Morgunblaðið - 24.09.1998, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Stjórn veitustofnana fjallar um skýrslu sérfræðinga
um Nesjavallavirkjun
Samþykkt að hefja und-
irbúning að stækkun
STJÓRN veitustofnana samkkti í
gær að hefja undirbúning að
stækkun Nesjavallavirkjunar
þannig að uppsett rafafl aukist
um 30 megawött. Stjómin
samþykkti einnig að skipa stýri-
hóp til að vinna að undirbúningi
verkefnisins í samræmi við niður-
stöðu í skýrslu um stækkun
Nesjavallavirkjunar, sem lögð
var fram 21. september. Verða
tillögur stýrihópsins lagðar fyrir
stjóm veitustofnunar til endan-
legrar afgreiðslu.
Alfreð Þorsteinsson, formaður
stjórnar veitustofnana, sagði í
gær að undirbúningurinn hefði
verið samþykktur einróma og
gert væri ráð fýrir að ljúka mætti
honum eftir eitt til tvö ár. Hann
benti á að ákvörðun um núver-
andi raforkuvinnslu hefði verið
ákveðin í desember 1996, fyrir
tæpum tveimur ámm. Því þyrfti
ekki langan tíma, auk þess, sem
nú hefði fengist góð reynsla. Til
dæmis þyldí núverandi h'na þá
viðbót, sem hér væri gert ráð fyr-
ir.
Samið við sömu
framleiðendur?
„Við munum geta samið við
sömu framleiðendur ef þeir bjóða
okkur hagstætt verð,“ sagði
hann. „Að öðra leyti getum við
farið í útboð.“ Hann sagði að
sennilega væra tímafrekustu
þættir undirbúnings samningar
við Landsvirkjun og gerð um-
hverfísmats.
Skýrsluna gerðu Valdimar K.
Jónsson prófessor, Benedikt
Steingrímsson, sérfræðingur
Orkustofnunar, Hreinn Frí-
mannsson, yfirverkfræðingur hjá
Hitaveitu Reykjavíkur, og Einar
Gunnlaugsson, yfirmaður
rannsóknardeildar Hitaveitunn-
ar. Þar era bomir saman þrír
kostir og gerð grein fyrir áhrifum
þeirra á svæðið. I fyrsta lagi er
gengið út frá 200 megawatta
varmavinnslu og 60 megawatta
raforkuvinnslu, í öðra lagi 90
megawatta raforkuvinnslu og til-
svarandi varmavinnslu og í þriðja
lagi 120 megawatta raforku-
vinnslu og tilsvarandi varma-
vinnslu.
Með aðstoð hermilíkans komst
hópurinn að þeirri niðurstöðu að
fyrsti kosturinn leiddi til þess að
þrýstingur lækkaði að meðaltali
um fimm bör á svæðinu á næstu
30 áram, sem væri svipað og síð-
ustu 15 ár. Bora þyrfti fjórar nýj-
ar borholur á næstu 30 áram,
þrjár vegna þrýstingslækkunar
og eina vegna lækkandi vermis.
Sá kostur stendur nú nánast full-
búinn á Nesjavöllum.
Annar kosturinn kallar þegar á
boran fjögurra holna til að ná
fullum afköstum og myndi á 30
árum leiða til þess að þrýstingur
lækkaði um sjö bör. Bora þyrfti
átta vinnsluholur til viðbótar á
næstu 30 áram til að halda fullum
afköstum.
I þriðja tilfellinu, sem væri
tvöfóldun núverandi virkjunar,
yrði sennilega að bora um átta
nýjar holur og mætti gera ráð
fyrir 10 bara niðurdrætti á næstu
30 áram. Þyrfti um 15 holur til
viðbótar til að mæta rýrnandi af-
köstum vinnsluholna.
