Morgunblaðið - 06.12.1998, Blaðsíða 24

24 B SUNNUDAGUR 6. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
þau upp. Eitt af fyrstu verkefnum
hans eftir að hann hóf námið var
einmitt að tjalda fyrir gluggana á
gömlu símstöðinni í Pósthússtræt-
inu. „Pað þurfti að dekkja gluggana
svo stúlkurnar sem unnu á síman-
um yrðu ekki fyrir truflun," segir
Ólafur. „Kristinn fékk þetta verk-
efni og hann setti mig í það. Ég var
hálfóhress með þetta og lét mér
Morgunblaðið/Kristinn
detta í hug sögurnar í 1001 nótt.“
Nokkrum árum síðar var út-
varpið stofnað í símahúsinu. Þá var
Ólafur ásamt tveimur til þremur
öðrum settur í að leggja teppi á
gólfíð. Teppið var strengt á gólfið
og lengjurnar saumaðar saman í
höndunum. „Við saumuðum þetta
bara þarna því teppið vai- of þungt
til að hægt væri að flytja það á
gagnabólstrari, en hann hóf nám í iðninni í október
árið 1928. María Hrönn Gunnarsdóttir hitti Olaf og
Hafstein Sigurbjarnason á fallegu heimili þess fyrr-
nefnda á dögunum og lærði sitt af hverju um
stoppuð húsgögn.
HURÐIN stendur á sér
og vill ekká opnast.
ítrekaðar tilraunir
bera engan árangur,
allt þar til fullorðinn
maður opnar hana af hæversku
þess sem tekur lífínu með ró. „Ólaf-
ur Daðason?" spyr blaðamaður og
magur lófi hans hverfur inn í hlýjar
hendur bólstrarans. Við göngum
upp á aðra hæð eftir stiga sem Ölaf-
ur hefur sjálfur teppalagt. Á stiga-
pallinum bíður annar bólstrari,
einnig með þétt og hlýtt handtak.
Þar er kominn Hafsteinn Sigur-
þjarnason, félagi Ólafs og formaður
Meistarafélags bólstrara.
Ólafur skenkir kaffi úr gamalli
kaffikönnu og býður ofurlítið
sérrítár. Þeir félagar standa á
tímamótum um þessar mundir en
sjötíu ár eru síðan Ólafur skrifaði
undir fyrsta námssamninginn sem
gerður var á milli meistara og lærl-
ings í húsgagnabólstrun og jafn-
langt síðan meistarafélagið var
stofnað.
Á Sóloni íslandusi
Ólafur hóf að læra bólstrun og
skrifaði undir námssamning hjá
Kristni Sveinssyni 1. október 1928.
Kristinn rak bólsturverkstæði í
kjallara í Bankastræti 9 í Reykjavík
þar sem nú er Sólon íslandus. Sjálf-
ur hafði Kristinn lært bólstrun hjá
dönskum bólstrurum sem störfuðu
hér á landi snemma á öldinni. Krist-
inn var einn þeirra sem stofnuðu
Meistarafélag bólstrara í apríl 1928
og var hann fyrsti formaður þess.
Námssamningur sá sem Ólafur
gerði við Kristin var sá fyrsti sem
gerður var milli bólstrara og lærl-
ings á landinu. „Þar með var bólstr-
un orðin að löggiltri iðngrein,“ segir
Hafsteinn.
Fáir geta státað af 70 ára sam-
felldum starfsferli í sama fagi. Það
gerir Ólafur aftur á móti þótt hann
sé reyndar hættur að reka
verkstæði. „Það skiptir miklu máli
fyrir mig að vita að ég get þetta
enn,“ segir hann og sýnir okkur inn
í forstofuherbergið þar sem tveir
stólar standa undir vegg og bíða
þess að verða fínir á ný í höndunum
á Ólafi. Hann bólstrar þó ekki hús-
gögn fyrir hvern sem er heldur ein-
ungis þolinmóða vandamenn.
Eins og í 1001 nótt
I námssamningi Ólafs stendur:
„Nemandi byrjar nám sitt hjá áður-
nefndum lærimeistara sem hús-
gagnasmiður (við stoppuð hús-
gögn)...“ enda var ekki farið að
kalla iðnina húsgagnabólstrun fyrr
en nokkru seinna. „Það voru vand-
ræði með að finna nafn á iðnina,“
segir Ólafur. „Ég rakst á nafnið
polster í þýsku blaði og fannst það
sniðugt," bætir hann við en þver-
tekur fyrir að eiga hugmyndina að
ÓLAFUR
Daðason.
íslenska orðinu bólstrun. Sveins-
bréf Ólafs, dagsett í febrúar 1934,
er aftur á móti gefið út á húsgagna-
bólstrara. Ólafur varð fyrstur ís-
lendinga til að taka formlegt svein-
spróf í húsgagnabólstrun.
