Skírnir - 01.04.1914, Page 35

Unga fólkið og atvinnuvegir landsins.
147
víða annarstaðar, og vafasamt að þingið geti mikið fyrir
þe8sum málum greitt.
Heimilis- Frá landnámstíð og til þess um miðja síðustu
iðnaður. öld hefir land vort verið iðnaðarland, þó í
smáum stíl væri. Þegar heyönnum og haust-
verkum var lokið, var óðara sezt við heimilisiðnað, karl-
ar kembdu, konur spunnu og smiðurinn tók til við smíðar
sínar. Stutta sumarið, þriðjung ársins, stunduðu menn
landbúnað. Allan veturinn, tvo þriðjunga árs, var landið
iðnaðarland. Gfildi gamla iðnaðarins sést bezt á því að
alin vaðmála var gerð að verðmæli. Fólkið hafði atvinnu
alt árið. A síðustu áratugum hefir þetta gjörbreyzt. Gamli
heimilisiðnaðurinn hefir oltið um koll og orðið undir í
samkepninni við erlendan verksmiðjuvarning. Þetta hefir
meðal annars haft þau áhrif, að sumarkaup verkafólks er
orðið tiltölulega hátt, því af því verður það að lifa alt
árið; eigi að síður er árskaupið mun lægra en víðast
annarstaðar í heiminum.
Flestar tillögur manna um endurbætur á atvinnuveg-
um vorum lúta að því, hversu gjöra megi arðsama tímann
enn arðsamari. Hitt liggur þó í augum uppi, að vér verð-
um að finna einhver ráð til þess að gjöra oss veturinn
arðsaman. Eina ráðið til þess er iðnaður, og til þess að
almenningi komi hann að haldi, verður hann að vera
heimilisiðnaður.
Það er vonlaust að endurreisa gamla heimilisiðnaðinn
í því formi sem hann var. Hann er nú orðinn úreltur.
Vér verðum að fylgjast með tímanum og koma upp iðn-
aði sem hentar vorum tímum og þolir samkepnina. Fjöldi
af iðnaðarvörum er með því marki brendur, að vélar geta
ekki unnið þær nema að nokkru leyti, geta ekki komið í
stað mannshandarinnar, margar léttavara og efnislitlar í
samanburði við verðið. Vór ættum að geta gjört oss
slíkan iðnað að vetrarvinnu.
Því fer fjarri, að allar iðnaðarvörur séu í verksmiðjum
gjörðar. í Þýzkalandi lifir hálf miljón manna af heimilis-
10*