Morgunblaðið - 30.10.1999, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 30. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Hörður Sigurgestsson, forstjóri Eimskips, ásamt meirihluta þeirra kvenna sem gegna stjórnunarstörfum hjá fyrirtækinu.
Eimskipafélag fslands hlýtur viðurkenningu Jafnréttisráðs árið 1999
Markvisst unnið að fjölgun
kvenna í stjórnunarstöðum
Eimskip hlaut viðurkenningu Jafnréttis-
ráðs árið 1999 en konum í stjórnunarstöð-
um hefur fjölgað mjög á fáum árum hjá fé-
laginu. Arna Schram og Guðrún Hálfdán-
ardóttir ræddu við forstjóra fyrirtækisins
og níu konur í stjórnunarstöðum hjá Eim-
skip um hlut kvenna í yfírstjórn Eimskips.
FYRR í vikunni hlaut Eim-
skipafélag íslands viður-
kenningu Jafnréttisráðs
fyrir þróun og stöðu jafn-
réttismála hjá fyrirtækinu á ís-
landi. Sérstaídega er þess getið að
markvisst hafi verið unnið að því að
auka hlut kvenna í stjórnunar- og
ábyrgðarstöðum. Að sögn Harðar
Sigurgestssonar, forstjóra Eim-
skipafélagsins, hóf fyrirtækið árið
1993 að leggja aukna áherslu á hlut
kvenna í stjórnunarstöðum hjá fé-
laginu en stefnan mótuð árið á eftir.
Síðan þá hefur verið lögð áhersla á
þetta viðfangsefni.
„Á árinu 1994 var það þannig að í
skipuriti yfirstjórnar félagsins var
bara ein kona og okkur varð ljóst
að það væri áhugavert að breyta
þeirri stöðu. Bæði væri það spurn-
ing um að nýta þekkingu og
reynslu kvenna í margvíslegum
störfum í ríkara mæli heldur en áð-
ur var. Eins að eðlilegt væri að
mæta tíðarandanum. í dag eru þær
átta sem eru á skipuritinu og kon-
um í stjómunarstöðum hefur fjölg-
að úr átta árið 1996 í átján. Ég held
líka að stjórnunarhæfileikar fari
ekki eftir kynferði viðkomandi. I
framhaldi af vaxandi þekkingu og
menntun í þjóðfélaginu almennt er
mjög eðlilegt að breyta áherslum
hér og fara þá leið sem við fórum,“
segir Hörður.
Háð mati hveiju sinni
Að sögn Harðar er engin ein
regla í giidi hvað varðar stöðuveit-
ingar hjá fyrirtækinu, hvort kona
eða karlmaður hlýtur starfið. „Það
fer allt eftir því viðfangsefni sem
við fáumst við í hvert skipti og háð
mati en það eru dæmi þess að við
höfum ráðið konu frekar en karl
þegar spuming er um hvern eigi að
ráða.“
Hörður segir að það hafi reynst
ágætlega hjá fyrirtækinu að vinna
markvisst að fjölgun kvenna í
stjórnunarstörfum. Mun breiðari
hópur hafi komið til starfa og hægt
væri að velja úr stærri hóp en ann-
ars væri. „Auðvitað er það þannig
þegar mál af þessu tagi koma til
mín þá er búið að eiga sér stað
ákveðið forval þannig að þeir sem
eru að sækja um vita hvemig störf
og starfsskilyrði er um að ræða og
viðkomandi er reiðubúinn að axla
þá ábyrgð sem því fylgir," segir
Hörður.
Markaöurinn
hefur sín áhrif
Hann segir að í daglegu starfi sé
hann hættur að taka eftir því hvort
hann vinnur með konum eða körl-
um þegar unnið er að lausn ein-
hverra verkefna. „Það er kannski
eitthvað sem maður var frekar
meðvitaður um fyrir fimm árum
heldur en í dag. Smám saman hefur
þetta breyst og í dag er það sjálf-
sagður og eðlilegur hlutur að þetta
sé blandaður hópur. Að einhverju
leyti er það markaðurinn sem hefur
haft áhrif á þessa þróun ög vaxandi
menntun kvenna hjálpar þeim að
tryggja sér fótfestu. En það þarf
kannski ákveðna afstöðubreytingu,
setja sér ákveðin markmið til að
þetta fari ekki í einhver gömul
ferli.“
Láta sitt ekki eftir liggja
í gegnum tíðina hefur það heyrst
að konur séu öðm vísi stjóraendur
og beiti öðmm stjórnunaraðferðum
heldur en karlmenn. Að sögn Harð-
ar er það mat Eimskipafélagsins að
konur standi að sjálfsögðu karl-
mönnum jafnfætis í stjómunar-
verkefnum sem leyst em hjá félag-
inu.
