Morgunblaðið - 28.10.1999, Side 24

24 FIMMTUDAGUR 28. OKTÓBER 1999
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Forsætis-
ráðherra
Litháens
segir af sér
ROLANDAS Paksas, forsæt-
isráðherra Litháens, sagði af
sér í gær vegna umdeildrar
sölu á ríkisolíufélaginu
Mazeikiai Nafta til bandaríska
olíufélagsins Williams
International. Var hann and-
vígur henni en hans eigin
flokkur, Hægriflokkurinn,
snerist gegn honum í þessu
máli. Irena Degutiene félags-
málaráðherra hefur tekið við
sem forsætisráðherra til
bráðabirgða. Nú hafa tveir
forsætisráðherrar og tveir
aðrir ráðherrar sagt af sér
vegna þessa máls.
Heimilt að úti-
loka konur
EVRÓPUDÓMSTÓLLINN í
Lúxemborg kvað á þriðjudag
upp þann úrskurð að breska
hemum væri áfram heimilt að
banna konum að þjóna í kon-
unglegu landgönguliðssveitun-
um, Royal Marines. Kona að
nafni Angela Sirdar, sem
gegnt hefur herþjónustu í 16
ár, hafði kært breska herinn
fyrir að meina sér að þjóna
sem matráðskona í konung-
legu landgönguliðssveitunum.
Dómstóllinn komst að þeirri
niðurstöðu að landgönguliðs-
sveitirnar væru í grundvallar-
atriðum ólíkar öðrum her-
deildum innan breska hersins
og þar skipti meginmáli að all-
ir meðlimir væru karlkyns. Af
þessum sökum væri breskum
stjómvöldum heimilt að úti-
loka konur frá því að fá inn-
göngu í sveitirnar. Dómstóll-
inn taldi að einu gilti þótt
Sirdar sæktist aðeins efir að
fá að gegna stöðu matráðs-
konu.
Angelu Sirdar var upphaf-
lega boðið starf sem matráðs-
kona í konunglegu landgöngu-
liðssveitunum árið 1994 en
boðið var síðar dregið til baka
og henni sagt að mistök hefðu
verið gerð. Hún kærði ákvörð-
unina til dómstóls í Bretlandi
sem fór fram á forúrskurð
Evrópudómstólsins í málinu.
Kínverjar fá
að senda her
til Macau
UTANRÍKISRÁÐHERRAR
Kína og Portúgals komust á
þriðjudag að samkomulagi um
að kínverskir hermenn fái að
fara inn í fyrrum portúgölsku
nýlenduna Macau þegar Kín-
verjar fá yfirráð þar síðar á
þessu ári. Samkomuiagið var
gert í tengslum við yfirstand-
andi opinbera heimsókn Ji-
angs Zemins, forseta Kína, til
Portúgals. Hingað til hafa
Portúgalir verið mótfallnir þvi
að Kínverjar fari með herlið til
Macau, sem verið hefur portú-
gölsk nýlenda síðan á sext-
ándu öld, en verður afhent
Kínverjum samkvæmt sér-
stökum samningi landanna frá
árinu 1987.
Sókn Rússa hert og flug-
skeytum skotið á Grosní
Grosní. Reuters.
RÚSSNESKAR hersveitir hertu í gær sókn sína
að Grosní, höfuðstað Tsjetsjníu, og skutu flug-
skeytum á borgina frá nálægum fjallshrygg. Ibú-
ar borgarinnar voru skelfingu lostnir vegna
árásanna en Borís Jeltsín Rússlandsforseti sagði
að þeim yrði ekki hætt fyrr en hemum tækist að
binda enda á „hryðjuverkastarfsemina" í Tsjet-
sjníu.
Flugskeytum var skotið á olíuhreinsistöð í iðn-
aðarhverfi í vesturhluta Grosní. Eldar kviknuðu í
stöðinni og svartan reykjarmökk lagði yfir borg-
ina.
Mikil skelfing greip um sig meðal íbúanna og
þeir reyndu að flýja. Ekki var vitað hversu mikið
mannfall varð, en fréttamaður Reuters sá lík
tveggja manna sem féllu í fiugskeytaárásunum.
