Morgunblaðið - 24.12.2000, Blaðsíða 12

12 B SUNNUDAGUR 24. DESEMBER 2000
MORGUNB LAÐIÐ
aðstoð hjúkrunarfræðings.
Upplýsingar um hversu mikið
þarf að leiðrétta hverju sinni eru
skráðar í stýritölvu leysitækisins.
„Við notum gátlista, svipaðan þeim
sem notaður er í flugtaki, til að
auka öryggi,“ segir Þórður. „Ann-
ar slær tölurnar inn og hinn fer yf-
ir á eftir,“ segir hann. Hann bend-
ir líka á að þetta nána samstarf
þeirra félaga byggist á því að þeir
geti treyst hvor öðrum eins og
sjálfum sér og víst er að þeir
félagar eru samstilltir bæði í leik
og í alvöru.
Fólk er vakandi meðan á að-
gerðinni stendur. Þeir sem kjósa
geta fengið róandi lyf áður en að-
gerðin hefst. Augað er deyft og því
haldið opnu með sperru, plata lögð
á augað og 0,16 mm þykkur flipi
lagaður af hornhimnunni. Flipp-
anum er lyft ofan af og hann lagð-
ur til hliðar. Leysigeislarnir eru
síðan notaðir til að breyta lögun
hornhimnunnar og flipinn lagður á
sinn stað á eftir. Eftir nokkrar
mínútur hefur flipinn límst aftur
og sárið lokast. Yfirleitt tekur að-
gerð á hvoru auga 10-15 mínútur
og deyfingin fer úr á 2-3 klukku-
stundum. Allajafna eru bæði augu
löguð í sömu aðgerð.
„Fólk finnur ekki sársauka
vegna þess að sár þarf að vera á
yfirborðinu til að það finnist.
Skurðarlínan grær á tæpum sólar-
hring,“ segir Eiríkur.
Hornhimnan er
lifandi vefur
Strax daginn eftir er sjónin orð-
in nokkuð eðlileg og margir koma í
eftirskoðun þann dag akandi á eig-
in bíl. Það má þó búast við því að
sjónin þurfi nokkrar vikur til að
aðlagast og verða stöðug, í sumum
tilfellum getur það jafnvel tekið
nokkra mánuði.
í flestum tilvikum tekst aðgerð-
in vel og fólk þarf ekki lengur að
nota gleraugu, sérstaklega ef sjón-
in var ekki mjög erfið fyrir aðgerð.
Þeir sem sjá mjög illa gætu aftur á
móti þurft að slá af kröfum sínum
og sætta sig við einhverja gler-
augnanotkun t.d. við akstur í
myrkri og við fínvinnu ýmiss kon-
ar.
Sýkingar eru fátíðar en sam-
kvæmt tölfræðiútreikningum má
gera ráð fyrir að sýking verði eftir
eina af hverjum 5000 aðgerðum.
Margir finna fyrir augnþurrki
eftir aðgerðina og sumir kvarta
undan því að sjónin sé þokukennd
eða lakari í rökkri en hún var fyrir
aðgerð. Kannanir hafa sýnt að lík-
ur á þessum aukaverkunum eru
minni þegar lasik-aðferðinni er
beitt en þegar leysigeislunum er
skotið beint á hornhimnuna, þ.e.
PRK. Auk þess lagast þær alla-
jafna með tímanum.
Helsti vandinn sem upp getur
komið er þegar augun bregðast við
leysigeislunum á óvæntan hátt og
sjónlagið verður annað en til stóð.
Skýringin á því er sú að hornhimn-
an er lifandi vefur og „við erum
ekki öll eins,“ eins og Eiríkur
orðar það.
Það kemur því stundum fyrir að
það þurfi að betrumbæta árangur
aðgerðarinnar með endurtekinni
leysimeðferð. Þá þarf þó ekki að
skera nýjan flipa heldur einungis
að lyfta þeim sem skorinn var í
fyrri aðgerðinni. Samkvæmt rann-
sókn sem gerð var í Bandaríkj-
unum á síðasta ári þurftu u.þ.b.
5% þeirra sem fóru í lasik-aðgerð
að fara aftur.
Tryggingastofnun tekur ekki
þátt í kostnaðinum af aðgerðinni
enda telst hún til lífsstílsaðgerða á
svipaðan hátt og fegrunaraðgerðir.
