Ingólfs-
sonar um að nefna lónið, sem mynd-
aðist við hágöngumiðlun, Fagralón,
til að viðhalda örnefninu sem hann
sökkti með Fögruhverum. Ráðherr-
ann okkar og Robin Peck virðast í
raun deila þehri skelfilegu hugsana-
villu að verk þeirra fegri hálendið.
Það er í raun erfitt að trúa því að
herra Peck sé alvara með hugmynd
sinni um hálendisverkið. Hins vegar
er ómögulegt að sitja þögull meðan
Þú ferð
einfaldle!
fyrr í rúmi<
þvílíku er slegið fram og ég leyfi mér
að vona að þessi umfjöllun verði til
þess að einhverjir hummi yfir morg-
unkaffinu. Það er ekki vanþörf á að
íslendingar hugleiði hvað þeim
finnst um allt það rými sem við eig-
um enn ósnert og komi fram með
skoðanir sínar um hvernig sé við
hæfi að skipuleggja það.
Sannarlega vona ég að heri-a Peck
sjái að sér og leyfi Heiðnahnúkum að
vera eins og þeir eru. Hann getur ef-
laust fengið inni í einu af hinum fjöl-
mörgu galleríum okkar víðsvegar
um landið ef hann vantar íslenskan
samastað fyrir „Iceland spar“. Það
verður þá áfram hægt að nýta þau
sjálfsögðu mannréttindi að velja sér
gönguleiðir um hálendið án þess að
íhuga hvaða sýning er í gangi.
Höfundur er nemandi í fjöltækni í
Myndlista- og handíðaskóla Islands
og leiðsögumaður.
Staðgreiðsluverð:
9.800 kr.
húsgögn
Armúla 44 • sími 553 2035
Breyttir tímar
Mánud. - föstud.
Fimmtudagar
Laugardagar
Sunnudagar
10:00 - 18:00
10:00 - 20:00
11:00 - 16:00
13:00 - 16:00

TM

Síöu
- HUSGOGN
múla 30 -Sími 568 6822
KINGSDOWN
Eðlileg hryggjarstaða
Minni byltur í svefni
Ofnæmisprófuð Flexatron® fóðring
Frábær þyngdardreifing
Stuðlar að betri hvild, auknum
þægindum og heilbrigðum nætursvefni
SOFÐUÁ
'Xeormur
fGORM
DÝNUM
Einstakar
ameriskar
dýnur trá
Kingsdown
BHDSHÖrOI 20 - 112 RtYKJOVÍK ,
S;r.io 0022 - Fnx; sio ao2?