Morgunblaðið - 24.12.2000, Blaðsíða 30

30 B SUNNUDAGUR 24. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MANNLÍFSSTRAUMAR
MATARLIST//rf/« hvaðt
Verum góð
hvert við annað
FYRIR jólin gat af líta fyrirsagnir í blöðum á borð við: „Jólaverslun
fer vel af stað“. Auðvitað ber að styðja íslenska verslun, en jólin snú-
ast samt ekki um stórar og veglegar gjafír, eða hvað?
Sjálf eyði ég jólun-
um í París nú og
segi ykkur lesend-
ur góðir af þeirri
upplifun jóla og
nýjárs í næsta
pistli. Er enn á
eftir Hönnu Fróni þegar þessi
Friðriksdóttur er páraður. Mér
skilst að Jólabrjál-
æðið“ þar sé af ögn öðrum toga, en
eyðslan er umfram budduráð oft á
tíðum þar eins og hér. Margir þurfa
á fjárhaglegri aðstoð að halda eftir
jólin og jafnvel sálfræðilegri þjón-
ustu.
Það á sér stað oft á tíðum eins
konar andlegt og fjárhagslegt skip-
brot að hátíðinni afstaðinni. En er
það þess virði?
Auðvitað er gaman að gefa og
sælla að gefa en þiggja, en kröfurn-
ar eru orðnar svo miklar að fólk
sprengir oft á tíðum budduna í jóla-
gjafainnkaupunum. Miðar við ein-
hverja fjárhæð sem á að kaupa fyrir
hvern og einn, hugsar: „Ég elska
þennan nú svo mikið að ég verð að
gefa honum fyrir þetta mikinn pen-
ing“ o.s.frv.
Mér dettur í hug í þessu sam-
bandi konan sem býr við hliðina á
mér. Hún á yndislegan kött, sem er
vel á minnst besti vinur kattarins
míns, hans Búdda. Köttur þessi
týndist og var auglýstur í blöðum
eins og svo margir.
Konan var niðurdregin eins og
gefur að skilja og ég sem mikil
kattakona fann verulega til með
henni, og þetta svona rétt fyrir jólin.
Eftir 5 daga skilaði pjakkurinn sér,
illa þyrstur og svangur og þakinn
þykku ryklagi.
Hafði greinilega lokast inni ein-
hvers staðar. Það var náttúrlega
mikil hamingja hjá eiganda dýrsins
og konan sagði að þetta væri besta
jólagjöf sem hún gæti hugsað sér.
Það hefur stundum flökrað að
mér að jólagjafir séu mörgum gef-
endum eins konar aflátsgjafir, óund-
irritaðar syndakvittnir, eða a.m.k.
bón um fyrirgefningu, uppreisn æru
fyrir vanrækslu, afskiptaleysi, til-
finningakulda, framhjáhald, ofstopa
eða annað það sem skrumskælir
mannleg samskipti nú á tímum.
Mottóið virðist oft vera: „Látum
blómin tala, en grjóthöldum kjafti
sjálf.“ Ef fólk tryði því nú að Kristur
hefði - með vissum skilmálum auð-
vitað - frelsað það með krossfest-
ingu sinni í eitt skipti fyrir öll,
myndi það áreiðanlega ekki standa í
þessum gegndarlausu jólagjafainn-
kaupum. Gefum því með hjartanu,
ekki með buddunni og gefum hvert
öðru enn mikilvægari gjafir á jólum
sem endranær sem ekkert verald-
legt nær að verðleikum og gæðum:
„Verum góð hvert við annað og dýr-
in okkar“.
Þar sem nú eru jólaboðin í al-
gleymingi og veitingar ekki af
skornum skammti og oft drjúgur
sykur í þeim fylgir hér ein uppskrift
að frekar mögru en afar ljúffengu
ostakexi sem er tilvalið á kökuborð-
ið eða partíið. Það er ágætis mót-
vægi við álíka trakteringar og
Hnallþóra bar á borð fyrir Umba í í
Kristnihaldi undir Jökli, en þar læt-
ur Halldór Laxness umboðsmann
biskups greina svo frá: „Klukkan er
0000 á miðnætti. A minn sann, berst
ekki einhvers konar kaffilykt á móti
manni útúr húsinu! Inni er búið að
breiða dúk á borð og bera fram
sætabrauð margvíslegt að lit og lög-
un; ég held mér sé óhætt að fullyrða
að einstaklíngar hafi skift hundruð-
um frambornir á hérumbil tveim
tugum diska. Þó tekur hér steininn
úr þegar konan ber fram þrjár
stríðstertur svo nefndar af því þær
urðu móðins í stríðinu, hver um sig
nær 20 cm í þvermál og kríngum 6-8
cm á þykt. Loks bar konan inn
kaffi..." (Kristnihald undir Jökli, bls.
