Morgunblaðið - 07.07.2000, Blaðsíða 46

46 FÖSTUDAGUR 7. JÚLÍ 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
SÆVAR
EINARSSON
+ Sævar Einarsson
fæddist á Akra-
nesi 16. desember
1937. Hann lést af
slysfórum á Eyrar-
sundi 23. júní síðast-
liðinn. Foreldrar
hans eru Einar Jóns-
son, f. 27.10.1913, og
Sigríður Jónsdóttir,
f. 6.4. 1918. Systkini
hans eru: Valdís, f.
2.3. 1942, Guðbjörg,
f. 23.2. 1944, Jón, f.
27.7. 1946 og Einar,
f. 14.4.1957.
Árið 1958 kvæntist
Sævar Ragnheiði Angantýrsdótt-
ur, f. 15.4. 1937. Börn þeirra eru:
1) Angantýr, f. 7.4.1959, kvæntur
Málfríði Eiríksdóttur, börn þeirra
eru; Ragnar Freyr, f. 23.8. 1992,
Alexander Leo, f. 2.2. 1993, og
Linda Björg, f. 4.5.2000.2) Sigríð-
ur, f. 4.11. 1962, sambýliskona
Lena Nielssen. 3) Guðbjörg, f.
22.11.1971, sambýlismaður Jonny
Hansen, bam þeirra, Ina, f. 8.1.
1998.
Á Akranesi var hann sjómaður.
f Vestmannaeyjum var á hann á
sjó og vann við skipaafgreiðslu í
landi. í Reykjavík vann hann sem
bflstjóri hjá Sementsverksmiðju
rfkisins. í Svíþjóð starfaði hann
viðstrætisvagna Malmöborgar.
Útför hans fer fram í Malmö í
dag.
Sá sem skrifar þessar minningar
kynnist Sævari skömmu fyrir miðja
öldina, þegar við erum innan við tíu
ára aldur. Við vorum þessir venju-
legu smábæjardrengir sem líkjast
svo hver öðrum allt um kringum
^jwidið. Með minningar um fjörurnar,
sjóinn og báta. Veiðar við bryggjur
og kletta. Fiskbreiðslu á sumrin og
vinnu í fiski. Leiki milli húsa á kvöld-
in og meinlaus prakkarastrik við vini
okkar nágrannanna.
Sævar var örlítið eldri en ég og
átti nánari vini, Didda og Þóri, og
aðra jafnaldra og skólabræður.
Hann átti heima ekki alveg í næsta
nágrenni en tengdist okkur gaurun-
um við innri hluta Vesturgötu og þar
um kring, sem þóttust eiga hluta
Krókalóns, Marbakka og Traða-
bakkakletta. En útgerð okkar var
við steinbryggju sem við hlóðum fyr-
ir neðan Svalbarða þar sem amma
hans, frændur og langafi áttu heima
og naut hann þess.
* Þar kynntist ég þessum ágæta
dreng fyrst. Á sumrin var hann oft í
sveit hjá móðurforeldrum sínum á
Krossi í Innri-Akraneshreppi, eða í
sumarbústað sem fjölskyldan átti við
Miðvogslæk. Þar vissum við af hon-
um, bróður hans og systrum. En
systur voru ekki það sem menn inn-
arlega af Vesturgötunni höfðu áhuga
á á þessum aldri. En seinna vaknaði
þessi dularfulli áhugi og Valdís, syst-
ir hans, varð konan mín, og kynnin
nánari.
Minningarbrotin eru mörg, ég
minnist þess er Sævar og pabbi hans
voru að vinna við nýjan bát sem Ingi
á Mel smíðaði fyrir þá. En hann
gerði báta sína suður á bakkanum
rítustan við Suðurgötu, en þar rétt hjá
ólst Einar> pabbi hans, upp í húsi
sem hét Ásbyrgi. En þar bjó og
verslaði Jón afi Sævars, þar til
Sparisjóður Akraness kaupir það
undir starfsemi sína. Nú er Lands-
bankinn að hluta á lóðinni.
Sævar fór fyrst á vertíð með þeim
ágætismanni og skip-
stjóra, Sigurjóni Krist-
jánssyni. Sigríður,
móðir Sævars, var
þakklát og hissa þegar
Sigurjón kom í heim-
sókn eftir vertíðina til
að segja henni hve dug-
legur og snarpur hann
var í vinnu. En hann
sagði að sér hefði verið
um og ó að ráða svo
ungan, lítinn og grann-
an dreng. En þarna sá
hann sjómannsefni.
