Morgunblaðið - 21.11.2000, Qupperneq 14

14 ÞRIÐJUDAGUR 21. NÓVEMBER 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
A
Ráðstefna ungra framsóknarmanna um Island og ESB
Evrópuumræðan nauðsyn-
leg að mati fundarmanna
*
Island og Evrópusam-
bandið var umfjöll-
unarefni ráðstefnu
Sambands ungra fram-
sóknarmanna á
laugardag. Arna
Schram fylgdist með
umræðunum.
MARGIR þeir sem til máls tóku á
ráðstefnu Sambands ungra fram-
sóknarmanna á laugardag voru á því
að Evrópuumræðan væri nauðsynleg
hér á landi jafnvel þótt ekki stæði til
að taka ákvörðun um aðild Islands að
Evrópusambandinu í nánustu fram-
tíð.
Framsögumenn voru fimm þau:
Halldór Asgrímsson, formaður
Framsóknarflokksins og utanrQds-
ráðherra, dr. Baldur Þórhallsson,
lektor í stjómmálafræði við Háskóla
íslands, Ingólfur Bender, hagfræð-
ingur hjá Islandsbanka-FBA, Úlfar
Hauksson stjómmálafræðingur og
Drífa Hjartardóttir, bóndi og alþing-
ismaður.
Halldór Ásgrímsson hóf umræðuna
ogminnti m.a. á að Framsóknarflokk-
urinn hefði þegar tekið Evrópumálin
til ítarlegrar umfjöllunar. Vísaði hann
þar til vinnu hinnar svokölluðu fimm-
tíu manna Evrópunefndar flokksins
undir forystu Jóns Sigurðssonar,
fyrrverandi skólastjóra á Bifröst.
„Við stöndum ekki frammi fyrir því
að þurfa að taka ákvörðun um það á
morgun, á næsta ári eða þar næsta
ári, hvort við ætlum að standa utan
ESB eða vera innan þess. En við
þurfum að undirbúa þá ákvörðun
mjög vel og í því skyni höfum við í
Framsóknarflokknum tekið þetta mál
til umfjöllunar. Til að leiða það til
lykta innan flokksins og gera okkur
grein fyrir þeim verkefnum sem við
stöndum frammi fyrir.“
I máli Halldórs kom jafnframt
fram að til þess að við Islendingar
gætum tekið þátt í samstarfi þjóð-
anna á eigin forsendum þyrftum við
að sjá hvar okkar hagsmunir liggja.
„Okkar hagsmunir liggja í sam-
starfi með Norðurlandaþjóðunum og í
samstarfi með Evrópuþjóðunum. Það
er þess vegna sem við erum í sam-
staifi við þessar þjóðir,“ sagði Hall-
dór og hélt áfram. „Það liggur ljóst
fyrir að við kunnum að þurfa - og er-
um alltaf að gera það - að færa eitt-
hvað af okkar eigin valdi inn í slíkt
samstarf. Það erum við að gera í um-
hverfismálum, það erum við að gera í
öryggis- og vamarmálum og það er-
um við að gera á mörgum sviðum.
Mér er það alveg Ijóst. Það er þáttur í
alþjóðavæðingunni. En umfram allt
þurfum við að gera það á eigin for-
sendum, að eigin frumkvæði, en
hrekjast ekki undan. Ef við kryfjum
þessi mál ekki til mergjar munum við
hrekjast undan og standa frammi fyr-
ir því einn góðan veðurdag að þurfa
að taka ákvarðanir sem okkur kunna
ekki að líka.“
Baldur Þórhallsson gerði stöðu
smærri ríkja í Evrópusambandinu að
umfjöllunarefni. Byggði hann um-
fjöllun sína á niðurstöðum rannsókn-
ar sem hann vann á þessu efni fyrir
nokkrum árum en sú rannsókn nær
til tímabilsins 1986 til 1994. Eru þar
skoðaðir starfshætti smærri ríkja, svo
sem írlands, Svíþjóðar, Finnlands og
fleiri landa, í tveimur málaflokkum
ESB; landbúnaðarstefnunni annars
vegar og byggðastefnunni hins vegar.
Baldur greindi frá því að komið
hefði í ljós að smærri ríld forgangs-
röðuðu verkefnum sínum innan ESB,
þ.e.þau einblíndu á fáa aftnarkaða
málaflokka. Sagði Baldur m.a. í þessu
sambandi að smærri ríki væru neydd
Morgunblaðið/Porkell
Halldór Ásgrímsson, formaður Framsóknarflokksins, sagði á fundi Sambands ungra framsóknarmanna að það
lægi á að taka Evrópumálin til umræðu.
til að forgangsraða. „Stjómsýsla
smærri ríkjana getur ekki leyft sér að
sinna öllum þeim málaflokkum sem
Evrópusamandið fjallar um,“ sagði
hann. Bætti hann því við að for-
gangsröðun þýddi að smærri ríkin
fómuðu þar með því að hafa áhrif á
aðra málaflokka. Spurningin væri
hins vegar sú hvort það kæmi að sök.
