Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1903, Blaðsíða 14

hörgar vóru ekki nlt nf úr tómu grjóti, heldur líka stundum, að minsta
kosti að nokkru leiti, úr timbri. A írnsurn stöðum er sagt um hörga, að
þeir hafi brunnið eða verið brendir. Staður sá, sem áður var getið, í
Rekstefju 9. er. er svo hljóðandi:
Fémildr Jylkir vildi
Jirna mörg ok lwrga
blóthús brenna láta . .
0: Fémildr Jylkir vildi láta brenna firna mörg blóthús ok lwrga. I Fms. II.
41. bls. kveðst Olafr Tryggvason hafa brent hoj ok hórga, og sama er
sagt um Orvar-Odd í sögu hans í Fornaldars. II. 287.—288. bls , og þar
kemur firir þessi vísufjórðungur:
hoj sviðnuðu,
hörgar brunnu.
Svo mundi ekki hafa verið sagt, ef hörgar hefðu verið úr eintómu grjóti.
Og að hörgar hafi getað verið eða stundum verið hús, sjesf á þeirn stöð-
um, sem áður eru greindir, þar sem Nóatún, höll Njarðar, og Vingólf,
salur giðjanna, er kallaður hörgur, og hið sama sjest Ijóslega á 2 stöðum
í fornum norskum lögum. í Kristnum rjetti Sverris konungs, — sem svo
er nefndur, enn ekki getur verið eldri enn frá c. 12/01 — kemur firir
þessi lagagrein: »Blót er oss kviðjat, at vér skulum eigi blóta heiðnar vatt-
ir ok eigi heiðin guð né hanga né hörga. En ej maðr verðr at pví kunnr
eða sannr, at liann hleðr liáuga eða gerir hús ok kallar hörg . . . pá hefir
hann firirgert hverjum peningi fjár síns. Hann skal ganga til skripta ok
bata við Krist. En ej lmnn vill pat eigi, pá skal hann fara úr landeign
konungs várs«.2 Grein þessi virðist vera tekin úr »Gulaþingslögum hinum
eldri«, og er sá lagabálkur nú ekki til i eldri mind enn frá birjun 13.
aldar;3 29. grein þessara laga er sama efnis og greinin í Kristnum rjetti
Sverris, ,og er prentuð í Norges gamle love I 18. bls., enn sá texti er
bersínilega að eins ágrip og hefur ekki þau orð, sem hjer skera úr, 2:
orðin y.gerir hús ok kallar hörg«. Enn eldri texti og fillri hefur geimst í
gömlum skinnbókarbr.itum og er prentaður eftir þeini í Norges gamle
love II 496 bls. og IV 6. bls. Þar standa þau orð, sem nú vóru greind,
samhljóða textanum í Kristrj. Sverris. Er það merkilegur vottur um fast-
heldni Norðmanna við gamlar venjur úr heiðni, að þeim skuli ekki í birj-
un 13. aldar hafa þótt óþarfi að halda í lögum sínum hinu gamla banni
gegn því að blóta hauga og hörga, og auðvitað má telja það öldungis
1) Konr. Maurer, Udsigt over de nordgermanske retskilders historie,
Kria 1878, 38. bls.
2) Kristinn rjettur Sverris kounngs § 79. Norges gamle love I 430. bls.
3) Konr. Maurer í nefndri bók á 27. bls.