„Þær sinna sínum störfum af
mikilli samviskusemi og natni.
Jafnvel má segja að þær séu stund-
um enn varkárari en karlmenn þeg-
ar þarf að fást við flókin viðfangs-
efni þar sem þeim finnst e.t.v. enn-
þá að það hvíli svo mikil ábyrgð á
þeim að láta sitt ekki eftir liggja
gagnvart körlunum."
Nú em konur rúmlega 40% af
forstöðumönnum og deildarstjórum
á skipuriti yfirstjórnar félagsins.
Hörður segist ekki sjá neitt því til
fyrirstöðu að jafn margar konui-
gegni stjórnunarstörfum hjá Eim-
skipafélagi íslands og karlar. „Eins
og ég sé því ekkert til fyrirstöðu að
skiptingin sé ekki hái-nákvæm. Það
ræðst af kringumstæðum hverju
sinni.
Það hefur verið markmið okkar
að styrkja hlut kvenna sérstaklega
í stjórnunar- og séríræðistörfum í
fyrirtækinu. Að gera ráð fyrir því
að jafnræði á því sviði sé eðlilegur
hlutur. Ég lít svo á að þetta geti
orðið sjálfbært verkefni í framtíð-
inni. Ég lít frekar á það núna sem
áhersluverkefni að auka hlut
kvenna í hefðbundnum karlastörf-
um eins og í hafnarvinnu og skyld-
um verkefnum hjá fyrirtækinu.
í dag er um helmingur þeirra er
sinna skrifstofustörfum hjá félag-
inu konur en ef við lítum á fyrir-
tækið í heild þá er það þannig að
um 80% starfa hjá fyrirtækinu falla
í hlut karla. Ég held að það sé eng-
in ein regla til um hvernig þessi
skipting eigi að vera en mér finnst
eðlilegt að sjá það þróast þannig að
það verði meira jafnvægi á milli
kynjanna innan fyrirtækisins en nú
er,“ segir Hörður Sigurgestsson.
Frumkvöðull í hópi kynsystra
Hjördís Ásberg er frumkvöðull-
inn í hópi kynsystra sinna í stjórn-
unarstarfi hjá Éimskip en hún kom
til starfa hjá félaginu árið 1986 sem
forstöðumaður fjárreiðudeildar.
Síðar varð hún forstöðumaður
gæðamála og er nú forstöðumaður
starfsmannamála hjá fyrirtækinu.
Að sögn Hjördísar fór hún beint í
stjómunarstöðu þegar hún hóf störf
hjá Eimskip en þekkti innviði þess
vel áður þar sem hún hún hafði unn-
ið fyrir félagið sem löggiltur endur-
skoðandi. „Eftir að hafa unnið hjá
fyrirtækinu í tvö ár eignaðist ég
barn og flutti utan fljótlega eftir
það. Ég kom aftur til starfa hjá
Eimskip í ársbyrjun 1991 og tók þá
við forstöðustarfi gæðamála og var
aftur eina konan í stjómunarstöðu.
Árið 1993 var ég enn eina konan á
skipuritinu en það ár var farið að
vinna að breytingum á þessu enda
vissulega tímabært. Þess ber þó að
gæta að það er sama hvort það er
innanlands eða utan þá hafa verið
tiltölulega fáar konur í stjómunar-
störfum hjá flutningafyrirtækjum.“
Ekki síst forstjóranum
að þakka
Hjördís segir að það sé ekki síst
Herði Sigurgestssyni að þakka að
konum fjölgaði í stjórnunarstörfum
og hann hafi ítrekað bent á þá stað-
reynd í ræðu og riti að auka þyrfti
hlut kvenna innan fyrirtækisins.
„Slík skilaboð frá honum vega mjög
þungt í þróun og ákvarðanatöku á
þessu sviði. Árið 1995 byrjuðum við
að setja inn í allar atvinnuauglýs-
ingar frá fyrirtækinu að konur
væru sérstaklega hvattar til þess
að sækja um og að það væri mark-
mið okkar að fjölga konum í stjórn-
unar- og sérfræðistörfum. Þrátt
fyrir það hefur ásókn kvenna í
ákveðin störf verið mun minni en
karla og þá sérstaklega í þau sem
snúa að skiparekstri og hafnar-
vinnu,“ segir Hjördís.
