Morgunblaðið - 17.08.2000, Blaðsíða 63

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FIMMTUDAGUR 17. ÁGÚST 2000 63
una, einkum bls. ix-xii og 1-7.
Skýrslan er ein af mörgum sem
samdar voru á sl. áratug og fjalla þær
m.a. um sambýli flugs og borgar,
hávaðamengun og áhættumat. Þær
byggja á verulega takmörkuðum
upplýsingum, vafasömum reiknilík-
önum, röngum forsendum og fram-
andi gildismati. Flugmálastjóm tók
sér snemma sjálfdæmi í málefnum
Reykjavíkurflugvallar og hefur þann-
ig ráðskast með mikilvæga hagsmuni
höfuðborgarbúa.
Það lýsir óskammfeilni formanns
Flugi-áðs að segja borgarbúum að
völlurinn sé „opið svæði“. Um skipu-
lagslegt innsæi hans er að öðru leyti
lítið að segja, en mikilvægt er að hann
og aðrir sem gefa kost á sér til að
þjóna almenningi vinni stöðugt að
framsýnum heildarlausnum og
gleyrni t.d. ekki 65% þjóðarinnar í
höfuðborginni.
Til upplýsingar um skipulag borga
skal bent á rit Bresku ríkisstjórnar-
innai' 1999, „Towai'ds an Urban
Renaissance", heimasíðu European
Council of Town Planners (www.ceu-
ectp.org), heimasíðu Web Center for
Global Urban Developement (
www.bway.net/~urbandev/) og
heimasíðu Samtaka um betri byggð
(www2.islandia.is/betribyggd).
Tímabært er að Flugmálastjórn
taki upp faglega og ábyrga stefnu og
taki m.a. mið af hagsmunum höfuð-
borgarbúa. Samtök um betri byggð
telja að væri allt með felldu ættu þau
samleið með samgönguyfirvöldum og
ferðaþjónustu í baráttu fyrir betri
flugvelli.
Biynt er að borgarstjórn ákveði að
flugi-ekstri skuli hætt í Vatnsmýri.
Gnótt upplýsinga af hagrænum,
heilsufarslegum, samfélagslegum,
siðferðilegum og menningarlegum
toga gerir auðskilið að ekki er stætt á
því að stunda flugrekstur í miðborg
Reykjavíkur.
Höfundur er arkitekt.
Nei, þetta nær ekki
nokkurri átt!
ÁSGEIR Sverrisson
skrifar fasta pistla í
Morgunblaðið undir
dálkaheitinu Viðhorf.
Arftakar og aginn er
fyrirsögn pistilsins 11.
ágúst sl. og hefur að
undirfyrirsögn: Hug-
myndir þeirra Leníns
og Jónasar frá Hriflu
lifa góðu lífi innan ís-
lenskra stjórnmála-
flokka. Þar segir, að
aðrir þyrftu að beygja
sig undir vilja þeirra
en víkja ella; „vafa-
gemlingar“ yrðu ekki
liðnir.
Nei, þetta nær ekki
nokkurri átt! hugsaði ég, þegar hér
var komið lestrinum og tók þetta
satt að segja ekki til mín.
Enn stendur þar: Við hverjum
þeim, sem kynnir sér sögu íslenskra
stjórnmála á 20. öld, blasir að einn
maður hefur þar haft áhrif umfram
aðra. Hér er vísað tii Jónasar Jóns-
sonar frá Hriflu. Þessi stórmerki-
legi eldhugi, sem trúlega yrði út-
hrópaður sem „sérvitringur“ af
starfssystkinum sínum væri hann
enn á meðal vor, réði miklu um
flokkaskipan á íslandi og skilgreindi
pólitísk viðmið, sem enn eru haldin.
