Morgunblaðið - 24.12.1999, Qupperneq 49

Morgunblaðið - 24.12.1999, Qupperneq 49
48 FÖSTUDAGUR 24. DESEMBER 1999 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. DESEMBER 1999 49 STOFNAÐ 1913 ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík. FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson. RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. KRISTINN ARFUR AJOLUM er ágætt að staldra við, líta um öxl og minnast þeirra sem hafa skilað okkur áleiðis. Margar kynslóð- ir hafa lagt mikið á sig til að varðveita mikilvægan arf og þá ekki sízt aldamótakynslóðin sem svo hefur verið nefnd, en hún kenndi okkur öðrum fremur að fara varlega með fjör- eggið og glopra því ekki niður. Nú þegar hún er að hverfa eins og hnígandi sól þessarar aldar horfir við okkur sú staðreynd, að það er okkar hlutskipti að vernda og ávaxta það sem hefur fallið okkur í skaut. Ef við getum sagt með helgri bók, að okkur hafi fallið í arfahlut yndælir staðir og arfleifðin líkar mér vel, þá erum við vel í stakk búin til að mæta óvissri framtíð; vel á vegi stödd og þurfum ekki að kvíða þeim jólum sem ný öld ber í skauti sínu. En ef verð- mæti brynnu upp fyrir augum okkar í því æðislega markaðskapphlaupi sem engu þyrmir og leggur allt að jöfnu væri ástæða til að líta með þó nokkrum kvíða fram á veginn og þeim fyrirvara sem efni standa til um hlutverk okkar sem þjóðar, áform og ætlunarverk. Við höfum haldið kristnum arfi í nokkuð góðu jafnvægi við áleitnar freisting- ar neyzlusamfélagsins, en þó er ástæða til að staldra við og íhuga stöðuna í allri þeirri velsæld sem nú er efst á baugi, minnug þess að hagsæld hefur gert margan manninn ráð- villtan eins og fram hefur komið í nýlegri könnun í Bret- landi, en hún leiddi í ljós að þessi nágrannaþjóð okkar eyðir milljörðum punda í munaðarvörur og gjafir fyrir jólin sem enginn þarf á að halda og flestir vildu án vera. Markaðs- kannanir eru að vísu engin guðspjöll en það má vel draga ályktanir af slíkum upplýsingum. Enginn vafi er á því að margir hlaupa eftir áróðri fagurgalans og sækja í hunangið - og umhverfið stendur á öndinni yfir því að missa nú ekki af neinu. Það er að vísu ekkert fallegt að vera fátækur, eins og' einu sinni var sagt, en því miður hafa ekki allir jafn mikið handa á milli á þessum jólum, ekki frekar en áður, suma skortir jafnvel það sem neyzlusamfélagið telur til sjálf- sagðra nauðsynja. Gleymum því ekki að það er erfiðara að vera fátækur í ríku samfélagi en fátæku. Hér er ekki verið að gagnrýna þá fallegu venju kristins fólks að gleðjast á jólum og gefa vinum og ættingjum gjafir, en ástæðulaust að verja miklum upphæðum í það sem mölur og ryð fær grandað jafnóðum og höndlað er. Margt er það tízkufyrir- brigði á markaðstorgi samtímans sem er jafnóþarft og það er vinsælt, jafn forgengilegt og hver annar ónauðsynlegur munaður. En þessi tilhneiging til óþarfa hefur fylgt mann- kyninu a.m.k. síðustu tvö árþúsund, en sú ofgnótt sem nú er allsráðandi í markaðsþjóðfélaginu hefur keyrt um þver- bak undanfarið. Margt er það í samfélagi okkar sem gæti einna helzt minnt á farsa eftir Dario Fo, sumar uppákomurnar jafnvel svo fjarstæðukenndar að þessi ítalski grínisti og þjóðfé- lagsgagnrýnandi fengi minnimáttarkennd ef hann