30) I þessu sambandi og eins með
gjafirnar eru það góðvildin og hug-
urinn sem skipta máli en ekki gæð-
in. Gleðileg jól!
Ostakex
(ca. 60 slk.)
ó dl hveiti
4'Á dl rifinn ostur
___________3 tsk lyftiduft________
'/2 tsk salt
_________3 tsk steytt kúmen_______
______100 g smjör eða smjörlíki___
_________3 dl matreiðslurjómi_____
Blandið saman hveiti, osti, lyfti-
dufti, salti og kúmeni. Setjið smjörið
út í í smáklípum og blandið öllu vel
saman. Bætið mjólkinni út í og
hrærið öllu vel saman. Formið um
30 bollur úr deiginu og bakið í 225°-
250° á bökunarplötu í um 10 mín.
Skerið bollurnar í tvennt þegar þær
hafa kólnað.
Setjið bollurnar í smástund á ný
inn í ofninn þannig að þær verði
kexkenndar.
ÞJÓDLÍFSÞANKAR/ Gætijólakötturinn bjargaö málinu?
Mikilvœgt er að
„halda andlitinuu
ÉG HEF átt nokkra ketti um dagana. Þeir hafa átt eitt sameiginlegt
- að hafa engan húmor. Kettir virðast leggja mikið upp úr að „halda
andlitinu“, þetta sést einkum á því hve illa þeim er við að hlegið sé að
þeim. Það á reyndar líka við um fólk - með þeirri undantekningu að
til er margt fólk sem getur séð hið broslega í stöðu mála, jafnvel þótt
það sjálft eigi í hlut. Sumir geta meira að segja hlegið með og láta
sér þannig í raun á sama standa þótt þeim takist ekki að „halda and-
litinu“.
Eftir að hafa at-
hugað atferli katta
í þessum efnum og
svo fólksins í um-
hverfi mínu fór ég
að skoða hvernig
þetta horfir við í
samfélagslegu
samhengi. Niður-
staða mín er að það
virðist ráða furðu miklu í samfélagi
okkar hve t.d. ráðamönnum er illa
við að „missa andlitið" í ýmsum
deilumálum.
í uppeldismálum er fólki gjarnan
ráðlagt að halda fast við það sem
n
eftir Guðrúnu
Guðlaugsdóttur
það hefur einu sinni ákveðið og sagt.
Annars er víst hætta á að þeir sem
ala á upp missi virðingu fyrir uppal-
andanum. Ráðamenn virðast margir
hverjir hafa lært þessa reglu og
sumir beinlínis tekið á hana trú.
Hinir skynsamari gæta þess að
segja ekkert ákveðið fram í rauðan
dauðann - þá er ekki hætta á að þeir
„missi andlitið", ef veður skipast í
lofti. Hafi viðkomandi hins vegar
gefið út einhverja yfirlýsingu þá
reyna þeir að hanga á henni.
Ég las einu sinni sögu af séra
Matthíasi Jochumssyni og kennslu-
hæfileikum hans. Einn nemenda
hans hafði brotið skólareglur og
Matthías lagði af stað með hann til
skólastjóra eins og boðað var að
refsingin ætti að vera. Á miðri leið
stansar hann og snýr sér að nem-
andanum og segir eitthvað á þá leið
að þetta sé svo smásmugulegt að
það taki því ekki að gera meira veð-
ur út af því, „gerðu þetta bara ekki
aftur“, sagði hann við nemandann
og klappaði honum á axlirnar. Hann
lét sér þetta að kenningu verða en
sagði frá þessu til marks um hve
Matthías hafi verið stór í sniðum til
sálarinnar.