Þetta nær heldur ekki nokkurri átt,
af því að það er beinlínis rangt. Vita-
skuld er ekki hægt að bera saman
stjórnmálamenn á fyrsta og síðasta
tug aldarinnar, hvor hafi verið
áhrifameiri í sögulegu samhengi,
Hannes Hafstein eða Davíð Odds-
son, af því að 20. öldin
er naumast liðin og
tímarnir ósambærileg-
ir hvort sem er. í til-
efni af aldarafmæli
Hannesar 3. desember
1961 fórust Bjarna
Benediktssyni forsæt-
isráðherra svo orð, að
enginn stjórnmála-
maður á þeirri öld
hefði fengið þar meiru
áorkað en hann, og var
Bjarni þó ekki alinn
upp við neina aðdáun á
Hannesi Hafstein. Eft-
ir að ísland varð full-
valda 1918 fór sú
flokkaskipan að mót-
ast, sem síðan hefur haldist í grófum
dráttum. Koma þá fyrst til sögunnar
samherjarnir og nafnarnir Jón
Magnússon og Jón Þorláksson, sem
með vissum hætti voru arftakar
Hannesar Hafsteins sem forystu-
menn borgaralegra afla í landinu,
sem síðar sameinuðust í Sjálfstæðis-
flokknum undir forystu Jóns Þor-
lákssonar.
Það er síður en svo að pólitísk við-
mið Jónasar frá Hriflu séu enn hald-
in. Hann sá fyrir sér, að Alþýðu-
flokkurinn og verkalýðshreyfingin
yi'ði ein og sama hreyfingin og réði
lögum og lofum í þéttbýlinu en
Framsóknarflokkurinn og samvinn-
uhreyfingin til sveita. Hvorugt gekk
upp, þótt þessir flokkar hafi náð
saman á kreppuárunum. Blóma-
skeið þeirra var tími skömmtunar-
seðla og gjaldeyrishafta. Alþýðu-
Hugmyndir
Greinarhöfundur
gáir ekki að því, segir
Hallddr Blöndal,
hvað hann er að skrifa,
af því að hann ruglar
saman hugtökum og
merkingu orða.
flokkurinn varð minnsti flokkur
landsins og hefur gufað upp. Sam-
vinnuhreyfingin varð gjaldþrota.
Enn hélt ég áfram lestrinum á
grein Ásgeirs Sverrissonar og stóð
allt í einu frammi fyrir því, að hug-
myndir þeirra Leníns og Jónasar
frá Hriílu lifðu góðu lífi innan ís-
lenskra stjórnmálaflokka og að ég
væri holdgervingur þeirra: Og enga
sérstaka furðu vakti þegar forseti
Alþingis sagði í viðtali að þingmenn
gætu ekki greitt atkvæði „að eigin
geðþótta". Þessi makalausa yfirlýs-
ing þótti engum tíðindum sæta þó
svo að fulltrúar almennings lýsi yfn-
því að þeir muni fylgja samvisku
sinni er þeir taka sæti á löggjafar-
samkundunni. Ég þakka komplím-
ent greinarhöfundar með mannjöfn-
uðinum, en hlýt að frábiðja mér
hann, um leið og ég læt fylgja orð
vinar míns: Nei, þetta nær ekki
nokkurri átt! Geðþótti og samviska
er ekki það sama.
Halldór
Blöndal
Þetta er kjarni málsins: Greinar-
höfundur gáir ekki að því, hvað
hann er að skrifa, af því að hann
ruglar saman hugtökum og merk-
ingu orða. í störfum sínum á Alþingi £
ber þingmönnum að fara eftir sam-
visku sinni og sannfæringu. Það fel-
ur í sér eðlilegt samstarf við aðra
þingmenn, að samherjar nái saman
um meiriháttar mál, sem er í sam-
ræmi við grundvallarstefnu þeirra
og markmið. Sannfæring mín og
samviska hefur sagt mér, að það sé
nauðsynlegt. Á hinn bóginn hef ég
ekki leyft mér að greiða atkvæði að
geðþótta mínum. Geðþóttaákvörðun
hefur ekki þótt góð, enda gefur orð-
ið í skyn, að dyntir eða duttlungar
hafi ráðið of miklu um niðurstöðuna.
í íslenskri orðabók er orðasam- '
bandið að fara eftir eigin geðþótta
skýrt svo: Gera það, sem manni sýn-
ist, taka ekkert tillit til þess sem
aðrir segja. Störf Alþingis gengju
ekki vel, ef allir færu eftir þessari
formúlu.
Höfundur er forseti Alþingis.