Kannski hafði Siguijón
taugar til nafnsins, en
sonur hans með þessu nafni hafði
drukknað þegar mótorbáturinn Val-
ur fórst með allri áhöfn nokkrum ár-
urn áður.
Áfram stundaði Sævar sjó frá
Akranesi og Vestmannaeyjum, en
þar vann hann líka í landi við skipa-
afgreiðslu. Og eftir að hann flutti úr
Eyjum til Reykjavíkur gerðist hann
bílstjóri hjá Sementsverksmiðjunni.
Konu sinni, Ragnheiði, stúlku úr
Vestmannaeyjum, kynnist Sævar á
Siglufirði og hafa þau staðið þétt
saman í lífsbaráttunni í yfir 40 ár, í
Vestmannaeyjum og Reykjavík þar
sem bömin þeirra fæddust. En svo
flyst fjölskyldan til Malmö í Svíþjóð
fyrir um 25 árum og vann Sævar þar
hjá Strætisvögnum borgarinnar.
í Svíþjóð rættist gamall draumur,
hann kaupir skútu, sem hann gat
notað til skemmtiferða á Eyrar-
sundi, Eystrasalti og vötnunum í
Svíþjóð, og ferðaðist hann víða á
bátnum sínum.
Fyrir nokkrum árum sigldu hann
og Stefán vinur hans frá Svíþjóð til
íslands á sitt hvorum bátnum, sem
Stefán var að selja til landsins. Hún
er skrítin tilveran. Eftir að ég kom í
fjölskylduna, heyrði ég móður Sæv-
ars oft segja, að hún hafi haldið að
hann færi í sjóinn og ég ansaði þessu
með góðlátlegu fussi og svaraði því
til að þetta væri hræðsla sérhverrar
móður sem ætti drengina sína á sjó.
Þess vegna hrökk ég illa við þegar
Jón bróðir hans hringir til mín á
Jónsmessunótt, er ég var nýkominn
heim eftir göngu á Akrafjall, og segir
að Sævar hafi farið fyrir borð á skút-
unni sinni og drukknað. Systkinin
fóru að segja móður sinni frá þessu,
og hún sagði: „Þetta vissi ég.“
En slysið varð með þeim hætti að
hann ásamt eiginkonu og vinkonu
þeirra voru að sigla undir nýju Eyr-
arsundsbrúna, þá þurfti að hagræða
segli, það kom hnykkur á bátinn og
Sævar féll fyrir borð. Þarna er
straumþungt, það var komið rökkur,
hann fannst um morguninn. Hann
einn kunni á bátinn.
Eftir að Sævar og fjölskylda fluttu
út komu þau nokkrum sinnum í
heimsókn og þau voru heimsótt. En
oftast töluðum við saman í síma, ef
hann var svo óheppinn að hitta á
mig, venjulega ætlaði hann að tala
við systur sína. í þessum samtölum
kynntist ég hve kærleiksríkur hann
var og hve kærleikur hans til fjöl-
skyldunnar var mikill, sérstaklega til
konu, barna, bamabama og for-
eldra. Og þar sem ég trúi því sem
stendur í guðsorði, að Guð sé
kærleikur, þá veit ég hvar ég mæti
Sævari. Hafi ég hann.
Ég votta eiginkonu, börnum,
bamabörnum, foreldmm og systkin-
um mínar bestu samúðarkveðjur.
Guð blessi ykkur.
Helgi.
ÞÞ
&CO
Þ.ÞORGRÍMSSON & CO
ÁRMÚU 29 S: SS3 >640l 568 6100

Rutland þéttir,
nætir og kætir
þegar þakið
fer að leka
Rutiand er einn
helsti framleiðandi
þakviðgerðarefna í
Bandaríkjunum
Veldu rétta efnlð - veldu Rutland!
• •
Ossur, Hoxa
og ESB
UMRÆÐAN um af-
stöðu íslands til ESB
er ekki utanríkispóli-
tísk í venjulegum skiln-
ingi þess orðs. í húfi er
hvort við sem fullvalda
þjóð göngum í ríkja-
bandalag eður ei og
verður umræðan þá
stórpólitískt innanrík-
ismál. Þeir sem ræða
mögulega aðild Islands
að ESB í utanríkispóli-
tísku samhengi em að
blekkja fólk. Sumum
tekst jafnvel að blekkja
sjálfa sig og tala eins
og álfar út úr hól þegar
ESB ber á góma.