Á þessum árum fengust hús-
gagnabólstrarar við margt fleira en
stoppuð húsgögn. Ólafur lærði t.d.
að sauma gluggatjöld og að setja
Sjötíu ár
í sama fagi
Þeir eru ekki margir sem státa af sjötíu ára starfs-
---------------—---- 1 ---
aldri í sama fagi. Það gerir þó Olafur Daðason, hús-
EKKI EINS OG AÐ
SKIPTA UM FÖT
ÓLAFUR og Hafsteinn fá sér kaffibolla á Sóloni íslandusi. Verkstæðið sem Ólafur
lærði á var í kjallara hússins. Ekki þótti honum vinnuaðstaðan góð þar niðri og ef hann
vildi sjá út um litla gluggana varð hann að standa á tám. Á hæðinni fyrir ofan var
vefnaðarvöruverslun. Þar er hátt til lofts og þurftu stúlkurnar því að nota stiga til að
ná í efnisstrangana. „Það þurfti þolinmæði þar,“ segir Ólafur, „þegar ófyrirleitnar
konur létu þær sækja og rekja niður hvern strangaun á eftir öðrum. Svo fóru þær oft
út án þess að þakka fyrir sig.“
ÓLAFUR Daðason er einn fjögurra hús-
gagnabólstrara sem gerðir hafa verið
heiðursfélagar í Meistarafélagi bólstr-
ara. Um þann heiður þykir honum vænt
enda ber hann hag félagsins mjög fyrir
bijósti. Hann kveðst ánægður með
hversu vel hefur gengið á undanfórnum
fáum árum að blása nýju lífi í starfsemi
þess. „Þessi stjórn sem nú er hefur unnið
af mikium dugnaði og ósérhlífni," segir
hann.
Hljótt hafði verið um félagið um
nokkra hríð, m.a. vegna þess að dýr og
sterk húsgögn féllu í skuggann af ódýr-
ari og einfaldari mublum sem farið var
að flytja inn til landsins fyrir tæpum 20
árum. „fslenskur húsgagnaiðnaður stóð
berskjaldaður fyrir innflutningi eftir að
við gengum í EFTA og tollar af hús-
gögnum voru felldir smám saman niður
fyrir um 15 árum. Bólstrurum fækkaði á
þessum árum og í heil 13 ár hóf ekki
einn einasti maður að Iæra iðnina. Nú er
þetta að breytast og bara í ár hafa fjórir
nemar skrifað undir samning hjá bólstr-
arameistara,“ segir Hafsteinn.
Viljum sýna hvað
felst í undirvinnunni
Bólstrarar eru bjartsýnir á að þeim
muni takast að helja iðn sína til vegs og
virðingar á ný, ekki síst fyrir það að
áhugi ungs fólks á gömlum og góðum
húsgögnum hefur aukist mjög á siðustu
árum. Auk þess hefur meistarafélagið
haldið sýningar þar sem fagið er kynnt
og útskýrt fyrir gestum hvað felst í því
að bólstra húsgögn, hvers vegna hægt er
að bólstra gamla sófasettið aftur og aft-
ur og hvemig stendur á því að það sama
verður ekki sagt um mörg ódýr sófasett
sem keypt hafa verið undanfarin 10-15
ár. Stóð féiagið t.d. fyrir sýningu í haust
í tilefni af 70 ára afmæli félagsins og
segir Hafsteinn að þar hafi fjöldi manns
gert samninga á staðnum um bólstmn
við bólstrara sem tóku þátt í sýningunni.
Segir Hafsteinn að eftir að sýningin var
haldin hafi verið haft samband við félag-
ið m.a. frá Borgarholtsskóla og félags-
menn beðnir um að halda þar fræðsluer-
indi um húsbúnað og hvernig vönduð
húsgögn verða til.
„Við viljum sýna fólki hvað felst í und-
irvinnunni þegar húsgögn era bólstmð,“
segir Hafsteinn og bendir í leiðinni á að
verð og gæði húsgagna haldist yfirleitt í
hendur. Markmiðið næst með því að
halda sýningar, segir hann, en aðallega
með þeim hætti að bólstrarar sýni vænt-
anlegum viðskiptavinum sínum t.d. á
myndum eða myndböndum, ferilinn frá
því húsgagnið kemur í hendur bólstrar-
ans þar til búið er að laga það. Þá gefur
félagið út fræðsluefni ýmiskonar á
heimasíðu sinni, sem hefur slóðina
www.vefur.is/mfb.
„Það að bólstra stól er ekki eins og að
skipta um föt,“ segir Hafsteinn. „Gormar
og annað verk í stólnum getur verið
farið að gefa sig og það þarf að gera við
áður en áklæðið er sett á. „Fólk hringir
oft og segir: „Það þarf bara að klæða
þetta.“ En þannig er það mjög sjaldan."
í þessu sambandi varar Hafsteinn við
því að fólk kaupi gamla stóla og sófa í
þeirri trú að Iitlu þurfí að kosta til að
gera þá sem nýja. Oft hafi húsgögnin
verið geymd í rökum geymslum þannig
að Qaðrir em farnar að ryðga og jafnvel
brenna fjaðrastrigann sem heldur stopp-
inu í húsgagninu uppi og böndin farin að
fúna. Þessar skemmdir em ekki alltaf
sjáanlegar fyrr en farið er að rífa gamla
áklæðið af og ómögulegt fyrir óvana að
meta hversu dýrt er að gera við gripinn.