Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1903, Blaðsíða 41

41
Verður það því jafnan, eí þágufallið afbakast, að sú afbökun kemur ósjálf-
rátt fram einnig í öðrum föllum.
23. Þórshöjn heitir vík ein, löngum spöl íynr innan Bátsenda.
Þar er þrautalending og óbrigðul höín í öllum norðlægum áttum. Þó eru
þar engin mannvirki að sjá, enginn vottur þess, að þar hafi bygð verið,
enda er engin sögn um það. En því get eg Þórshafnar, að mér þykir
það liklegt, að sveitarnafnið »HaJnir« sé þannig myndað, að miðað hafi
verið við Þórshöjn og Kirkjuhöjn, sem eru andspænis hvor annari út með
Hafnavík, sín hvorumegin. Mun þeirri sveit hafa verið tileinkað alt
svæðið rnilli þessara hajna. —•
Milli Bátsenda og Þórshafnar var mér vísað á vörðubrot, er steinn
væri í með áhöggnu fangamarki Hallgríms Péturssonar og ártali. Það er
og svo; fangamarkið er HP; en ártalið er 1728.
24. Kirkjuvogur hefir til forna staðið langt inn með Osunnm að
norðanverðu. Osarnir eru setn dálítill fjörður, sem gengur til austurs inn
úr Hafnavík. Inst skiftist hann í smá-voga, og kallast þeir Ósabotnar.
Er löng bæjarleið frá Þórshöfn inn að Kirkjuvogi forna. Þar sem bær-
inn var, er rústabunga mikil. Þar er alt nú blásið hraun, þó er rústin að
nokkru leyti grasgróin. Er eigi hægt sð sjá grein á húsaskipun og eigi
sést með vissu hvar kirkjan hefir verið. En kunnugir menn vita það, þvi
mannabein hafa fundist þar, er kirkjugarðurinn blés upp. Voru þau flutt
að Kirkjuvogi. Var það nálægt aldamótunum 1800, að bein voru síðast
flutt j.aðan, en sagt er að nokkuð hafi verið flutt áður, smátt og srnátt.
Kotvogur stóð þó þar, setn hann er enn, sunnanmegin við Ósana. En
kirkjusókn átti hann að Kirkjuvogi og allir bæir fyrir innan Kalmans-
tjörn. En þaðan, og frá þeim bæjurn, er sunnar voru, var kirkja sótt að
Kirkjuhöfn. Til Kirkjuvogs sóttu líka Sttðurnesjabæirnir: Fuglavík, Mela-
berg, Hvalsnes og Stafnes, ásamt hjáleigum. Stóð það frarn að 1370, er
Oddgeir biskup vígði kirkju á Hvalsnesi. Enn átti Innri-Njarðvík sókn að
Kirkjuvogi: hélzt það, þó Kirkjuvogur væri liuttur suður fyrir Ósa, og
þangað til 1760, er Ólafur biskup Gíslason, vígði kirkju í Njarðvík.
Fremur er það fátt, sem menn vita um Kirkjuvog hinn forna. Þess er
getið í Árbókum Espólíns II. 68. að 1467 seldi Ólafur biskup Rögnvalds-
son Eyjúlfi Arnfinnssyni »Voga« í Rosmhvalsnesshreppi fyrir 3 jarðir á
Vestfjörðum. Nú er enginn bær í Rosmhvalsnesshreppi, er heitir »í
Vogum«. Mun hér því átt við Kirkjuvog hinn forna og ef til vill Kot-
vog með, eða þó öllu heldur Djúpavog, sem mun hafa verið hjáleiga frá
Kirkjuvogi og staðið við Ósabotnana. Svo segir í landamerkjabréfi frá
1270: »En lyngrifamörk skilur gata sú, er liggur fyrir innan Torfmýrar
og upp á Háfaleiti til vörðu þeirrar, er stendur á leitinu þar, sem hæst
er milli Kirkjuvogs, Njarðvíkur og Djúpavogs. En rekamörk millum
Djúpavogs, Starness og Hvalsness skilur gróf sú, er verður fyrir innan
6