Vatnsforði endurnýjast
hraðar við meiri vinnslu
í skýrslunni segir að hermi-
reikningar og vinnslugögn frá
Nesjavöllum sýni að svæðið sé í
góðu sambandi við grunnvatns-
kerfi og endurnýist vatnsforði
þess því hraðar sem meira sé
unnið úr svæðinu. Það dragi úr
lækkun þrýstings vegna
jarðhitavinnslunnar, en á móti
komi að svæðið kólni því að að-
streymið sé kaldara en jarðhita-
vökvinn.
Nefndin telur að tvöföldun
virkjunarinnar sé ekki raunhæfur
kostur miðað við núverandi þekk-
ingu á svæðinu þar sem við boran
23 nýrra holna þurfi að bora mun
þéttar en hingað til hafi verið
gert.
Hins vegar bendi niðurstöður
hermireikninga til þess að hægt
sé að stækka virkjunina í sam-
ræmi við annan kostinn, að bæta
30 megawatta raforkuvinnslu við
þá virkjun, sem nú sé að hefja
rekstur á svæðinu. Þó er mælt
með því að aflgeta svæðisins
verði staðfest með boranum,
vinnsluprófunum og frekari
hermireikningum. Segir að mestu
skipti að boraðar verði ein tO
tvær vinnsluholur syðst á núver-
andi vinnslusvæði, jafnvel að
borað verði á ská inn undir
Hengilinn. Það verði hægt að
gera strax á næsta ári.
í skýrslunni er reiknuð arð-
semi af stækkun Nesjavallavirkj-
unar í 90 megawött miðað við
sennilegan kostnað. Ef gengið er
út frá því að kostnaður verði 2,7
milljarðar yrði arðsemin 13,3% ef
rafmagn yrði eingöngu selt til
Reykjavíkur. Yrðu þá aðeins
framleiddar 105 gígawattstundir
af raforku, sem gengju beint inn í
Rafmagnsveitu Reykjavíkur.
Nýting yrði 3.500 klukkustundir
á ári miðað við full afköst og
þriðja vélin yrði aðeins í gangi yf-
ir vetrarmánuðina.
Arðsemi yfir 10%
Arðsemin yi-ði 13,0% ef raf-
magn yrði bæði selt Rafmagns-
veitu Reykjavíkur og Landsvirkj-
un, segir í skýrslunni. Þá yrði
þriðja vélin nýtt í 8.000 klukku-
stundir á ári, sem væri svipaður
rekstur og á hinum vélunum, en
Reykjavík myndi smám saman
kaupa hærra hlutfall raforkunnar
þar til borgin nýtti hana alla árið
2024.
í samantekt er bætt við: „Út-
reikningar sýna að hagkvæmni
stækkunar um 30 MWe er mjög
góð eða vel yfir 10% á ári, jafnvel
þó þriðja vélin sé ekki í rekstri
nema yfir vetrarmánuðina.
Þannig er hægt að vinna mjög
skynsamlega með þriðju vélinni
án þess að ganga mikið á
jarðhitasvæðið umfram það sem
núverandi virkjun gerir.“
Varkárni í tölum?
Alfreð Þorsteinsson sagði að
gætt hefði verið ákveðinnar
varkárni í þeim tölum, sem geng-
ið hefði verið út frá þegar arð-
semi var reiknuð. Verið gæti að
framkvæmdin kostaði tvo til 2,5
milljarða, en engu að síður væri
arðsemi góð.
Taldir eru upp níu þættir, sem
hefja þurfi undirbúning að nú
þegar, og segir að verði vel hald-
ið utan um hann verði hægt að
ljúka undirbúningnum og taka
ákvörðun um stækkun virkjun-
arinnar innan eins til, tveggja
ára.
I skýrslunni er ekki spáð fyrir
um endingu Nesjavallasvæðisins
miðað við mismunandi álag. Sagði
Alfreð að margir óvissuþættir
gerðu erfitt fyrir um slíka út-
reikninga auk þess sem Island
virtist hafa sérstöðu, sem gerði
málið enn flóknara.
Morgunblaðið/RAX
KVÍSLAR Þjórsár austan Hofsjökuls, rétt vestan við 5. áfanga Kvísla-
veitu. Með 6. áfanga Kvíslaveitu yrði kvíslunum efst á myndinni veitt í
Kvxslavatn og þaðan í Þórisvatnsmiðlun.
