Fjölnir - 01.01.1843, Blaðsíða 71

71
XLI. ^rijímnfcómá ©óf ()attfca SBernum, iHgc'ftn og
úttogfc af <5. S3. ©ioertfcn ^Prcfft tíí UtjTOa og Jg>v>aíðnefð=
fafnafca. SSifcepar ifcíaitftrí. 1842. 8. 208 I»lss.
hefði eflaust átt hetur við að íslenzka hók fiessa
skomniu firir aldamótin , enn að fara til f)ess pú, því f>á
hefði hún sjálfsagt gjetað orðið að nokkru liði. Svo núkjil
umbreitíng er orðin á flestum vísindagrefnum, og ekkji
sízt á guðfræðinni, síðan 1772, fiegar þcssi bók er samin,
að gjeta má nærri, að hún sje æði mikjið orðin á eptir
öldinni, enda fiarf ekkji annað enn fara fljótlega auguin
ifir hana til að sjá, að þetta er annað enn hugarburður.
j)að sem bókjinni baggar mest, er skjipulagslefsið. )þó
kvcður mcst að þessu í sindafræðinni. fþað er eíns og
höfundinum hafi óað við, að taka sindina alla í eínu, svo
hann hefir skjipt hcnni niður á tvo staði, í 18da og 40sta
“samtalinu”, enn vtórbrotum og oðrum glæpum hefir liann
dreíft niður hjcr og hvar í 27da, 28da, 33ja, 36ta, 37da,
38da og 39da samtalinu, scm auðsjáanlega á þó að vera
allt saman.
jiað er auðsjeð, að þíðarinn hefir haft allan vilja á
að vanda útleggjinguna að orðfærinu, sem bezt hann mátti,
og li'sir hann því ifir í formálanum. A hann og mikla
þökk skjilið firir viðleítni sína. jjað er og sannast að
scígja, að opt hafa komið á prent ritli'ngar á Islandi, sem
lakara mál hefir verið á. 3>ó er málinu víða ábóta vant,
því bæði er orðaskjipanin sumstaðar óíslenzkuleg, og ekkji
laust við að dönsk orð slæðist innanum, t. a. m. prtsa
firir vegsama, vanart firir ósiður, strajf firir hegníng, stríðs-
fólk firir hermenn, hrœring firir hreífíng, pessi firir hann,
lœrifaðir firir kjennari, únrjdómur firir úngmenni eða börn,
og margt fleíra, enn þessi orð eru brúkuð optast. jþó vjer
höfum sagt, að bók þessi hefði mátt vera óíslenzkuÖ, þá
er það ekkji þannig að skjilja, að vjer viljum aptra bóka
útleggjíngum; það er siður allra mentaðra þjóða, að snúa
útlendum ritum á sína túngu, þegar þau eru þess verð,