Morgunblaðið - 19.02.1999, Qupperneq 8

8 FÖSTUDAGUR 19. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Að draga tialdhæla úr iörðu
ÞAR fara síðustu menjar um búsetu Moskvu-komma við Austurvöll.
A göngu í Grasagarðinum
Héraðsdómur Reykjavíkur í máli fyrrverandi starfsmanns RUV
Laun í uppsagnarfresti
skerða ekki biðlaun
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur hef-
ur dæmt íslenska ríkið til að greiða
fyrrverandi starfsmanni Ríkissjón-
varpsins 227 þúsund krónur með
vöxtum frá janúar 1998. Rétturinn
hafnar því að laun, sem greidd eru í
uppsagnarfresti, skerði biðlaun, sem
greidd eru til ríkisstarfsmanna er
störf þeirra eru lögð niður.
Magnhildi Ólafsdóttur var sagt
upp störfum 18. júní 1997 eftir að
hún hafði unnið á skrifstofu Ríkisút-
varpsins-Sjónvarps frá 12. október
1990. Samkvæmt ráðningarsamningi
var gagnkvæmur uppsagnarfrestur
þrn- mánuðir.
í uppsagnai'bréfí var tekið fram að
ástæða uppsagnar væri hagræðing
sem leiða mundi til fækkunar starfs-
manna og fælist ekki í henni nei-
kvætt mat á störfum hennar fyrir
stofnunina. Magnhildur lét af störf-
um í byrjun október. I lok starfstím-
ans var henni sent bréf þar sem
henni voru þökkuð farsæl störf og
um leið tekið fram að samkvæmt
hæstaréttardómi bæri að telja upp-
sagnarfrestinn hluta biðlaunatíma-
bils. Henni voru því aðeins greidd
biðlaun fyrir þrjá mánuði eftir að
uppsagnarfresti lauk.
Byggt á dómi skv. eldri lögum
BSRB höfðaði mál fyrir hönd
Magnhildar þar sem því var haldið
fram að fyrrnefndur hæstaréttar-
dómur hefði byggst á ákvæði 14.
greinar starfsmannalaganna nr.
38/1954, en það ákvæði hefði verið
fellt niður með starfsmannalögum
nr. 70/1996. Samkvæmt ótvíræðu
orðalagi í 5. mgr. bráðabirgðaákvæð-
is nýju laganna, sem sé annars eðlis
og nákvæmara en eldra ákvæðið,
eigi hún rétt á bótum sem svari til
launa á næstu sex mánuðum eftir að
hún lét af starfi og aðeins megi
draga frá tiltekna liði, þ.e. laun sem
hún njóti á biðlaunatíma eftir að
starfstíma lýkur.
Ríkið hélt m.a. uppi þeim vömum
fyrir skerðingu biðlaunanna að það
að telja uppsagnarfrest til biðlauna-
tíma megi ekki skilja svo að verið sé
að lækka bætur heldur sé verið að
skilgreina biðlaunatíma að nýju;
færa upphaf hans til þannig að það
hefjist við upphaf uppsagnarfrests.
Ef löggjafinn hefði talið ástæðu til að
hverfa frá fyrrgreindu fordæmi
Hæsatréttai- hefði það komið fram í
bráðabirgðaákvæði laganna frá 1996.
Þvert á móti hafi löggjafinn áréttað
sjónarmið sem lá til grundvallar
margnefndum dómi.
I dómi Sigurðar T. Magnússonar
héraðsdómara segir að við mat á for-
dæmisgildi dóms Hæstaréttar frá
1995 verði að hafa í huga að hann féll
í gildistíð eldri laga. Samkvæmt
þeim hafi biðlaunaréttur að nokkru
verið frábrugðinn rétti sem ný lög
kveða á um. Fordæmisregla dómsins
frá 1995 um að uppsagnarfrestur
væri hluti biðlaunatíma þótt starfs-
maður ynni uppsagnarfrest hafi ekki
verið tekin upp í starfsmannalögin
frá 1996.
Biðlauna- og bótaákvæði nýrri
laganna séu mun nákvæmari en í
eldri lögum og megi ætla að kveðið
hefði verið á um með afdráttarlaus-
um hætti að laun f uppsagnarfresti
skyldu dragast frá bótagreiðslum,
hefði vilji löggjafans staðið tO þess.
„Orðalag 5. mgr. ákvæðis til bráða-
birgða og 1. mgr. 34. gr. laga nr.
70/1996, sem mælir fyrir um að emb-
ættismaður haldi óbreyttum launa-
kjörum í sex eða tólf mánuði frá því
að hann lét af starfi, er skýrt og ótví-
rætt, hvað varðar upphaf og lengd
þess tíma, sem bætur skulu miðast
við,“ segir í niðurstöðum dómarans,
sem dæmdi ríkið til að greiða kon-
unni 227.419 krónur vegna vangold-
inna biðlauna í þrjá mánuði, með
vöxtum frá þvi í janúar 1998.
Hörður Felix Harðarson hdl. ílutti
málið fyrir hönd Magnhildar Ólafs-
dóttur en Einar Karl Hallvarðsson
hrl. var lögmaður ríkisins.
Lítil og meðalstór fyrirtæki í samstarfi
Aðstoð og
styrkir
LÍTIL og meðalstór
fyrirtæki á sviði
matvæla á íslandi
eiga nú kost á að fá að-
stoð við að sækja um
styrki til rannsókna- og
þróunarstarfs hjá Evr-
ópusambandinu. Um er
að ræða svokallaða
fimmtu rammaáætlun
sambandsins, en aðstoð
af þessu tagi byrjaði í
fjórðu rammaáætlun
Evrópusambandins. Það
eru Samtök iðnaðarins, í
samvinnu við alþjóðasvið
Rannsóknarráðs íslands
og Kynningarmiðstöð
Evrópurannsókna, sem
hlutu styrk frá Evrópu-
sambandinu til að veita . _.