Hugmyndir um 6. áfanga Kvíslaveitu
Skoða þarf áhrif
á Þjórsárver
FORSTJÓRI Náttúruverndar Ríkis-
ins, Árni Bragason, segir að 6. áfangi
Kvíslaveitu muni koma til með að
skerða rennsli Þjórsár um Þjórsár-
ver og skoða þurfi áhrif veitunnai' á
vatnsbúskap svæðisins í heild.
Árni sagði í samtali við Moi'gun-
blaðið að 6. áfanginn hefði ekki verið
kynntur formiega fyrir Náttúruvemd
ríkisins. „Sjötti áfangi Kvíslaveitu
mun taka 20% af því vatni sem eftir er
í Þjórsá þegar hún rennur um Þjór-
sárver. Það þaif að skoða hvaða áhrif
þetta hefur til þurrkunar í veranum
og hvort því fylgi gröðureyðing. Það
er öruggt að með minnkandi vatns-
rennsli í Þjórsá þá mun uppblástur úr
árfarveginum aukast og það mun hafa
áhrif á gróðurlendi Þjórsárvera. Auk
þess mun vatnsrennsli um fossinn
Dynk og fleiri fossa i Þjórsá einnig
minnka," segir Ami.
Frekari i-annsókiiir
ekki fyrr en næsta sumar
Árni segir að þótt kvíslai'nar sem
veitt yrði í Kvíslavatn renni ekki um
friðlandið í Þjórsárverum muni
brottnám þein'a hafa áhrif þar sem
rennsli Þjórsár skerðist. Segir hann
að skoða þurfi áhrif breytinganna á
vistkerfið í heild. „Það sem ekki má
gleyma í umræðu um Þjórsárver er
að 5. áfangi Kvíslaveitu tók hluta af
gróðurlendi hálendisins. Gróðurlend-
ið er hluti af heild og búið er að
skerða heilmikið af því. Um 5 km2 af
samfelldu gróðurlendi hafa farið
undir Kvíslavatn og 6. áfanginn
myndi skerða eitthvað gróðurlendið
en hve mikið veit ég ekki.“
Ámi segir það ekki slæman kost
hjá Landsvirkjun að ætla að láta
framkvæma mat á umhverfisáhrifum
6. áfanga Kvíslaveitu um leið og um-
hverfismat vegna Norðiingaöldumiðl-
unar verði framkvæmt, en það geti
ekki gengið efttr í vetur. „Við erum
ekki sáttir við að heyra af þessaii um-
ræðu þegar komið er fram á haust.
Við höfum í rauninni engar foi'sendur
til þess að afgreiða mál eins og Kvísla-
veitu 6 núna í vetur, því ef nauðsyn-
legt er að framkvæma einhverjar
viðbótarrannsóknir þá er ekki hægt
að gera þær á þessum árstíma."
Skoða þarf vistkerfið sem heild
, . í LV
Arnl'Jpegir að skoða þurfi fram-
kvæmdir Landsvirkjunar á hálend-
inu í samhengi við aðrai- fram-
kvæmdir þar, jafnvel þó þær séu víðs
fjarri. „Öll skerðing á gróðurlendi á
þessu svæði, hvort sem það heitir
friðland eða ekki friðland er
skerðing. Hvorki gæsirnar né lífríkið
sjá mun á því hvað er innan friðlands
og hvað er utan þess. Þetta er eitt
samhangandi vistkeiil og öll
skerðing hefur áhiif á lífríkið. Það
sem líka þarf að taka inn í um-
ræðuna er að á sama tíma og verið
er að tala um Norðlingaöldumiðlun
og Kvíslaveitu 6, er verið að tala um
Fljótsdalsvirkjun, sem myndi sökkva
annarri hálendisvin, Eyjabökkum. |
Þeir eru hins vegar líka hluti af þess-
ari sömu heild, því geldgæsir halda
sig á Eyjabakkasvæðinu í fiðurfell-
ingu. Ef búið er að sökkva þeim,
hvert eiga þær gæsir þá að fara? Það
er ekki hægt að skoða þetta sem ein-
angruð .svæði, við verðum að skoða
vistkerfið á hálendinu sem eina sam-
eiginlega heild,“ segir Ái-ni Braga-
son að lokum.