Ossur Skarphéðinsson, nýkjörinn
formaður Samfylkingarinnar, illu
heilli, skrifar grein í Morgunblaðið
4. júlí sl. þar sem segir: „Við þurfum
að endurmeta utanríkisstefnu okkar
með það fyrir augum að glata ekki
áhrifum okkar á mótun og setningu
þeirra reglna sem síðar verða lands-
lög á íslandi."
Sá nýkjörni talar hér eins og ís-
lendingar hafi löngum haft áhrif á
hvernig málum er skipað á megin-
landi Evrópu og megi fyrir alla
muni ekki glata þeirri stöðu. Ætli
Napóleon hafi velt fyrir sér skoðun
íslendinga þegar hann lagði upp í
herleiðangurinn til Moskvu snemma
á 19. öld? Skyldi Bismarck hafa ótt-
ast álit íslendinga er hann lagðist í
stríð við Frakka sjötíu áram síðar?
Stóð Evrópa á öndinni í ágúst 1914
og beið í ofvæni eftir viðbrögðum ís-
lendinga við herútboðinu sem leiddi
til fyrri heimsstyrjaldar? - Hún yrði
skrautleg sagnfræðin sem hryti úr
penna hins nýkjöma;
Smáríki eins og ís-
land, fyrir þá sem ekki
vita það, hafa alltaf
verið leiksoppar í stór-
veldaátökum. Smáríkj-
um er hollast að halda
sig í hæfilegri fjarlægð
frá brölti stærri ríkja,
sé þess kostur, og
forðast umfram allt að
efna til ófriðar innan-
lands vegna samskipta
við erlend ríki. Islandi,
ólíkt t.a.m. Lúxem-
borg, er í lófa lagið að
standa utan við
evrópskt ríkjabanda-
lag.
Einhuga smáþjóð getur lyft
grettistaki og haldið sínum hlut
gagnvart sér stærri þjóðum. ísland
hefði, svo dæmi sé tekið, ekki fengið
200 mílna fiskveiðilögsögu ef landið
hefði verið í ríkjabandalagi við eitt
eða fleiri ríki á meginlandi Evrópu.
í augum meginlandsríkjanna era
fiskveiðar aukabúgrein sem á heima
í undirdeildum landbúnaðarráðu-
neyta.
Fullveldið 1918 og lýðveldið 1944
vora forsenda útfærslu landhelginn-
ar og þar með fyrir efnahagslegu,
menningarlegu og pólitísku sjálf-
stæði þjóðarinnar. Formaðurinn
nýkjömi er hinsvegar ekki að velta
slíkum smáatriðum fyrir sér. „Það
er nefnilega hægt að vera fullvalda
ríki en án nokkurra áhrifa í hinu al-
þjóðlega samfélagi," skrifar hann
með djúpu innsæi í alþjóðastjórn-
mál.
Fullveldi þjóða verður ekki mælt
á kvarðanum annað hvort eða. Öll

pán
Vilhjálmsson
Frægt fólk
og fjölmiðlar
FYRIR nokkrum
dögum kom Paul
McCartney, fyrrver-
andi bítill, í stutta
heimsókn til Islands.
Hann er heimskunnur
maður sem á hér
marga aðdáendur. Að
vissu leyti var það
rökrétt að heimsókn
hans vekti áhuga fjöl-
miðla enda varð sú
raunin. Hingað til
lands kom Paul
McCartney að sögn til
að slaka á og njóta ís-
lenskrar náttúru.
Einkaflugvél tónlist-
armannsins lenti á
Reykjavíkurflugvelli að nóttu til
og var greinilegt af öllu atferli
hans, ef marka má ljósmyndir og
fréttaflutning, að mikið vildi hann
vinna til að vera laus við fjölmiðla
og athygli. Ekki varð honum að
þeirri ósk sinni.
Svipaða sögu er að segja af
heimsóknum margra annarra
þekktra einstaklinga sem hingað
koma í frí. Vel má
vera að margir þeirra
njóti þeirrar athygli
sem þeim er sýnd en
öðrum er miður um
hana gefið. Hið síðara
virðist eiga við í mjög
mörgum tilvikum og
er þar komið að fyrir-
spurn minni til ís-
lenskra fjölmiðla.