kynntist því. Við þetta verðum við víst að búa enn um stund og höf- um góða æfingu í að þreyja þorrann, svo að okkur ætti ekki að vera vandara en öðrum. Sumum fátækum þjóðum þættu vandkvæði okkar eins og hver annar lúxus miðað við hlut- skipti þeirra og hörmungar sem þær þurfa við að etja. En hvað sem því líður og hvað sem líður þeim könnunum sem sýna að við erum þjóða ánægðust með kjör okkar eig- um við langt í land að því marki að nota kristindóminn til að ýta undir þjóðfélagslega reisn, þannig að auðsýnt væri á hverju sem gengi að kjarninn er þó heill, ef að er gáð, eins og Einar skáld Benediktsson segir um andstæðukennt eðli Njáls á Bergþórshvoli. Við ættum að leggja höfuðáherzlu á að varðveita slíkan kjarna í þjóðarsálinni, en hann skiptir öllu, umbúðirnar engu, hvað sem öllum pótemkin-tjöldum líður, en þau skortir svo sannarlega ekki í því hagsældar- samfélagi sem dýrkar fremur veraldleg gæði en andlegt þrek. Og það skulum við muna, ekki sízt á fæðingarhátíð frelsarans, eða sonarins góða, eins og Jónas kemst að orði, að það er bæði unnt og eftirsóknarvert að iðka kristindóm án óhófs og hégóma. Hvíti-Kristur kallar ekki á heiðin jól og glasaglaum, heldur hátíð ljóss og mannlegrar reisnar - hljóðláta hátíð án veizluglaums og vímuefna, hvort sem er á helgum stöðum í náttúrunni eða heima á bæjarhellunni. Með ósk um slíka, sanna jólahátíð, hverjum einum til handa, er hollt að minnast kristins arfs og þeirra sem á undan eru gengnir og þekktu mun á kjarna og umbúðum og glöddust yfir kerti og spilum, ef því var að skipta. Morgunblaðið óskar lesendum sínum og landsmönnum öllum gleðilegra jóla. Helgi S. Guðmundsson, formaður bankaráðs Landsbanka íslands Ekki til tjóns þó til yrði stór banki með sameiningu Helgi S. Guðmundsson, formaður bankaráðs Landsbanka s Islands, telur að sala ríkissjóðs á 15% af hlut sínum í bank- anum hafí tekist mjög vel. Helgi segist þeirrar skoðunar að fljótlega komist skriður á umræður um frekari hagræðingu í bankakerfínu en ríkið eigi að halda sínum hlut á meðan þær breytingar eiga sér stað. í ÚTBOÐSSÖLU á 15% af hlutafé ríkis- sjóðs í Landsbankan- um í seinustu viku bárust óskir frá um 28 þúsund aðilum um kaup á hlutabréfunum í áskriftarhluta út- boðsins. Helgi S. Guð- mundsson, formaður bankaráðs Landsban- kans, segir í samtali við Morgunblaðið að það sé mjög þægileg tilfínning að upplifa það í dag að heildar- verðmæti Landsbank- ans nemi hátt í 30 milljarða kr. og að markaðsgengi hlutabréfa í bankanum sé komið í um 4,50. „Eg hef setið í bankaráði Landsbankans frá 1995 og verið þátttakandi í þeim miklu breyting- um sem hafa orðið bankanum. Þegar gengið var metið á sínum tíma, og bankaráðið fól bankastjóra að meta verðmæti bankans, voru uppi vangavelt- ur um hvort gengið ætti að vera 1,90 eða 1,95. Það er því ánægjulegt að sjá í dag að hér er um svona mikil verðmæti að ræða. Það kemur mér hins veg- ar ekkert á óvart vegna þess að ég hef alltaf verið sannfærður um að mjög mikil verðmæti væru fólgin í Landsbankanum. Hann býr yfir stóru úti- búaneti svo og mikilli reynslu og þekkingu alls þess starfsfólks sem hér er,“ sagði Helgi. Mikið pólitískt afrek Helgi kveðst vera þeirrar skoðunar að stjóm- völd hafi staðið mjög vel að breytingunni á