Morgunblaðið - 06.04.2000, Síða 84

84 FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2000
>-----------------------
FOLKI FRETTUM
MORGUNBLAÐIÐ
Gervirými
og hreyfíng
Víkingur
í Kaliforníu
í LOK mars var staddur hér á íslandi einn af gúrúum hug-
myndalistar í heiminum en það er Bandarfkjamaðurinn
John Baldessari (1931). Má segja að hugmyndalist sé þeg-
ar hugmynd er komið í áþreifanlegan búning og það er eitt
af hans viðfangsefnum.
Eins og gúrú ber er hann gráhærður, góðlátlegur og
kurteis eldri maður sem lætur ekki mikið yfir sér og h'tur
alls ekki út fyrir að vera einn af þessum mönnum sem eru á
forsíðunni á öllum helstu listtímaritunum annan hvem
mánuð.
Astæðan fyrir komu hans hingað til lands var sú að
snemma á næsta ári verður stór yfirlitssýning á verkum
hans í hinu nýja Listasafni Reykjavíkur við Tryggvagötu,
spm Þorvaldur Þorsteinsson er sýningarstjóri að.
Sannleikurinn er fallegur
Baldessari hóf feril sinn sem málari en vinnur nú mest
með ljósmyndir, kvikmyndastillur og texta.
í lok sjöunda áratugarins bjó Baldessari enn í fæðingar-
bæ sínum, National City, úthverfi í San Diago í Kalifomíu.
Var hann kominn á nokkurs konar endapunkt með þá list
sem hann hafði unnið að síðastliðinn 20 ár og að hans eigin
sögn var þá kominn tími til að sætta sig við venjulegt líf
þar sem hann yrði aðeins myndlistarmaður í hjáverkum
sem gerði listaverk fyrir vini og kunningja. A þessum
tímamótum fékk hann hugmynd, hann ákvað að sýna fólki
hvemig þetta úthverfi sem hann bjó í virkilega var.
Upp frá þessu fékk hann að gera hst út frá þeim aðstæð-
«n sem hann bjó við og í, án þess að fegra þær á nokkurn
hátt. Hann fór að benda á að sannleikurinn sé fallegur,
sama hversu ljótur hann raunverulega sé. Merking og
merkingarleysi hluta era áberandi viðfangsefni í mörgum
verka hans og útfrá því lítur hann á hið almenna og hvers-
dagslega í umhverfinu sem verðugt viðfangsefni í mynd-
list. Aðstæður, viðbrögð og val fólks em eitthvað sem
Baldessari elskar og notar í hst sinni. Allir þeir möguleikar
sem manneskjan hefur til að bregðast við aðstæðum
Averju sinni, em eitthvað sem hann nýtir sér stöðugt.
Goya serían: Það er enginn tími. 1997. 190x152 cm/
John Baldessari.
„Þegar maður er búinn að taka ákvörðun vill hann [Bald-
essari] tala um alla hina möguleikana sem maður sleppti,“
segir gamall nemandi hans og dæsir. Sem dæmi um þetta
má nefna að nýlega var yfirlitssýning á verkum hans í
Þýskalandi sem hét „ Þegar eitthvað er að gerast hérna er
eitthvað annað að gerast þama“ sem lýsir þessu viðhorfi
hans augljóslega. Möguleikar, endalausir möguleikar!
Myndir Baldessari em venjulega mai’gskiptar, annað-
hvort mynd og texti eða margar myndir saman. Venjulega
vinnur hann eitthvað ofan í myndimar eða setur þær sam-
an þannig að þær hafa einhverja merkingu sem oft er hægt
að ráða í eftir nokkra umhugsun. Hefur hann oft verið kall-
aður formahsti vegna þessa myndmáls sem hann notar.
Baldessari hefur verið fulltrúi Bandaríkjanna á þekkt-
um alþjóðlegum sýningum og er enn að. Enginn ætti því að
láta sýningu Baldessari framhjá sér fara.