„Það fer nokkuð eftir því hvernig
aðgerðin tekst hvort fólki finnst
hún dýr eða ekki. Fólki finnst
verðið yfirleitt ekki hátt þegar vel
gengur," segir Eiríkur.
„Vissulega má segja að ef sjón-
lagsgallar hefðu alltaf verið leið-
réttir með aðgerðum, þættu okkur
gleraugu stórkostleg uppgötvun.
En gleraugun komu fyrst og leysi-
aðgerðir til að losa fólk undan oki
gleraugna hafa fallið hér í frjóan
jarðveg sem annars staðar. Vegur
og vandi leysiaðgerða vegna sjón-
lagsgalla mun eingöngu aukast og
verða víðtækari á komandi árum,“
segir Þórður.
Morgunblaöiö/Ásdís
„Ég varð jafnvel að setja upp gleraugu þegar ég talaði í síma.“
HÚN SÉR eins og örn en þdtt menn segi gjarn-
an að þeir trúi ekki fyrr en þeir sjái er hún enn
vantrúa. Þar til fyrir skömmu var Unnur
Gunnarsddttir mjög nærsýn og hún hefur verið
háð gleraugum eða augnlinsum frá því um 10
ára aldur. Nú eru engin gleraugu á náttborð-
inu hennar, hún sér niður á tærnar á sér og
hún getur gengið með nefið upp í rigninguna.
„Þetta er dtrúlegt,“ segir Unnur, sem í gamni
er kölluð „sjáandinn" heima hjá sér.
Unnur fdr í leysiaðgerð á augunum fimmtu-
daginn 5. oktdber. „Ég fdr í aðgerðina klukkan
11 um morguninn. Ég var búin að fá pössun
fyrir Álfheiði Stellu ddttur mína til klukkan 5
sama dag. Þegar hún kom heim sá ég dtrúlega
vel frá mér. Um kvöldið horfði ég á sjdnvarps-
fréttimar og gat lesið textann."
Strax daginn eftir sá hún betur en hún hafði
gert með gleraugum.
Unnur frétti af leysiaðgerðunum í útvarps-
þætti á laugardegi f byrjun september. Hún
hringdi strax í vikunni á eftir, beið í hálfan
mánuð eftir skoðun og annan hálfan mánuð
eftir aðgerðinni sjálfri.
En var hún aldrei hrædd?
„Jú, ég var hrædd, t.d. um að þetta gæti
gengið til baka. Ennþá er ég ekki viss um að ég
vakni að morgni með sjdnina. En ég fékk strax
traust á læknunum, þeir eru svo ömggir í
framkomu," segir hún.
Hún segir að sér hafi þd fundist tor-
tryggilegt að annar læknirinn var sjálfur með
gleraugu en að hún hafi rdast þegar hún áttaði
sig á því að það geta ekki allir sem kjdsa farið í
aðgerðina.
Unnur segist aldrei hafa verið fullkomlega
sátt við að þurfa að nota gleraugu. Sérstaklega
hafi það verið henni erfítt á unglingsárum.
„Það er svo mikil fötiun að sjá svona illa. Mað-
ur kemst ekkert án gleraugna eða án þess að
vera með Iinsur en auðvitað lét maður það ekki
hindra sig. Okkur lijdnunum finnst t.d. mjög
gaman að fara í ferðir upp á hálendið. Það er
ekki þægilegt að lenda í sandstormi þegar
maður er með linsur, maður gerir það bara
einu sinni.“
Unnur er í barneignaleyfi um þessar mundir.
Hún segir það mikinn létti að vakna til ddttur
sinnar eftir að hún fékk fulla sjdn. Áður var
það hennar fyrsta verk að þreifa eftir gleraug-
unum, jafnvel í niðamyrkri. „Það hljdmar
kannski furðulega en ég heyrði ekki þegar ég
var gleraugnalaus. Ég varð jafnvel að setja
upp gleraugun á meðan ég talaði í síma.“
Unnur segir að það hafi komið sér á dvart. að
hún skyldi ekki finna fyrir neinu á meðan á að-
gerðinni stdð. „Mér fannst verst þegar dúk-
urinn var tekinn af á eftir. Það var eins og þeg-
ar maður rífur af sér risaplástur. Áður en ég
fdr í aðgerðina sá ég ekki spjaldið hjá augn-
lækninum. Ég sá bara ljdsið. Daginn eftir að-
gerðina sá ég allt spjaldið.“