Morgunblaðið - 15.03.2000, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 15. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Mundu mig ég man þig -
ungir Reykvíkingar á 20. öld
Gunnar Björnsson, starfsmaður Borgarskjalasafns, virðir
fyrir sér gamla nafnskírteinið, sem unglingar notuðu m.a.
til að komast inn í Tónabæ. Sumir gripu jafnvel til þess
ráðs að falsa skírteinið til að komast inn.
Morgunblaðið/Eiríkur P.
Svanhildur Bogadóttir, forstöðukona Borgarskjalasafns,
og Gunnar Björnsson, starfsmaður safnsins, rýna í eintök
af þeim íjölmörgu gömlu kennslubókum Námsgagnastofn-
unar sem eru á sýningunni.
Vj
-i/--------
: %4ti( UtffZt-

. --*•------r 4
VIU BmMWMfcOMfM tieytg-iví'iur vil •> m;Str-
siKjer, *c uí. ,ö*u»ij*r»vi£ > , fcaft
frl> íy.'lr r.Jw* <tua4i, r»yfc.i«nUt ?lU*aaJl oc fcJ«fUi»U
K»antn*«rJhU«» rll fri V»r»lim»r»«íl« Í»lan1»t-
•si*t V*rt» i t-»m»» «víf■»., »n v»r..t «r rr«w
ko(»» >••*♦ ijÍMWrjfM-líN «f*tr Kluklwit * 4
I'rttl *kkl t-iM» ••■.*l»»tjínu>nn 4, ** *»l*o*v»U) nrurnlr
Á einu skjali má lesa umkvörtun yfir
vafasömu athæfi Verslunarskólanema
á miðri öldinni.
Það bar alveg heilmikinn ár-
angur og er alveg frábært
hversu mikið var um að fólk
kæmi með ýmis skjöl og bæk-
ur. Þótt að við séum búin að
opna sýninguna erum við ekki
hætt að taka á móti slíku, og
viljum endilega fá skjöl frá
fólki í Reykjavík á öllum aldri,
eins og bréf og dagbækur,
póstkort og ýmislegt fleira.“
Ótrúlega rnargt líkt
í gegnum árin
Svanhildur segir að þegar
litið sé yfir öldina í gegnum
þessar heimildir, komi í ljós að
ótrúlega margt sé líkt með
bömum og unglingum fyrr og
síðar.
„Eins og t.d. að lesa athuga-
semdir um prakkarastrik
nemenda í klöddunum í upp-
hafi aldarinnar, sem er svipað
og er að gerast í dag. Það er
einnig áberandi hvað fullorðna
fólkið er alltaf að reyna að
hafa vit fyrir krökkunum og
setja nýjar og nýjar reglur.
Það eru bara mismunandi
áherslur á ólíkum tímum,
þannig að sumt sem var alveg
stórmál íyrr á öldinni þykir
hálfhlægilegt í dag. Eins og til
dæmis að talið var óhollt fyrir
böm að stunda blaðasölu, þeg-
ar þau vom að kalla upp fyrir-
sagnir síðdegisblaðanna. Auk
þess var talið að það gæti verði
óhollt fyrir börnin að hlusta á
útvarpsleikrit. Umræðan um
það vandamál að
unglingar safnist
saman í miðbæn-
um var í gangi
áratugum saman,
og ekkert síður
þegar foreldrar
mínir vom ungl-
ingar. Þetta virð-
ist vera hluti af
þroskaferli ungl-
inganna að safn-
ast saman í mið-
bænum, vera með
svolitla uppreisn."
Gunnar Bjömsson, starfs-
maður Borgarskjalasafns,
segir að stærsta breytingin
sem orðið hafi sé viðhorfið til
hlutverka kynjanna, þar hafi
orðið augljós breyting. í því
sambandi má nefna ritgerðir
nemenda frá 1970 um hlutverk
kynjanna, sem endurspegla
það viðhorf að karlmaðurinn
sé útivinnandi og konan sjái
um heimilið og bömin.
Svanhildur tekur undir
þetta og segir að ekki þurfi að
lesa nema framtíðarhugmynd-
ir barnanna íyrr á tímum, sem
vom gjörólíkar eftir kynjum.
Stelpumar gerðu ráð fyrir því
að sjá um heimilið og hlutverk
þeirra yrði að vera húsmæður
og eignast böm, en hins vegar
hafi 12 ára drengir jafnan haft
mjög ábyrgar hugmyndir um
mikilvæg störf í framtíðinni.
Að sögn Svanhildar er það
líka áberandi að fólk er að
koma með bömin sín til að
rifja upp æskurárin, enda gef-
ur sýningin þeim tilvalið tæki-
færi til að segja bömunum frá
þeirra bamaheimi. Gunnar
segir að sýningin sé líka þann-
ig að nánast allir sem á sýn-
inguna koma kannist við
margt úr eigin æsku.
Sýningin var opnuð 4. mars
sl. og er áætlað að hún standi
fram til 15 maí. Hún er opin
alla daga kl. 13-17, en á
fimmtudögum er opið til kl. 21.
Aðgangur er ókeypis.