Embættismenn í höfuðstöðvum hersins sögðu
að hersveitirnar sæktu að Grosní úr þremur átt-
um. Fréttastofan Interfax hafði eftir embættis-
mönnunum að engar hersveitir væru komnar til
borgarinnar.
Sprengjum var einnig varpað á höfuðstöðvar
Shamils Basajevs, eins uppreisnarleiðtoganna
sem stjórnuðu tveimur innrásum tsjetsjenskra
skæruliða í Dagestan. Sprengjuárásir voru einnig
gerðar á heimili annars skæruliðaforingja,
Khattabs, og Movladís Údúgovs, talsmanns
stjómarinnar í Tsjetsjníu.
Fregnir hermdu að hersveitimar hefðu einnig
skotið flugskeytum á Grosní frá bænum Vladíka-
vkaz, sem er suðvestan við höfuðstaðinn. Þá hefðu
þær hleypt af stórskotabyssum á vígi
tsjetsjenskra skæmliða á fjalli nálægt Grosní og
hafið sókn að Gudermes, næststærsta bæ Tsjet-
sjníu, um 30 km austan við höfuðstaðinn.
Fréttaritari Reuters sagði að þorpið Samashki,
30 km vestan við Grosní, hefði verið lagt í rúst í
sprengjuárásum í gærmorgun.
„Ætlum að losa okkur
við hermdarverkin"
„Við ætlum að losa okkur við hermdarverkin,
losa okkur í eitt skipti fyrir öll við hryðjuverka-
miðstöðvamar, alþjóðlegu hermdarverkin í Tsjet-
sjníu,“ sagði Borís Jeltsín í ræðu þegar hann
sæmdi nokkra rússneska fræðimenn, hermenn og
íþróttamenn verðlaunum. „Rússneskir hermenn
og embættismenn munu koma á friði og ró í
Tsjetsjníu."
Rússar segjast ætla að ganga milli bols og höf-
uðs á skæruliðunum og saka þá um að hafa orðið
hartnær 300 manns að bana í sprengjutilræðum í
Rússlandi fyrr á árinu.
Ibúar Grosní óttast að hemaðaraðgerðir Rússa
leiði til mikilla blóðsúthellinga líkt og í stríðinu
1994-96 þegar þúsundir manna féllu. „Hvað vilja
þeir okkur? Hvers vegna gera þeir þetta? Ég vil
bara komast burt,“ sagði ung kona í Grosní.
„Flugskeytin lenda héma á fimm mínútna fresti."
Mannréttindanefnd Evrópuráðsins hefur ósk-
að eftir skyndifundi um hernaðaraðgerðir Rússa
í Tsjetsjníu. Nefndin skoraði á Evrópuráðsþing-
ið að grípa til „viðeigandi aðgerða“ ef Rússar
„halda áfram að virða mannréttindi að vettugi
og skuldbindingar sínar gagnvart Evrópuráð-
inu“.
Sameiningu sem fyrst
ALEXANDER Lúkasjenkó, forseti Hvíta-Rússlands,
hlýðir á lófaklapp þingmanna í neðri deild rúss-
neska þingsins, dúmunni, í gær. Forsetinn ávarpaði
þingmenn og hvatti þá til að flýta sameiningu Rúss-
lands og Hvíta-Rússlands í eitt sambandsríki. Ný-
lega voru lögð fram drög að sáttmála um samein-
ingu ríkjanna en þótt margir Rússar styðji hug-
myndina er hik á öðrum vegna þess að Hvíta-Rúss-
land er afar illa statt efnahagslega og yrði baggi á
Rússlandi. Rússneskir lýðræðissinnar hafa einnig
illan bifur á Lúkasjenkó sem hefur oft brotið rétt á
stjórnarandstöðunni í Iandi sfnu.
Lávarðadeildin
Endalok
fornrar
hefðar
Lundúnum. AFP, The Daily Telegraph.
í SÖGULEGRI atkvæðagreiðslu í
íyrrakvöld samþykktu erfðalávarð-
ar Bretlands frumvarp að lögum
sem binda enda á yfír 600 ára
gamlan rétt þeirra til setu í efri
deild brezka þingsins.