ríkis- bönkunum í hlutafélög og að öllu ferlinu við sölu hlutafjár í bankanum. Viðskiptaráðherra hafi bor- ið ábyrgðina á því að gera Landsbankann að hlutafélagi og að náð yrði sáttum við starfsfólk og á Alþingi um breytingamar. „Ég tel að það hafi verið mikið pólitískt afrek að þetta var gert nán- ast í sátt við þjóð og þing. Ég er þeirrar skoðunar að mjög vel hafi verið að þessum breytingum stað- ið af ríkisstjóminni, viðskiptaráðherra, og starfs- fólki hans í ráðuneytinu. Starfsfólk Landsban- kans hefur einnig tekið þátt í að gera þetta að veruleika." Frá því að ákveðið var fyrir rúmu ári að auka hlutafé í Landsbankanum hafa margir sýnt áhuga á að kaupa hlut og gengi hlutabréfa í bankanum hefur verið stöðugt á uppleið, að sögn Helga. Hann segir að útspil stjórnvalda að selja 15% af hlut ríkisins nú í desember og tímasetning þeirrar sölu hafi þó komið sér á óvart. „Mér fannst vel að því staðið af hálfu viðskiptaráðherra og einkavæð- ingarnefndar. Það er komið á daginn að þetta hef- ur allt gengið upp. Það fékkst hátt verð fyrir eign- arhlutinn í bankanum og salan fór fram á réttum tíma,“ segir hann. Nokkuð bar á gagnrýni við umræður um hluta- fjárútboðið á þá ákvörðun að gengi bréfanna í áskriftarsölunni yrði 3,8. „Ég held að það hafi ver- ið rétt að gera þetta með þessum hætti. Fólkinu i landinu var gefinn kostur á að njóta þess og ríkið fær mikið fyrir sinn hlut. Ég er því mjög sáttur við hvernig að þessu var staðið," segir Helgi. Skylda sljórnenda að leita hagræðingar Helgi var spurður hver hann teldi að ættu að vera næstu skref í einkavæðingu Landsbankans og aukinni hagræðingu í bankakerfinu. „Það hef- ur mikið verið um það rætt í þjóðfélaginu að bank- ar séu of margir, vextir séu of háir og kostnaður of mikill í bankakerfinu,“ svaraði Helgi. „Það er skylda stjómenda fyrirtækja, og það á að sjálf- sögðu við um banka, að reyna alltaf að sjá út sem mesta hagræðingarmöguleika. Einn möguleiki er sá að sameina einingar og eiga samstarf við önnur fjármálafyrirtæki," sagði Helgi. Hann bendir auk þess á að því geti fylgt fækkun útibúa o.fl. aðgerð- ir. „Landsbankinn er nú einu sinni þjóðbanki okk- ar. Hann er með starfsemi víða um land og leitast við að veita öllum Islendingum bankaþjónustu. Við höfum því viljað fara mjög varlega í að draga úr þeirri þjónustu. Mér finnst hins vegar trúlegt að mjög fljótlega komist skriður á umræður um um frekari hag- ræðingu í bankakerfinu," sagði Helgi. Aðspurður sagðist Helgi ekki geta tímasett hvenær sú umræða hæfist en kvaðst telja eðlilegt að það yrði fljótlega. Ekki rétt að flýta frekari sölu á hlut ríkisins í bankanum Helgi sagði það skoðun sína að halda ætti áfram þeirri einkavæðingu bankans sem stjórnvöld stefndu að og vinna ætti áfram að frekari hagræð- ingu í bankakerfinu. „Ég held að það sé ekki eftir neinu að bíða í þeim efnum. Hins vegar er það mín skoðun að meðan á því stendur og ef ráðist verður í hagræðingu og sameiningu fjármálafyrirtækja eigi ríkið ekki að flýta sér að selja sinn hlut. Ríkið á að vera þátttakandi í hagræðingunni og hafa áhrif á að ekki verði um einhverjar öfgar að ræða s.s. með uppsögnum starfsfólks. Það er mín pers- ónulega skoðun að ríkið eigi ekki að selja alveg strax. Ef þessar breytingar eiga sér