„Svo er ekki,“ sagði hann, „vegna
þess að þau em virk í þeim málaflokk-
um sem þau telja miki]vægust.“
Baldur benti einnig á að smærri
ríkin væm afar ósveigjanleg í þeim
málaflokkum sem þau hefðu lykil-
hagsmuna að gæta en sveigjanleg í
öðram málaflokkum. Stærri ríkin
hins vegar væra nær ætíð ósveigjan-
leg í samningaviðræðum.
Að lokum sagði Baldur að stóra
ríkin væra aðalgerendur í landbúnað-
ar- og byggðastefnu ESB. Þau mynd-
uð heildarrammann utan um stefn-
umar en á sama tíma tækist
smáríkjunum mjög vel að vinna innan
þess ramma. Þau næðu að tryggja
sína hagsmuni og væra yfirleitt sátt
viðmálalok.
í erindi sínu fjallaði lngólfur Bend-
er m.a. um það hvort Island hefði ein-
hvem ávinning af því að gerast aðili
að Myntbandalagi Evrópu (EMU) en
eins og kunnugt er þurfa lönd að vera
í ESB til þess að geta gerst aðilar að
EMU. Ingólfur taldi m.a. upp kosti
sameiginlegs gjaldmiðils og sagði
hann m.a. ýta undir samkeppni á
ýmsum sviðum, auka framleiðni sem
og gegnsæi í verðlagningu, lækka þar
með verðlag og auka kaupmátt. A
móti sagði Ingólfur að sjálfstæði í
peningamálum gæti við vissar að-
stæður tryggt okkur meiri stöðug-
leika.
Er sjávarútvegsstefna
ESB engin fyrirstaða?
í ræðu sinni fór Ingólfur m.a. yfir
þau skilyrði sem sett era fyrir aðild að
EMU, svokölluð Maastricht- skilyrði,
og greindi frá því að ísland uppfyllti
ekki öll þau skilyrði. I fyrsta lagi væri
verðbólga á Islandi of mikil og í öðra
lagi væru vextir of háir. Hins vegar
stæðust íslendingar vel það skilyrði
sem snýr að rekstri hins opinbera en
samkvæmt því mega aðildarlönd að
EMU ekki vera með meiri fjárhags-
halla hins opinbera en sem nemur 2%
af landsframleiðslu. Þá sagði hann ís-
lendinga sömuleiðis standast vel það
skilyrði sem snýr að skuldum hins op-
inbera en samkvæmt Maastricht-skil-
yrðunum mega skuldir hins opinbera
ekki vera meira en sem nemur 60% af
landsframleiðslu. Undantekning er
gerð ef skuldimar stefna að þessu
marki. Benti Ingólfur á að íslending-
ar stæðu þama betur að vígi en nær
allar aðrar EMU-þjóðir.
í lok ræðu sinnar tók Ingólfur þó
fram að þrátt fyrir að íslendingar
stæðust ekki öll Maastricht-skilyrðin
væri auðvelt fyrir þá að bæta þau
þannig að þau stæðust kröfur EMU.
„Og uppfyllir ísland skilyrðin felur
það í sér talsverðan þjóðhagslegan
ávinning taki fsland upp evrana,"
sagði hann og vísaði m.a. til áður-
greindra kosta sem fylgja sameigin-
legu myntbandalagi.
Úlfar Hauksson tók næstur til máls
°g byrjaði erindi sitt svona: „Sé litið
til hugsanlegrar aðildar íslands að
Evrópusambandinu þá strandar í
hugum margra allt á sjávarútvegs-
málum.“ Tók hann fram að upplýst
umræða um hvað það væri í sjávar-
útvegsstefnu ESB sem íslendingar
gætu ekki sætt sig við, væri af skom-
um skammti.
