Morgunblaðið - 05.11.2000, Page 16

Morgunblaðið - 05.11.2000, Page 16
16 SUNNUDAGUR 5. NÓVEMBER 2000 LISTIR MORGUNBLAÐIÐ Postmódern allegoríur Morgunblaðið/Halldór B. Runólfsson Ótta (efri myndin) frá 1986 og Haust frá 1998 eru dæmi um vegferð Tryggva siðustu 15 árin. MYIVPLIST Lislasafn Kópavogs MÁLVERK TRYGGVI ÓLAFSSON Til 26. nóvember. Opið þriðjudaga til sunnu- daga frá kl. 11 - 17. Fimmtudaga frá kl. 11 - 19. MEÐAL þeirra sýninga sem Búnaðarbankinn efnir til á sjötíu ára afmæli sínu og menningar- borgarárinu tvö þúsund er yfirlitssýning á verkum Tryggva Ólafssonar, í tilefni af sex- tugsafmæli málarans. Sýningin tekur yfir báða stóru salina í Listasafni Kópavogs og spannar þróun liðlega þriggja áratuga. Tryggvi hefur verið búsettur í Danmörku allan sinn starfsald- ur en aldrei - frekar en Jón heitinn Helgason - talið sig annað en íslenskan, enda sýnt hér reglulega og oftar eftir því sem árin hafa liðið. Frá því stíll Tryggva mótaðist, seint á sjöunda áratugnum, hefur hann fylgt þeirri meginreglu að afmarka myndmál sitt við tví- víðar áherslur með því að afmarka skilmerki- lega formteikningu sina - gjaman með jöfnum útlínum - og gefa hverju formi sinn ákveðna, eintóna lit. Sprottið upp úr jarðvegi popplistar- innar er þetta myndmál - eftir því sem franski heimspekingurinn Jacques Derrida les út úr stílbrigðum ítalska málarans Valerio Adami - dæmigert fyrir þá sem mótaðir eru af ljós- myndum og kvikmyndum. Þetta er ekki svo galin ályktun hjá Derrida því það sem numið er með hjálp nútíma mynd- miðla hefur tilhneigingu til að hverfa að hluta eða blandast öðru að nokkru leyti. Við búum ekki lengur í kyrrstæðum heimi þar sem hlut- irnir eru grannskoðaðir í ró og næði, einangr- aðir og frá öllum hliðum. Eins og Tryggvi setur fram sinn heim, með hlutveruleik sem hverfur úr einu í annað, erum við að horfa á atburðarás þar sem eitt mótar annað og hverfist utan um nágrenni sitt eins og hluti af því; eða sem við- hengi, svo notað sé nútímalegt, tölvutækt fag- mál til að lýsa samflæðinu eða symbíósunni sem fram fer á striganum. Og samt er þetta ekkert órafjarri þeim sam- fléttaða heimi sem átti sér stað umhverfis upp- hafsstafinn í íslenskum handritum Ámasafns og annarra góðra bókasafna. Þéttingin sem fer fram í myndum Tryggva og byggist á sam- þjöppun fígúratífra eininga í eina kös er ekki barasta sloppin út úr hvíta tjaldinu eða myrkrakompunni - camera obscura - heldur má finna hana í vínéttum bóka, korta og hvers konar askna frá fyrri tíð. I þessum vínéttum var að finna allegorískt - táknmótað - svið framandi, eða ævintýralegra hugarheima sem tengjast ýmsum vettvangi, hlutlægum eða huglægum, svo sem heimsálfunum, listunum, vísindunum eða öðrum tilteknum safnheimi með tilheyrandi persónum, tækjum, hljóðfær- um, byggingahlutum og náttúrufyrirbærum. Allt þetta má finna í myndum Tryggva, sett saman af mikilli tilfinningu fyrir hrynjandi línu og lita. Ef trúa má orðum annars fransks heim- spekings - Lyotard - er afturhvarf til fyrri alda í þeim tilgangi að afla þar fanga til gagn- rýni á nútímann, eða til andsvara við honum, meðal algengustu birtingarmynda postmód- ernismans. Bandaríski listfræðingurinn Craig Owens hefur jafnframt bent á endurkomu alle- goríunnar sem erkiteikn postmódernískrar myndgerðar. Sú ákvörðun Tryggva að varðveita hlut- bundið myndmál í annars abstrakt myndskip- an - nokkuð sem hann á sammerkt með Léger og Stuart Davis - er heldur ekki svo órafjarri þeim pól sem þýski nýmálarinn Markus Lup- ertz tók þegar hann bræddi saman módemísk stílbrigði Picassos og nýexpressjónisma átt- unda og níunda áratugarins. Vissulega eru að- ferðir hans, áherslur og litameðferð af allt