Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Page 36

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1898, Page 36
36 Sigurður Vigfússon kallaði »blótkeldu« á Þyrli, er svo fjarri öllu lagi og ölluna sanni (og þar að auki ekki einu sinni við sjálft hofið), að það getur ekki komið til nokkurra mála, að skoða það »blótkeldu« eða drekkingar-gröf. Lýsing Sigurðar sjálfs á þeim stað, sem Kjalnesingasöguhofið á að hafa verið, er heldur ekki sérlega efnileg (Árbók 1870—1, 67—9). Með öðrum orðum er blótkeldumálið líklegast að eins »lærð« tilgáta1, hvort sem hún er eftir höf. sjálfan eða einhvern annan. Urðið sjálft getur vel verið gamalt fyrir því, en hefir þá liklega merkt eitthvað annað. Af öllu þessu er þá ljóst, að Kjalnesingasögu greinin öll er smágrein fyrir smágrein tekin upp úr eldri ritum, Eyrbyggju, Heimskringlu og Landnámu, og aukin með smá-innskotsorðum til þess, að hún vrði áheyrilegri og prúðbúnari; þær tvær smá-greinir, sem eru um fram, eru tilbúningur að öllu eða mestu Það er óhætt að segja, að af allri lýsingunni verður ekkert eftir, nema að eins orðið: blótkelda, og nú geta menn lagt svo mikla eða litla þýðingu í það, sem vill. En hitt getur ekki orðið skýrara, að sagan er alveg marklaus eins i þessu sem öðru, og ætti aldrei að vitna til hennar, þegar um forn hof er að ræða, heldur að eins til þeirra rita, sem telja má áreiðanleg og lýsing Kjaln. er tekin úr. Menn mega yfir höfuð að tala vara sig á þvi, að visa til yngri rita, sem eru afskriftir af eldri ritum, þó nokkuð kunni stundum að vera aukin og að útliti til fyllri. Áður en ég lýk þessu máli, vil ég taka eitt dæmi, sem talar svo greinilega, að það verður eigi misskilið, og á það skylt við þetta mál. I Oláfssögu Tryggvasonar eftir Odd munk Snorrason stendur (í 41. kap. i Hólmabók, 53(50) í Árnabók, Grothsútg.): »ok sögðu (segir byskup konungi AM) hvar hvarki goðit var (hvergi þeirra var guðanna AM) ok. (en AM) Þórr var i miðju hofinu (húsinu AM) ok hafði mest yfirlát«. Svo hljóðar elzta lýsingin frá siðasta hluta 12. aldar, en er konungr kom þar, sem goðin váru, »þá sat þar Þórr ok var mest tlgnaðr af öllum goðum, búinn með gulli ok silfri«. Svo segist Snorra frá; hann hefir dregið saman og stytt sögu Odds; setur var mest tígnaðr fyrir hafði me.st yfirldt og bætir svo sjálfur við greininni um silfrið og gullið til þess, að gera Þór glæsilegan i frásögninni. Þessi viðbót er þó saklaus, 1) Vera má, að hún eigi rót sína að rekja til skýringar-greinar 134. rið Adam af Bremen (rit hans var til á íslandi á 13. og 14. öld); þar segir, að við nppsalahofið sé »hrunnur« (fons), er lifanda manni sé steypt i. Ef líkið fyndist ekki, mundn goðin heyra bæn manna,

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.