stað á miðju næsta ári, tel ég að ríkið eigi að halda sínum hlut, að minnsta kosti út þetta kjörtímabil, og láta svo næstu ríkisstjórn um að taka ákvörðun um fram- haldið. Þessi ríkisstjórn hefur svo sannarlega breytt miklu og skapað mjög jákvæðan farveg fyrir þessi mál,“ sagði Helgi. Mestu samlegðaráhrif af sameiningu stærstu eininganna Sú hugmynd sem mest hefur borið á í umræð- unni að undanförnu er hugsanleg sameining Landsbanka og Islandsbanka, þar sem sú leið er talin geta leitt til mesta hagræðisins. Helgi er mjög varkár í tali um þennan kost eða aðra mögu- leika á sameiningu fjármálafyrirtækja og segist ekki geta tjáð sig á þessari stundu um hver hann telji að sé besti kosturinn. „En það hefur komið víða fram að mesta sam- legðin fylgir sameiningu stærstu eininganna. Það er þó ekki hægt að horfa á það eitt og sér. Það þarf að taka tillit til margra þátta. Ég vil því ekki full- yrða neitt um það hvað sé besti kosturinn eða hvert við munum stefna," sagði hann. Helgi tekm- ekki undir þá gagnrýni sem fram hefur komið að möguleg sameining Landsbanka og íslandsbanka væri óæskileg af þeirri ástæðu að sá banki yrði með yfirburðastöðu i samkeppn- inni á fjánnálamarkaðinum. „Það er rétt að ef tveir stærstu bankarnir myndu sameinast þá væri sá banki með yfirburðastöðu, ef við horfum ein- göngu á heimamarkaðinn hér á íslandi. Við meg- um hins vegar ekki hugsa þannig í dag. Við verð- um að horfa lengra. Slíkur banki væri í rauninni bara smábanki í samanburði við fjármálastofnanir á Evrópska efnahagssvæðinu. Við megum ekki vera svona lítil í hugsun, heldur verðum við að vera í stakk til búin að mæta samkeppni frá öðrum löndum. Ég hef ekki trú á að það yrði til tjóns fyrir einstaklinga eða fyrirtæki þó hér yrði til stór banki af þessu tagi.Við eigum ekki að láta það stöðva okkur í hagræðingunni," sagði hann. Hollt fyrir bankakerfið að fá inn erlent fjármagn Komið hefur til tals að jafna stöðuna á banka- markaðinum ef af samruna tveggja stærstu bank- anna verður að ræða með því að færa eignir frá Landsbankanum yfir til Búnaðarbankans, og hef- ur verið bent á eignarhlut Landsbankans í VIS og Landsbréfum í því sambandi. Helgi var spurður álits á þessu og sagði hann að engar viðræður væru hafnar um þessi mál og þetta atriði hefði aldrei komið til umræðu í bankaráði Landsbank- ans. „Ég vil þó ekki útiloka að eitthvað slíkt gæti gerst,“ sagði hann. Helgi sagði erfitt að sjá fyrir sér hver þróunin yrði í bankakerfinu á næstu árum þar sem hlut- irnir gerðust mjög hratt. Gjörbreytingar hafi átt sér stað á seinustu árum og erfitt hafi verið að sjá þær fyrir. Aðspurður hvort hann teldi líkur á að erlent fjármagn yrði fest í íslenskum bönkum sagðist Helgi vera orðinn þeirrar skoðunar í dag að það yrði mjög hollt fyrir bankakerfið og íslenska fjár- málakerfið að erlendir aðilar kæmu með einhverj- um hætti inn í íslenskar fjármálastofnanir. „Ekki þó sem ráðandi eignaraðilar, heldur kannski sem 10-12% hluthafar og færðu með sér reynslu og þekkingu. Ég er því fylgjandi," sagði hann. „Það er alveg ljóst að menn verða að vera mjög vel vak- andi ef þeir ætla ekki að verða undir í samkeppn- inni. íhaldssemi er að mörgu leyti góð en við verð- um að vera mjög vel vakandi í'yrir öllu sem er að