Hún segir að samfara breyttum
áherslum í þessum málum hafi
einnig ýmislegt annað breyst í
vinnuaðstöðu starfsmanna sem hef-
ur auðveldað konum að taka á sig
aukna ábyrgð. „Við höfum t.d. veitt
talsverðan sveigjanleika í tengslum
við töku fæðingarorlofs, bæði lengd
þess og ákvörðun um það hvort
komið sé strax til baka í fullt starf
eða ekki. Jafnframt finnst mér ég
verða vör við breytt viðhorf hjá
fjölskyldum kvenna í ábyrgðarstöð-
um, en jafnrétti inni á heimilunum
er vissulega ein af meginforsendum
þróunar kvenna í atvinnulífinu.
Lenging gæslutíma á leikskólum og
samfelldur skóladagur barna eiga
einnig þátt í þessari jákvæðu þró-
un. Það má ekki gleymast að þó að
aðstæður gætu verið betri þá hefur
mjög mikið áunnist á síðustu tíu ár-
um á þessu sviði.“
Krefjast sömu tæki-
færa og umbunar
„Konur geta allt sem þær vilja og
þær krefjast sömu tækifæra og
sambærilegi'ar umbunar fyrir störf
sín og karlmenn," segir Hjördís. Að
hennar sögn hefur orðið mikil
aukning á því að konur sæki í
ábyrgðarstörf hjá Eimskip bæði
vegna þess að þær telji sig hafa
betri aðstæður til þess að sinna
þeim og að það þyki orðið sjálfsagt
að þær sækist eftir þeim.
„Sjálfsmynd þeirra hefur styrkst
og þær gera sambærilegar kröfur
að mínu mati,“ segir Hjördís Ás-
berg.
Flestir undirmanna
karlmenn
Halldóra Bragadóttir er for-
stöðumaður yfir vörahúsunum í
Sundahöfn og yfir starfseminni í
Hafnarfirði en hún hefur starfað
hjá Eimskipafélaginu í 25 ár eða frá
árinu 1974 þegar hún hóf störf á
lyftara á vörahúsasvæðinu í Sunda-
höfn.
Flestir hennar undirmanna eru
karlmenn, en alls eru undirmenn
hennar á annað hundrað talsins, og
segir Halldóra að hún hafi aldrei
fundið fyrir því að samstarfsmenn
hennar komi öðruvísi fram við hana
þrátt fyrir að vera kvenkynsyfir-
maður á hefðbundnu karlavinnu-
svæði. „Reyndar er ég búin að
vinna lengi á þessu svæði þannig að
ég þekki til að mynda nánast alla
samstarfsmenn mína með nafni hér
í Sundahöfn. Þeir vita líka að ég
þekki hvern krók og kima hér.“
Halldóra, sem á einn uppkominn
son, segir að hún hafi alltaf unnið
mikið og því hafi hún ekki fundið
mikla breytingu þar á eftir að hún
tók við þessu starfi. „Ég hef líka
gaman af því sem ég er að gera. St-
arfið er mjög lifandi og ekki endi-
lega bundið við setu á skrifstofunni
allan daginn heldur er ég úti á
svæði og í Hafnarfirði."
Aldrei efi í huganum
Að sögn Halldóra var aldrei efi í
hennar huga þegar starf forstöðu-
manns losnaði að sækja um það.
„Ég vildi þetta starf en ég var áður
deildarstjóri fyrir vöruhúsaþjónust-
una í Sundahöfn. Síðan bættist
Hafnarfjörður við og það er mjög
gaman að takast á við þau verkefni
sem eru framundan þar.“
Hún segir að mikill vilji sé innan
fyrirtækisins til að ráða fleiri konur
í hefðbundin karlastörf en því mið-
ur sæki allt of fáar konur um störf
sem losni. „Þegar ég byrjaði árið
1974 var sérstaklega óskað eftir
konum til stai-fa og við byrjuðum
níu konur á svipuðum tíma. Síðan
fækkaði þeim og á tímabili var ég
orðin ein eftir og var það í einhvern
tíma. Það var ekki af þvi að Eim-