Morgunblaðið - 24.12.2000, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNÚÐAGUR 24. DESEMBER 2000
í 51
Talið frá vinstri, Þorlákur Ófeigsson, Rögnvaldur Þorláksson, Elín Guðjónsdóttir, Sigríð-
ur Júlíusdóttir (Sigga), Anna Guðný Sveinsdóttir.
Fjölskyldan í Suður-Afríku. Talið frá vinstri, Tom Robson, Sigríður Júlíusdóttir (Sigga),
Ingrid Ann og Tom Robson yngri.
Eftir Guðmund A. Ásgeirsson
Á BAKSÍÐU Morgunblaðsins hinn 27. ágúst
sl. birtist grein um greftrun og minning-
arathöfn um bresku flugliðana sem fórust
þegar flugvél }>eirra brotlenti á jökli á há-
lendinu milli Oxnadals og Eyjafjarðar á
stríðsárunum. Með greininni fylgdu tvær
ljósmyndir og er önnur þeirra af flugstjór-
anum, Arthur Round, og undir þeirri ljós-
mynd stendur: „Siggu sem hann ætlaði að
kvænast."
Það kemur mér verulega á óvart að enginn
skuli hafa sent upplýsingar um þessa Siggu
og því er mér bæði ljúft og skylt að greina frá
því sem eg veit um þessa konu enda erum við
systkinaböm.
Sigríður Júlíusdóttir fæddist 21. maí árið
1917 og dó í október 1996 í Suður-Afríku.
Foreldrar hennar voru Júlíus Sveinsson hús-
gagnasmiður (fæddur 15. ágúst 1890 og dáinn
26. október 1969) sem starfaði lengstum hjá
Reykjavíkurborg og kona hans Ingunn
Magnúsdóttir.
Af systkinum Siggu em tvö á lífi, Ársæll
Júlíusson og Sigrún Júlíusdóttir en Ásgeir
Júlíusson auglýsingateiknari dó 1965.
Sigga, eins oghún var jafnan kölluð, var
tekin í fóstur af Önnu Guðnýju Sveinsdóttur,
systur Júlíusar, og Þorláki Ofeigssyni bygg-
ingameistara en þau bjuggu á Laugavegi 97.
Þetta var mikið myndarheimili. Guðný var
orðlög saumakona og eftirsótt til slíkra verka
af glæsikonum bæjarins. Þorlákur var húsa-
smíðameistari sem meðal annars kom við
sögu við byggingu Háskóla íslands, Þjóðleik-
hússins og Reykjavíkurflugvallar. Þorlákur
var mikill áhugamaður um skák og oft kom-
um við bræðumir og þeir ættingjar sem
höfðu áhuga á þeirri íþrótt á laugardags-
kvöldum á Laugaveg 97 til keppni í hraðskák
og var Guðný þá með kaffíhlaðborð sem ekki
hafði síður aðdráttarafl en skákin.
Þau Guðný og Þorlákur áttu einn son,
Rögnvald Þorláksson verkfræðing. Ævistarf
hans var við virkjanir landsins, m.a. Lax-
árvirkjun, Grímsárvirkjun, Búrfellsvirlgun
o.fl. Guðný og Þorlákur voru mjög barnelsk
og því tóku þau Siggu, bróðurdóttur Guð-
nýjar í fóstur og eins var Elín Guðbjörns-
dóttir tekin í fóstur í nokkur ár en faðir henn-
ar var fósturbróðir Þorláks. Móðuramma mín
dvaldi einnig síðustu ár sín á Laugvegi 97 við
gott atlæti.
Sigga var tíður gestur hjá okkur á Rauð-
arárstíg 19 (þar sem nú er stórbygging Bún-
aðarbankans við Hlemm) enda stutt á milli
heimilanna. Sigga var þá oft barnfóstra mín.
Alltaf brosandi eins og á myndinni í Morg-
unblaðinu.
Á kreppuámnum 1930-40 var mikið at-
vinnuleysi og erfitt fyrir alla að fá vinnu við
sitt hæfi og þá sérstaklega fyrir kvenþjóðina.
Konum bauðst aðeins heimahjálp eða fisk-
vinna. Heimahjálpin var illa launuð og atlætið
misjafnt. Fiskþvottur í köldum skúmm og ís-
köldu vatni í vetrartíð var heldur ekki fysi-
legur kostur.