THERE ISN'T TIME
HRAFNKELL Birgisson er að
vinna lokaverkefni sitt í hönnun við
Listaháskólann í Saarbriicken, en
býr í Berlín þangað sem blaðamaður
hringdi í kappann. Hann var þá í óða-
önn að elda kínverskan kjúkling með
engifer handa vini sínum, Agli
Sæbjömssyni, svo blaðamaðui' mátti
reyna að fá viðtal aftur hálftíma
s^inna
„Eg er að byija að vinna verkefni
sjálfstætt til hliðar við lokaverkefnið
og er núna að vinna fyrir Berliner
Festspiele. Það er fyrirtæki sem
skipuleggur listsýningar hér og ég
verð með innsetningu á sýningu sem
verður opnuð í maí. En það er svona
milli hönnunar og myndlistar sem ég
myndi staðsetja mig.
Svo er stóra hönnunarsýningin í
Mílanó um miðjan apríl, og þar tek ég
þátt í verkefninu Design Bazaar með
hópi ungra hönnuða frá Saar-
briicken, og sýni þar tvo hluti.“
- Ut á hvaðgengur lokasýningin?
„Hún snýst um gervirými og
hreyfingu, oger verkefni sem ég setti
•jjiér sjálfur. Eg kem til með að setja
upp sýningu í lestarvagni í Saar-
briicken."
- Afhverju fórstu til Bcrlinar?
„Mig langaði að breyta um um-
hverfi og fá meiri hreyfanleika og
nýjungar í kringum mig. Það er mik-
ið að gerast í Berlín og það er mikil-
vægt til að komast í sambönd, sýna
sig og sjá aðra, en það er erfitt í minni
borg eins og Saarbriicken. Skólinn
þar er hins vegar mjög góður og fín
hugmyndafræði að baki honum.
Hann var stofnaður 1989 og er einn af
íiýjustu listaháskólum í Þýskalandi."
- Er mikið að gerast fyrir unga
h önn uði í Berlín ?
„Borgin á í peningaerfiðleikum og
þá em list og menning aftast á listan-
um. En það er samt margt að gerast
og alltaf fleiri fyrirtæki að opna skrif-
stofur og útibú, sérstaklega eftir að
Berlín varð aftur höfuðborg. Þótt það
taki allt langan tíma em margir
möguleikar að opnast."
„Hábolli" eða „Hoch die Tassen!" er afsprengi brotins vínglass og yfir-
gefins bolla, sem Hrafnkell sýnir í Mflanó 11.-16. aprfl.
- Hvemig eru Þjóðverjav í hönnun
á heimsmælikvarða?
„Það hefur verið viðloðandi Þjóð-
verja að þeir hafi átt erfitt heima hjá
sér að koma að nýjungum í fram-
leiðslu því fyrirtæki em mjög íhalds-
söm. Þau em lengi að opnast og að-
lagast nýjum timum. Margir leita því
út fyrir Þýskaland til að koma sér á
framfæri.
Þjóðverjar em samt mjög góðir
hönnuðir, hér er mikill iðnaður og
mikil hefð í hönnun. Þeir em sterk-
astir í tæknihönnun og bílahönnun,
en svolítið feimnir við að fara ótroðn-
ai' slóðir.“
- Hvað gerist hjá þér að júlímán-
uðiliðnum?
„Það er allt mjög opið og ég ætla að
sjá hvað sýningarnar leiða af sér.
Aldrei að vita nema við Egill geram
eitthvað saman, við emm alltaf með
hugmyndir í gangi. Annars langar
mig að koma sjálfstæðu fyrirtæki á
laggirnar ásamt nokkmm kunningj-
um mínum. Alla vegna ætla ég að
taka mín fyrstu skref í Þýskalandi og
sé svo til hvað gerist.“
Hrafnkell setur upp „Míníbar með
átta mismunandi vatnstegundum" í
samstarfi við bandaríska arki-
tektinn Lebbeus Woods á framtíð-
arsýningunni „Seven Hills“, sem
verður opnuð í Martin Gropius Bau
í Berlín þann 14. maí.