Væri hægt að gera
um það þegjandi sam-
komulag að láta þá
afskiptalausa sem
greinilega óska eftir
því að fá að vera í
friði?
Sú var tíðin að ís-
lendingar höfðu þennan háttinn á.
Eftir prívatheimsóknir margra
heimskunnra einstaklinga til ís-
lands birtist iðulega lítil og látlaus
frétt í Mogga um að herra eða frú
NN hefðu haft hér viðdvöl og síð-
an ekki söguna meir. Sama gilti
um aðra fjölmiðla ef þeir á annað
borð gátu um slíkar heimsóknir.
Mér er minnisstætt að heyra haft
Ögmundur
Jónasson
||l
I 11 ICiSKOT
í As» m i Þ ,-\ s 111 í>í
“ ' /
Barnamyndatökur
í sumar
Nethyl 2, sími 587 8044
Kristján Sicjiii ðsson, Ijósmyndari
eftirstríðsárin og fram yfir fall Ber-
línarmúrsins sat erlendur her skipt
Þýskaland. Bandamenn vora með
herstöðvar um vítt og breitt Vestur-
Þýskaland og í Austur-Þýskalandi
héldu Sovétríkin úti fjölmennu liði.
Bæði ríkin vora formlega fullvalda
og blandaðist þó engum hugur um
að fullveldi Vestur-Þýskalands var
meira en austurhlutans. Finnland
var fullvalda ríki öll eftirstríðsárin
en ætli flestum Finnum þyki ekki
inntak fullveldisins fyllra og dýpra
núna en það var á dögum Stalíns?
Nágrennið við Rússland gyllir ESB
í augum Finna sem eðlilegt er. Inn-
ganga Finna í ESB var til að bæta
ESB
Smáríkjum er hollast,
segir Páll Vilhjálmsson,
að halda sig í hæfílegri
fjarlægð frá brölti
stærri ríkja.
upp pólitíska landafræði Finnlands.
Hjá Islendingum er málum þveröf-
ugt farið. Með inngöngu væram við
að fórna þeim kostum sem land-
fræðileg lega íslands gefur okkur.
Dæmið sem Össur tekur af full-
valda ríki en áhrifalausu er Albanía
í tíð einræðisherrans Hoxa. Össur á
það sameiginlegt með Hoxa að hafa
verið marxisti. Þeir sem einu sinni
hafa gengið þann veg eiga það til að
sjá heiminn í svörtu og hvítu. Þótt
þeir skipti um trú verður heims-
myndin áfram svört og hvít, litunum
er bara víxlað. Þegar Össur var
ungur hernámsandstæðingur var
fullveldið einskis virði vegna þess að
erlendur her sat landið. í dag er
fullveldið einskis virði vegna þess að
við þurfum að setja lög sem rannin
era undan rifjum ÉSB. Ætlar Össur
aldrei að ná máli sem stjómmála-
maður?
Höfundur er fulltrúi.
Tillitsleysi
Væri hægt að gera um
það þegjandi samkomu-
lag, spyr Ögmundur
Jónasson, að láta þá
afskiptalausa sem
greinilega óska eftir því
að fá að vera í friði?
eftir slíkum einstaklingum sem
hingað komu að þeir kynnu vel að
meta þá kurteisi og tillitssemi sem
þeim væri sýnd á Islandi.
Hlýtur sú spurning ekki að
vakna hvort það sé okkur samboð-
ið að hundelta alla þá sem koma til
landsins, og eru þekktir úr heims-
pressunni, með hljóðnema og
myndavélar á lofti? Það er óum-
deiianlegt að mörgum gestanna
líkar þetta illa en hafa án efa van-
ist því að eiga hvergi athvarf.
Spurningin er þó ekki aðeins hvað
gestunum finnst heldur snýr þetta
að mínum dómi einnig að sjálfs-
virðingu okkar. Færi ekki vel á því
að gera ísland að friðlandi fyrir
fólk - einnig það fólk sem eitthvað
hefur sér til frægðar unnið en vill
fá að vera í friði?
Höfundur er alþingismaður.
2
£
01
í
>5
«
u
Nefto <.
ELDHÚS - BAÐ - FATASKÁPAR
Innréttingar
Stuttur afgrei&slufrestur
HÁTÚNI6A (I húsn. Fðnlx) SÍMI: 552 4420