Faðir okkar, Ásgeir Ásgeirsson frá Fróðá,
tók við formennsku í stjórn Strætisvagna
Reykjavíkur þegar félagið varð gjaldþrota
árið 1936. Urðu þá miklar skipulagsbreyt-
ingar hjá félaginu varðandi rekstur og
mannahald sem urðu þess valdandi að félagið
fór að dafna og skila ágóða þótt fargjöldin
væm lág, tíu aurar fyrir fullorðna en fimm
aurar fyrir börn. Þetta man eg vel því einu
sinni ætlaði eg að verða ríkur og fór að selja
Dagblaðið Vísi. Eg er afskaplega slappur
sölumaður og afrakstur minn yfir daginn var
sala á þrem blöðum sem kostuðu tíu aura ein-
Hver var
íslenska
unnustan?
Á verkstæði Jóhannesar Johnssonar, Bergstaðastræti 11, vorið 1908. Við sveinsstykki sín
eru Ástráður, bróðursonur Matthíasar skálds Jochumssonar (dó 1918 úr spönsku veik-
inni) og Július Sveinsson, lengi trésmiður í Reykjavík. Jóhannes fór tfl Ameríku 1913 og
dó þar.
suuhuoaouh w. ÁoOsfr 2000
VKHOIIAUSASÖLUIWKRMEO VSK.
Greftrun bresku flugliðanna fer lram í dag að viðstöddum œttingjum
Gott að vita að nú
sé þeim veitt viðeig-
andi greftrun
ArmNUIAK bfrsku fh^lManlr, rifmnói li.iU 4 UU»,U
Artíwr
hw* tnytú *w«II Arthtit
itMMf Íft «rS
Mg*M »41« að kvwiMrt fUgjfU.
. ....... BrMkl
< t UugArtkff* tit að«rrt n«eh« hm h*Mi wgþt i ht-nni **
vifl mbmtm'Afi.tV-tu um Fi wm tf.i írttdif h«n Wtl t»að»r ré*ír iil
fnuu (Ko.'vofiíilfFjHi.wöi f ð«a tegaja ii *r8ftrm I t'mA
M. lO.ÍU). FjArtr komo ár tjttMvklu rthnil rttmdti 0« réruvltmturlnn
Artburí fimiml, *rm ttrihr In Bðnr t kVkð mhm tnin
VH» fré NýjB-^Mandi «n Ivétr «f pt«nM
rlilnejtiin nugihW* Mmpm ThÞ mr4 mrévntim Jm trt fnrpf t" rðs
h«t, tMglmJiV. MophÍM Mrtttx ^tttdirir gteymun. rtgt", Mrn rt- ttmis. hró.Vt fi«**|j<fritn.. Ftnrt
tiuirmt rn þ*tr voru «Mr ttretw. hfMtnttnlið nrftnlit* i tnhintn«i.r- Owhtwtn trr harnn)«m tWrt*. Mm
Mð«h Kotik* Stmn-y Ht Prtrktu d«gt nm hrm4u tnrrmenn, *r irtwt »*r ynRrta «-.tir Artlmr*. Þeb *
Jolníori tar sjfrtlr Krífh* Oarrrtl. frtrfíitw. r«giht að trfðg frmtb *W b*f(ht
Kettlí *c Prtrkk þekfettt fnrtnlit ÆMlngjnr Aíiburt, *rnr hingsð bvðt þrttwt i MrrWrmn rfnom. iwfn
rfmi rfthl m WtMtinXi *ð I ntóðor *m twwolr, wtt Artðw Hrtdtn*. H«Wi»rImWtt«hl»Hft»ð|i»ð*ð
«iiw ng innnrtt bfla t»m h*mt. Pnl- hniMviltrttlngt Arfh«rs tipgtifit þ«miwt ð*«.
nétmgM ttð (fr*flrtwi IOt*nmMf« Htmnd i WI. Bmmtl •« tomrr Á(U (itrnnþj tilliUUU
h«fth» M»r tt Þ*tr frmndor hðfðu nH’óf*rðir
A»(tntr» lluoml «>h (Jivn er *onur triymliHtlfnint, »ia tnnlbrtdur
ftOitðvtftifiiigtwtðtir.-
*rm hkniMO hðrmnÍM m
him«t rtvkl rretw bwtrtha.