Franskir dagar í Tökuhúsinu
I tónum, mynd-
um og mat
Morgunblaðið/Jim Smart
UM HELGINAverða
franskir dagar í Tökuhús-
inu við Lindargötu og hefj-
ast kl. 20 á laugardags- og
föstudagskvöld.
Á efri hæð hússins verða
sýndar franskar stutt-
myndir eftir Nicolas
Glachant, Sophie Bernard,
Jean Charles Hue, Nina
Esbar, Cédric Laty,
Santiago Reyes og Laetitia
Bourget sýnir tvær mynd-
ir, en í annarri ljósritaði
hún líkama sinn og bjó til
stuttmynd sem þykir sér-
lega Ijóðræn og falleg.
Hörpuleikarinn Marion
Herrera mun slá á strengi
og einnig leika franska
tónlist frá sjöunda ára-
tugnum og franski lista-
maðurinn Joseph Marzolla
verður með innsetningu á
miðhæðinni.
Alltaf verið í listinni
Joseph hefur verið í tvo mán-
uði á Islandi og vinnur á elli-
heimilinu Gmnd. Sýningin í
Tökuhúsinu er þriðja sýning
hans á þessum stutta tíma, en
fyrst var hann með sýningu í
Listhúsinu Sans og síðan í Gall-
erý Geysi.
Joseph lagði stund á heim-
spekinám í París og hóf síðan
listnám, en fannst hann of sjálf-
stætt hugsandi til að passa inn í
þann skóla.
Hann vann með eyðnisjúkum
börnum í tvö ár og hefur gert
hitt og þetta en alltaf verið við-
riðinn listina á einn og annan
hátt; sett upp listsýningar á
frumlegum stöðum, unnið í kvik-
myndageiranum, kennt börnum
leiklist og unnið að list sinni um
leið.
M.a vann hann talsvert með
norskri vinkonu sinni sem er stíl-
isti og saman hönnuðu þau og
gerðu töskur úr sérstöku plast-
efni sem þau fundu og seldu ríka
fólkinu við inngang hátískubúð-
anna þar í París og Osló og gekk
vel. Þau tóku jafnframt myndir
af eigendunum með töskurnar og
eignuðust þannig gott mynda-
safn sem skapaði góð sambönd.
Eftir vissan tíma fannst Joseph
peningarnir frekar en sköpunin
ráða ferðinni í þessu ævintýri og
ákvað að breyta til. Hann fór að
leita að vinnu á Norðurlöndum
Joseph Marzolla hjá verki sfnu
í Gallerý Geysi.
og er glaður að vera á íslandi
þar sem galleríin eru mun auð-
veldari í meðförum en í París og
hann er búinn að sækja um í
Listaháskólanum næsta haust.
„ísland er svo stórt að flatar-
máli, pínulítil þjóð og risastórt
menningarlega séð,“ segir Jos-
eph sem finnst hann finna fyrir
því að búa í lýðveldi.
Að deila með náunganum
I Tökuhúsinu ætlar Joseph að
vera með innsetningu og ætlar
að elda ofan í mannskapinn. „Ég
er ekki kokkur en ég ætla að
baka brauð, kökur, eggjabökur,
laga hrísgi'jónasalat og aðra
létta franska rétti því mig langar
að vinna með þemað að bjóða til
sín gestum. Ég er vanur því að
mikilvægustu stundirnar sem
maður á em að sitja með vinum
sínum við borð að deila með þeim
mat, víni og hugmyndum. Mig
langar að endurskapa þetta í ein-
faldri og þægilegri innsetningu."
Listamaðurinn sem er ítali í
aðra ættina, Spánverji í hina og
alinn upp í Frakklandi viður-
kennir að hann sakni þessaj'a
samkoma heiman að og að Is-
lendingar, sem hann kann mjög
vel við, séu mjög ólíkir Frökkum
að þessu leyti.
Allir em velkomnir í Tökuhús-
ið bæði laugardags- og sunnu-
dagskvöld, en franskir dagar
standa einungis yfir þessa helgi.
Baldessari sýnir á íslandi á næsta ári