gerast, bæði hér á landi og í löndunum í kring um okkur," sagði Helgi að lokum. Helgi S. Guðmundsson. Pálmi Jdnsson, formaður bankaráðs Búnaðarbankans Breytingar leiði ekki til yfirburðastöðu eins banka á markaðnum Pálmi Jónsson formaður bankaráðs Búnaðarbankans, seg- ir að mikil eftirspurn eftir hlutabréfum í bankanum sýni að mikið traust sé borið til Búnaðarbankans vegna sterkrar stöðu hans. Pálmi segir mikilvægt að gæta þess að breyt- ingar í bankakerfínu leiði ekki til þess að einn banki nái yfírburðastöðu, sem geri öðrum bönkum erfitt fyrir. PÁLMI Jónsson, for- maður bankaráðs Búnaðarbankans, seg- ir í samtali við Morg- unblaðið að tekist hafi vel til við söluna á 15% hlut ríkisins í Búnað- arbankanum en alls skráðu 23.503 sig fyrir hlutafé í útboðinu, sem fram fór í sein- ustu viku. „Þessi mikla eftirspum eftir hlutabréfum í bankan- um sýnir það mikla traust sem þorið er til Pálmi bankans. Það á rætur Jónsson. að rekja til sterkrar stöðu bankans, bæði sterkrar eiginfjárstöðu, sem kemur fram m.a. í sí- fellt hækkandi verði á hlutabréfum í bankanum, og einnig í mjög batnandi rekstrarafkomu, sem verður mjög góð á þessu ári og miklu betri en áður hefur þekkst í sögu bankans," sagði hann. Verðbréfasvið bankans skilar góðum hagnaði Pálmi sagði Ijóst að markaðsvirði Búnaðar- bankans hafí hækkað verulega. „Við munum eftir tilteknu tilboði sem kom í bankann í heild fyrir um einu og hálfu ári en það var skoðun okkar að það væri til muna of lágt, eins og við lýstum yfir á þeim tíma. Það hefur svo gerst síðan þetta var að báðir ríkisviðskiptabankarnir hafa verið að styrkja stöðu sína og velgengni Búnaðarbankans bæði á síðasta ári og ekki síður á þessu ári hefur vakið athygli almennings og byggt upp það gengi sem orðið er á bréfum í bankanum," sagði Pálmi. Aðspurður um helstu skýringar á góðri afkomu Búnaðarbankans að undanförnu sagði Pálmi að sterk staða bankans ætti meðal annars rætur að rekja til mikillar velgengni sjóða á vegum verð- bréfasviðsins, sem hafi verið í farabroddi á mark- aðinum hvað ávöxtun varðar. „Verðbréfasviðið í heild hefur skilað mjög góð- um hagnaði inn í afkomu Búnaðarbankans en það er rekið sem sérsvið innan bankans. Á sama tíma og tekjur hafa vaxið mjög mikið hefur tekist að halda verulega aftur af hækkun rekstrarútgjalda. Ég lít því svo á að rekstur bank- ans á þessu ári muni koma mjög vel út,“ sagði Pálmi. Lagaheimild til að gefa út nýtt hlutafé Pálmi sagði að lítil umræða hefði farið fram inn- an bankaráðsins um hvert yrði framhaldið á sölu á eftirstandandi eignarhlut ríkisins í bankanum, enda væri það á valdi ríkisstjórnar og Alþingis að ákveða næstu skref við sölu hlutabréfa í bankan- um. „Ég tel eðlilegt að það verði stigin skref áfram á þeirri braut. Það má einnig benda á að það er til lagaheimild til að gefa út nýtt hlutafé í Búnaðar- bankanum, sem svarar til 20% af eijgin fé bankans eins og það var upphaflega skráð. Akvæði í lögum um stofnun hlutafélagabankans gaf heimild til þess að gefið yrði út nýtt hlutafé sem svaraði til 35% af stofnfé bankans og í fyrra voru seld 15% af því. Ég tel hins vegar ákjósanlegt að taka slík mál í hæfilega stórum skrefum, eins og gert hefur ver- ið. Það hefur gengið farsællega og ég hef trú á að svo muni verða áfram.