„Því hefur verið haldið fram að það
sé með öllu óviðunandi að ná viðun-
andi niðurstöðu um sjávarútvegsmál í
viðræðum við ESB. Flýgur sú fiski-
saga að við aðild myndu erlend fiski-
skip streyma á íslandsmið og íslend-
ingar hefðu lítið sem ekkert að segja
um stjóm fiskveiða við landið. Þetta
sjónarmið kom skýrt fram í máli Áma
Mathiesen sjávarútvegsráðherra í
þættinum Aldarhvörf sem var á dag-
skrá Ríkisútvarspins hinn 6. þessa
mánaðar. Þar sagðist Ami ekki geta
hugsað þá hugsun til enda að þurfa að
fara í árlegar bænaferðir til Brussel
og ganga í gegnum öll landhelgis-
stríðin aftur[...]I ummælum Kristjáns
Ragnarssonar, formanns LÍÚ
(Landssambands íslenskra útvegs-
manna) kvað við svipaðan tón.“
Úlfar hélt áfram að vitna í þáttinn
Aldarhvörf og sagði að í máli nokk-
urra fulltrúa ESB hefði komið fram
ýmislegt sem markaði að sínu mati
tímamót í umræðunni um þessi mál
hér á landi. „Hér voru á ferðinni sjáv-
arútvegsráðherrar Bretlands, ír-
lands og Spánar auk framkvæmda-
stjóra sjávarútvegsmála ESB og
talsmanni Evrópudómstólsins. Allir
vora þeir sammála um að sjávarút-
vegsmál væra alls ekkert vandamál ef
gengið yrði til aðildarviðræðna. Ákaf-
lega fátt myndi breytast hvað við
kemur íslenskum sjávarútvegi og Is-
lendingar yrðu þungavigtarþjóð í
þessum málaflokki innan Evrópu-
sambandsins ef til aðildar kæmi.“
Yrði aðild að ESB
erfið fyrir landbúnaðinn?
Úlfar sagði að gerðust Islendingar
aðilar að ESB væri óvíst að það myndi
þjóna hagsmunum þeirra að standa
utan við sjávarútvegsstefnu ESB.
Það lægi því í hlutarins eðli að endan-
leg ákvörðun um hámarksafla á
Islandsmiðum yrði tekin í ráðherra-
ráðinu þar sem sjávarútvegsráðherr-
ar aðildarríkjanna sætu umhverfis
borðið.
„Sem fyrr myndi sjávarútvegsráð-
herra íslands móta tillögur um há-
marksafla í samvinnu við hagsmuna-
aðila rökstuddar út frá bestu fáanlegu
vísindalegu gögnum. Hann myndi
bera upp tillöguna meðal starfsfélaga
sinna í ráðherraráðinu og þar yrði
hún samþykkt. Engin önnur þjóð ætti
hagsmuna að gæta við þá ákvörðun
og því óhætt að fullyrða að ráðherra-
ráðið færi ekki að hringla í tillögum ís-
lenska sjávarútvegsráðherrans."
Síðust frammælenda til að taka til
máls var Drífa Hjartardóttir. Kom
m.a. fram í máli hennar að hún teldi
alla umræðu um þessi mál gagnlega
og nauðsynlega en sagðist þó ekld
telja tímabært að ísland sækti um að-
ild að ESB eins og staðan væri nú.
Drífa beindi sjónum sínum m.a. að
afleiðingum aðildar Islands að ESB á
landbúnaðarstefnu íslendinga.
„Sérstaða Islands er allnokkur þegar
við lítum til landbúnaðarins. Á íslandi
er dreifð byggð og erfið veðurskilyrði
fyrir landbúnað. Sumarið er stutt og
veturinn er langur og vegna legu
landsins era skilyrði til ræktunar erf-
iðari en annars staðar í Evrópu."
Sagði hún ljóst að ef íslendingar
gerðust aðilar að ESB yrði núverandi
landbúnaðarstefna lögð niður og lög-
uð að sameiginlegri landbúnaðar-
stefnu ESB. „Við inngöngu í ESB
yrðum við að lúta reglum ESB sem
leiddi til þess m.a. að landbúnaðarvör-
ur flytu hindranarlaust yfir landa-
mæri og það sama gilti um innflutn-
ing lifandi dýra,“ sagði hún. Benti hún
sömuleiðis á að þá yrði hægt að fara
til hvaða lands sem væri og kaupa sér
fósturvísa eða sæði fyrir hvaða hús-
dýr sem væri. „Eina skilyrðið er að
erfðaefnið komi frá fyrirtækjum sem
hafa leyfi til að stunda slík viðskipti."
Hafa ákvarðanir
Norðmanna áhrif?
í kjölfar framsöguerinda hófust
pallborðsumræður um málefni fund-
arins og beindu fundargestir fyrir-
spumum til framsögumanna.
Baldur Þórhallsson var m.a. spurð-
ur að því í hvaða málum líklegt væri
að íslendingar myndu sérhæfa sig í
færa þeir í ESB. Sagði Baldur að til
að svara þeirri spumingu þyrfti að
hafa tvennt í huga. Hvar efnahags-
legu hagsmunir Islendinga lægju og
hvar hinir pólitísku hagsmunimir
lægju. Sagði hann fyrmefndu hags-
munina liggja í sjávarútvegi, í orku-
málum, áliðnaði og í ferðaþjónustunni
en hinir síðarnefndu í landbúnaði.