þessa aðstoð. Hjördís Ragnheiður Heðinsdottir
Henriksdóttir hjá Rannsóknar-
ráði íslands og Ragnheiður
Héðinsdóttir hjá Samtökum iðn-
aðarins gefa upplýsingar og
leiðbeiningar um þessa þjón-
ustu. Ragnheiður var spurð
hvaða fyrirtæki flokkist undir
lítil og meðalstór fyrirtæki?
„Það eru fyrirtæki sem hafa
færri en 250 starfsmenn, árs-
veltu undir 3,3 milljörðum króna
og einnig má ekki meira en 14
hluti fyrirtækisins vera í eigu
fyrirtækis sem er stærra en svo
að það falli undir þessa skil-
greiningu.
- Erv þá ekki fjölmörg fyrir-
tæki hér sem falla undir þessa
skilgreiningu?
„Jú, við fyrstu sýn finnst
manni að flestöll fyrirtæki á ís-
landi falli undir þessa skilgrein-
ingu, en það eru undantekning-
ar frá því, þá fyrst og fremst
vegna samruna eða eignarhalds
stærri fyrirtækja. Til dæmis er-
um við ekki viss um hvar á að
flokka fyrirtæki sem kaupfélög
úti á landi reka.“
- Til hvers eru þessir styrkir
ætlaðir?
„Þeir eru ætlaðir litlum fyrir-
tækjum sem hafa ónóga aðstöðu
til þess að stunda rannsóknir en
vilja láta rannsóknarstofnanir
eða háskóla leysa fyrir sig
ákveðin vandamál. Til að auð-
velda fyrirtækjum róðurinn,
sem rétt eiga á að sækja um
þessa styrki, er þeim boðið upp
á sérstaka leið sem er í tveimur
áföngum. Fyrri áfanginn felst í
því að sækja um svokallaðan
umsóknarstyrk. Umsóknarferlið
getur verið bæði tímafrekt og
kostnaðarsamt. Umsóknar-
styrkurinn er ætlaður til að
finna erlenda samstarfsaðila og
ganga frá endanlegri umsókn.
Seinni áfanginn er umsókn um
hið eiginlega rannsóknarverk-
efni. Þátttakendur í slíku verk-
efni þurfa að vera að minnsta
kosti þrjú lítil fyrir- _______
tæki frá a.m.k. tveim-
ur Evrópulöndum,
annað þetta land þarf
að vera beinn aðili að
Evrópusambandinu,
en við erum sem kunnugt er
ekki aðilar að sambandinu. Þess
vegna geta íslendingar t.d. ekki
fengið styrk til þess að vinna
með norskum eða svissneskum
aðilum eingöngu heldur verður
að vera a.m.k. eitt þátttökuland
með í hópnum sem er aðili að
►Ragnheiður Héðinsdóttir er
fædd á Bólstað í Bárðardal árið
1956. Hún lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum á Akureyri
1976, BS-prófi í matvælafræði
frá Háskóla íslands árið 1980 og
meistaraprófi í sömu grein frá
Wisconsinháskóla í Bandaríkjun-
um árið 1985. Hún starfaði sem
sérfræðingur hjá Rannsóknar-
stofnun landbúnaðarins frá 1980
til 1982 og 1985 til 1993. Frá því
ári hefur hún starfað sem mat-
vælafræðingur hjá Samtökum
iðnaðarins. Hún er gift Halldóri
Halldórssyni stærðfræðingi og
eiga þau þijá syni.
„Fyrirtækin eiga rannsóknar-
niðurstöðurnar en fá rannsókn-
arstofnun eða háskóla til að
vinna verkefnin fyrir sig og
styrkurinn greiðir þann kostn-
að.“
- Hvað græða fyrirtækin á
þessu?
„Þau fá fé til að greiða fyrir
rannsóknir. Með samvinnu við
önnur Evrópulönd myndast al-
þjóðleg tengsl og aðgangur að
stærri mörkuðum."
- í hverju felst þessi aðstoð
sem verið er að bjóða?
„Aðstoðin felst í því að hjálpa
fyrirtækjum að skilgreina
tæknileg vandamál í framleiðsl-
unni eða nýjung sem gæti bætt
framleiðslu fyrirtækisins. Fyrir-
tækinu er hjálpað að finna
heppilega samstarfsaðila í öðr-
um Evrópulöndum og síðan
býðst ákveðin aðstoð endur-
gjaldslaust við að semja um-
sókn. Auk þess má benda á að
Rannsóknarráð íslands býður
fyrirtækjum ferðastyrki til að
fara og hitta erlenda samstarfs-
aðila.“
- Hafa margir nýtt sér þessa
þjónustu hérlendis?
„Nokkur íslensk fyrirtæki
fóru þessa leið í fjórðu rammaá-
ætluninni. Markmiðið með
__________ þessu átaki er
einmitt að hvetja
fleiri fyrirtæki til
þess að nýta sér
þetta, en fyrstu
skrefin til þess að
stofna til erlends samstarfs eru
oft erfið.“
- Hvers konar fyrirtæki gætu
nýtt sér þessa aðstoð?
„Fyrirtækin geta verið á
hvaða sviði matvælaframleiðslu
sem er, brauðgerð, fiskvinnsla,
sælgætisgerð, kjötvinnsla og
fleira - bara ef þau uppfylla þau
Fyrirtækin fá fé
til að greiða
fýrir rannsóknir
Evrópusambandinu.“
- Hvernig er háttað samstarfi skilyrði sem fyrr voru nefnd.“
um þessi verkefni?