“ Gæta þarf þess að ekki verði fákeppni á markaðnum Pálmi var spurður álits á þeim hugmyndum sem uppi eru um sameiningu banka og uppstokk- un í bankakerfinu til að auka hagræðingu meðal fjármálafyrirtækja. „Það hefur af og til verið mik- il umræða um slíka hluti og það er að mestu leyti á valdi ríkisstjómar og Alþingis hvað Búnaðar- bankann og Landsbankann varðar. Ríkisstjómin hlýtur að hafa tiltekna framtíðarsýn fyrir augum varðandi slíkar breytingar og það þarf að horfa á alla þætti málsins. Það þarf að gæta þess að ekki verði fákeppni á þessum markaði á milli banka. Ef einungis tvær bankastofnanir væm á markaðin- um er hugsanlegt að slík fákeppni gæti leitt til af- skipta Samkeppnisstofnunar,“ sagði hann. „Það þarf einnig að gæta þess að slíkar breyt- ingar leiði ekki til þess að einn banki hefði yfir- burðastöðu, sem gerði öðram mjög erfitt fyrir á markaðnum. Búnaðarbankinn hefur staðið sig mjög vel í núverandi samkeppnisumhverfi, en ef yrði til dæmis af sameiningu Landsbanka og Is- landsbanka, sem nokkuð er talað um núna, þá er ljóst að það þyrfti að gera tilteknar ráðstafanir til að styrkja stöðu Búnaðarbankans og bæta sam- keppnisstöðu hans á markaðinum. Einnig þyrfti vafalaust að gæta að stöðu sparisjóðanna við slík- ar breytingar. Ég get hins vegar ekkert sagt um hvað slík um- ræða er komin langt eða hvort af slíku verður," sagði Pálmi. Hann sagði aðspurður að engar við- ræður hefðu farið fram við stjórnendur Búnaðar- bankans um þessi mál. Hagkvæmast að sameina Búnaðarbanka og Landsbanka? Aðspurður sagði Pálmi að ef ríkisstjórn vildi grípa til þess ráðs að sameina tvær bankastofnan- ir þá vekti það þá spurningu hvort ekki væri hag- kvæmast fyrir ríkið að sameina Búnaðarbankann og Landsbankann, þar sem ríkissjóður á megin- hluta í báðum bönkunum og nyti þar með hagnað- arins af samlegðaráhrifum þessara tveggja banka. „Hagnaðurinn kæmi fram í hærra verði hlutabréfanna,“ bætti Pálmi við. Bankastofnanir búi við viðunandi samkeppnisskilyrði „Það dugar vitaskuld ekki að fara út í gagnger- ar breytingar í bankaheiminum hér á landi án þess að menn sjái fyrir sér hver staða þessara stofnana verður að breytingum loknum, hvernig umhverfið verður og að ljóst sé að hvorki verði um fákeppni eða yfirburðastöðu einhvers aðila að ræða. Þessar þjónustustofnanir þurfa að geta sinnt starfi sínu og boðið almenningi þjónustu öll- um til heilla. Þetta þarf alls ekki að þýða það að þær bank- astofnanir sem kæmu til með að starfa að breyt- ingum loknum væru af sambærilegri stærð eða hefðu nákvæmlega sama hlutverk, en það þarf að ganga þannig frá málum að þær búi við viðunandi samkeppnisskilyrði," sagði Pálmi að lokum. Tími jólaljósanna er jafnframt tími eldhættunnar Morgunblaðið/Golli Fallegar kertaskreytingar gleðja augun á jólunum, en reynslan sýnir að íjórðungur bruna verður af völdum kertaljósa og þá aðallega í jólamánuðinum. Fjorðungur bruna af völdum kerta Morgunblaðið/Ásdís Logandi ijós eru einkenni jóla- og áramótahátíðanna, en lítið gleðiefni er þegar hátíðin tekur á sig mynd eyðileggingar. Af hverju stafaði eldsvoðinn? mmm árin 1988-1998 Út frá Kerti eða Matseid Reykingar, Flugeldar Annað rafmagni skreytingar hkt, ofl. og blys Heimild: Skýrsla Félagsvísindastofnunar