•hrf-tem. til Nfja-SJiktid* (iiy rjtm
rfJHut ittutgmun. iftM *ð hwot
hrfdur.KfHrtwðtt^Áði*thúná
rfð mftar Arfhttti, W Knðttt-
Afrfltu, *n þ«lr frnwrlur rfta rtthi
WrtifðrfffrtflHttr.
takið og sölulaunin vom tveir aurar. Eg fékk
því útborgað með þrem tveggjeyringum. Þar
sem eg var drauðþreyttur eftir allt röltið tók
eg mér far með strætisvagni frá Lækjatorgi
að Helmmi. Aleigan fór í baukinn hjá vagn-
stjóranum. Þegar móðir mín spurði um ágóð-
ann þá svaraði eg stuttaralega, „strætisvagn-
stjórinn gaf mér ekkert til baka.“
Það var mikil vinna á skrifstofu stræt-
isvagnanna við að telja alla þessa smámynt
og pakka henni í túpur eins og kallað var því
engar vélar vora til þess eins og er í dag.
Sigga var ásamt fleiram ráðin til þessa starfs
og annarra skrifstofustarfa af föður mínum.
Ólíklegt er að Sigga hafi gert sér í hug-
arlund þá við þessa vinnu við smáaurana hvað
ætti eftir að bíða hennar síðar meir.
Það var Reykjavíkurflugvöilur sem olli
straumhvörfum í lífi Sigríðar Júlíusdóttur.
Þegar breski herinn kom og farið var að und-
irbúa byggingu Reykjavíkurflugvallar hafði
Þorlákur Ofeigsson mikil samskipti við her-
inn vegna starfa sinna með verkfræðideild
hersins. Þar kynntist hann Arthur Round
flugstjóra frá Nýja-Sjálandi og Tom Robson
verkfræðingi frá Suður-Afríku. Þeir félagar
vora miklir vinir.
Vegna samskipta við þá var þeim iðulega
boðið í kaffi eða mat að Laugavegi 97 enda
ekki í kot vísað. Það gat því ekki farið
framhjá þeim að þar á heimilinu var falleg,
broshýr og ljóshærð súlka.
Arthur Round varð snemma ástfanginn af
þessari stúlku sem einnig var hrifín af þess-
um myndarlega og vinalega manni.
Skjótur endir varð þó á ástarsambandi
þeirra því hann fórst þegar vél hans brotlenti
eins og áður er greint frá. Þetta var mikið
áfall fyrir Siggu og heimilið á Laugavegi 97
og lengi var gengið þar hljótt um gólf.
Tom Robson, félagi og vinur Arthurs, sem
hafði veikst og ekki komist í þessa örlagaríku
ferð hélt áfram komum sínum á Laugaveg 97
og reyndist Siggu vinur í raun. Fór svo að
lokum að þau Sigga bundust tryggðaböndum
og héldu til Suður-Afríku í foreldrahús Toms
í Jóhannesarborg. Faðir Toms var stórauð-
ugur og átti fjölda skipa, járnbrautir og nám-
ur í Suður-Afríku. Tom hóf vinnu við fyr-
irtæki föður síns og reyndist snjall
viðskiptamaður eins og hann. Þau Tom og
Sigga lifðu því við allsnægtir og áttu bæði
sumar- og vetrarbústaði í Suður-Afríku. Þau
eignuðust tvö böm Tom yngra og Ingrid
Ann.
Tom og Sigga komu nokkram sinnum til
íslands og man eg vel eftir Tom. Hann var vel
á sig kominn, þægilegur í viðmóti og öfgalaus
í kynþáttamálum. Ætíð heimsótti Sigga móð-
ur okkar Karólínu Sveinsdóttur föðursystur
sína í þessum ferðum sínum til íslands og var
þá margt spjallað og mikið hlegið. Broshýra
heimasætan á Laugavegi 97 var enn fógur
sem forðum, hugljúf og skemmtileg.
Mikið og gott samband var ætíð á milli
Siggu og Rögnvaldar og fjölskyldu hans.
Rögnvaldur og kona hans, Thora, heimsóttu
Siggu og Tom til Suður-Afríku og það gerðu
einnig Elín föðursystir hennar, Sigrún systir
hennar og fleiri.
Tom Robson frétti því miður of seint af
minningarathöfmnni í Fossvogskirkjugarði
og komst því ekki til landsins til að vera við-
staddur og harmaði það mjög.
Lýkur þar með örlagasögu frænku minnar
Siggu.
Höfundur rekur viðskiptaþjónustu í
Neskaupstað.

I tilefni greinar um minningarathofn um bresku flugliðana í Fossvogskirkjugarði 27. ágúst 2000