Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1905, Page 14

14
sundtréð, en engar sundvörður verið. Auðvitað er, að þá hefir þar
eigi verið sjávarkambur; hann hefir fyrst verið á klöppunum fram
undir höfninni, en þokast smámsaman upp eftir þeim, undan sjónum.
Var það því auðveldara, sem i kambinum er ekki verulegt stórgrýti
og hann eigi sérlega mikill um sig. Klappirnar frá kambinum fram
að höfninni eru nú fjara, sem hvert stórstraumsflóð gengur yfir að
meiru eða minna leyti. Þessi gamli bær, Einarshöfn, er sagtað hafi
farið af í »Háeyrarflóðinu«, húsin öll hrunið, en rnenn þó komist af,
nema eitt gamalmenni, sem eigi gat komist burt og því druknaði.
Um vorið eftir var bærinn bygður fyrir ofan flóðin. En þar er svo
láglent og vatnsfylling svo mikil í rigningum, að þar var ekki vært
og var bærinn fluttur þaðan aftur eftir 2 ár. Þar sér enn til rústa.
Þá var bærinn Einarshöfn settur á vestanvert túnið á Skúmsstöðum
og er hann þar enn. Sést af þvi, að þá hefir einn verið orðinn
eigandi beggja jarðanna, liklega verzlunin. Síðan hafa þær verið
sameinaðar. Nú er ekkert tún á þeim bæjum; sumstaðar eru þar
settir tómthúsbæir, hús eða kálgarðar, sumstaðar er sandur. Aðeins
lítill grasblettur er enn bak við bæina upp við flóðin.
Því er þetta áðurnefnda stórflóð kallað »Háeyrar-flóðið,« að
það spilti svo húsum og túnum á Háeyri, að af þeim orsökum varð
að færa bæinn þangað, sem liann er nú. Gamla bæjarstæðið er fyr-
ir löngu af brotið og staður þess gleymdur. Það tel eg nokkurn
veginn vist, þó ekki hafi eg heyrt sögn um það, að það hafi verið
þetta sama flóð, sem olli því, að Hraun var fært þaðan sem Gamla-
Hraun er þangað sem Stóra- Hraun er, sem fyr er talað um. Og ekki
er efamál, að »Háeyrarflóðið« er sama stórflóðið, sem getið er um
1653, því þó önnur stórflóð hafi komið áður, — sein víst má telja,
— þá eru þau nú fallin í gleymsku fyrir löngu. Frá stórflóðinu
1653 er kunnuglega sagt í Árbókum Espólíns (VI. deild, 147 bls.)
og set eg það hér:
»Áttadagr var á laugardag, en morguninn þar eftir var mikið
veður á sunnan og útsunnan með sjávargangi ógurlegum á land
upp alstaðar fyrir austan Reykjanes, svo tún spiltust og skip brotn-
uðu, mest á Eyrarbakka, í Grindavík og Selvogi suður. Á Eyrar-
bakka spilti bæði húsum og fé, þar druknuðu inni kýr og færleikar
en sumt úti, og alt spiltist í húsunum. Menn hjálpuðu sér á hólum
og hæðum meðan sjávargangurinn var sem mestr, en sjúkr maðr,
cr eigi mátti í brottu komast, druknaði í Einarshöfn gömlu. Timb-
urhús tók þar upp danskt og flaut upp á Breiðumýri. Varð skaði
mikill á Hrauni og Háeyri. Þar tók upp skennnu með öllu er í
var, og bar upp i tjarnir, fanst það sumt aftur, Kistlar og annað