um eldvamir og brunamál á íslenskum heimilum KERTI og kertaskreytingar eru orsakavaldar 25% brunatilfella síðustu 10 árin. Þetta kemur fram í skýrslu Félagsvísindastofnunar um eldvamir og brunamál á íslenskum heimilum, sem unnin var fyrir Lands- samband slökkviliðs og sjúkraflutn- ingamanna. Þá eru 22% eldsvoða af völdum rafmagnstækja. Flestir brun- ar af völdum kei-ta verða í desember, þegar jólaskreytingar með kertum eru settar upp á flestum heimilum landsins. Að sögn Guðmundar Vignis Óskarssonar, formanns Landssam- bands slökkviliðs- og sjúkraflutn- ingamanna, kemur þessi niðurstaða öllum á óvart, því menn hafi kannski frekar reiknað með að þessir brunar væru innan við 15% af heildinni. Dauðaslys og líkamstjón af völd- um kertaljósa „Við höfum, eins og hver og einn, skynjað það að tjón af völdum kerta og kertaskreytinga er heilmikið. Nú höfum við fengið það skjalfest úr þessari könnun að þeir sem hafa lent í brunum á síðustu 10 árum, að 25% þeirra hafa lent í brunum vegna kerta og kertaskreytinga. í þessari tölu eru margir minniháttar brunar, sem hvergi koma fram í útköllum slökkvil- iða, en verða kannski að einhverskon- ar tjóni. En fólk hefur einnig orðið fyrir líkamstjóni og dauðaslys hafa orðið. Ég þekki sjálfur útköll sem ég hef farið í og fólk hefur verið orðið af- ski'æmt af völdum bruna. Það var að taka sig til og eldur hljóp í fótin og hárið. Á aðfangadag er allt tendrað og allt á að vera í dýrð og dásemd. Og svo bara gleymir fólk sér. Þetta er náttúrulega alveg rosalega mikið áhyggjuefni." Guðmundur segir að það eigi að vera grundvallaratriði í meðferð kertaljósa að yftrgefa aldrei herbergi þar sem kerti eru logandi. „Þó að ein- hver brosi nú út í annað yftr þessu og við vitum það að fólk gengur úr stof- unni og aftur inn, þá er þetta grund- vallaratriði sem fólk verður að hafa í huga.“ Tjón af völdum bruna nam einum milljarði á síðasta ári Að sögn Guðmundar hefur orðið gífurleg fjölgun rafmagnstækja á heimilum undanfarin misseri og sam- kvæmt könnun Félagsvísindastofn- unar má rekja orsakir 22% bruna til rafmagns. „Það eru öll herbergi orðin full af rafmagnstækjum, og þau eru nú bara mannanna verk. Fólk heldur að þau séu mjög fullkomin og að ekkert geti komið fyrir, en það er bara ekki þann- ig. Þessi tæki eru að bregðast. Það sem fólk man kannski helst eftir eru brunar af völdum sjónvarpstækja, en ýmis rafmagnstæki, sem eru jafnvel í bamaherbergjum eins ogljósaseríur, eru að valda brunatjónum." Guðmundur segir að vel þurfi að gæta að staðsetningu þessara tækja og hvernig gengið er frá þeim. Á síðasta ári nam tjón af völdum bruna einum milljarði króna. Þá er ekki talið með fjölmörg smátjón sem ekki hafa fengist bætt og slökkvilið ekki verið kallað út vegna. „Þannig að það má áætla að 20% brunatjóna komi ekki fram og því er kannski hægt að segja að heildartjón vegna bruna nemi um 1200 milljónum í fyrra í fyrirtækjum og heimilum. Þetta er aukning og árið er ekki búið ennþá og menn hafa áhyggjur af þessari þróun,“ segir Guðmundur. Hann sagði einnig að fólk ætti að horfa björtum augum til hátíðanna og vildi fyrir hönd slökkviliðs- og sjúkra- flutningamanna óska landsmönnum öllum gleðilegra jóla.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.