Náttúruvernd ríkisins hefur um-
sjón, sér um rekstur og eftirlit með
náttúruverndarsvæðum og að þeim
sé ekki spillt með athöfnum, fram-
kvæmdum eða rekstri. í lögum um
Náttúruvernd segir að virkjanir,
verksmiðjur og önnur mannvirki
skuli hönnuð í samráði við Náttúru-
vernd ríkisins. Náttúruvernd ríkis-
ins er einnig umsagnaraðili varðandi
friðlýsingu svæða, og raski vegna
framkvæmda.
Sýnikennsla íVolusteini
Janet Bauer er sérfræðingur frá
Duncan í Bandaríkjunum í
meðferð lita. Janet ætlar að vera
með sýnikennslu í Völusteini
fram á laugardag.
Tré- og keramikmálun
Ýmsar aðferðir og nýjungar í tækni. Sýnikennslan
stendur yfir milli 15.00 og 17.00 fimmtudag og
föstudag, en milli 13.00 og 16.00 laugardag.
Mörkin 1 • 108 Reykjavík • Sími 588 9505
TVær
stöðvar
TVÆR íslenskar sjónvarpsstöðvar
hefja útsendingar á næstunni, en
um er að ræða afþreyingarrásir
sem reknar verða án innlendrar
dagskrárgerðar. Þegar hefur verið
ákveðinn fyrsti útsendingai-dagur
annarrar stöðvarinnar, Bíórásar-
iimar, sem verður annað kvöld,
föstudagskvöid 25. september kl.
2°.
Bíórásin er rekin af íslenska út-
varpsfélaginu hf. og munu
stjórnendur hennar leggja áherslu
á að sýna kvikmyndir með islensk-
um texta allan sólarhringiim alla
daga vikunnar. Til sýninga á
Bfórásinni verða valdar kvikmyndir
frá öllum stærstu dreifingaraðilum
heims og segir Hreggviður Jónsson
forstjóri Bíórásarinnar að fjöl-
breytnin verði meiri en áður hafi
þekkst því að meðaltali verða um
170 kvikmyndir sýndar mánaðar-
nýjar sjónvarps-
hefja útsendingar
lega. Stefna Bíórásarinnar er að
bjóða upp á mikið úrval kvikmynda
úr öllum áttum á þeim tímum sem
hentar fólki best. f því skyni verður
hver mynd endursýnd einu sinni til
tvisvar sinnum á sólarhring.
Sent verður út á örbylgju og þvi
verður útsendingarsvæðið fyrst um
sinn bundið við útsendingarsvæði
Fjölvarpsins. Dagskrá Bíórásarinn-
ar verður öllum opin til I. október
uns henni verður læst. Mánaðar-
gjaldið verður 1190 krónur.
Hin sjónvarpsstöðin heitir Skjár
1 og segir Ilólmgeir Baldursson
sjónvarpsstjóri, að út-
sendingar hefjist
fyrstu vikuna í
október. Útsendingar
Skjás 1 verða í opinni
dagskrá og rekstur-
inn fjármagnaður
með auglýsingum.
Utsendingarsvæði
Skjás 1 verður fyrst um sinn á
Faxaflóasvæðinu, Suðurlandi og í
Vestmannaeyjum en siðar er þess
vænst að unnt verði að senda út f
öllum helstu þéttbýliskjörnum
landsins.
Á Skjá 1 verður sýnt íslenskt efni
í bland við erlent efni, bæði þættir
og kvikmyndir, en ekki verður
farið út í framleiðslu á nýju efni.
Sent verður út um helgar, en að
sögn Hólmgeirs er líklegt að send-
ar verði út kvikmyndir á hveiju
kvöldi fyrsta mánuðinn.