öðr- um meiði, en þó má víða sjá skylda afstöðu hans og Tryggva til samtíðarinnar og nánustu fortíðar. Salirnir í Listasafni Kópavogs sýna þannig ákveðna andlega nálgun Tryggva við vissa er- lenda samferðarmenn sína þótt málverk hans séu í einu orði sagt ólík öllu sem landar hans hafa verið að mála hér heima. Halldór Björn Runólfsson * Island öðru vísi MYJVDLIST Lislasafn Reykja- víkur, llafnarhúsi BLÖNDUÐ TÆKNI DOUWE JAN BAKKER; JOHN BAINE; BIRGIR ANDRÉSSON; W.G. COLLINGWOOD; EDWARD DAYES; RONI HORN;HÖRÐUR ÁGÚSTSSON; NICHOLAS POCKOCK & ROMAN SIGNER Til 7. janúar. Opið daglega frá kl. 11-18. Fimmtudaga frá kl. 11-19. HÉR á landi hafa tíðkast merkilegar venjur í listheiminum sem ef til vill eiga meira skylt við diplomatí en list. Þetta er listin að sjá landið og fólkið með framandi gleraugum, eða gegn- um gleraugu listamanna sem tekið hafa sérstöku ástfóstri við land og þjóð. Nú mætti ætla að átt væri við gleraugu í bókstaflegri merkingu vegna þess að Roni Horn og Roman Signer nota bæði slíka gripi, en því fer fjarri. Vandi svona sýningar er að hún opinberar svo vel okkar verstu eiginleika; útlendingaduldina og eig- in vandræðalegu vanmetakennd. Nú er ekkert að því - nema síður sé - að bregða ljósi á list þeirra íslandsvina - er það ekki kallað svo ef einhver frægur og virtur heiðrar okkur með nærveru sinni? - sem tekið hafa ást- fóstri við landið, en það þarf að vera með öðrum hætti en einni svona loð- inni samsýningu. Vandinn er sá að í stað þess að vekja umræðu um þessa erlendu listamenn og þau gildi sem þeir telja markverð í umhverfi okkar reynum við með þögninni að nýta list þeirra sem teikn um óskorað ágæti okkar og landsins. Það verður af þessu einhver óskýranlegur áróðurs- fnykur, svona eins og þegar austur- evrópskir ráðamenn reyndu að sanna ágæti sitt - og vísa á bug allri réttmætri gagnrýni þegna sinna - með því að vitna í jákvæðar ræður heimsþekktra gesta sem sóttu al- þýðulýðveldin svokölluðu heim og báru þeim vel söguna. Þessi gagnrýni hefur ekkert með listina á sýningunni að gera. Það er engin ástæða til að láta öll þau ágætu verk sem prýða sýninguna ísland öðrum augum litið fara fram hjá sér. Ljósmyndir Birgis Andréssonar hanga andspænis teikningum Harð- ar Agústssonar, þessum ágætu lista- mönnum til mikils sóma. Röð Birgis af húsum á íslandi sem bera heiti er- lendra borga og landa er frábært innlegg í umræðu um rómantískar og framandi nafngiftir á íslenskum húsum. Teikningar Harðar af forn- um kirkjum og bæjahúsum eru ein- stakar og gefa góða mynd af fram- lagi þessa mikilhæfa eldhuga til byggingasögu okkar. Vissulega eiga þessir tveir ágætu listamenn heima á sýningu með bílætagerðarmönnum fyrri alda, þeirra sem fylgdu land- könnuðum á borð við Joseph Banks og W.G. Collingwood hingað og brugðu upp ómetanlegum myndum af íslenskum staðháttum, húsum og mannlífi. En myndir Birgis, Harðar og Bretanna fjögurra eiga sama og enga samleið með verkum Douwe Jan Bakker, Roni Horn og Roman Signer. Þau þrjú eru að fást við nátt- úru landsins en ekki menningu. Það er því ekki hægt að sjá annað en reynt sé að þræla saman tveim ólík- um hugmyndum í einni og sömu sýn- ingunni. Það er bagalegt því það gengur ekki upp hugmyndlega. Hins vegar er eins og áður sagði hægt að njóta listarinnar án nokkurra vand- ræða. Hún stendur í hvívetna fyrir sínu sem betur fer, þrátt fyrir bág- borna tengingu menningar og nátt- úru. HalldórBjörn Runólfsson fyrir alia fjölskylduna á sunnudögum frá kl. 18:00 kr. 2290- pr.mann, fríttfyrir börn yngri en 6 ára og 50% afsl. fyrir börn 6-12 ára ----- S I N C E 1 9 6 6 - SUÐURLANDSBRAUT 4 Simi: 553 9700

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.