Margir lávarðanna létu þetta
ekki yfir sig ganga baráttulaust.
Einum þeirra, jarlinum af Burford,
var jafnvel varpað á dyr fyrir mót-
mælaaðgerðir sínar, en hann hopp-
aði á „Ullarsekkinn“, viðhafn-
arpúða sem gegnt hefur táknrænu
hlutverki í lávarðadeildinni.
Þó voru þessi málalok orðin
óumflýjanleg, en þau eru hluti af
áformum ríkisstjómar Tony Blairs
um víðtækar endurbætur á stjórn-
skipun Bretlands. I þeim áformum
gegna breytingarnar á lávarða-
deildinni miklu hlutverki, þ.e. að
afnema þann ólýðræðislega eigin-
leika hennar sem í erfðaseturétti
lávarðanna fólst, en hann á rætur
sínar allt aftur á 14. öld.
Að lokinni tOfinningaþrunginni
umræðu um frumvarpið var það
samþykkt með yfirgnæfandi meiri-
hluta; 221 viðstaddra meðlima
þingdeildarinnar greiddi því at-
kvæði sitt en aðeins 81 á móti.
Lögreglan í Israel rannsakar ásakanir á hendur útgefanda
Sagður hafa ætlað að
myrða keppinauta sína
JcrÚBalcm. AP.
LÖGREGLAN í ísrael rannsakar
nú ásakanir einkaleynilögreglu-
manns, sem var dæmdur í fangelsi
fyrir hleranir, um að maðurinn sem
réð hann til verksins - útgefandi
eins af helstu dagblöðum landsins -
hefði lagt á ráðin um morð á útgef-
endum tveggja annarra dagblaða.
Útgefandinn sem er borinn þess-
um sökum heitir Ofer Nimrodi og
gaf út blaðið Maariv þar til í vikunni
sem leið. Lögfræðingar hans sögðu
að ásakanir einkaspæjarans, Rafis
Pridans, væru algjörlega tilhæfu-
lausar. Þeir sökuðu einnig Pridan
um að hafa reynt að kúga fé af út-
gefandanum. „Fjárkúgun! Fjárkúg-
un! Fjárkúgun! Það er sannleikur-
Nimrodi hefði ætlað að myrða
einkaleynilögreglumann sem hafði
bendlað hann við ólöglegar hleran-
ir.
Útgefendurnir sem Nimrodi er
sakaður um að hafa ætlað að ráða af
dögum eru Amos Schocken, sem
gefur út dagblaðið Haai-etz og
Amon Mozes, útgefandi Yediot
Ahronot. Þeir sögðust ekkert vilja
um málið segja.
Bann við fréttaflutningi um rann-
sóknina var afnumið í gærmorgun
og ísraelskir fjölmiðlar tóku þá
strax að birta fréttir um málið.
Heimildarmenn fjölmiðlanna
greindu ekki frá því hvers vegna
Nimrodi hefði viljað þá Moses og
Shocken feiga. Ekki var heldur vit-
að hvemig hann hefði ætlað að láta
myrða þá.
Nimrodi er sonur þekkts vopna-
sala og keypti Maariv fyrir
nokkrum ámm. Schocken og
Mozes tóku hins vegar við útgáfu
blaða sinna af feðrum sínum og öf-
um.
inn í öllu málinu,“
sagði í yfirlýs-
ingu frá lögfræð-
ingum.
Ekki yfirheyrð-
ur vegna skorts
á sönnunum
Lögreglan hef-
ur ekki yfirheyrt
Nimrodi vegna
skorts á sönnun- Nimrodi
um þrátt fyrir
þriggja mánaða rannsókn á málinu.
Talsmaður lögreglunnar kvaðst
ekki geta veitt upplýsingar um
rannsóknina þar sem henni væri
ekki lokið.
Amos Arnon
Schoken Mozes
Embættismenn dómsmálaráðu-
neytisins vildu ekki ræða málið við
fréttamenn að svo stöddu en þeir
staðfestu í vikunni sem leið að lög-
reglan væri að rannsaka hvort