Upplifa
æskuárin á
nýjan leik
Reykjavík
MUNDU mig, ég man þig, er
yfirskrift sýningar í Borgar-
skjalasafni Reykjavíkur í
Tryggvagötu 15. Þar er líf
bama og unglinga á 20. öld
rakið í gegnum skjöl, myndir
og aðrar heimildir, allt frá því
að eftirlit hefst með bamshaf-
andi konum og þar til ung-
mennin verða sjálfráða. Svan-
hildur Bogadóttir, forstöðu-
kona Borgarskjalasafns, segir
að með sýningunni sé m.a.
verið að reyna að breyta þeirri
ímynd sem skjalasöfn hafi
gjaman á sér, að þau séu þurr-
ar og leiðinlegar stofnanir.
Margir telja að skjölin eigi lít-
ið erindi við almenning, nema
ef á þarf að halda vegna tiltek-
inna persónulegra réttinda-
mála, tii að fá afrit af skatta-
skýrslu eða upplýsingar um
fasteign viðkomandi.
„Við vildum með þessari
sýningu sýna fram á að það er
óendanlegur fjársjóður í
skjalasöfnum um hin ýmsu
mál.“
Hún segir að ákveðið hafi
verið að þessi fyrsta sýning í
nýjum húsakynnum skjala-
safnsins myndi fjalla um ungt
fólk í Reykjavík á 20. öld. Mik-
ið er til af heimildum um böm
og unglinga og í skjölum borg-
arinnar má sjá að borgaryfir-
völd hafa ætíð lagt mikla
áherslu á málefni barna og
unglinga.
Hvernig mættu amma
og afi í skólann?
Til eru upplýsingar um
börnin allt frá því að þau eru í
móðurkviði frá mæðraskoðun-
inni, síðan frá ungbamaeftir-
litinu og heilsugæslunni í skól-
anum, úr skólakerfinu og
síðan um félagsstarf þeirra. I
bekkjarklöddum er til dæmis
hægt að sjá hvemig ömmur og
afar yngri kynslóðarinnar í
dag mættu í skólann, og þar er
einnig að finna athugasemdir
um brot þeirra sem sendir
vom til skólastjórans eða vís-
að úr kennslustund.
Auk skjala og heimilda úr
borgarkerftnu er á sýningunni
að finna talsvert af skjölum frá
bömunum og unglingunum
sjálfum. Frá skóla- og
fræðsluskrifstofunni hefur
borist mikið af ritgerðum og
verkefnabókum, auk þess sem
talsvert sé til af handskrifuð-
um skólablöðum.
„Við fórum líka af stað með
átak í janúar, þar sem við ósk-
uðum sérstaklega eftir skjöl-
um frá bömum og unglingum.
Umhverfisnefnd Garðabæjar og Skogræktar-
félag Reykjavíkur senda hestamönnum bréf
Hestamenn minntir á bann
við áningu í Vífilsstaðahlíð
Garðabær
UMHVERFISNEFND
Garðabæjar og Skógræktarfé-
lag Reykjavíkur hafa sent
hestamannafélögum og hesta-
leigum í Garðabæ, Hafnarfirði,
Kópavogi og Bessastaðahreppi
bréf þar sem minnt er á bann
við áningu hrossa í Vífilstaða-
hlíð í Garðabæ.
í bréfinu er þeim eindregnu
tilmælum beint til stjórna
hestamannafélaganna og eig-
enda hestaleignanna að brýna
fyrir félögum sínum og starfs-
mönnum að umgangast landið
með virðingu og virða bann
við áningu við Maríuhella og
trjásýnisreitinn í Víðistaða-
hlíð.
Biðjum hestamenn að
þyrma svæðunum
Bréfið er skrifað í tilefni
þess að útreiðatímabil hesta-
manna er hafið og þar sem
jörð er að frjósa og þiðna á
víxl eiga viðkvæm svæði á
hættu að tætast upp.
Erla Bil Bjamadóttir, garð-
yrkjustjóri Garðabæjar, segir
mikinn átroðning hrossa hafa
verið á umræddum svæðum á
vorin, en gæta þurfi að gróðri
þarna nú á þessum árstíma.
„Við viljum benda á að sum
svæði eru viðkvæmari en önn-
ur, en í fyrravor fór þetta
svæði mjög illa vegna átroðn-
ings hrossa. Við viljum meina
að þarna eigi fólk bara að
koma fótgangandi en ekki á
hestum og við biðjum hesta-
menn vinsamlega að þyrma
svæðinu. Þeir eiga aðra án-
ingarstaði þarna í námunda,“
segir Erla.
Morgunblaðið/Ómar
Ungar
stúlkur á
gömlum
sleða
Vesturbær
SKÍÐASLEÐAR eru sjald-
séðir núorðið; þessi vinsælu
leikföng liðinna vetra í æsku
þeirra sem muna tímana
tvenna.
Þótt skíði, snjóbretti og
snjóþotur hafi nú leyst flesta
skíðasleðana af hólmi er
ekki annað að sjá en þeir
standi enn fyllilega fyrir
sínu, að minnsta kosti virt-
ust þær hafa gaman af að
renna sér á þessum gamla
sleða, stúlkurnar sem
renndu sér við Ægisiðuna á
dögunum.
H R