Ef tvö mál sem nú ber hátt í um-
ræðunni eru skoðuð út frá þessu
sjónarmiði sést að það að „halda
andlitinu" er greinilega nokkuð ríkt
atriði. I launadeilu framhaldsskóla-
kennara er gjarnan vísað í það sem
„sagt hefur verið“. Það er augljós-
lega mikið atriði að báðir aðilar fái
að „halda andlitinu" þegar reynt er
að finna lausn svo framhaldsskóla-
menntun leggist ekki af í landinu.
Hitt málið varðar flóttamann frá
Tjetjníu sem ítrekað hefur verið
neitað hér um landvistarleyfí og það
þótt maðurinn sé kvæntur íslenskri
konu. Mér er sagt að t.d. í Þýska-
landi sé vart fordæmi fyrir því að
neita útlendingi um landvistarleyfi
ef hann er kvæntur innlendum aðila.
Sumum hefur reyndar þótt ýmislegt
benda til að hér gangi körlum betur
að fá landvistarleyfi fyrir útlendar
konur en konum fyrir útlenda menn.
Varðandi þennan tiltekna flótta-
mann hafa opinberir aðilar sagt að
illa gangi að staðfesta hvert raun-
verulegt nafn mannsins sé en þeir
sem aðstoðað hafa manninn hafa
bent á að opinberar stofnanir í
heimabyggð hans séu afar illa starf-
hæfar vegna endurtekinna hernað-
arátaka í landinu.
Islendingar eru ekki hrifnir af
svona flóttamönnum - nafnrugluð-
um, örvæntingarfullum og snauð-
um. íslendingar vilja fara sjálfir út
og velja flóttamenn, taka svo af
þeim stórar myndir og íbúðunum
sem þeir eiga að búa í. Hins vegar
fer færri sögum af þegar þetta fólk
fer burt frá Islandi aftur, sem furðu
oft virðist gerast.
í aðstoð við flóttamenn virðist það
umtalsvert atriði að allir íslending-
ar sem nærri koma „haldi andlitinu"
gegnum þykkt og þunnt. Það virðist
jafnvel á stundum mikilvægara en
hvort viðkomandi flóttamaður á vís-
an dauða eða pyntingar ef hann fær
ekki landvistarleyfi hér.
Nú nálgast jólin og fólk hefur um
annað að hugsa en neyð einhvers
bláókunnugs Tjetjena sem hefur illu
heilli barið að dyrum hjá okkur, hin-
um gestrisnu íslendingum, og lætur
sér ekki skiljast að koma hans veld-
ur óþægindum. Menn eru orðnir
ergilegir og þreyttir á að hann skuli
ekki vilja fara héðan með sæmilega
góðu.
Þetta hefur auðvitað verið baga-
legt nú á aðventunni þegar allir eiga
að vera góðir og glaðir og undirbúa
að minnast með hátíðlegum fag-
uryrðum og góðum gjöfum að for-
eldrar frelsarans urðu, fyrir um-
komuleysis og fátæktar sakir, að
hírast í fjárhúsi þegar fæðingu hans
bar að.
Um þessar mundir situr svo sjálf-
ur jólakötturinn álengdar og bíður
átekta, varla getur hann þó gert sér
miklar vonir - Islendingar eru gjaf-
mildir hver við annan - jólakettin-
um til angurs. Ef hann er líkur öðr-
um köttum líkar honum heldur
varla vel að hlegið sé að honum, en
það má segja að sé orðinn plagsiður
hér. Mér datt í hug að kannski
mætti leysa þessi vandræðamál með
því að jólakötturinn fengi flótta-
manninn í sinn hlut. Þá geta allir
„haldið andlitinu", - jólakötturinn
og Frónbúar - allir nema flóttamað-
urinn. En hann á nú hvort eð er
dauðan vísan, ef fréttir af innan-
landsástandi Tjetjníu eru réttar,
þar sem ákveðið hefur verið enn á
ný að neita honum um landvistar-
leyfi hér.
rtk
Nakamichi
SoundSpace5
3ja diska geislaspilari, útvarp, magnari,
2 hátalarar og fjarstýring.
(émjóM
HLJÓMTÆKI H E I M A B I
STN
HLJÓMTÆKI - H E I M A B I Ó B I L T Æ K I
Ármúla 38 - Sími 588-5010