Þá sagði Halldór Ásgrímsson að-
spurður að íslendingar mættu ekki
láta stjómast af því hvað Noregur eða
Sviss ætluðu að gera varðandi aðild-
arumsókn að ESB. „Ef þeir taka ein-
hver sla’ef þá mun það hafa áhrif á
okkur. Eg geri mér grein fyrir því. En
við eigum að líta á þessi mál á eigin
forsendum. Ef við teljum nauðsynlegt
og hagstætt fyrir Island að stíga ein-
hver skref, til dæmis að sækja um að-
ild að Evrópusambandin í framtíð-
inni, þá eigum við að taka það á eigin
forsendum en ekki vegna þess að
Noregur er að gera það.“
Halldór minntist einnig á það í pall-
borðsumræðunum að Ijóst væri að að-
ild íslands að ESB yrði erfið fyrir ís-
lenskan landbúnað. Hann benti hins
vegar á eins og Drífa hafði einnig gert
í framsöguræðu sinni að hugsanlega
væri hægt að fá undanþágu frá
reglum sambandsins um ftjáls við-
skipti með landbúnaðarafurðir milli
aðildarlanda vegna sjúkdómahættu.
Menntamála-
ráðuneyti
Ráðinn
skrifstofu-
stjóri menn-
ingarmála
Menntamálaráðherra, Björn
Bjarnason, hefur ákveðið að
veita Karitas H. Gunnarsdóttur
deildarstjóra embætti skrif-
stofustjóra menningarmála í
menntamálaráðuneytinu til
fimm ára frá og með 1. desem-
ber 2000 að telja. Með auglýs-
ingu menntamálaráðuneytis-
ins, dags. 6. október sl., var
embætti skrífstofustjóra menn-
ingarmála auglýst laust til um-
sóknar. Umsóknarfrestur um
stöðuna rann út 1. nóvember sl.
og bárast alls tíu umsóknir um
embættið.
Auk Karitasar sóttu um stöð-
una Bjarki Sveinbjörnsson,
Friðrik Rafnsson, Geir H.
Gunnarsson, Helga Maureen
Gylfadóttir, Herþrúður Ólafs-
dóttir, Kristín Bragadóttir,
Ragnheiður Ríkharðsdóttir,
Salvör Gissurai-dóttir og Þórir
Ólafsson.
Sækir einn
>
um Arbæ
SERA Þór Hauksson, prestur í
Árbæjarprestakalli, sótti einn
um embætti sóknarprests þar
sem auglýst var laust til um-
sóknar fyrir nokkru.
Séra Guðmundur Þorsteins-
son, dómprófastur, sem verið
hefur sóknarprestur Árbæjar-
sóknar, lætur af störfum um
áramót vegna aldurs. Gert er
ráð fyrir að nýr prestur taki því
við embættinu fyrsta janúar.
Skreið fót-
brotin eftir
bílveltu
STÚLKA um tvítugt missti
vald á bifreið sinni á Skeiðavegi
skammt frá Brautarholti
snemma á laugardagsmorgun.
Bíllinn fór þrjár veltur og enda-
stakkst yfir girðingu. Stúlkan,
sem var ein á ferð, fótbrotnaði
við óhappið. Henni tókst að
skríða nokkur hundrað metra
að íbúðarhúsi og gera vart við
sig. Að sögn lögreglunnar á
Selfossi er bifreiðin sem stúlk-
an ók gjörónýt. Stúlkan er
grunuð um ölvun við akstur.
Seinna um morguninn valt
bifreið út af Biskupstungna-
braut skammt ofan við Þrastar-
lund. Ökumaðurinn, rúmlega
þrítug kona, kvartaði undan
eymslum í baki og hálsi og var
flutt á sjúkrahús.
Þá fór bíll út af Suðurlands-
vegi við Hjarðarból og hafnaði
ofan í skurði. Ökumanni og far-
þega var ekið á sjúkrahúsið á
Selfossi en að sögn lögreglunn-
ar á Selfossi var ekki talið að
um alvarleg meiðsl væri að
ræða. Lögreglan segir tals-
verða hálku hafa verið í um-
dæminu á laugardaginn sem
gæti hafa átt þátt í óhöppunum.
Pizzusendill
rændur
PIZZUSENDILL var rændur
í vesturbæ Kópavogs á laugar-
dagskvöld. Tveir piltar réðust
að honum og neyddu hann til að
afhenda peningatösku sem
hann bar um mittið. Þeir hlupu
að því loknu á brott og komust
undan með um 20 þúsund í pen-
ingum. Pizzusendilinn sakaði
ekki og er málið til rannsóknar
hjá lögreglunni í Kópavogi.